8 december 2017, Lindenhof te Delft

Transcriptie

1 ARBEIDSMARKT VAN MORGEN 8 december 2017, Lindenhof te Delft

2 PROGRAMMA uur - Ontvangst uur - Opening door Marco Bastian uur - Leo Witvliet Victor Broers, Ton Wilthagen, Aukje Nauta en Nationale Denktank uur - Talitha Muusse uur - Koffie uur - Tafeldiscussies uur - Mathijs Bouman uur - Lunch

3

4 AAN TAFEL Hoe zien duurzame oplossingen voor een inclusieve arbeidsmarkt eruit? Tijdens de Arbeidsmarkt van Morgen op vrijdag 8 december 2017 schuift u samen met verschillende generaties arbeidsmarktexperts, van babyboomer tot generatie Z, aan tafel. We vragen u om een voorzet te geven tot de juiste inrichting van een toekomstbestendige inclusieve arbeidsmarkt. Dit doet u aan de hand van onderstaande stellingen: 1 Moet er voor werkenden een stelsel komen op basis waarvan je inkomenszekerheid organiseert in geval van bijvoorbeeld ziekte, uitval of werkloosheid? Zo ja, hoe zou je dat kunnen organiseren? 2 Er is een trend om langer door te werken, maar dat is onder de huidige omstandigheden niet altijd even makkelijk te realiseren. Hiervoor is meer dynamiek op de arbeidsmarkt nodig zodat mensen tijdig van werk naar werk kunnen bewegen. Hoe organiseer je arbeidsmobiliteit? 3 4 Hoe kom je van werknemers en zelfstandigen naar werkenden? Er bestaat een kloof tussen verschillende groepen werkenden. Denk bijvoorbeeld aan de grote verschillen in omstandigheden en voorzieningen voor werknemers en zzp'ers en vaste medewerkers en flexwerkers. Welke oplossingen kunnen we bedenken om die kloven tussen werkenden te verkleinen? Een flexibele arbeidsmarkt heeft ook een flexibel stelsel nodig. Hoe ziet dat eruit? Waar zitten de beperkingen van de huidige instituties om maatwerk te kunnen leveren die past bij de moderne arbeidsmarkt? Denk hierbij onder andere aan pensioenfondsen, sectorale O&O-fondsen en uitkeringsinstanties. 5 We hebben te maken met een disruptief veranderende arbeidsmarkt. Dit leidt tot nieuwe vormen van arbeid en nieuwe samenwerkingsverbanden. Wie vertegenwoordigt wie in deze verbanden en hoe ontstaat nieuwe sociale cohesie? 6 De 21e eeuw wordt gedomineerd door specialisatie, samenwerking en co-creatie. Werkgevers moeten gaan samenwerken om de synergie te versterken. Zie elkaar niet langer als concurrent, maar werk samen om het aanbod te versterken. Welke veranderingen brengt dat teweeg en hoe moet daarmee omgegaan worden? De uitkomsten van de tafeldiscussies worden verwerkt in een paper door Leo Witvliet en Victor Broers, op basis waarvan de Arbeidsmarkt van Morgen zijn vervolg vindt in 2018.

5 GESCHIEDENIS Door: Leo Witvliet De allereerste conferentie van de Arbeidsmarkt van Morgen in 2013, onder de naam Sunrise, vond plaats in Kasteel de Hooge Vuursche. Arbeidsmarktexperts gaven aan discussietafels input aan de inhoud en opgaven voor de opvolgende studentenprijsvraag. In 2014 gaven studenten hun visie op de toekomstige arbeidsmarkt. Die visie vertoonde een duidelijke richting naar een integrale arbeidsmarkt, met ruimte voor jong en oud, fulltime en tijdelijk werk, vast en flexibel. Het contract voor het leven is een illusie geworden. Je moet bewust werken aan kennis en kunde om de uitdagingen van de Arbeidsmarkt van Morgen aan te kunnen. Geen uniformiteit meer, maar gedifferentieerd durven denken om te komen tot specifieke oplossingen voor diverse contexten. Een volgende conferentie werd inhoudelijk gedragen door het werk van Ton Wilthagen en zijn onderzoeksinstituut Reflect aan de Universiteit van Tilburg. De essentie van zijn werk is dat iedereen in zijn werkzame leven geconfronteerd zal worden met verandering, dat de vaste baan voor het leven geen automatisch uitgangspunt meer is en dat je in je werkzame leven meerdere keren moet investeren in werkzekerheid. De verhouding tussen werkgever en werknemer is veranderd, waarbij de eigen verantwoordelijkheid van de medewerker meer op de voorgrond komt. Wilthagens idee is dat de grootste bedrijven in de wereld in de toekomst nauwelijks meer mensen in vaste dienst zullen hebben en dat arbeid ingekocht wordt op het niveau van projecten, taken en handelingen. Vanuit zijn arbeidsmarktanalyses ziet hij dat tussenpersonen en tussenlagen verdwijnen, nemen transactiekosten af en ontstaat er een zogenoemde gig economy, waarin werk niet alleen online aangeboden wordt, maar ook uitgevoerd kan worden. In de daaropvolgende conferentie in Delft, eind 2016, werd veel aandacht besteed aan de consequenties van automatisering. Niet alleen het overnemen van routinewerk door robots en ICTtoepassingen, maar met name ook de groeiende invloed van Artificial Intelligence (AI). De snelheid van computers haalt de snelheid van het menselijke brein in, waardoor er allerlei nu niet voorzienbare ontwikkelingen plaats kunnen gaan vinden. Bob de Wit en zijn collega s toonden dat de ICT-ontwikkeling al veel verder is dan de discussie over bijvoorbeeld een elektronische kaartenbak. Op dezelfde conferentie nam Aukje Nauta ons mee naar het vraagstuk van Duurzame Inzetbaarheid. Naast het ontwikkelen van vitaliteit, werkplezier en productiviteit, gaat het om het versterken van het vermogen van werkenden om werk te houden of nieuw werk te krijgen. Daarmee krijgt duurzame inzetbaarheid een breed kader en wordt nog duidelijker dat hier een wederzijdse verantwoordelijkheid van zowel de werkgevers als de werknemers ligt. In haar bijdrage toonde Nauta wat de positieve effecten zijn van dit gezamenlijk optrekken. De laatste conferentie vond mei dit jaar plaats. Hoofdspreker Victor Broers ging in op de effecten van de diverse industriële revoluties in de geschiedenis. Hij eindigde bij de huidige revolutie van AI en schetste de directe gevolgen daarvan en de mogelijke maatschappelijke effecten. Ons denken over arbeid verandert volgens Broers radicaal. Wellicht moet de focus op groei verlegd worden.

