Masterclass Afval en Grondstof. Het Nederlandse Afvalbeleid in vogelvlucht, gemeenten in de circulaire economie

Transcriptie

1 Masterclass Afval en Grondstof Het Nederlandse Afvalbeleid in vogelvlucht, gemeenten in de circulaire economie Gemeentelijk Afvalcongres, 19 maart 2015

2 AGENDA

3 Afvalmanagement

4 Ladder van Lansink Afvalhiërarchie 1979 Preventie Hergebruik Recycling Energie Storten Preventie Hergebruik Recycling Energie Storten Ad Lansink

5 Nederlands afval 60 miljard kilo Bedrijfsafval Huishoudelijk afval 500 kilo per persoon per jaar 8,5 miljard kilo (ca 15%)

6 Resultaten per afvalstroom 7 kilo Kunststof 51% 4 kilo textiel 0,2 kilo drankenkartons 1 kilo gevaarlijk afval afvalscheiding 56 kilo oud papier 75 kilo GFT ca. 80 kilo gescheiden grof afval 5 kilo apparaten 20 kilo glas

7 Van Afval Naar Grondstof Regeerakkoord Bruggen slaan 2012: Streven naar een circulaire economie TK Brief Groene Groei maart 2013: Van Afval naar Grondstof als kans voor groene groei TK Brief Van Afval Naar Grondstof juni 2013 & TK brief Uitwerking operationele doelstellingen januari 2014 VANG bevordert een transitie naar een circulaire economie 2

8 Wereldbevolking

9 Resource extraction [10 9 t] Grondstofwinning Biomass Fossil Fuels Minerals Metals

10 Grondstoffenschaarste!

11 Publiek kader Bewuste keuzes bij inrichten transparante ketens (EU-breed) Duurzame inkoop gemeenten en Rijk Nederland koploper (logistiek, recycling) Ketens sluiten vanzelf Uitvoerbaar Betaalbaar Bewuste consumenten 100 kg/inwoner in 2020, 30 kg/inwoner in 2025 Gemeenten faciliteren en stimuleren scheiding Zo lang mogelijk in keten

12 Publiek kader Kern van de visie: Circulaire economie: ketens sluiten 1. De vervuiler betaalt 2. Dynamiek van bedrijven en burgers de ruimte geven 3. Marktfalen aanpakken Focus op rol overheden

13 VANG Meer en beter recyclen Meer duurzame producten op de markt Duurzamer consumeren

14 VANG Ambities programma Nederland voorbeeld van de circulaire economie voor andere landen Waar mogelijk belemmeringen wegnemen In 10 jaar de hoeveelheid materiaal naar afvalverbrandingsinstallaties en stort halveren Doel voor 2015: 60-65% van het huishoudelijk afval gescheiden inzamelen, 75% in 2020 en uiteindelijk 100% gescheiden inzameling [kg restafval] Samen met de keten(s)

15 Lokale Circulaire Economie? Ketensluiting op mondiaal, nationaal, regionaal of lokaal niveau? Door ketens zo dicht mogelijk bij huis te sluiten ontstaat maatschappelijke verbondenheid Voorbeelden: Bouw- en sloopafval toepassen in eigen werken Grondstoffen leveren aan bedrijven in de regio Circulariteit onderdeel maken van je bestekken Diensten in plaats van bezit

16 Groot potentieel 244 kilo restafval Waarvan 220 kilo recyclebaar!

17 Hoeveelheid restafval (kg/inw) Gemeentelijke ambitie hha? Stedelijkheidsklasse 1 Stedelijkheidsklasse 2 Stedelijkheidsklasse 3 Stedelijkheidsklasse 4 Stedelijkheidsklasse Aandeel hoogbouw (%)

18 Wat zijn belangrijkste spelers? Gemeentelijke zorgplicht verankerd in: - Wet milieubeheer; inzamelen en (laten) verwerken van huishoudelijk afval - Uitgewerkt in het LAP 2: beleidskader en minimum verwerkingsstandaarden - Lokale regels kunnen zowel in APV als in afvalstoffenverordening worden geregeld. Afvalstoffenverordening wordt door gemeenteraad vastgesteld Producentenverantwoordelijkheid - De vervuiler betaalt - Introductie producentenverantwoordelijkheid in jaren 90 - Niet de burger, maar de consument betaalt de rekening (dmv bijvoorbeeld verpakkingenbelasting en verwijderingsbijdrage) - Doel: organisatie en financiering van de inzameling en recycling én beter productontwerp en preventie

19 Gemeentelijk afvalbeleid

20 Aan de slag met ketens

21 traditionele afvalinzameling Papier, glas en textiel: Wijkcontainer Restafval en GFT: Om de week Papier: ook vaak huis aan huis, of ism verenigingen Textiel: vaak ism (charitatieve) inzamelaar Plastic: om de week aan huis of in een wijkcontainer Gemeente is verplicht een milieustraat te hebben In 18 stromen scheiden, óf verplicht laten nasorteren Grof afval (én kleine apparaten, KCA, frituurvet): Milieustraat

22 Hoe te komen tot meer afvalscheiding Financiële instrumenten Diftar (GeDIFferentieerd TARief) Afval Loont Technologie en Innovatie Nascheiding Serviceprikkels Hoog serviceniveau op alle stromen Gecombineerde inzameling Omgekeerd inzamelen ? Kunst is de combinatie van instrumenten te vinden die in uw gemeente effectief is!

23 Organisatie Afvalinzameling 80% van de huishoudens (67% van de gemeenten) wordt bediend door overheidsbedrijf Eigen inzameldienst werd en wordt vaak ondergebracht in overheidsbedrijf Aantal gemeenten dat kiest voor uitbesteding stabiel Van de door een particuliere inzamelaar bediende huishoudens wordt 70% door 2 landelijke spelers bediend Van de 136 gemeenten die een particuliere inzamelaar hebben, telt 90% minder dan aansluitingen De overige zijn lokale / regionale spelers

24 Aantal organisaties Aantal inzamelbedrijven huishoudelijk afval neemt trendmatig af met 44%. Van 230 in 2000 naar 129 in Met name het aantal gemeentelijke inzameldiensten daalde. Van 165 in 2000 tot 71 in Een afname van 57% Het aantal particuliere bedrijven is eveneens fors afgenomen. Van 30 in 2000 naar 15 in De helft. Aantal overheidsbedrijven en intergemeentelijke samenwerkingsverbanden GR/NV/BV) is toegenomen met 65% van 24 tot bijna 40 in 2013.

25 Trends in organisatie Taakverdieping van afvalinzameling naar afvalbeheer Verbreding van publieke takenpakket (ontzorgen): Beheer en onderhoud van de openbare ruimte, SW. Publieke bedrijven gaan steeds meer voor aandeelhouderschap gemeenten Commerciële taken in aparte NV/BV ondergebracht / afgestoten Balans tussen zelf doen en regie

26 Resultaat

27 Verwerkingscapaciteit OMRIN E.ON Delfzijl AZN Sita ReEnergy ZAVIN CV AVR Afvalverwerking Rijnmond AVR Afvalverwerking Rotterdam AVR DTO HVC afvalcentrale locatie Dordrecht Afval Energie Bedrijf HVCafvalcentrale locatie Alkmaar AVR Afvalverwerking Duiven ARN Twence Afvalverwerking NL aanbod voor verbranding Totaal verbrand incl import

28 Conclusie Afval is een keuze; de keuze is aan ons Noodzakelijk te schaken op verschillende borden: Inzameling verwerking / recycling Modaliteiten inzameling Publiek privaat Meer info (M&O/fin/jur/bestuurlijk)