Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van gliomen. Dr J Bromberg, prof M.J. van den Bent Neurologen Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam

Transcriptie

1 Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van gliomen Dr J Bromberg, prof M.J. van den Bent Neurologen Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam

2 Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van gliomen Twee uitersten Nieuwe standaard nabehandeling bij laaggradige gliomen Radiotherapie gevolgd door chemotherapie Ontwikkelingen onderzoeksbehandelingen bij glioblastomen Gericht op hele specifieke afwijkingen bij graad IV tumoren

3 Laaggradig gliomen: ontwikkelingen Laaggradige gliomen Jonge patienten, vaak alleen epilepsie Tumor met relatief gunstige prognose: gemiddeld 5 tot meer dan 15 jaar Twee hoofdsoorten: astrocytomen en oligodendrogliomen Behandeling: veel discussie Wel of niet vroeg opereren Wanneer en hoe na te behandelen

4 Laaggradige gliomen Behandeling nu: Soms afwachten Soms vroeg opereren Postoperatieve nabehandeling: bij groeiende tumor, uitvalsverschijnselen, grote tumor, oudere patiënt Tot voor kort: nabehandeling met alleen radiotherapie Twee nieuwe studies: Europese studie: radiotherapie versus chemotherapie Amerikaanse studie: toevoegen van chemotherapie aan radiotherapie

5 Laaggradige gliomen: nieuwe standaard behandeling Europese studie: In sommige tumoren (astrocytomen) lijkt radiotherapie effectiever Bij oligodendrogliomen: behandelingen even effectief Amerikaanse studie: grote doorbraak Toevoeging van chemotherapie aan radiotherapie is veel effectiever Overleving veel langer Gebruikte chemotherapie: PCV schema Radiotherapie gevolgd door chemotherapie geldt nu als standaard behandeling voor die tumoren waarbij postoperatieve nabehandeling nodig is

6 Hooggradige gliomen: ontwikkelingen Hooggradige gliomen: vooral het glioblastoom Veel aggressiever beloop Behandeling: radiotherapie met temozolomide Bij terugkeer daarna beperkte mogelijkheden Nieuwe studies naar meer gerichte medicijnen

7 Kanker (en dus ook het glioom) is een ziekte van het DNA DNA stuurt de cel aan: remt en activeert cel processen Zoals de cel deling DNA Kanker is een stoornis van het DNA DNA regelfunctie ontspoort bij: Afwijkende structuur Teveel of te weinig stukjes DNA Twee soorten gevolgen: DNA werkt te hard: stimuleert de cel DNA werkt te langzaam: rem werkt niet meer, stimuleert de cel

8 Kanker is geen eenheidsworst Patiënten met bepaald soort kanker: verschillende subtypes D I A G G N O S T I E K Standaard therapie Sommige patiënten reageren wel Sommige patiënten reageren niet Persoonlijke geneeskunde: Gebruik verschillen in tumoren bij het kiezen van de behandeling Subtypes: vaak verschillen in type DNA afwijkingen

9 Ook het glioom is een ziekte van het DNA Gliomen: afwijkingen in specifieke stukjes DNA onder andere PTEN gen, EGFR gen, IDH gen, C-Met gen, CDKN2A gen Verschillende tumoren hebben verschillende afwijkingen Zelfs binnen 1 soort (bijv graad 4 tumor) DNA Kunnen we daar behandelingen op ontwikkelen? Is succesvol bij leukemie, long carcinoom, melanoom etc

10 Personalized medicine en glioblastomen; toekomst? Nu al een beetje mogelijk: MGMT eiwit In onderzoek: Er zijn nu studies waarin hele gerichte medicijnen worden onderzocht Alleen bij tumoren met eiwit afwijkingen waartegen die medicijnen werken Als het eiwit normaal is: kan de behandeling niet werken Als het eiwit abnormaal is: mogelijk werkt het Hiervoor is eerst nodig: moleculair onderzoek van de tumor

11 Personalized Medicine studies bij glioblastomen Concept moet bij hersentumoren nog bewezen worden Als u / uw naaste meedoet aan zo n studie: Wordt u eerst gevraagd om toestemming voor onderzoek van een stukje tumor Meestal geen nieuwe operatie nodig Er wordt gebruikt gemaakt van zeer geavanceerde DNA onderzoeksmethoden Als de afwijking: niet aanwezig is: is de studie geen goed idee voor u wel aanwezig is: bespreekt de onderzoeker de studie met u Aantrekkelijk concept, maar nog onbewezen

12 Personalized Medicine studies bij glioblastomen Studies maken gebruik van geavanceerde DNA onderzoeksmethoden Erasmus MC: speciaal DNA onderzoeks panel voor gliomen ontwikkeld Levert zowel diagnose type hersentumor als specifieke DNA afwijkingen Verschillende studies nu geactiveerd Erasmus MC UMCU Eerste studie onderweg voor niet glioblastoom patiënten

13