6 EEN UITWERKING CO CREATING WORKFORCE Door: Leo Witvliet Het idee achter de Co Creating Workforce is dat werkenden en organisaties een gemeenschappelijk belang hebben en houden, ook in een markt waarin de bestaande arbeidsverhoudingen geen uitgangspunt meer kunnen zijn. Bedrijven en organisaties zullen zich moeten aanpassen om als serieuze partner mee te kunnen blijven doen. Werkenden zullen in zichzelf moeten investeren voor werkzekerheid, en daarmee inkomenszekerheid. De Co Creating Workforce gaat ervan uit dat alle relaties die aangegaan worden een strategisch en duurzaam karakter hebben. Daarmee bedoelen we dat bedrijven en werkenden elkaar kennen, samen doelen realiseren en voor elkaar verantwoordelijkheid nemen. Organisaties profiteren ervan als zij werkenden die geen vast contract hebben, beschouwen als medewerkers, die net als vaste medewerkers betrokken willen zijn bij de organisatie. Medewerkers of werkenden die elders aan de slag gaan, worden daarmee opeens een strategische voorraad, omdat zij nieuwe ervaringen opdoen die niet alleen hun inzetbaarheid vergroten, maar ook van pas kunnen komen voor voormalige opdracht- of werkgevers. In de huidige ontwikkelingen zie je dat klassieke organisatiestructuren worden ingeruild voor meer programmatische of projectgerichte organisaties. Hierin is organiseren op netwerkniveau belangrijk, omdat programma s een tijdelijk karakter hebben en specialisatie hierin van belang is. In deze situatie is het denkbaar dat er specialistische pools ontstaan, die ingezet worden waar zij van toegevoegde waarde zijn. Het fenomeen op zich is niet nieuw, want in de bouw bijvoorbeeld wordt al jaren zo gewerkt. De Co Creating Workforce gaat uit van de noodzaak van permanent samen leren. Werkenden en organisaties moeten zich aanpassen aan de eisen van de tijd. Door je te blijven ontwikkelen, creëer je duurzame inzetbaarheid. Daarmee draag je bij aan werk- en inkomenszekerheid.

7 CO CREATING WORKFORCE Door: Leo Witvliet SAMENVATTEND Diverse contractvormen zijn een maatschappelijke realiteit. Zij zorgen ervoor dat kennis en kunde op de juiste plaats en tijd beschikbaar zijn. Werkenden kunnen hiermee hun specifieke diensten aanbieden. Nieuwe balans tussen individuele en collectieve verantwoordelijkheid. Organisaties en werkenden hebben een eigen verantwoordelijkheid hun toekomst veilig te stellen, onder de premisse dat dit alleen gerealiseerd kan worden als er ook samengewerkt wordt. Een ontwikkelingsgerichte organisatiecultuur voor de organisatie als samenwerkingsverband (organisatieplan) en voor alle werkenden (persoonlijk ontwikkelingsplan). Leren en ontwikkelen, in trainingen en opleidingen en op de werkplek. Weet wie en wat je in huis hebt en welke kennis en kunde ontwikkeld moet worden. Gericht op samenwerken, delen, specialiseren en afstemmen. Organiseert samenwerking tussen organisaties, met verbreding en verdieping van kennis, kunde en vaardigheden als resultaat. Zoektocht naar die mensen die niet meer zichtbaar zijn in de arbeidsmarkt, maar wel aan de kwalificaties van vakkennis en vakbekwaamheid voldoen of kunnen gaan voldoen. Universeel concept dat in elke context zijn eigen vorm moet vinden. Innovatie moet in deze tijd altijd gepaard gaan met oriëntatie op ICT, nieuwe productie- en organisatietechnieken.

8 BEDANKT VOOR UW KOMST! SAVE THE DATE ARBEIDSMARKT VAN MORGEN VRIJDAG 8 JUNI 2018