VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. IvOO

Transcriptie

1 VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK IvOO Plaats : Maastricht BRIN nummer : 00SH OKE 02 VSO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 20 oktober 2015 Datum vaststelling : 5 februari 2016

2 Pagina 2 van 12

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN VERVOLG Pagina 3 van 12

4 Pagina 4 van 12

5 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs bezocht op 20 oktober 2015 het Instituut voor Orthopedagogisch Onderwijs (IvOO), afdeling voortgezet speciaal onderwijs. Deze school biedt onderwijs aan leerlingen met internaliserende gedragsproblemen in de leeftijd van 12 tot 20 jaar. Vierjaarlijks bezoek De inspectie bezocht de school voor een vierjaarlijks bezoek. De school kwam voor dit type bezoek in aanmerking, omdat zij een basisarrangement heeft en minstens vier jaar niet voor een inspectieonderzoek is bezocht. Opbrengsten en de kwaliteitszorg Het centrale thema van een vierjaarlijks bezoek is: hoe werkt deze school aan haar opbrengsten? De basis voor het bezoek ligt in het Toezichtkader 2012 (voortgezet) speciaal onderwijs. Dit toezichtkader bevat een waarderingskader voor het speciaal onderwijs en een waarderingskader voor het voortgezet speciaal onderwijs. Tijdens het bezoek richt de inspectie zich op de indicatoren 1.1 tot en met 1.4 en 8.2 uit die waarderingskaders. Deze indicatoren hebben betrekking op de opbrengsten en de kwaliteitszorg. Meer informatie over het toezichtkader voor het (voortgezet) speciaal onderwijs is te vinden op Risicoanalyse De uitkomsten van de jaarlijkse risicoanalyse zijn bij het bezoek betrokken. Daarnaast bestudeerde de inspectie informatie die de school vooraf toezond en raadpleegde zij het jaarverslag 2014, het schoolplan en de schoolgids 2015/2016 die al in haar bezit waren. Gesprekken en lesbezoeken Tijdens het bezoek sprak de inspectie met de schoolleiding en met teamleden die bij de coördinatie van de leerlingenzorg betrokken zijn. Verder bestudeerde zij leerlingdossiers en bezocht ze drie lessen. Het betrof groepsoverstijgende lessen voor de vakken Nederlandse taal, rekenen/wiskunde en muziek. De gesprekken en lesbezoeken hadden uitsluitend betrekking op het onderwijs aan een locatie van de school voor de profielen arbeid en dagbesteding. De inspectie bracht geen bezoek aan de locatie voor het profiel vervolgonderwijs. Over deze locatie liet zij zich schriftelijk informeren om vast te stellen of uitbreiding van het vierjaarlijks bezoek nodig is. Dit is niet het geval. Ook op die locatie zijn veel ontwikkelingen gaande in het kader van opbrengstgericht werken en de inspectie ziet geen risico's die op dit moment aanleiding zouden kunnen zijn Pagina 5 van 12

6 voor nader onderzoek. Dit verslag heeft alleen betrekking op de locatie die de inspectie bezocht heeft. Uitkomsten van het vierjaarlijks bezoek De inspectie beoordeelt geen indicatoren bij het vierjaarlijks bezoek en geeft geen toezichtarrangement af. Als zij grote risico s aantreft, zet zij het bezoek alsnog om in een kwaliteitsonderzoek. Hiervoor maakt zij in overleg met het bestuur een vervolgafspraak. Pagina 6 van 12

7 2 BEVINDINGEN In deze paragraaf legt de inspectie de bevindingen vast van het vierjaarlijks bezoek. Per indicator beschrijft zij of en zo ja, welke opbrengstgegevens de school verzamelt en analyseert. Dit geeft een beeld van hoe de school zich ten aanzien van de indicator ontwikkelt. Algemene indruk Bij het IvOO, locatie arbeid en dagbesteding, zetten directie en team zich doelbewust in om het opbrengstgerichte werken te bevorderen. Dat is op verschillende manieren zichtbaar. De school heeft goede stappen gezet om op korte termijn in staat te zijn haar cognitieve opbrengsten op schoolniveau te beoordelen en te analyseren. Zo heeft zij recent een voorlopige standaard voor de cognitieve opbrengsten bepaald en op basis daarvan een eerste meting uitgevoerd door de prestaties van leerlingen tegen deze standaard af te zetten. De resultaten van deze meting gebruikt zij voor de evaluatie van de opbrengsten binnen het kader van kwaliteitszorg. Binnen het systeem van leerlingenzorg staat het ontwikkelingsperspectief centraal en de leerroutes die leerlingen volgen om dat perspectief te bereiken. In het onderwijsleerproces biedt de school de leerlingen een uitgebreid onderwijsaanbod en een intensieve ondersteuning om hen voor te bereiden op een uitstroom naar arbeidsmatige dagbesteding of arbeid. Ook behoort uitstroom naar niveau 2 van het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) binnen het profiel arbeid tot de mogelijkheden. Daarom krijgen de leerlingen de kernvakken op hun eigen niveau, dat hoger kan zijn dan de niveaus binnen het profiel arbeid. Voor sommige leerlingen is het profiel arbeid een alternatief voor een diplomalijn voor vmbo-basis of -kader, waar het IvOO niet in voorziet. Dat deze leerlingen over het algemeen op een passende vervolgvoorziening terecht komen, ontslaat het samenwerkingsverband en de daarbij behorende scholen echter niet van de wettelijke verplichting om alle jongeren die een diploma kunnen halen, daartoe in staat te stellen. Indicator 1.1. Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor cognitieve opbrengsten. Deze indicator staat in relatie met indicator 8.2. van het waarderingskader over de kwaliteitszorg: De school evalueert jaarlijks de cognitieve resultaten van de leerlingen. Pagina 7 van 12

