Van gelijk en gelijkheid naar onredelijk maatwerk

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Van gelijk en gelijkheid naar onredelijk maatwerk"

Transcriptie

1 Cluster C Van gelijk en gelijkheid naar onredelijk maatwerk Decentralisatie AWBZ taken naar de Wmo Linda Hazenkamp Programma Voorstellen De huidige Wmo: cijfers en historie De kabinetsplannen AWBZ en Wmo De nieuwe Wmo: Wat hebben gemeenten nodig? Vragen 1

2 De huidige Wmo: achtergrond en praktijk 1. Uitgangspunten Wmo Doel: participatie en zelfredzaamheid Uitgangspunten: gericht op resultaat (compensatie) ipv voorziening eigen verantwoordelijkheid burger besturingsfilosofie: horizontalisering brede aanpak 2

3 2. Aanleiding voor Wmo in Het compensatie beginsel Plicht gemeente: niet het verstrekken van een voorziening maar het oplossen van een probleem Oude Wmo noemt o.a.: huishouden mobiliteits (hulpmiddelen) lokaal vervoer 3

4 Van: claims beoordelen, polis en zorgplicht, indiceren en verantwoorden AWBZ 4. De Kanteling WMO naar: In gesprek met de burger, over diens beperkingen, en het gewenste resultaat: aan de keukentafel 5. Burger - overheid Wmo ziet burger niet als "zorgconsument": eigen verantwoordelijkheid burgers grotere inzet naar elkaar / wederkerigheid aanvullende rol overheid 4

5 6. Horizontalisering Besturingsfilosofie: geen verticale sturing/verantwoording gemeenten betrekken belanghebbenden beleidsruimte lokale verschillen 7. Wmo in cijfers Mensen: mensen met huishoudelijke hulp mensen met rolstoel/scootmobiel mensen met pas voor taxibus/belbus mensen met woningaanpassingen e.d. Middelen: In oude Wmo gaat ruim 4 miljard om, waarvan 1,3 miljard huishoudelijke hulp (cijfers 2011) 5

6 8. Zes jaar Wmo In begin veel focus op tarieven HH Klanten HH tevreden (rapportcijfer = 8) Voor kantelen is breed draagvlak. Nieuwe aanpakken en voorzieningen Jurisprudentie breidt compensatieplicht uit De kabinetsplannen met Wmo en AWBZ 6

7 9. Veranderingen in zorg en ondersteuning voor 2007 Zorgverzekering/ Ziekenfondswet AWBZ Zorgverzekering na 2015 Zorgverzekering AWBZ Wet langdurige intensieve zorg" "Wmo 2015" Welzijnswet Wmo Wvg 10. Maatregelen Rutte II mbt gemeenten begeleiding en 5% van de verzorging van AWBZ-> Wmo. beschermd wonen (RIBW) van AWBZ-> Wmo. afschaffing Wtcg en CER (inkomenssteun) beperking huishoudelijke Hulp extramuraliseren ZZP 1-4 beperking PGB transitie MEE-middelen met korting 25 miljoen Bezuinigingsopbrengst ruim 2 miljard 7

8 11. Andere opzet zorgstelsel Drieslag: extramurale ondersteuning via Wmo (muv verzorging en verpleging kern-awbz (Wet Lis) uitsluitend intramuraal alle behandeling en pv naar Zorgverzekering Nog diverse "knip" discussies (PV, RIBW, ex WTCG) Grensvlakken zullen er blijven! 12. Waarom een nieuwe Wmo? grote bezuiniging kan alleen met anders werken anders werken: - alleen voor wie het niet zelf kan oplossen of kan betalen - algemene voorzieningen vóór individuele - HH sterk beperkt - toegang PGB jeugdvoorzieningen naar Jeugdwet Wmo wordt 2x zo groot (van 4 naar 8 mld) 8

9 13. Wmo: nieuw vs oud Nieuw: eigen verantwoordelijkheid centraal "compensatieplicht" wordt "maatwerkvoorziening algemene voorzieningen preferent Wmo biedt ondersteuning én zorg Blijft: doel: zelfredzaamheid en participatie resultaat centraal, niet de voorziening geen loket, maar "gesprek" grote beleidsruimte gemeenten geen inkomensbeleid 14. Extramuralisering Opgave komende decennium: meer cliënten zullen thuis (blijven) wonen beter voor mensen, beter voor schatkist alleen bij nieuwe instroom vastgoed / huisvestingsprobleem prikkels / afschuifgedrag Financiele gevolgen voor Wmo nog niet volledig in kaart (CPB onderzoek) 9

