Inhoudsopgave 02. Inleiding 03. World Bipolar Day 04. Refereermiddagen 05. Symposium Stabiel en dan? 06. Publicaties 08.

Transcriptie

1 Jaarverslag 2017

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 02 Inleiding 03 World Bipolar Day 04 Refereermiddagen 05 Symposium Stabiel en dan? 06 Publicaties 08 Innovatie 10 Wetenschappelijk onderzoek 11 Medewerkers 12 Netwerk 13 Zorg in cijfers 14 Het SCBS in pagina 2 van 16

3 Voor u ligt het jaarverslag over het jaar 2017 van het SCBS Bipolaire Stoornissen en SCBS Psychiatrie en Zwangerschap van Dimence. Inleiding Op het jaar 2017 kunnen we positief terugkijken als team. Na het prolongeren van het TOPGGz keurmerk in 2016 hebben we in 2017 verder gewerkt aan de bestendiging en uitwerking van onze doelstellingen. In het leveren van topreferente zorg aan onze patiënten, het ontwikkelen en innoveren van de zorg voor mensen met een bipolaire stoornis en het delen van kennis over de stoornis is er weer veel werk verzet. Ook hebben we in 2017 de samenwerking met de Vereniging voor Manisch Depressieven en Betrokkenen (VMDB) opnieuw als bijzonder waardevol ervaren. De samenwerking met de regiocoördinatoren is op verschillende momenten gezocht en heeft geresulteerd in mooie activiteiten en producten. Ook op het gebied van innovatie van zorg en wetenschappelijk onderzoek hebben we zeker niet stilgezeten. We vertellen u er graag over in dit jaarverslag, waarin we naast terugkijken ook graag vooruit blikken op het jaar Wij wensen u veel leesplezier en nodigen u uit om te reageren! Anja Stevens, psychiater / hoofd SCBS a.stevens@dimence.nl Bart Geerling, verpleegkundig specialist GGZ / teamleider b.geerling@dimence.nl pagina 3 van 16

4 World Bipolar Day Op 30 maart 2017 organiseerde het SCBS Bipolaire Stoornissen in samenwerking met de Vereniging voor Manisch Depressieven en Betrokkenen (VMDB) en het Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen (KenBiS) een bijeenkomst in het kader van World Bipolar Day. Deze avond werd de KenBiS-film Je leven op zijn kop vertoond. In deze film vertelt de dochter over de invloed van de ziekte van haar moeder op hun onderlinge band en over de invloed op het gezinsleven. Tijdens de nabespreking, die geleid werd door Thea Daggenvoorde, was er ruimte voor het uitwisselen van ervaringen. Tevens konden de aanwezigen kennismaken met de VMDB. Het was een waardevolle avond die bezocht werd door patiënten, naastbetrokkenen en professionals. Elk jaar op 30 maart, de geboortedag van Vincent van Gogh, is het World Bipolar Day. Vincent van Gogh werd postuum gediagnosticeerd als mogelijk een bipolaire stoornis te hebben gehad. De boodschap van World Bipolar Day is om wereldwijd aandacht te vragen voor de bipolaire stoornis en stigma tegen te gaan. Door internationale samenwerking wordt wereldwijd informatie gegeven over de bipolaire stoornis om zo meer begrip voor en kennis over de stoornis te creëren. pagina 4 van 16