8 Bevindingen: De school heeft een eerste poging gedaan om de leerresultaten van de leerlingen op schoolniveau in kaart te brengen. Hiervoor heeft zij toetsresultaten op methodeonafhankelijke toetsen en scores op referentieniveaus afgezet tegen een voorlopige schoolstandaard. De uitkomsten van deze vergelijking heeft zij geanalyseerd en aan de analyse heeft zij conclusies en aanbevelingen verbonden. Het valt op dat de prestaties van de leerlingen over het algemeen beter zijn dan de school verwacht had. Dit roept de vraag op of de schoolstandaard ambitieus genoeg is of moet worden bijgesteld. Het roept tevens de vraag op of de school alle leerlingen wel in het juiste profiel indeelt. In het profiel vervolgonderwijs plaatst de school alleen leerlingen die in staat zijn een vmbo-t of havo diploma te halen. De school biedt geen mogelijkheden voor leerlingen om als extranei bij een regulier vo een vmbo-basis of -kader diploma te halen. Enkele leerlingen stromen tussentijds uit naar een regulier vo. Indicator 1.2. Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor sociale opbrengsten. Bevindingen: Voor de ontwikkeling van de leergebiedoverstijgende competenties, waaronder de sociale vaardigheden, werken de leerlingen aan doelen op de drie (ortho)pedagogische leerlijnen leren leren, sociaal gedrag en zelfbeeld. Jaarlijks legt de school in het ontwikkelingsperspectief van de leerling de doelen vast die in een schooljaar speciale aandacht krijgen. Tijdens de Voortgangs- en Controlebespreking (VCB) tussen IB'er en leerkracht komt de voortgang op deze doelen ter sprake. Op deze wijze verschaft de school zich tot nu toe een beeld van de sociale opbrengsten op het niveau van de individuele leerling. Om dit beeld aan te scherpen en te objectiveren, start dit schooljaar in enkele klassen een pilot met een genormeerd instrument voor de sociale en emotionele ontwikkeling. Het is de bedoeling om volgend schooljaar in alle klassen met dit instrument te werken. De nieuwe werkwijze zal de school naar verwachting meer mogelijkheden bieden om de sociale opbrengsten niet alleen op het niveau van de individuele leerling, maar ook op groeps- en schoolniveau vast te stellen. Dat levert dan ook input voor de evaluatie van sociale opbrengsten in het kader van kwaliteitszorg om daaruit consequenties te trekken voor de inrichting van de Pagina 8 van 12

9 vormingsgebieden. Eigen bevindingen sluiten dan mogelijk aan bij de conclusie van een externe audit, die de school recent liet uitvoeren, dat de school de eigen verantwoordelijkheid van de leerlingen sterker kan stimuleren. Indicator 1.3. De gerealiseerde uitstroombestemmingen van de leerlingen liggen ten minste op het niveau van de landelijke standaarden voor opbrengsten. Bevindingen: De school heeft de uitstroombestemmingen van de leerlingen vergeleken met eerdere verwachtingen, zoals vastgelegd in het ontwikkelingsperspectief. Zij kwam daarbij tot de conclusie dat ruim de helft van de leerlingen hoger uitstroomt dan voorheen was ingeschat. Dit hangt samen met het bovengenoemde feit dat de school leerlingen met potentie op vmbo-b/k niveau in het profiel arbeid plaatst. Dit doet zij bij gebrek aan diplomalijn op dit niveau, maar ook omdat zij van mening is dat de leerlingen op grond van hun beperkingen gebaat zijn bij een praktijkgerichte leerroute. Tot voor kort had het ontbreken van een diploma meestal geen grote gevolgen voor de mogelijkheden op verdere doorstroom in het mbo. De leerlingen volgden toen een aka-traject of een ivio-traject met kse examens, waarmee zij tot het mbo werden toegelaten. Nu kan toelating alleen nog via de entreeopleiding op mbo-1 niveau of rechtstreeks op mbo-2 niveau of hoger met een diploma op minimaal referentieniveau 2F. Leerlingen die niet rechtstreeks uitstromen naar arbeid, maar mogelijk kunnen doorstromen naar het mbo, plaatst de school nu in een regionale voorziening die vso- en pro-scholen samen met het mbo en de gemeente hebben opgericht. Binnen deze voorziening hebben leerlingen vanaf 15 jaar kans op een gediplomeerde uitstroom via de entree-opleiding naar mbo-2 of een gecertificeerde uitstroom naar de arbeidsmarkt. Leerlingen binnen het profiel vervolgonderwijs moeten conform de wet de kans krijgen het diploma te behalen dat past bij hun niveau. Het samenwerkingsverband VO en de daaraan verbonden scholen moeten hierin voorzien. In de regio Maastricht e.o. bestaat deze kans wel voor leerlingen met externaliserende gedragsproblemen. Voor de internaliserende leerlingen moet op dit punt dus een oplossing gevonden worden. De school heeft een goed uitgewerkt aanbod voor de profielen arbeid en dagbesteding. In het profiel dagbesteding richt de school zich hoofdzakelijk op uitstroom naar arbeidsmatige dagbesteding. Binnen deze profielen volgen de leerlingen een intensief traject van arbeidstoeleiding, waar stages deel van uitmaken. Voor de stages heeft de school een netwerk opgebouwd met bedrijven, waar leerlingen werkervaring kunnen opdoen en soms ook een baan Pagina 9 van 12