10 15. Het sociale domein Tegelijk per 2015: Jeugdwet Participatiewet Passend onderwijs 16. Financiële systematiek Gemeentefondsmiddelen nemen toe (17-> 25 mld) Nieuw breed 'Fonds voor sociaal domein' Geen oormerking, substitutie mogelijk Budget Wmo 2015: omvang wordt door ARK getoetst verdeling in % historisch Nog te beslissen: verdeelmodellen indexering 10

11 17. Planning Wet: november: advies Raad v State voor wet naar Kamer voor 1 juli 2014 door beide Kamers? Gemeenten: dit najaar beleid, voorjaar '14 verkiezingen rest 2014: voorbereiding / dossieroverdacht Big Bang op 1 januari 2015: Start Wmo, Participatiewet, Jeugdwet, Wet LIS De nieuwe Wmo: inzet gemeenten / Vng 11

12 18. Kansen nieuwe Wmo zorg dichtbij leidt tot maatwerk meer participatie voor mensen met beperkingen zorgvragen zien in de sociale context levensdomeinen verbinden, inclusief beleid meer eigen regie meer ruimte voor professionals samenwerking verschillende disciplines, wijkteams, wijkverpleegkundigen Daardoor: meer doelmatigheid financiële beheersbaarheid Zie "Van zorg naar participatie" 19. Zorgen van gemeenten Gemeenten hebben nodig: voldoende tijd, budget en beleidsruimte Concrete zorgpunten: Verdwijnen persoonlijke verzorging en financiële maatwerkvoorziening uit Wmo Overgangsrecht financieel onuitvoerbaar Gegevensuitwisseling Consequenties extramuralisering Tijdsdruk tot 1/1/2015 Kunnen gemeenten voldoende sturen op eigen inzet en financiële draagkracht? 12

13 20. Discussiepunten Een greep uit de issues in media en politiek: de "knippen" (beschermd wonen, PV) verplichte winkelnering bij CAK en SVB verschillen Wmo en Jeugdwet kwaliteit en toezicht regionaal vs lokaal arbeidsmarkt verschillen tussen gemeenten verantwoordingslasten vastgoed... 13

De Wmo Bob van der Meijden 17 mei 2014 VNG

De Wmo Bob van der Meijden 17 mei 2014 VNG De Wmo 2015 Bob van der Meijden 17 mei 2014 VNG Programma De huidige Wmo De veranderingen per 2015 Kansen en bedreigingen Het sociale domein Rol van de raad De huidige Wmo: achtergrond en praktijk 1. Uitgangspunten

Nadere informatie

De Wmo Bob van der Meijden 18 september 2014 VNG

De Wmo Bob van der Meijden 18 september 2014 VNG De Wmo 2015 Bob van der Meijden 18 september 2014 VNG Inhoud De nieuwe Wmo: wat verandert? Verschillende aanpakken Kansen en risico s Wmo 2015: Wat verandert er? 1. Veranderingen in de zorg Rutte II Mbt

Nadere informatie

Werkbijeenkomst NVRR en AR d.d. 18 september 2014

Werkbijeenkomst NVRR en AR d.d. 18 september 2014 VAN Jeroen Freriks DATUM 18 september 2014 AAN NVRR BETREFT Verslag workshop WMO/decentralisatie van de langdurige zorg Werkbijeenkomst NVRR en AR d.d. 18 september 2014 1 Inleiding Op 18 september 2014

Nadere informatie

De Wmo Bob van der Meijden / VNG Sociaal Domein 17 september 2015

De Wmo Bob van der Meijden / VNG Sociaal Domein 17 september 2015 De Wmo 2015 Bob van der Meijden / VNG Sociaal Domein 17 september 2015 Programma Gemeenten en zorg Waarom decentraliseren? Samenwerken in de wijk Van transitie naar transformatie Het sociale domein Democratische

Nadere informatie

Nieuwsflits 16 Aandacht voor iedereen. Hervorming Langdurige Zorg en Zorgakkoord. 8 mei 2013

Nieuwsflits 16 Aandacht voor iedereen. Hervorming Langdurige Zorg en Zorgakkoord. 8 mei 2013 Nieuwsflits 16 Aandacht voor iedereen 8 mei 2013 Hervorming Langdurige Zorg en Zorgakkoord Eind april presenteerde staatssecretaris Van Rijn zijn plannen voor hervorming van de langdurige zorg. Daarbij

Nadere informatie

Veranderingen in de zorg

Veranderingen in de zorg Veranderingen in de zorg Moet ik mij zorgen maken? Else Nobel Waarom het stelsel veranderen? Mensen vullen kwaliteit van leven bij het ouder worden in als: zo lang mogelijk zelfstandig thuis wonen met