5 De SCBS refereermiddagen worden al jaren georganiseerd, goed bezocht én goed gewaardeerd. Het thema is elke bijeenkomst anders, maar altijd gelieerd aan de bipolaire stoornis. In 2017 passeerden de volgende thema s de revue: Zorgstandaard Bipolaire Stoornissen Ondanks dat de zorgstandaard ten tijde van deze refereermiddag nog niet geautoriseerd was vertelde Máasja Verbraak over de implementatie van deze zorgstandaard binnen de Dimence Groep en de subsidie die hiervoor verkregen is. Refereermiddagen Peter Goossens en Marieke van Eijkelen, ambassadeur van de zorgstandaard bipolaire stoornissen, vertelden over het waarom van de zorgstandaard en Anja Stevens gaf een presentatie over het verschil tussen de richtlijn en de zorgstandaard. Bipolaire stoornissen en chronobiologie Rixt Riemersma, psychiater bij Lentis, was deze middag te gast als externe spreker. Zij sprak over chronotherapie bij bipolaire stoornissen. Theo Wolthuis en Marrita Harmannij, beiden aios ten tijde van deze refereermiddag, gaven een bijdrage aan het programma. Theo gaf een presentatie over lichttherapie bij ouderen met een depressie en Marrita vertelde de aanwezigen over chronotherapie en slaap. Bipolaire stoornis; verslaving en herstel Tijdens deze refereermiddag gaf Patricia van Wijngaarden, psychiater bij het SCOS, de aanwezigen voorlichting over de behandeling van verslaving bij patiënten met een bipolaire stoornis. Luuk Heinsman, psychiater verslavingspsychiatrie, presenteerde een functie-analyse van middelenmisbruik. Verder was Ernst Bohlmeijer als externe spreker te gast. Hij vertelde over de betekenis van de positieve psychologie voor persoonlijk herstel waarna Melissa Chrispijn vertelde over de toepassing van positieve psychologie interventies in de behandeling van de bipolaire stoornis. pagina 5 van 16

6 Symposium Stabiel en dan? Stabiel en dan? was het thema van het symposium dat het SCBS Bipolaire Stoornissen organiseerde op 2 november Een symposium dat zich inhoudelijk richtte op de euthyme fase in de bipolaire stoornis. Het symposium, georganiseerd bij Saxion in Deventer, werd bezocht door professionals en patiënten en werd goed gewaardeerd! De aanwezigen werd een aansprekend programma geboden, waarbij er een afwisseling was tussen plenaire sprekers en actieve workshops waarin de aanwezigen werden uitgedaagd zelf aan de slag te gaan. Het symposium stond onder leiding van onze bevlogen dagvoorzitter Peter Goossens. De workshops die gevolgd konden worden werden gegeven door teamleden van het SCBS Bipolaire Stoornissen. Er waren 2 workshoprondes waarin de deelnemers konden kiezen voor de volgende workshops: - Anja Stevens: Kinderwens bij een bipolaire stoornis; een uitdaging? - Thea Daggenvoorde: Ondanks het signaleringsplan toch een episode; wat valt er te leren? - Melissa Chrispijn: Positieve psychologie interventies; werkzaam bij patiënten met een bipolaire stoornis? - Silvio van den Heuvel: Het aanleren van zelfmanagement bij een bipolaire stoornis; een ethische reflectie op de dagelijkse morele problematiek. - Peter Goossens: Film jezelf!, een interventie om hulpverleners op een opname-afdeling kennis te laten maken met de gezonde mens. - Bart Geerling: Toepassing van apps bij de behandeling van bipolaire stoornissen. pagina 46 van?? 16

7 De plenaire lezingen tijdens het symposium werden verzorgd door: Prof. dr. Gerben Westerhof Drs. Silvio van den Heuvel Hoogleraar narratieve psychologie Docent verpleegkunde en ethiek - Saxion Hogeschool en technologie - Universiteit Twente Onderzoeker SCBS Bipolaire Stoornissen - Dimence Positieve psychologie in de GGZ; Zelfmanagement(-ondersteuning) bij bipolaire state of the art en nieuwe uitdagingen stoornis; leren leren hoe te stabiliseren. Symposium Stabiel en dan? Petra d Huy Ervaringsdeskundige Regiocontactpersoon VMDB Prof. dr. Ralph Kupka Hoogleraar Bipolaire Stoornissen - VU MC Psychiater GGZ ingeest en Altrecht Stabiele fase vanuit patiëntperspectief Stadiering en interepisodisch functioneren bij bipolaire stemmingsstoornissen Het SCBS Bipolaire Stoornissen kijkt terug op een mooie dag en dankt de aanwezigen en sprekers voor hun belangstelling én medewerking aan dit symposium! De presentaties zijn te vinden op onze website: scbs.dimence.nl. pagina 57 van?? 16

