Als Amor de draad kwijtraakt

Transcriptie

1 Als Amor de draad kwijtraakt NVKVV Christian Verelst

2

3 Op welke manier is seksualiteit en intimiteit al aan bod gekomen?

4 Seks of sex, what s in a name? WIJ Ouderen Personen met dementie

5 Seks of sex, what s in a name? WIJ Ouderen Personen met dementie - Ontspanning - Verlangen - Kinderwens - Seksuele intimiteit - Beloning - - Ontspanning - Verlangen - Seksuele intimiteit - Beloning -. - Ontspanning - Verlangen - Seksuele intimiteit - - Ziekte - Pijn - Moe - Stress - Geen partner - - Ziekte - Pijn - Moe - Stress - Geen partner - - Ziekte - Pijn - Moe - Stress - Geen partner -

6 Genderidentiteit Relaties Erotiek Gedachten Geslacht Fantasieën Verlangens Rollen Seksualiteit Voortplanting Attitudes Plezier Gedrag Waarden Seksuele oriëntatie Handelingen Intimiteit Overtuigingen (WHO 2010)

7

8

9

10

11

12

13

14

15 Wat zie je?! Bewustzijn van eigen waarden en normen! Door verschillende brillen kijken

16 PERSOON MET DEMENTIE PARTNER HULP- VERLENER

17 Streven naar.. LET S TALK ABOUT SEX PARTNER FAMILIE PERSOON MET DEMENTIE TEAM WAARDEN NORMEN

18 Door de ogen van de persoon met dementie

19 Door de ogen van de persoon met dementie Gevolgen van dementie op seksualiteit: Geheugenproblemen Desoriëntatie Decorumverlies Ontremming Ten gevolge van o.a.: - Vorm dementie - Medicatie

20 Door de ogen van de persoon met dementie Gevolgen van dementie op seksualiteit: Gedragsveranderingen: apathie en agressie Taalproblemen Wils(on)bekwaamheid Incontinentie Afhankelijk van fase Afhankelijke van vorm

21 Seksuele toestemming SEKSUELE TOESTEMMING Het geven van een geïnformeerd, competent en vrijwillig engagement tot een bepaalde seksuele activiteit. voorwaarden

22 Seksuele toestemming Uitdrukkingswijzen Expressieve uiting Innerlijke psychologische toestand

23 SEKSUELE TOESTEMMING BIJ PERSONEN MET DEMENTIE Nood aan beoordelingskader

24 MAAR WAT ALS AMOR DE DRAAD KWIJTRAAKT EN ERVOOR ZORGT DAT DE PERSOON MET DEMENTIE ALS INCAPABEL INCOMPETENT GEKROOND WORDT? Is de stem van een persoon met dementie overnemen door iemand anders een optie?

25 MAAR WAT ALS AMOR DE DRAAD KWIJTRAAKT EN ERVOOR ZORGT DAT DE PERSOON MET DEMENTIE ALS INCAPABEL INCOMPETENT GEKROOND WORDT? Is een voorafgaandelijke wilsverklaring een optie?

26 MAAR WAT ALS AMOR DE DRAAD KWIJTRAAKT GEZAMELIJKE BESLUITVORMING : toevoegen van co-auteurs In kaart brengen van de VOORdelen en VOOROORdelen Substituted judgement & Best interest standard (Wilkins,2015)

27 Door de ogen van de partner

28 Onverschilligheid qua seksueel gedrag bij Alzheimerdementie Continu aanwezig bij 35% 87% van de partners klaagt ervan Correleert niet met geslacht, leeftijd, ernst dementie Globale vermindering van seksuele activiteit

29 DE PARTNER

30 Door de ogen van de partner Fases van rouw- en verliesverwerking Fase 1: ziekte & persoon kunnen onderscheiden Fase 2: creëren van een nieuwe identiteit Fase 3: opbouw van een HER-nieuwde relatie

31 Aandachtspunten in proces Kennis Mogelijkheden van lichamelijk geheugen Verzorging en intieme momenten Rolveranderingen in de dagelijkse relatie Dagelijkse rollen Zorgende rol vs partnerrol Bezoekersrol in een voorziening

