Ontwerpkaders: Leerwegonafhankelijk toetsen (LOT) Versie 1.0/ november 2016

Transcriptie

1 Ontwerpkaders: Leerwegonafhankelijk toetsen (LOT) Versie 1.0/ november 2016

2 Flexibel onderwijs Flexibel Onderwijs kenmerkt zich door tijd, plaats en tempo-onafhankelijk studeren. De route is individueel en past bij de uitgangssituatie van de student. Voorkennis, werkervaring, leefsituatie en leerstijl van de student bepaalt mede de leerroute. De student is niet verplicht een van te voren uitgeschreven pad te volgen. Er is een veelheid van inhouden, leerstijlen, werkwijzen, attitudes en verwachtingen. Het eindniveau is gelijk aan het eindniveau van een voltijdopleiding. De weg ernaar toe is flexibel en wordt afgestemd op de kennis, ervaring en ambitie van de student. Pijlers flexibel onderwijs Heldere leeruitkomsten Een leeruitkomst is een meetbaar resultaat van een leerervaring op basis waarvan vastgesteld kan worden in welke mate, tot op welk niveau en volgens welke standaard een bepaalde competentie is ontwikkeld en beschrijft een zichtbaar effect in functioneren, gerelateerd aan een leerervaring. Het werken met leeruitkomsten in combinatie met leerwegonafhankelijke toetsing maakt het mogelijk om los te komen van aanbodgestuurde en vastgelegde onderwijsprogramma s. Gepersonaliseerd leerarrangement Een leerproces is niet een van te voren te programmeren route. Tussen deelnemers en binnen werkvelden en opleidingen is sprake van veelvormigheid als het gaat om inhouden, leerstijlen, werkwijzen, attitudes, verwachtingen et cetera. De opleiding wil hier rekening mee houden en speelt hier op in door middel van flexibel onderwijs en een leerarrangement op maat. De student is de regisseur en cocreator van zijn eigen leerproces. Collaborative learning Dit concept gaat uit van leren binnen al dan niet heterogene learning communities (kleinschalige leergemeenschappen), waarin studenten met anderen samen leren door beroepsgerichte producten, handelingen en ideeën te ontwerpen en te toetsen aan de praktijk en/of theorie. Een learning community kan zich digitaal en/of face to face organiseren. Blended learning Een leerarrangement wordt samengesteld volgens het principe van blended learning. Dat wil zeggen we willen werken met een voor de student optimale combinatie van werkplekleren, online leren en contactonderwijs. Het biedt mogelijkheden voor tijd- en plaatsonafhankelijk leren en leren in diverse settings. Een goede mix draagt bij aan de efficiency en de kwaliteit. Leerwegonafhankelijk toetsen De leeruitkomsten zijn tevens de basis voor leerwegonafhankelijk toetsen. De leeruitkomsten zijn zo geformuleerd dat de student op verschillende manieren de leeruitkomst kan aantonen. In de toetsing maakt het niet uit waar het leren heeft plaats gevonden. Het gaat er om of de student kan aantonen dat een leeruitkomst is gerealiseerd. Op die manier is validering van eerder verworven kwalificaties mogelijk. Co-creatie Onderwijs is een samenwerkingsverband tussen de opleiding, de student en het werkveld. Opleidingsdoelen worden binnen leerarrangementen verbonden met leerdoelen van de student en vraagstukken vanuit het werkveld / de werkgever. Op deze wijze wordt in co-creatie een brede professionaliteit ontwikkeld die nodig is voor de toekomstige kennissamenleving.