10 vinden. Daarnaast werkt de school actief aan goede contacten met de gemeente in het kader van de participatiewet. Voor een warme overdracht naar het vervolgonderwijs neemt de intern begeleider van de school contact op met de zorgcoördinator van de nieuwe school. Indicator 1.4. De school voldoet aan de landelijke standaard voor bestendiging. Bevindingen: De school kent een goed systeem om na te gaan of leerlingen zich succesvol weten te handhaven in de vervolgvoorziening, waarnaar ze zijn uitgestroomd. Het percentage voor bestendiging is hoog en voldoet aan de schooleigen norm en aan die van de inspectie. Voor alle leerlingen kan de school op verzoek van de vervolgbestemming een stukje nazorg bieden. Pagina 10 van 12

11 3 VERVOLG De inspectie stelt tijdens dit bezoek aan Het IvOO, afdeling voortgezet speciaal onderwijs, geen risico s vast die het noodzakelijk maken het arrangement opnieuw in overweging te nemen. Het basisarrangement blijft daarom gehandhaafd. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en eventueel een themaonderzoek. Naleving wet- en regelgeving De inspectie vraagt expliciet aandacht voor het verzorgen van de lessen lichamelijke opvoeding door een bevoegde leraar. Sinds de invoering van de Wet Kwaliteit sluit het voortgezet speciaal onderwijs meer aan bij het voortgezet onderwijs. In de Wet op de expertisecentra (WEC) is in artikel 3, lid 2a, opgenomen dat het onderwijs in de onderwijsactiviteiten zintuigelijke oefening en lichamelijke oefening uitsluitend mag worden gegeven door degene die in het bezit is van een getuigschrift, afgegeven krachtens de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, waaruit blijkt dat ten aanzien van dat onderwijs is voldaan aan de bekwaamheidseisen die zijn vastgesteld krachtens artikel 36, eerste lid, van de Wet op het voortgezet onderwijs. Bij het IvOO geeft een onbevoegde leraar het vak lichamelijke opvoeding. Dit schooljaar staat de inspectie deze situatie nog toe. Vanaf het schooljaar 2016/2017 niet meer. IvOO verzorgt onderwijs in de basisgerichte- en kaderberoepsgerichte leerweg van het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo). Bij het onderwijs in het uitstroomprofiel vervolgonderwijs zijn de in artikel 14a, tweede lid, van de WEC genoemde inrichtingseisen van de Wet op het voortgezet onderwijs van toepassing. Verder worden op grond van artikel 14a, tweede lid, van de WEC de eindexamenprogramma s vastgesteld op grond van artikel 29, vierde lid, van de Wet op het voortgezet onderwijs in acht genomen. De school moet de leerlingen op grond hiervan het volledige programma voor die leerweg aanbieden. Ook dient zij de leerlingen in staat te stellen voor de leerwegen van het vmbo die zij aanbiedt een examen af te leggen. Door de leerlingen niet in staat te stellen het onderwijs af te sluiten met een examen handelt zij in strijd met artikel 14a, tweede lid, van de WEC. Het IvOO valt onder de stichting MosaLira. Onder die stichting valt vso Don Bosco, een school voor externaliserende gedragsproblemen die wel in die diplomalijn voorziet, evenals vso Sint Jozef, een school binnen dezelfde regio onder de Stichting Alterius. Het bestuur verkent de mogelijkheden om samen te werken. Pagina 11 van 12

12 Met het bestuur is gesproken over de inzet van leraarondersteuners. Volgens het bestuur zijn er binnen de stichting MosaLira op dit moment geen leraarondersteuners die onbevoegd zelfstandig onderwijs geven aan de leerlingen. Dit vraagt dan om een aanpassing van de passage in de schoolgids van het IvOO waar vermeld staat: in geval van kortdurende ziekte van de leerkrachten nemen de leraarondersteuners de groep voor bepaalde tijd over. Leraarondersteuners en onderwijsassistenten worden daarnaast ook ingezet voor o.a. stagebegeleiding en andere activiteiten buiten de groep. Bij het bestuursgesprek in 2016 gaat de inspectie na of de school de wettelijke voorschriften op bovengenoemde punten naleeft. Pagina 12 van 12