uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum 19 november 2014

Transcriptie

1 Aan de raad van de gemeente Lelystad uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum 19 november 2014 behandeld door algemeen nummer U bijlagen FAB-SEC dossiernummer AC Dombroek-van Vliet onderwerp Bevolkingsprognose pr-nummer Geachte raadsleden, Hierbij ontvangt u ter kennisname de Bevolkingsprognose Met vriendelijke groeten, Tonnie Dombroek Medewerker bureau agenda

2 Bevolkingsprognose Ieder jaar maakt Onderzoek en Statistiek van de gemeente Lelystad een bevolkingsprognose. Deze prognose geeft een voorstelling van bevolkingsontwikkelingen in Lelystad op korte en middellange termijn. De prognose is gebaseerd op geboorte-, sterfte- en migratiecijfers uit het verleden. Verder zijn zowel de gerealiseerde woningproductie, als een verwachting van de jaarlijkse woningbouwproductie factoren in de prognose. De bevolkingsprognose gaat over de periode Grafiek 1. Bevolkingsontwikkeling Tussen 2006 en 2010 kende Lelystad een periode van een aanzienlijke groei van gemiddeld bijna 750 personen per jaar. In de periode is de jaarlijkse groei abrupt afgenomen naar gemiddeld 350 inwoners per jaar. De prognose is dat in de periode van 2014 t/m 2019 de groei nog iets lager zal uitvallen met een gemiddelde toename van 250 inwoners per jaar. Voor de periode wordt verwacht dat de groei weer ongeveer hetzelfde zal worden als de periode De verwachte jaarlijkse groei vanaf 2020 zal uitkomen op 325 personen. Voor alle cijfers over de bevolkingsontwikkeling, zie de bijlage in Excel. Van natuurlijke aanwas naar vestigingsgemeente Lelystad groeit al een decennium op natuurlijke aanwas. Sinds 2005 bedraagt de natuurlijke aanwas gemiddeld meer dan 65% van de bevolkingsgroei. In deze periode piekte het aantal geboorten op gemiddeld bijna baby s per jaar. Omdat de sterfte, door de nog altijd jonge bevolking, onder 500 per jaar bleef kende Lelystad een redelijke bevolkingsgroei. Door onder andere veroudering van bevolking zal enerzijds het aantal geboorten per jaar afnemen, anderzijds zal de sterfte toenemen. De autonome groei van Lelystad zal door deze demografische ontwikkeling de komende vijftien jaar zo goed als verdwijnen. De groei van de stad zal dan vrijwel volledig afhankelijk zijn van een vestigingsoverschot, zie grafiek 2.

3 Grafiek 2. Samenstelling bevolkingsgroei Natuurlijke groei Migratiesaldo In deze prognose veronderstellen we dat Lelystad de komende jaren licht blijft groeien. Dit komt omdat er vanuit gegaan wordt dat Lelystad weer een (bescheiden) vestigingsoverschot krijgt. Vanaf 2019 wordt uitgegaan van een klein positief migratiesaldo. Het vestigingsoverschot zal in 2030 uitkomen op 330 inwoners per jaar. Dit zal de enige bijdrage aan de groei van de stad zijn, omdat geboorte en sterfte in evenwicht zijn. Vergrijzing Volgens de prognose neemt de gemiddelde leeftijd in Lelystad toe van 39 in 2014 naar 42 in Deze op het oog bescheiden toename wordt vooral veroorzaakt door een groter wordende groep 65 plussers. Deze groep neemt in deze periode toe van naar Vooral de komende zes jaar, tot 2020, zal deze groep met meer dan 500 personen per jaar toenemen. De toename van het aantal 65+-ers is naar verwachting tot 2023 zelfs groter dan de totale groei van de stad. Daarna vlakt de groei geleidelijk af naar ongeveer 200 per jaar. Als gevolg van deze afname komt de groei van de stad na 2024 weer voor het grootste deel door te toename van het aantal mensen dat jonger is dan 65. Grafiek 3. Ontwikkeling vergrijzing In eerste instantie, tot 2022, zien we vooral een toename van het aantal jarigen. In 2014 zijn er mensen in deze leeftijd. In 2022 is dit toegenomen tot personen. Meer dan de helft van de toename van de 65 plussers komt voor rekening van deze leeftijdsgroep. Na 2022 verandert dit drastisch. De groep jarigen wordt zelfs langzaam kleiner. Ook de groep jarige groeit tot 2022 aanzienlijk. Daarna vlakt de groei wat af, maar deze blijft nog steeds in aantal toenemen. In 2030 zullen er ongeveer mensen in deze leeftijdscategorie vallen. De oudste groep Lelystedelingen, de 85 plussers, wordt gedurende deze periode langzaam groter. Een grote groei is het nooit, maar hun aantal neemt van wel toe van 933 tot

