Centrum Neuropsychiatrie / Niet Aangeboren Hersenletsel

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Centrum Neuropsychiatrie / Niet Aangeboren Hersenletsel"

Leo van den Pol
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Centrum Neuropsychiatrie / Niet Aangeboren Hersenletsel Cogmed Werkgeheugentraining: Nieuwe kans voor mensen met NAH? J.B.C. Mertens J.N. Almekinders - Psychiater - Psycholoog

2 Programma NAH & Werkgeheugen Cogmed Werkgeheugentraining Cogmed bij Bavo Europoort Cogmed & onderzoek

3 Niet Aangeboren Hersenletsel Komt veel voor in verschillende gradaties Na contusio: aandachtsstoornissen en moeheid; vertraagde informatieverwerking, verbetert wel maar sommige patiënten zijn na twee tot vijf jaar nog steeds mentaal trager dan voorheen. Na hersentumor: idem Late gevolgen van NAH onder andere zijn een toegenomen kans op dementie en de ziekte van Parkinson (Zie o.a. Traumatic brain injury and delayed sequelae: a review--traumatic brain injury and mild traumatic brain injury (concussion) are precursors to later-onset brain disorders, including early-onset dementia., Kiraly en Kiraly, Scientific World Journal 2007; Nov 12;7: )

Na hersentumor: idem Late gevolgen van NAH onder andere zijn een toegenomen kans op dementie en de ziekte van Parkinson (Zie o.a. Traumatic brain injury and

4 Onzichbare gevolgen : Aandacht- en concentratiestoornissen: tragere snelheid van denken en informatieverwerking. Geheugenstoornissen: Bijv. verstoorde retreaval = opgeslagen informatie niet meer (goed) kunnen oproepen. Stoornissen in de planning en uitvoering van doelgerichte activiteiten: Constante vermoeidheid: 70 % van de getroffenen heeft last van vermoeidheid, die ongewoon en extreem is

verstoorde retreaval = opgeslagen informatie niet meer (goed) kunnen oproepen.

5 Gevolgen, langere termijn Niet kunnen leren van ervaringen: geen of verminderd ziekte-inzicht kan leiden tot overmoedig en riskant gedrag; zelfoverschatting. Verstoorde controle: ongeduldig; impulsief; rusteloos of gejaagd; prikkelbaar; agressief. Verlies van zelfredzaamheid: Emotionele stoornissen: stemmings- en angststoornissen, vitale depressies.

Verstoorde controle: ongeduldig; impulsief; rusteloos of gejaagd; prikkelbaar;

6 Problematiek NAH = complex Moeheid Concentratieproblematiek Verminderde planning Gedragsveranderingen Werkgeheugenproblematiek

7 Wat is het werkgeheugen? Het vermogen om informatie korte tijd vast te houden én te gebruiken in een denkproces (cognitief)

8 Alan Baddeley s Werkgeheugen Model Actie (frontaal executieve functies) Centraal Executief Phonologische Lus Episodische Buffer Visueel-Ruimtelijke Kladblok Baddeley & Hitch (1974)

9 De fonologische lus Verbale informatie tijdelijk opslaan in het korte termijn geheugen. Vb. iemand roept een naam Het visueel-ruimtelijke kladblok Visueel-ruimtelijke informatie tijdelijk opslaan in het korte termijn geheugen. Vb. locatie waar iets bewoog De episodische buffer Integreert de verbale en visueel-ruimtelijke informatie. Vb. de geroepen naam en de locatie integreren Het centraal executief systeem Stuurt de aandacht en informatiestroom en controleert. Vb. Zorgt dat jij in staat bent het geheel te begrijpen Baddeley & Hitch (1974)

Vb. locatie waar iets bewoog De episodische buffer Integreert de verbale en visueel-ruimtelijke informatie. Vb.

10 Wanneer gebruik je het werkgeheugen actief? Rekensommetjes maken Begrijpend lezen Planning maken (in je hoofd) Focus houden in een drukke situatie Een actie in meerdere stappen uitvoeren Een nieuw telefoonnummer onthouden

(in je hoofd) Focus houden in een drukke situatie Een

11 arbetsminne Ontwikkeling van het Werkgeheugen A A N T A L D I G I T S ålder L E E F T I J D Klingberg et al. (2002)

I T S 2 1 0 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

12 Cogmed Werkgeheugentraining Torkel Klingberg

13 Trainen, trainen, trainen 5 weken trainen van wetenschappelijk onderbouwde oefeningen (topsport) 5 dagen per week (+-45 minuten) 1. Adaptief 2. Herhalend 3. Impliciet

14 Cogmed Bavo Europoort Centrum Neuropsychiatrie Team gecertificeerde Cogmed coaches -Neuropsychologisch onderzoek (NPO) -Intakegesprek -Starten van de training!