32 Door de ogen van de hulpverlener

33 LET S TALK ABOUT SEX PARTNER FAMILIE PERSOON MET DEMENTIE TEAM

34 Grote individuele verschillen

35 Communicatie met familie Inlichten over visie Sta stil bij waarden en normen van familie Empathisch opstellen Doorgeven van nuttige informatie en kennis (!belang van privacy! Gevolg: Meer begrip => meer openheid

36 Communicatie met de familie Bruggetje: Inleidende zin Benoem de mogelijke weerstand Geef een korte reden waarom het belangrijk kan zijn Verzoek Bv.: Ik wil graag over een onderwerp hebben dat voor heel wat mensen niet gemakkelijk is om te bespreken, nl. seksualiteit. Dit kan nogal confronterend zijn en intiem om te bespreken. Ik merk echter dat we binnen onze zorg voor X hier een plaats moeten aan geven. Is het goed dat ik samen met u een aantal zaken bespreek? Of In onze organisatie vinden we verschillende zaken van belang voor een goede zorg, zo ook de aandacht voor seksualiteit. Dit kan nogal vervelend zijn om over te praten, maar we willen mensen toch de kans geven en ondersteunen waar mogelijk. Is het goed dat

37 WAARDEN NORMEN

38 Communicatie in / met team Bespreekbaar maken seksueel gedrag en behoeften In kaart brengen Ruimte om te ventileren over gevoelens en gedachten Concrete afspraken Stappenplan

39

40 Stap 1!Eerst observeren dan pas interpreteren! Het is niet altijd wat het lijkt Biologische oorzaken: medicatie, irritaties, jeuk, Psychologische oorzaken: verliesverwerking, intimiteitsbehoefte, Sociale oorzaken en omgevingsfactoren: verveling, privacy, desoriëntatie,

41 Stap 2 Subjectief referentiekader: Persoon met dementie: seks is normaal Partner en familie: verliesverwerking en veranderingen Hulpverlener: eigen waarden en normen Objectief referentiekader: Seksuele rechten en toestemming Uiten van behoeften = normaal Visie en beleid van organisatie

42 Stap 3 Subjectief referentiekader: Persoon met dementie: gebrek privacy en hulpbehoevendheid Partner en familie: relationele integriteit en grensoverschrijdend gedrag Hulpverlener: eigen waarden en normen en grensoverschrijdend gedrag Objectief referentiekader: Grensoverschrijdend gedrag of niet? Visie en beleid van organisatie

43 Stap 4: voorstel tot waarden -volle aanpak

44 Waarden -volle aanpak Niet-medicamenteuze tips - Bespreekbaarheid! - Noden en behoeften? - Beter voorkomen dan genezen - Invloed van omgeving - Opletten voor iatrogene eenzaamheid - Seks hebben is oké

45 Farmacologische behandeling? Hyposeksualiteit, kaderend in depressie: antidepressiva Ongepast seksueel gedrag, geassocieerd aan andere gedragsveranderingen (wanen, agressie): antipsychotica Hyperseksualiteit: cyproteron (Androcur ) 2x 25mg tot 2x 75mg Kang et al. Geriatr Gerontol Int 2018, 18(2):

46 Stap 4 Medicamenteus

47 Stap 5: evaluatie Belang van evaluatie! Effect van de gekozen acties? Zijn er veranderingen? Is het beoogde doel bereikt? Zijn er alternatieven nodig?

48 Over de grens

49 Seksueel grensoverschrijdend gedrag Grenzen van wie? Hulpverlener Zorgvrager x Zorgvrager y Familie

50 Waarden-volle aanpak

51 Waarom gaat persoon met dementie over de grens? Biologische factoren Psychologische factoren Sociale factoren

52 Beleid

53 Integraal beleid Visie Doelgroepen Omgeving Veiligheid

54 Nog vragen? Informatie nodig? Aarzel niet om ons te contacteren! Blijven groeien, samen sterker In zorg voor personen met dementie Expertisecentrum Dementie Paradox Molenaarsstraat 34 - Gent paradox@dementie.be -