Nadere informatie

Kabinetsbeleid en persoonsgebonden budget

Kabinetsbeleid en persoonsgebonden budget Kabinetsbeleid en persoonsgebonden budget Hans van der Knijff november 2013 Waar gaan we het over hebben? Stand van zaken landelijke politiek Regeerakkoord/zorgakkoord/beleidsbrief 25 april/begroting 2014/herfstakkoord

Nadere informatie

Raadsledendag 20 september

Raadsledendag 20 september Raadsledendag 20 september Wet langdurige zorg & Zorgverzekeringswet Marlies Kamp Manon Jansen Programmamanagement HLZ 3 Presentatie 1. Wet langdurige zorg 2. Zorgverzekeringswet 3. Implementatie 4. Communicatie

Nadere informatie

Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 24 januari 2015

Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 24 januari 2015 Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 24 januari 2015 Inhoud Waarom moest het veranderen? Wat is veranderd? Wat heeft de gemeente gedaan? Wat betekent dat voor jullie? Wat voor ondersteuning? Waar zijn

Nadere informatie

De Wmo en de decentralisaties

De Wmo en de decentralisaties De Wmo en de decentralisaties Presentatie Alice Makkinga Adviseur programma Aandacht voor Iedereen Inhoud Landelijk programma Aandacht voor iedereen Belangrijke maatschappelijke trends? Belangrijkste wettelijke

Nadere informatie

Nieuwsflits 16 - Aandacht voor iedereen

Nieuwsflits 16 - Aandacht voor iedereen Aartjan ter Haar Van: vcp@nieuwsbrief.programmavcp.nl namens Aandacht voor iedereen Verzonden: woensdag 8 mei 2013 14:17 Aan: Aartjan ter Haar Onderwerp: Aandacht voor

Nadere informatie

Transitie AWBZ in regio Brabant Noordoost - Oost

Transitie AWBZ in regio Brabant Noordoost - Oost Transitie AWBZ in regio Brabant Noordoost - Oost Transitie AWBZ AWBZ WMO Transitie: Project structuur en regionale aanpak Waar staan we nu Planning Wat is de AWBZ? Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten

Nadere informatie

Regiobijeenkomst. Wmo februari 2014

Regiobijeenkomst. Wmo februari 2014 Regiobijeenkomst Wmo 2015 februari 2014 Inhoud 1. Wmo in de HLZ context 2. Toelichting wetsvoorstel Wmo 2015 Wettelijke opdracht Toegang en afbakening Ondersteuningsaanbod Waarborgen Overgangsrecht Overige

Nadere informatie

Regeerakkoord bruggen slaan en de transitie AWBZ

Regeerakkoord bruggen slaan en de transitie AWBZ Regeerakkoord bruggen slaan en de transitie AWBZ De 12 gemeenten in Brabant Noordoost-oost (BNO-o) hebben samen met een groot aantal instellingen hard gewerkt aan de voorbereidingen voor de transitie AWBZ.

Nadere informatie

en compensatieregelingen

en compensatieregelingen Het regeerakkoord: gevolgen voor de Wmo en compensatieregelingen Cliëntenbelang Amsterdam 11 februari 2013 Onderwerpen Bezuinigingen Wmo Decentralisaties AWBZ - Wmo Maatregelen compensatieregelingen Maatregelen

Nadere informatie

Kabinetsbeleid en persoonsgebonden budget

Kabinetsbeleid en persoonsgebonden budget Kabinetsbeleid en persoonsgebonden budget Hans van der Knijff Januari 2014 Waar gaan we het over hebben? Hoe en waar vraag ik pgb aan? Stand van zaken landelijke politiek Pgb in Wet langdurige zorg (Wlz)

Nadere informatie

Zorgkantoor Friesland Versmalde AWBZ (Wlz)

Zorgkantoor Friesland Versmalde AWBZ (Wlz) Zorgkantoor Friesland Versmalde AWBZ (Wlz) & De Friesland Zorgverzekeraar Toewijsbare Wijkverpleegkundige Zorg (Zvw) Niet-toewijsbare Wijkverpleegkundige Zorg (Zvw) Inhoud Presentatie Hervormingen Langdurige

Nadere informatie

Een eerste inzicht in het budget voor de Wmo 2015. 1. Inleiding

Een eerste inzicht in het budget voor de Wmo 2015. 1. Inleiding Een eerste inzicht in het budget voor de Wmo 2015 1. Inleiding Het wetsvoorstel Wmo 2015 is op 14 januari 2014 aan de Tweede Kamer aangeboden. De inwerkingtreding van het wetsvoorstel is voorzien op 1

Nadere informatie

Modelverordening Wmo 2015. 25 juni 2014 bijeenkomst nieuwe wethouders te Utrecht - Linda Hazenkamp