8 Publicaties De kennis die opgedaan wordt binnen de verschillende wetenschappelijke onderzoeken wordt vertaald naar artikelen, abstracts en posters. Ook wordt deze kennis overgedragen tijdens presentaties op congressen, symposia en in 2017 ook via een ISBDwebinar! Op deze manier heeft het SCBS Bipolaire Stoornissen ook in 2017 actief bijgedragen aan de ontwikkeling van de zorg voor patiënten met een bipolaire stoornis. Deze wetenschappelijke output komt vanuit de verschillende onderzoekslijnen van het centrum maar ook vanuit landelijke en soms internationale onderzoeken. Overzicht publicaties 2017 Peer reviewed artikelen Boeken Internationale voordrachten Nationale voordrachten De publicatielijst is te vinden op onze website. pagina 8 van 16

9 Verschenen in 2017! Een kwart van alle Nederlandse vrouwen lijdt ooit in haar leven aan een stemmingsstoornis. Veel van deze vrouwen zijn, of worden nog, moeder. Toch is er over de combinatie moederschap en stemmingsstoornissen niet veel informatie te vinden. Hoe is het om moeder te zijn terwijl je last hebt (gehad) van een depressie of bipolaire stoornis? Durf je het moederschap wel aan? Hoe bespreekbaar is het als je niet van je baby kunt genieten? Publicaties Negen heel verschillende vrouwen vertellen in het boek Het kan echt iedereen overkomen openhartig over hun ervaringen, in de hoop anderen met hun verhaal te helpen en het taboe op psychische problemen te helpen doorbreken. Het initiatief voor het schrijven van dit boek is genomen door Annemieke Kalsbeek en Anja Stevens. Annemieke Kalsbeek is psycholoog. Ze interesseert zich in het bijzonder voor depressies en, als tegenhanger daarvan, positieve psychologie: de studie van wat het leven de moeite waard maakt, zoals welke dingen je doen ervaren dat je leven zin heeft. Anja Stevens is werkzaam als psychiater bij het SCBS Bipolaire Stoornissen en het SCBS Psychiatrie en Zwangerschap. Het boek is onder andere verkrijgbaar via het SCBS Bipolaire Stoornissen voor 16,95. pagina 9 van 16

10 Innovatie De zorg voor mensen met een bipolaire stoornis en hun naastbetrokkenen voortdurend verbeteren is een van de doelstellingen van het SCBS Bipolaire Stoornissen. Daarvoor wordt er binnen het centrum hard gewerkt aan innovatie maar ook aan het onderzoeken van de effectiviteit van deze innovaties. Filminterventie de mens achter de ziekte In ons vorige jaarverslag hebben we uitgebreid stilgestaan bij de ontwikkeling van de filminterventie De mens achter de ziekte. Deze innovatie bedacht door Peter Goossens, senior onderzoeker en verpleegkundig specialist GGZ binnen het SCBS, heeft in 2017 op verschillende plaatsen aandacht gevraagd voor deze interventie. In Elsevier verscheen een artikel waarin aandacht was voor deze innovatie. Verder presenteerde Peter Goossens deze interventie onder andere tijdens het ISBD congres in Washington, op het ECMH congres in Berlijn en werd de website met informatie over de interventie gelanceerd tijdens het SCBSsymposium op 2 november Ook aan het project Gebit en psychofarmaca, een samenwerking met tandarts Landman van tandartsenpraktijk de Watersnip in Deventer, is in 2017 verder gewerkt. Het doel van het project is om meer aandacht te vragen voor de bijzondere tandheelkundige zorg die er nodig is wanneer patiënten langdurig psychofarmaca gebruiken en welke gebitsverzorging daarbij nodig is. Goede voorlichting aan patiënten is van essentieel belang. In samenwerking met Minddistrict is een E-module ontwikkeld voor patiënten. Verder wordt er een E-learning ontwikkeld voor hulpverleners, zowel in de GGZ als in de tandheelkundige zorg. Voor beide innovaties is een subsidie toegekend door zorgverzekeraar ENO. pagina 10 van 16

