Inhoudsopgave. Voorwoord 11

Transcriptie

1 5 Voorwoord Kwaliteit van toetsing in het hoger onderwijs onder de loep 15 Dominique Sluijsmans, Tamara van Schilt-Mol, Annemieke Peeters en Desirée Joosten-ten Brinke 1.1 De doelen van het hoger onderwijs Het vergrote bewustzijn van kwaliteit van toetsing Kwaliteit van toetsing nader gedefinieerd Reeds ondernomen initiatieven om kwaliteit van toetsing te versterken Doel en inhoud van dit boek Het ontwerp van de methodiek De Toetsing Getoetst 25 Tamara van Schilt-Mol, Annemieke Peeters, Dominique Sluijsmans en Linda Jakobs 2.1 Het Auditing Instrument for Sustainability in Higher Education (AISHE) als inspiratiebron Het ontwerp van de methodiek De Toetsing Getoetst Ontwerpkenmerk 1: Vijf fasen van ontwikkeling in toetskwaliteit Ontwerpkenmerk 2: Het uitvoeren van een zelfevaluatie Ontwerpkenmerk 3: De PDCA-cyclus Ontwerpkenmerk 4: Een gestandaardiseerde set van elementen voor analyse De uitvoering van de methodiek De Toetsing Getoetst 33

2 6 3. Kwaliteit van toetsen 37 Desirée Joosten-ten Brinke en Silvester Draaijer 3.1 Waarom zijn toetsen belangrijk voor het borgen van toetskwaliteit? Wat is een toets? Wat zijn relevante aspecten van toetsen? Aspect 1. Toetskwaliteit wordt bepaald door het voldoen aan kwaliteitscriteria Aspect 2. Toetskwaliteit betekent het systematisch doorlopen van de toetscyclus Aspect 3. Communicatie en samenwerking bevorderen toetskwaliteit De ontwikkeling van de kwaliteit van toetsen Beschrijving van kwaliteit vanuit het element ontwerp Beschrijving van kwaliteit vanuit het element kwaliteitscriteria Beschrijving van kwaliteit ten aanzien van het element kwaliteitsborging Praktische oefeningen Oefening 1. Het ontwerp van de toets Oefening 2. Bespreken van beoordelaarseffecten Oefening 3. Het evalueren van de kwaliteit van een rubric Kwaliteit van toetstaken 55 Silvester Draaijer en Desirée Joosten-ten Brinke 4.1 Waarom zijn toetstaken belangrijk voor het borgen van toetskwaliteit? Wat is een toetstaak? Wat zijn relevante aspecten van de kwaliteit van toetstaken? Aspect 1. Kwaliteitskenmerken van toetstaken Aspect 2. Het ontwerpproces van toetstaken De ontwikkeling van de kwaliteit van toetstaken Beschrijving van kwaliteit vanuit het element ontwerp Beschrijving van kwaliteit vanuit het element kwaliteitscriteria Beschrijving van kwaliteit vanuit het element kwaliteitsborging Praktische oefeningen Oefening 1. Handboek toetstaakontwikkeling Oefening 2. Beoordelen van een toets- en itemanalyse Oefening 3. Alternatieve schrijfopdrachten 75

3 7 5. Kwaliteit van een toetsprogramma 79 Liesbeth Baartman en Cees van der Vleuten 5.1 Waarom zijn toetsprogramma s belangrijk voor het borgen van toetskwaliteit? Wat is een toetsprogramma? Wat zijn relevante aspecten van een toetsprogramma? Aspect 1. Kwaliteitscriteria voor toetsprogramma s Aspect 2. Kwaliteit van afzonderlijke toetsen De ontwikkeling van de kwaliteit van een toetsprogramma Beschrijving van kwaliteit vanuit het element ontwerp Beschrijving van kwaliteit vanuit het element kwaliteitscriteria Beschrijving van kwaliteit vanuit het element kwaliteitsborging Praktische oefeningen Oefening 1: Wat is mijn toetsprogramma? Oefening 2: KIT (KwaliteitsInstrument Toetsprogramma) Oefening 3: Ontwerprichtlijnen voor toetsprogramma s Kwaliteit van toetsbeleid 93 Veronica Bruijns en Marianne Kok 6.1 Waarom is toetsbeleid belangrijk voor het borgen van de toetskwaliteit? Wat is toetsbeleid? Wat zijn relevante aspecten van toetsbeleid? Aspect 1. Het beschrijven van interventies Aspect 2. De context waarin toetsbeleid wordt ingebed Aspect 3. Evidence-informed en evidence-based toetsbeleid De ontwikkeling van de kwaliteit van toetsbeleid Beschrijving van kwaliteit vanuit het element ontwerp Beschrijving van kwaliteit vanuit het element kwaliteitscriteria Beschrijving van kwaliteit vanuit het element kwaliteitsborging Praktische oefeningen Oefening 1. Het opstellen van een beslisboom voor het ontwikkelen van toetsbeleid Oefening 2. Evaluatie van de ontwikkeling van toetsbeleid aan de hand van de PDCA- cyclus Oefening 3. Format voor het beschrijven van een innovatieve interventie op toetsgebied 110