4 Onderzoeksverantwoording Prognosemodel GBPRO De bevolkingsprognose wordt uitgevoerd met het GBPRO prognosemodel. GBPRO is gebaseerd op de bevolkingsprognosesystematiek zoals die bij de Dienst Onderzoek en Statistiek van de gemeente Amsterdam wordt gehanteerd. Pronexus B.V. heeft samen met O+S Amsterdam en de werkgroep Prognose van de Vereniging voor Statistiek en Onderzoek (VSO) de systematiek vertaald naar een gestandaardiseerd en onafhankelijk softwareprogramma voor bevolkingsprognoses. Deze software en daarmee het genoemde prognosemodel wordt inmiddels door een meerderheid van de grotere gemeenten gebruikt bij het maken van de bevolkingsprognoses. Woningbouwprogramma Een belangrijke pijler van de bevolkingsprognose is het woningbouwprogramma. De bouwprognose gebruikt in de bevolkingsprognose is afkomstig uit het Meerjarenperspectief Grondbedrijf 2014 (MPG). In de huidige prognose wordt aangenomen dat vanaf 2019 ongeveer 200 woningen per jaar opgeleverd worden. Tussen 2014 en 2019 groeit dit aantal van ongeveer 50 woningen per jaar naar ongeveer 165 per jaar in Lelystadse wijken Voor de bevolkingsprognose is Lelystad opgedeeld in twaalf wijken, zie tabel 2. In figuur 1 zijn elf wijken zichtbaar. In de bevolkingsprognose is de Waterwijk in tweeën gesplitst. Voor de Waterwijk oude gedeelte en nieuwe gedeelte (de Landerijen) zijn aparte wijkprognoses gemaakt. Het buitengebied is niet zichtbaar in figuur 1. Alle woningen die buiten de wijken in figuur 1 vallen, worden gerekend tot dit gebied. Figuur 1: Wijken van Lelystad