11 Het SCBS stelt het verrichten van wetenschappelijk onderzoek en het leveren van een bijdrage aan de verbetering van diagnostiek en behandeling als een van haar primaire doelen. Het wetenschappelijk onderzoek binnen het centrum is in verschillende onderzoekslijnen ondergebracht: - bipolair en zwangerschap - bipolair en positieve psychologie - bipolair en zelfmanagement - bipolair en comorbide (borderline) persoonlijkheidsstoornissen Voor meer informatie over deze onderzoekslijnen en de lopende (promotie)onderzoeken verwijzen wij graag naar onze website: scbs.dimence.nl. Ook vindt u daar het publicatieoverzicht van het SCBS. Wetenschappelijk onderzoek Het centrum biedt verpleegkundig specialisten in opleiding de gelegenheid om hun onderzoek binnen een van de onderzoekslijnen uit te voeren. In 2017 werden de volgende onderzoeken uitgevoerd: Suzanne Zandvliet Alcoholgebruik tijdens de zwangerschap; een kwalitatief onderzoek naar de overwegingen van vrouwen die prenataal alcohol gebruiken. Marlon Mekers Kwantitatief onderzoek naar de prevalentie van middelengebruik bij patiënten van de teams voor bipolaire stoornissen van Dimence, gemeten met de MATE-Q 2.1. Maaike Jongma Help, ik ben zwanger : Kwalitatief onderzoek naar ervaringen met behandeling van zwangere vrouwen met een depressieve stoornis. Rita de Velde Harsenhorst Een Delphi-onderzoek onder patiënten, naastbetrokkenen en professionals naar de verpleegkundige zorg aan patiënten met een bipolaire stoornis, die met een acute manie opgenomen zijn op een gesloten opnameafdeling. pagina 11 van 16

12 Medewerkers In 2017 bestond het team SCBS uit 15 medewerkers. We stellen ze hier graag aan u voor. Bovenste rij van links naar rechts - Anja Stevens, psychiater, hoofd SCBS, onderzoeker - Annelei Boer, stagiaire toegepaste psychologie - Bart Geerling, verpleegkundig specialist GGZ, teamleider SCBS, onderzoeker - Eline Lolkema, stagiaire toegepaste psychologie - Gea Kamphuis, sociaal psychiatrisch verpleegkundige Middelste rij van links naar rechts - Georg Riemann, onderzoeker - Just Wernand, psychiater - Lieke Busger op Vollenbroek, teamsecretaresse - Máasja Verbraak, GZ-psycholoog - Melissa Chrispijn, psychiater in opleiding, senior onderzoeker Onderste rij van links naar rechts - Peter Goossens, verpleegkundig specialist, senior onderzoeker - Silvio van den Heuvel, onderzoeker - Thea Daggenvoorde, onderzoeker - Tanja Dijk, stafmedewerker, onderzoeksondersteuner - Willem Nolen, adviseur pagina 12 van 16

13 Het netwerk bipolaire stoornissen binnen Dimence wordt gevormd door het SCBS en de regioteams bipolaire stoornissen in Zwolle, Deventer en Almelo. Het netwerk bestaat al jaren en draagt met enthousiasme bij aan de ontwikkeling van de zorg voor patiënten met een bipolaire stoornis. Ook buiten Dimence is het SCBS actief in verschillende netwerken. Anja Stevens is secretaris van het bestuur van het Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen. Het KenBiS streeft ernaar in Nederland de zorg te verbeteren voor mensen met een bipolaire stemmingsstoornis en de meest actuele kennis over deze aandoening te verzamelen, ontwikkelen en verspreiden. De netwerkpartners - Dimence is een van de deelnemende instellingen - bouwen samen aan de kwaliteit van diagnostiek en behandeling. Vanuit het SCBS zijn verschillende teamleden betrokken bij de werkgroepen en organisatie van KenBiS. Netwerk Peter Goossens heeft een aanstelling bij het Universitair Centrum voor Verpleeg- en Vroedkunde aan de Universiteit Gent als visiting professor. Binnen deze aanstelling geeft hij een aantal colleges binnen het vak Advanced Practice GGZ. Een van deze colleges is gewijd aan zijn onderzoekslijn zelfmanagement bij bipolaire stoornissen. Bart Geerling is bestuurslid van het Landelijk Kenniscentrum Psychiatrie en Zwangerschap (LKPZ). Dit kenniscentrum is opgericht uit een groeiende behoefte van zowel patiënten als behandelaren om op te hoogte te blijven van de meest recente inzichten en behandelmogelijkheden op het gebied van de zwangerschapsgerelateerde psychiatrie. Anja Stevens is voorzitter van het Noord Nederlands Netwerk Stemmings- en Angststoornissen (NNNSA) van het Rob Giel Onderzoekscentrum (RGOC). Dit netwerk heeft als doel wetenschappelijk onderzoek te verrichten op het gebied van psychiatrische behandeling. Anja Stevens is penningmeester van het bestuur van stichting Mind2Care. De stichting heeft het medisch zorginstrument Mind2Care ontwikkeld met als doel de kwetsbare zwangere vrouw op te sporen en te voorzien van een (zorg)advies, volgens vastgestelde richtlijnen. pagina 13 van 16