4 8 7. Kwaliteit van de toetsorganisatie 113 Paul van Deursen en Els van Zijl 7.1 Waarom is de toetsorganisatie belangrijk voor het borgen van de toetskwaliteit? Wat is toetsorganisatie? Wat zijn relevante aspecten van de toetsorganisatie? Aspect 1. Het positioneren en rolvast met elkaar samenwerken van de verschillende actoren Aspect 2. Procesdenken en proceshandelen De ontwikkeling van de kwaliteit van de toetsorganisatie Beschrijving van kwaliteit vanuit het element ontwerp Beschrijving van kwaliteit vanuit het element kwaliteitscriteria Beschrijving van kwaliteit vanuit het element kwaliteitsborging Praktische oefeningen Oefening 1. In kaart brengen en op elkaar afstemmen van rollen, taken, verantwoordelijkheden en processen in de toetsorganisatie Oefening 2. Verstevigen van de wijze waarop de examencommissie is georganiseerd Oefening 3. Doorlichten van een toetsproces Kwaliteit van toetsbekwaamheid 133 Antoinette van Berkel, Dominique Sluijsmans en Desirée Joosten-ten Brinke 8.1 Waarom is toetsbekwaamheid belangrijk voor het borgen van toetskwaliteit? Wat is toetsbekwaamheid? Wat zijn relevante aspecten van toetsbekwaamheid? Aspect 1. Verschillende functies van toetsen vereisen specifieke toetsbekwaamheid Aspect 2. Iedere toetsvorm vereist specifieke toetsbekwaamheid Aspect 3. Toetsbekwaamheid veronderstelt vakbekwaamheid, pedagogische en vakdidactische kennis Aspect 4. Toetsbekwaamheid vereist samenwerking vanuit rolspecifieke taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden 142

5 Aspect 5. Het ontwikkelen van toetsbekwaamheid vraagt om effectieve professionaliseringsaanpakken Aspect 6. Het ontwikkelen van toetsbekwaamheid vraagt om een professionele leergemeenschap De ontwikkeling van de kwaliteit van toetsbekwaamheid Beschrijving van kwaliteit vanuit het element ontwerp Beschrijving van kwaliteit vanuit het element kwaliteitscriteria Beschrijving van kwaliteit vanuit het element kwaliteitsborging Praktische oefeningen Oefening 1. Verbeter toetsbekwaamheid werkenderwijs met feedback on the job Oefening 2. Doe een toetsbekwaamheidsquiz Oefening 3. Kijk de kunst af Kwaliteit van toetsing geoperationaliseerd 151 Tamara van Schilt-Mol en Dominique Sluijsmans met bijdragen van Liesbeth Baartman, Antoinette van Berkel, Veronica Bruijns, Silvester Draaijer, Paul van Deursen, Linda Jakobs, Desirée Joosten-ten Brinke, Marianne Kok, Annemieke Peeters, Cees van der Vleuten en Els van Zijl 9.1 Kwaliteitspiramide eigentijds toetsen en beoordelen Beoordelingskader (AISHE) voor duurzame ontwikkeling in het onderwijs Duurzaam werken aan de kwaliteit van toetsing: de methodiek De Toetsing Getoetst Toetsen Definitie en relevante aspecten van toetsen Kwaliteit van toetsen geoperationaliseerd Toetstaken Definitie en relevante aspecten van toetstaken Kwaliteit van toetstaken geoperationaliseerd Toetsprogramma Definitie en relevante aspecten van toetsprogramma Kwaliteit van toetsprogramma geoperationaliseerd Toetsbeleid Definitie en relevante aspecten van toetsbeleid Kwaliteit van toetsbeleid geoperationaliseerd Toetsorganisatie 182

6 Definitie en relevante aspecten van toetsorganisatie Kwaliteit van toetsorganisatie geoperationaliseerd Toetsbekwaamheid Definitie en relevante aspecten van toetsbekwaamheid Kwaliteit van toetsbekwaamheid geoperationaliseerd Duurzaam werken aan de kwaliteit van toetsing van een opleiding De methodiek De Toetsing Getoetst in de praktijk 197 Tamara van Schilt-Mol, Dominique Sluijsmans, Annemieke Peeters en Linda Jakobs 10.1 Stap 0: Voorbereiding Stap 1: Analyseren kwaliteit van toetsing Stap 2: Vaststellen ambitie en doelen Stap 3: Uitwerken doelen en activiteiten Stap 4: Uitvoeren en monitoren van activiteiten Stap 1 in nieuwe cyclus: analyseren van verbeterde kwaliteit van toetsing Implementatieproces van de methodiek 207 Index Tabellen en Figuren 209 Referenties 211 Over de auteurs 219