3 Wat is leerwegonafhankelijk toetsen? Leerwegonafhankelijk toetsen (LOT) gaat om tijd- en plaats onafhankelijke toetsing van resultaten van uiteenlopende manieren van leren. Alle ervaring en kwaliteiten van de deelnemer worden meegenomen in de toetsing van leeruitkomsten, ongeacht of die uit kennis en ervaring van eerdere leertrajecten komt, door formeel of informeel leren is verkregen of voortkomt uit persoonlijke kwaliteiten en leervermogen. Met andere worden: ook resultaten van leren buiten de opleiding worden gewaardeerd. De student kan alle ervaring opgedaan op school, werk of elders bij de toetsing mee laten wegen door de bewijslast daarvan aan te leveren (te laten valideren). De student geeft aan wanneer hij een leeruitkomst wil aantonen. Hoe ontwikkel je een leerwegonafhankelijke toets? (tips voor uitvoering van de toetscyclus) 1. Basisontwerp per toets a. Op welke module/leeruitkomst / leeruitkomsten heeft deze toets betrekking? b. Welke afspraken zijn er over de keuze van toetsvormen? c. Welke kwaliteitsafspraken zijn er voor de bijpassende, geschikte toetsvorm(en)? 2. Toetspecificaties bepalen. Dit is de verantwoording van de inhoud van de individuele toets. Goede toetsspecificaties maken het mogelijk dat studenten een keuze uit meer toetsvormen kunnen maken. Wat is het gewenste, waarneembare gedrag van de student bij deze leeruitkomst? Wat is de kern van een goede prestatie? Wat zijn de kritische succesfactoren? - Welke kwalificaties (van de competenties en/of boks) horen daarbij? - Wegen die competenties/boks ja/nee even zwaar in de beoordeling? - Wat zijn de bijpassende beoordelingscriteria? 3. Constructie: a. Stel het beoordelingsmodel op in dialoog met vakcollega s, dus niet alleen. Gezien de aard en de complexiteit van een leeruitkomst is het wenselijk om bij de beoordeling naar de hele prestatie te kijken, dus holistisch te beoordelen. Dat betekent dat een adequate prestatie niet is te reduceren is tot een voldoende score op afzonderlijke beoordelingsaspecten; het geheel is meer dan de som van de delen. Holistisch beoordelen is passend bij de beoordeling van leeruitkomsten, een complex proces, product of werkwijze, waarvoor meer dan één oplossing mogelijk is en/of wanneer de toepassingscontexten verschillen. (HvA, Score) 1 i. Formuleer per aspect de minimale set van beoordelingscriteria: De kern van een voldoende prestatie is. ii. Als je een rubric wilt ontwikkelen, begin dan met het formuleren van een zogeheten halve rubric: formuleer alleen de voldoende (Vereniging van Hogescholen, 2014). iii. Formuleer de beoordelaarsinstructies, zoals: Indien de student een prestatie levert, die niet weergegeven is in het beoordelingsmodel, dient die prestatie beargumenteerd beoordeeld te worden volgens de bedoeling of in de geest van het antwoordmodel. 1 Analytisch beoordelen of afvinken past doorgaans niet bij het beoordelen van leeruitkomsten. Het leidt tot een oppervlakkig oordeel, terwijl volledigheid wordt gesuggereerd. Analytisch beoordelen houdt in dat alle beoordelingsaspecten van een vaardigheid of beroepstaak onderscheiden en afzonderlijk beoordeeld worden. Analytisch beoordelen is passend wanneer nauwkeurig moet worden vastgesteld of studenten kritische kennis of deelvaardigheden beheersen of wanneer er sprake is van één juiste aanpak of oplossing.

4 - iv. Ontwerp de bijbehorende instructie voor de student: welke toetsvormen kan hij kiezen? Welke bewijslast moet hij aanleveren? b. Vraag meerdere personen feedback op het eerste concept c. Verzamel informatie uit de praktijk i. Gebruik het beoordelingsmodel bij het maken van afspraken bij de intake en verzamel informatie over de bruikbaarheid van het model. ii. Gebruik de toets in het onderwijs, als deelopdracht of als onderdeel van een formatieve toets. Daarmee kun je als het ware een pre-test /een pilot draaien: Als een student een goede prestatie levert, kan ik dat met deze criteria waarderen? iii. Voer proefbeoordelingen uit. d. Stel het antwoordmodel bij. 4. Afname a. Afspraken over de afname zijn afhankelijk van de gekozen toetsvorm, bijvoorbeeld een portfolio-assessment of performance assessment. b. Bij een portfolio assessment geldt dat een eerste toetskans niet mag stuklopen op ontvankelijkheidseisen: voorkom dat een onvolledig product wordt voorgelegd voor een eerste beoordeling. Er moet dus vertrouwen bestaan in de bewijslast/het product voordat het wordt voorgelegd. De begeleider heeft een belangrijke adviesrol hierin. Echter, ook peers (medestudenten) kunnen een rol hebben in het geven van feedback. 5. Analyseren en beoordelen a. Wanneer de eerste studenten beoordeeld worden/zijn, neem de ruimte om eventueel een aanpassing in het beoordelingsmodel toe te passen. Deel de resultaten in het team, evenals de dillema s die je tegenkwam. Het is heel normaal dat bijvoorbeeld de tevoren bedachte scope, kwalificatie of context toch niet het kenmerkende, doorslaggevende element blijkt te zijn. b. Stel het beoordelingsmodel bij en handel er naar. 6. Registreren en communiceren a. Communiceer alleen het eindresultaat van beide beoordelaars. 7. Evalueren a. Evalueer de verschillende stappen in de toetscyclus samen met anderen, ook met studenten b. Organiseer regelmatig kalibreersessies met andere vakdeskundigen, ook buiten de eigen discipline

5 Voorbeeld van toetsspecificaties per toets Figuur: Toetsspecificaties per toets Gewenst, waarneembaar gedrag bij deze leeruitkomst (in aspecten 1,2,3, ) Kwalificatie en indicatoren Competenties, Boks, Dublin Descriptoren, Hbo kwalificaties Evt. weging in de toets Beoordelingscriteria 1 De kern van een voldoende prestatie is (per aspect minimale set van beoordelingscriteria) 2 3 Controle achteraf Is het vier-ogen principe gehanteerd zowel bij het ontwikkelen van de toets als het afnemen van de toets? Is er bij de leerwegonafhankelijke toets een directe relatie tussen de toets en de (eind)kwalificatie en/of leeruitkomst? De beoordelingscriteria bij een leeruitkomst moeten dus afgeleid zijn van de eindkwalificaties. Zijn de beoordelingscriteria zo geformuleerd dat er ruimte is in de manier(en) waarop een student een leeruitkomst kan aantonen (leerwegonafhankelijke toetsing)?