14 Zorg in cijfers In 2016 kende SCBS een behandelcapaciteit van 3,19 fte en waren er 123 mensen in behandeling. Daarnaast zijn in totaal 29 second opinions uitgevoerd en 67 mensen zijn gezien binnen de poli Psychiatrie en Zwangerschap. Second opinions Psychiatrie & Zwangerschap Overige vragen Totaal Patiënten in behandeling Uitgeschreven patiënten Behandelcapaciteit 3,19 fte 3,02 fte 2,13 fte ROM percentage E-health percentage Aantal VIM meldingen In bovenstaande tabel wordt een overzicht gegeven van alle relevante cijfers, ter vergelijking zijn de cijfers van voorgaande jaren toegevoegd. Om de ontwikkelingen zoals onderzoeken en innovaties mogelijk te maken is een gezonde financiële basis nodig. Het SCBS kent verschillende bronnen van inkomsten: Zorgverzekeringsgelden (toegekende tweedelijns productie) Onderzoeks-/innovatiegelden Financiering van onderzoek door derden (hierbij verrichten onderzoekers die elders een aanstelling hebben onderzoek bij het SCBS) Hieronder is het financiële overzicht van de afgelopen jaren gegeven. Zorgverzekeringswet Onderzoek/innovatie Totaal pagina 14 van 16

15 In 2018 werkt het SCBS verder aan het leveren van hoogspecialistische zorg en het verbeteren van deze zorg door onderzoek, innovatie en deskundigheidsbevordering. Dat doen we onder andere door het door ontwikkelen, afronden en evalueren van de in dit jaarverslag beschreven innovaties. Verder ligt in 2018 de focus op bestendiging van: de verschillende onderzoekslijnen de participatie in en samenwerking met de verschillende landelijke netwerken zoals het Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen (KenBiS), het Noord Nederlands Netwerk Stemming en Angst (NNNSA) en het Landelijk Kenniscentrum Psychiatrie en Zwangerschap (LKPZ) De deskundigheidsbevordering en daarmee in het bijzonder de organisatie van de refereermiddagen elk kwartaal en de organisatie van de basiscursus Psychiatrie en Zwangerschap Het SCBS in 2018 Ook zal in 2018 bijzondere aandacht zijn voor de versteviging van het netwerk bipolaire stoornissen binnen Dimence en het zoeken naar samenwerking met de andere stichtingen van de Dimence Groep (Transfore, Mindfit, Jeugd, De Kern en Impluz). Daarnaast blijft ook in 2018 voortdurend aandacht voor de toetsing aan de criteria van de stichting Topklinische GGZ (TOPGGz) met het oog op de prolongatie van het keurmerk in de toekomst. pagina 15 van 16

16 Contactgegevens Locaties Pikeursbaan GT Deventer Haven Noordzijde ES Almelo Postadres Postbus AJ Almelo Telefoon Fax scbs@dimence.nl Website scbs.dimence.nl