5 Tabel 2 Wijk- en buurtindeling Wijken Buurten 1 Zuiderzeewijk Zuiderzeewijk, Jagersveld, Groene Velden, Langevelderslag, Langezand 2 Atolwijk Centrum Noordzijde, Atol-West, Atol-Oost, Oostrandpark 3 Boswijk Archipel, Rozengaard, Wold, Kamp, Horst, Griend, Zoom, 4 Waterwijk Waterwijk 5 De Bolder/ Kempenaar, Kogge, Schouw, Gondel, Hanzepark Schepenwijk-midden 6 Kustwijk Golfpark en -resort, Parkhaven, Karveel, Boeier, Punter, Jol, Galjoen, Kust, Stadseiland 7 Havendiep Centrum Zuidzijde, Botter, Tjalk, Schoener, Landstrekenwijk 8 Lelystad-Haven Haven, Hollandse Hout, Noordersluis 9 Stadshart Centrum Midden 10 Buitengebied Overig stadsgebied, buitengebied 11 Warande Warande 12 De Landerijen De Landerijen Aannames Aan de basis van elke bevolkingsprognose liggen bepaalde veronderstellingen. Deze hebben betrekking op de factoren die de omvang en samenstelling van de bevolking beïnvloeden. Deze factoren zijn geboorte, sterfte, migratie, woningbouw en gemiddelde woningbezetting. De definities van deze factoren zijn te vinden in bijlage G Terminologie. Omdat geboorte- en sterftecijfers redelijk stabiel zijn, zijn veronderstellingen die hierop gebaseerd zijn het betrouwbaarst. Geboorte wordt gemeten in het gemiddeld aantal kinderen dat een vrouw gedurende haar leven krijgt. Dit wordt vruchtbaarheid genoemd. In het verleden lag de vruchtbaarheid in Lelystad altijd hoger dan het landelijk gemiddelde. In Lelystad krijgen vrouwen in hun leven gemiddeld 1,8 kind tegen 1,7 voor de gemiddelde Nederlandse vrouw. De verwachting voor Lelystad is dat de vruchtbaarheid iets hoger blijft dan landelijk. De sterftekansen verschillen nauwelijks tussen Lelystad en Nederland en zijn zeer stabiel. Zowel voor Lelystad als Nederland is de levensverwachting toegenomen 1. Landelijk gezien daalt het aantal sterftegevallen sinds 2002, terwijl de bevolking wel steeds ouder wordt. Vooral onder zeventigers sterven jaarlijks minder mensen, terwijl de groep wel groter wordt. Aangezien Lelystad (nog) weinig (hoog)bejaarde inwoners heeft, vertaalt zich dit voor deze stad in een stabiel aantal sterfgevallen per jaar, terwijl de bevolking wel veroudert. Hoewel het onvermijdelijk is dat het aantal sterfgevallen per jaar zal toenemen, zal de toename per jaar voorlopig gering zijn. Migratie (binnen- en buitenlands) is sterk afhankelijk van de economische situatie (landelijk) en de ruimte op de woningmarkt (lokaal). Verondersteld wordt dat Nederland langzaam aan uit het economische dal zal komen. Wanneer de woningproductie weer in volume toeneemt en de sterfte ook, dan ontstaat ruimte op de woningmarkt. In deze prognose wordt verondersteld dat de ruimte opgevuld wordt door nieuwe inwoners. Het aantal en type vrijgekomen woningen en nieuwbouwwoningen bepaalt de omvang en samenstelling van de vestigers. Voor iedere wijk zijn leeftijdsprofielen samengesteld op basis van de verhouding van typen woningen (één- en meergezinswoningen) in de nieuwbouw. Deze profielen worden verondersteld constant te zijn. De gemiddelde woningbezetting 2 is in Lelystad hoger dan in Nederland. Deze daalt de komende jaren in Nederland relatief sterk. Deze daling is een gevolg van de veranderingen in de bevolkingssamenstelling. Er komen steeds meer een- en tweepersoonshuishoudens, bijvoorbeeld eenoudergezinnen en alleenstaanden (echtscheidingen) en door de verweduwing (sterfte van partners) wonen steeds meer ouderen alleen. Voor Lelystad wordt ook een daling verondersteld. In 2014 was de gemiddelde woningbezetting in Lelystad 2,40 en de prognose voorspelt een gemiddelde woningbezetting van 2,35 in De gemiddelde woningbezetting is hoger dan de gemiddelde huishoudengrootte, want in een woning kunnen meerdere huishoudens wonen.

6 Geraadpleegde bronnen - Meerjarenbouwprogramma (MBP) ten behoeve van bevolkingsprognose , afdeling Beleid gemeente Lelystad, voorjaar Meerjarenperspectief Grondbedrijf (MPG) Regionale prognose kerncijfers , CBS statline Landelijke bevolkingsprognose , CBS statline Definities begrippen bevolkingsprognose, trefwoord: begrippen - Bevolkingsprognose , Onderzoek en Statistiek gemeente Lelystad, 2013 Bijlagen Bijlagen zijn vindbaar in excelformaat (Bijlagen bevolkingsprognose en Bijlage H Bevolkingspiramides per wijk 2014) op: