KIJKWIJZER SLIMMER ORGANISEREN

Transcriptie

1 KIJKWIJZER SLIMMER ORGANISEREN CNV SCHOOLLEIDERS EN CNV ONDERWIJS Onderstaande kijkwijzer is in het project Slimmer organiseren gebruikt als hulpmiddel bij de gesprekken over good practice. De kijkwijzer werd tijdens het bezoek van het onderzoeksteam aan de successcholen ingevuld. De vragen waren bedoeld om met elkaar in gesprek te gaan over zaken die spelen bij werkdruk en de manier waarop de betreffende school deze aanpakt. Je kunt met deze vragenlijst onderzoeken hoe het staat met de werkdruk op je eigen school. De lijst bestaat uit vier blokken met vragen, elk over een deelgebied: Werknemer, Team, School en Omgeving. Elk blok is onderverdeeld in vijf thema s. Elk thema bestaat weer uit vier stellingen. Geef met een score van 1 tot 5 aan in hoeverre deze stelling past bij de situatie op jouw school. Daarbij staan de cijfers voor de volgende kwalificaties: 1. Helemaal niet van toepassing 2. Soms van toepassing 3. Neutraal 4. Vaak van toepassing 5. Helemaal van toepassing BLOK 1: DE WERKNEMER Thema 1: Persoonlijke eigenschappen 1. De schoolleiding onderneemt actie als mensen een te hoog niveau van perfectionisme hebben 2. De schoolleiding onderneemt actie als mensen een te hoge mate van betrokkenheid en verantwoordelijkheid voor hun werk ervaren 3. De schoolleiding onderneemt actie als mensen geen grenzen kunnen stellen

2 4. De schoolleiding onderneemt actie als er onrealistisch hoge verwachtingen zijn of worden ervaren tussen leerkrachten onderling (opjaagcultuur; alles moet altijd mooier en beter dan bij collega s) 5. De schoolleiding onderneemt actie als er sprake is van een gebrek aan zelfvertrouwen dat van invloed is op iemands werk Thema 2: Timemanagement 1. De schoolleiding onderneemt actie als mensen moeite hebben met het stellen van prioriteiten 2. De schoolleiding onderneemt actie als mensen moeite hebben met het plannen van hun werk 3. De schoolleiding onderneemt actie als mensen moeite hebben met efficiënt administreren 4. De schoolleiding onderneemt actie als mensen geen goed beeld hebben van eigen taken en verantwoordelijkheden 5. De schoolleiding onderneemt actie als mensen moeite hebben met klassenmanagement Thema 3: Balans 1. De schoolleiding zorgt ervoor dat de balans tussen werk en privé van de medewerkers goed gehandhaafd blijft, en laat starters en oudere werknemers gebruik maken van het bijzonder duurzaamheidsbudget 2. De schoolleiding maakt het bespreekbaar wanneer leerkrachten onvoldoende balans tussen inspanning (stress) en herstelmomenten vertonen 3. De schoolleiding draagt eraan bij dat er voldoende pauzemomenten op een dag zijn 4. De schoolleiding draagt zorg voor een balans bij de invulling van de 40-urige werkweek 5. De schoolleiding zorgt ervoor dat piekperiodes afgewisseld worden door rustiger periodes

3 Thema 4: Autonomie en waardering 1. Ik ben in staat om mijn stijl van leidinggeven af te stemmen op de wensen en kenmerken van de werknemer (situationeel leidinggeven) 2. Ik geef mijn team de mogelijkheden om eigen initiatieven te ontplooien en ondersteun hen daarbij 3. Ik betrek mijn teamleden bij de schoolontwikkeling en de keuzes die daarbij gemaakt worden 4. Ik geef regelmatig complimenten en spreek mijn waardering uit 5. Ik bied mijn team de mogelijkheid in tijd en ruimte om elkaars kwaliteiten te waarderen en benutten Thema 5: Eigen professionalisering 1. Ik stimuleer zelfreflectie onder mijn medewerkers 2. Ik zorg ervoor dat mijn medewerkers de 40 uur duurzame inzetbaarheid jaarlijks inzetten voor peerreview, studieverlof, coaching, oriëntatie op mobiliteit, of niet plaats en/of tijdgebonden werkzaamheden volgens CAO 3. Ik bied mensen de mogelijkheid hun professionalisering planmatig aan te pakken en waar mogelijk gebruik te maken van de lerarenbeurs 4. Ik begeleid en stimuleer mensen om hun professionalisering daadwerkelijk uit te voeren 5. Ik maak jaarlijks vóór de zomervakantie met iedere medewerker schriftelijk afspraken over het aantal lesuren, de invulling van de deskundigheidsbevordering en de individuele scholingsuren BLOK 2: HET TEAM Thema 1: Cultuur en sfeer in het team 1. Er heerst een prettige sfeer 2. Er heerst een collegiale sfeer

4 3. Teamleden voelen zich onderdeel van het team en ervaren een teamgevoel 4. Tegenstellingen, onderlinge irritaties en conflicten worden zorgvuldig en constructief besproken om de onderliggende oorzaak te achterhalen en aan te pakken 5. Er heerst geen wandelgangen- of roddelcultuur Thema 2: Overleg en vergaderingen 1. Er is een bewust streefaantal (en beperking) van het aantal vergaderingen 2. Het vergaderrooster houdt rekening met deeltijders 3. De werkwijze ten aanzien van beslissingen nemen binnen het team is helder en geaccepteerd 4. Er wordt kritisch omgegaan met / er worden grenzen gesteld aan de toegenomen behoefte aan overleg als gevolg van de complexer wordende zorg en organisatie (bijv. leerkracht moet vaker ib er spreken, contact met jeugdzorg, contacten en overleg rondom brede school) 5. We vergaderen efficiënt (volgens vergaderprincipes, strakke agenda, niet uitweiden, doel bespreking helder, etc.) Thema 3: Communicatie in het team en met leidinggevenden 1. Teamleden geven elkaar gemakkelijk feedback 2. Tijdens overleg en vergaderingen wordt er echt naar elkaar geluisterd 3. Gemaakte afspraken in het team worden serieus genomen en nagekomen 4. Leidinggevende spreekt personeel aan wanneer mensen hun afspraken niet nakomen 5. Teamleden durven met hun zorgen en problemen naar de leidinggevende toe te stappen

5 Thema 4: Lerend vermogen 1. In het team wordt samen gewerkt aan het oplossen van werkdruk 2. Er is expliciet tijd gemaakt voor collegiale consultatie, peerreview en intervisie 3. Er is tijd voor reflectie en nadenken 4. Het is geaccepteerd om elkaar om hulp of steun te vragen 5. Er worden bewust leermomenten ingepland om kennis en vaardigheden van personeelsleden over te dragen op anderen Thema 5: Schoolinnovatie en -ontwikkeling 1. Ambities van teams worden getoetst op haalbaarheid 2. Voordat we een vernieuwing invoeren, vragen we ons af welk effect deze op de werkdruk heeft, zo nodig passen we aan. Vernieuwingen zijn dus werkdrukneutraal 3. Verbetermogelijkheden worden constant gesignaleerd en besproken, en er volgt actie op 4. Ingezette veranderingen worden afgemaakt en geborgd 5. Het team staat volledig achter de innovaties die worden doorgevoerd BLOK 3: DE SCHOOL Thema 1: Onderwijskundige visie en keuzes 1. Onze school heeft een duidelijke koers en heeft daar een tijdsplanning aan gekoppeld 2. Onze school heeft een duidelijke visie op passend onderwijs en maakt op basis hiervan keuzes 3. Onze school maakt samen met de medewerkers een keuze in de activiteiten die wel en niet gedaan worden op grond van de onderwijskundige visie in het schoolplan (lesgebonden en niet-lesgebonden)

6 4. Onze school heeft een duidelijke onderwijskundige visie en communiceert deze naar ouders 5. Medewerkers zijn trots op hun werk en hebben een sterke professionele identiteit Thema 2: Organisatie van werk en autonomie van de medewerkers 1. Het totaal aantal activiteiten dat de school onderneemt staat in relatie met de uren van de beschikbare formatie 2. Onze leerkrachten hebben de mogelijkheden (materieel en fysiek) om hun werk te kunnen uitvoeren 3. Wij kennen geen tijdslekken die ontstaan door activiteiten die niet tot de kerntaken van de leerkracht horen 4. Onze leerkrachten kunnen invloed uitoefenen op de manier waarop zij hun werk willen organiseren 5. Onze leerkrachten worden ingezet op taken op basis van hun interesse, kwaliteiten en vaardigheden Thema 3: Administratieve werkzaamheden en verantwoording naar ouders, organisatie en ministerie 1. Schoolleiding en team hebben duidelijk zicht op de hoeveelheid tijd die nodig is van iedere leerkracht voor administratie en verantwoording 2. Onze school heeft keuzes gemaakt op welke wijze de planning van het leerproces, het omgaan met toetsen en andere plannen opgesteld en ingevuld worden 3. Er zijn duidelijke afspraken gemaakt over de communicatie met ouders 4. Het is leerkrachten duidelijk met welk doel verslaglegging van werkzaamheden wordt uitgevoerd 5. De resultaten van de verslaglegging, toetsen en verantwoording worden gebruikt om processen en het onderwijs op school te verbeteren