15 Wat kan cogmed betekenen? Een betere focus, aandacht en concentratie Orde en rust in uw hoofd Minder slordigheidsfouten Minder vergeten Prioriteiten stellen; wat is echt belangrijk? Meer algeheel overzicht Beter profijt van bestaande behandelingen

hoofd Minder slordigheidsfouten Minder vergeten Prioriteiten

16 Voor wie is Cogmed niet? - Fotosensitieve epilepsie - Ernstige depressie * - Ernstige en acute angsten - Gebrek aan motivatie - Praktische obstakels (ruimte) - Gebrek aan tijd - Indien de context te onrustig, instabiel of incongruent is

17 Cogmed Trainingsprogramma 1. Aanvangsinterview 2. Start sessie 3. Training 5 weken + coaching 4. Afsluitsessie 5. Follow-up na 6 maanden

18 Aanvangsinterview Is cogmed iets voor u? Doelen en verwachtingen Bent u geschikt voor de training (en andersom) Is de omgeving geschikt voor de training? Instructie Cogmed trainingsprogramma Maken van afspraken CFQ test

19 Stappen in de Training 1. Aanvangsinterview 2. Start sessie 3. Training 5 weken + Coaching 4. Afsluitsessie 5. Follow-up na 6 maanden

20 Start sessie Presentatie van de software (thuis installeren) Eigen inlognaam en wachtwoord Beloningssysteem Verwachtingen en doelen Plan de training

21 Stappen in de Training 1. Aanvangsinterview 2. Start sessie 3. Training 5 weken + Coaching 4. Afsluitsessie 5. Follow-up na 6 maanden

22 Training 5 weken + Coaching 5 dagen in de week, 5 weken lang, 45/60 minuten per keer trainen Coach volgt de training via het internet

23 Voorbeeld van een oefening

24 Voorbeeld van een oefening

27 Evaluatiesessie - Ontmoeting op de Bavo (eindverslag) - CFQ - Grafieken - Eigen bevindingen client/naasten - 4 weken na de training (follow up gesprek) - Afsluiting of vervolg mogelijkheden bespreken - Evt. 100 mini sessies (eigen initiatief/onderhoud)

28 Stappen in de Training 1. Aanvangsinterview 2. Start sessie 3. Training 5 weken + Coaching 4. Afsluitsessie 5. Follow-up na 6 maanden

29 Follow-up - Poliklinische afspraak - 6 maanden na afronding van de training - Mogelijkheid bespreken van een vervolgtraining

30 COGMED in Rotterdam: results so far Gemiddelde indexverbetering NAH

31 COGMED in Rotterdam: results so far NAH en Cogmed Sneller moe Hoofdpijn/duizeligheid kan voorkomen Onzekerheid/faalangst Te snel trainen Geen gehoor geven aan eigen grenzen

32 COGMED in Rotterdam: results so far NAH en Cogmed protocol 1x per week face to face contact Grenzen worden actief bewaakt Opbouwen van intensiteit Communicatie coach/cliënt/naasten

33 Cogmed & Wetenschappelijk Onderzoek Veel onderzoek naar ADHD-populatie Kinderen verbeteren significant op werkgeheugentaken Generalisatie naar klaslokaal (rekenen, lezen en uitleg volgen). Veranderde Dopaminebinding (D1) Klingberg et al. (2002) Klingberg et al. (2005) Holmes et al. (2009) Fiona McNab et al. (2009)

34 Cogmed onderzoek & NAH Lundqvist et al. (2010) Gecontroleerd experimenteel onderzoek met crossover design binnen een NAH steekproef 21 deelnemers Twee groepen (Controle vs. experimenteel) Meetmomenten: Voormeting, nameting 4 weken & nameting 20 weken Resultaat: Significante verbetering van het cognitieve functioneren. Transfer naar dagelijkse activiteiten & werkvloer

35 Cogmed onderzoek & NAH Westerberg et al. (2007) Gerandomiseerde pilot studie binnen een steekproef van volwassenen met een CVA 18 deelnemers Twee groepen (Controle vs. Experimenteel) Voor en nameting Significante verbetering van werkgeheugen en aandacht Daling van (subjectief) waargenomen klachten

Cogmed onderzoek & NAH Bavo Europoort Onderzoek is in volle ontwikkeling Enkele pilots gedaan (gevolg: kliniek geëxcludeerd) Diverse beschrijvende casussen: Zeer positieve

36 Cogmed onderzoek & NAH Bavo Europoort Onderzoek is in volle ontwikkeling Enkele pilots gedaan (gevolg: kliniek geëxcludeerd) Diverse beschrijvende casussen: Zeer positieve subjectieve bevindingen (CFQ en omgeving) Zeer hoge cliënttevredenheid Onderzoek gaat op dit moment uit naar verdere objectivering van resultaten en verfijning van het bestaande protocol.

37 Vragen?

Vergelijkbare documenten

18-4-2013. Werkgeheugen en executieve functies. Opzet presentatie. 1. Executieve functies. 1. Executieve functies. 1. Werkgeheugen. 1.

18-4-2013. Werkgeheugen en executieve functies. Opzet presentatie. 1. Executieve functies. 1. Executieve functies. 1. Werkgeheugen. 1. Opzet presentatie Werkgeheugen en executieve functies Wat moeten we ermee in de klinische praktijk? 1. Werkgeheugen en executieve functies werkgeheugen en executieve functies 12 april 2013 Brigitte Vugs