7 Thema 4: Afspraken en (wettelijke) regelingen 1. Er is taakbeleid op school, vastgesteld met instemming van de PMR 2. Het taakbeleid is uitgewerkt op basis van het basismodel of het overlegmodel. 3. Er is een duidelijke regeling voor deeltijdwerkers en duobaanleerkrachten 4. Er is een duidelijke werk- en rusttijdenregeling 5. Er is duidelijk en goed arbeidsomstandighedenbeleid om fysieke en psychische belasting te voorkomen Thema 5: Personeelsbeleid, professioneel beleid en bovenschools beleid 1. De medewerkerstevredenheid en de medewerkersbetrokkenheid is gemeten en er is een plan van aanpak voor verbeterpunten 2. Er wordt gewerkt aan duurzame inzetbaarheid voor alle personeelsleden 3. Er wordt aan preventief en curatief verzuimbeleid gedaan 4. Bovenschools beleid leidt niet tot extra werkdruk 5. Er wordt een stimulerend HRM-beleid gevoerd dat gericht is op gezond, gemotiveerd, betrokken en professioneel personeel BLOK 4: DE OMGEVING Thema 1: Maatschappelijke opdrachten en thema s, omgeving en buurt 1. De school maakt eigen keuzes bij alle zaken die extern op de school afkomen 2. De school toetst of mogelijke projecten voldoen aan de missie en visie van de school, en besluit op basis daarvan ergens aan mee te doen 3. De inzet van ICT en gebruik van de computer worden slim benut

8 4. Er zijn maatregelen genomen rondom de veiligheid van de school, de leerlingen en de leraren 5. De school gaat op adequate wijze om met vragen vanuit de omgeving Thema 2: Leerlingen 1. De school gaat adequaat om met de veranderende kenmerken van de leerlingenpopulatie 2. De school maakt duidelijke keuzes over welke opvoedkundige taken bij de school horen 3. De school gaat adequaat om met verschillende leerlingen in een groep 4. Er zijn duidelijke gedragsregels voor leerlingen 5. De schoolregels worden consequent nageleefd Thema 3: Ouders 1. Er is beleid rondom alleenstaande/gescheiden ouders 2. De school laat zich niet gek maken door de druk van buiten om zich zo aantrekkelijk mogelijk te moeten presenteren en zich aan allerlei veronderstelde behoeftes van ouders te voldoen 3. Leerkrachten zijn toegerust en getraind in het omgaan met lastige ouders en ondervinden hierin steun van de school 4. Het is voor ouders helder wat zij aan zorg voor hun kind kunnen verwachten; de school stelt hier duidelijk grenzen 5. Ouders nemen de school werk uit handen Thema 4: Invloeden door samenwerking met andere instellingen (WSNS, ZAT, Brede school, jeugdzorg, etc.) 1. Er zijn afspraken over de maximale tijdsinvestering voor overleg met andere instellingen 2. Een multifunctioneel schoolgebouw (brede school) leidt niet tot meer werk (organisatie, regelen) 3. Er zijn heldere afspraken over verantwoordelijkheden en taken met deze buitenschoolse partners

9 4. Een doorverwijzing van een leerling vindt op efficiënte wijze plaats 5. De samenwerking levert de school daadwerkelijk concreet resultaat op Thema 5: Overheid en inspectie 1. De school is bekend met de wettelijke eisen vanuit de overheid en de afspraken in de CAO en deelt deze met zijn leerkrachten 2. Deze eisen vanuit de overheid en de CAO worden daadwerkelijk geïmplementeerd 3. De school investeert in het realiseren van doelen vanuit de overheid 4. Er wordt efficiënt gerapporteerd en gedocumenteerd als voorbereiding voor een inspectie 5. Het inspectiebezoek wordt ervaren als een leermoment en leraren zijn op de hoogte van de indicatoren van het toezicht