Modelverordening Wmo 2015. 25 juni 2014 bijeenkomst nieuwe wethouders te Utrecht - Linda Hazenkamp Modelverordening Wmo 2015 25 juni 2014 bijeenkomst nieuwe wethouders te Utrecht - Linda Hazenkamp Wijzigingen Wmo 2015 Maatwerkvoorziening i.p.v. compensatieplicht (maar let op amendement 89 verplichting

Nadere informatie

Wmo 2012 en verder: ontwikkelingen, kansen en uitdagingen

Wmo 2012 en verder: ontwikkelingen, kansen en uitdagingen Wmo 2012 en verder: ontwikkelingen, kansen en uitdagingen VNG / Ronald Bellekom September 2012 Aan bod komt: 1. Wmo zelf: Een b r e d e participatiewet Eigen verantwoordelijkheid Preventie Besturingsfilosofie:

Nadere informatie

De Wmo 2015. Mariëtte Teunissen Avi-adviseur 26 november 2014

De Wmo 2015. Mariëtte Teunissen Avi-adviseur 26 november 2014 De Wmo 2015 Mariëtte Teunissen Avi-adviseur 26 november 2014 Inhoud van de presentatie 1. Wat zijn de belangrijkste trends 2. Hoe is het nu geregeld? 3. Hooflijnen nieuwe stelsel 4. PGB in de Wmo 5. Eigen

Nadere informatie

Wat staat ons te wachten in 2013 en daarna? Hans van der Knijff

Wat staat ons te wachten in 2013 en daarna? Hans van der Knijff Wat staat ons te wachten in 2013 en daarna? Hans van der Knijff Waar gaan we het over hebben? Stand van zaken landelijke politiek 2013 regeerakkoord Vergoedingsregeling Persoonlijke Zorg en pgb Zorgzwaartepakketten

Nadere informatie

Maatschappelijke ondersteuning. November 2014 Dirk van der Schaaf, wethouder van Spijkenisse

Maatschappelijke ondersteuning. November 2014 Dirk van der Schaaf, wethouder van Spijkenisse Maatschappelijke ondersteuning November 2014 Dirk van der Schaaf, wethouder van Spijkenisse Drie decentralisaties per 2015: - Jeugdwet - Wmo 2015 - Participatiew Achtergrond decentralisaties Overzichtelijk

Nadere informatie

Alleen de hoofdzaken

Alleen de hoofdzaken Alleen de hoofdzaken Bekostiging in de care (middagprogramma) Klaas Meersma 11 januari 2011 Wat komt aan de orde? Wijziging in de WMG Wijziging in Besluit zorgaanspraken, Zorgindicatiebesluit en de beleidsregels

Nadere informatie

Sturen op de transformatie van het sociale domein. Samenhangend beleid voor de 3 decentralisaties

Sturen op de transformatie van het sociale domein. Samenhangend beleid voor de 3 decentralisaties Sturen op de transformatie van het sociale domein Samenhangend beleid voor de 3 decentralisaties Inhoud Landelijke kaders Opgave Proces Uitgangspunten Proces Jeugdwet Aangenomen door de TK en EK O&O, Jeugdwelzijn,

Nadere informatie

Hervorming Langdurige Zorg. Rian van de Schoot expert wijkgericht werken Vilans

Hervorming Langdurige Zorg. Rian van de Schoot expert wijkgericht werken Vilans Hervorming Langdurige Zorg Rian van de Schoot expert wijkgericht werken Vilans Hervorming langdurige zorg Waarom? 1. Meer voor elkaar zorgen 2. Betere kwaliteit ondersteuning en zorg 3. Financiële houdbaarheid

Nadere informatie

Burgemeester en Wethouders

Burgemeester en Wethouders Burgemeester en Wethouders B en W. nr. 12.1154 d.d. 27-11-2012 Onderwerp Gewijzigd proces beleidsplan MO als gevolg van regeerakkoord Rutte II Besluiten:Behouden s advies van de commissie 1. Bijgaande

Nadere informatie

De Kanteling in de Wmo. Drechtraad 4 oktober 2011

De Kanteling in de Wmo. Drechtraad 4 oktober 2011 De Kanteling in de Wmo Drechtraad 4 oktober 2011 Huidige situatie Wmo nog erg AWBZ-achtig (claim op zorg) Te veel voorziening- en zorggericht, te weinig focus op participatie. Te weinig vraag achter de

Nadere informatie

Ondersteuning & Zorg door de gemeente Wat gaat er veranderen?

Ondersteuning & Zorg door de gemeente Wat gaat er veranderen? Ondersteuning & Zorg door de gemeente Wat gaat er veranderen? Algemeen November 2011 Siska de Rijke Beleidsmedewerker Zorg CG-Raad Onze 180 leden in beeld 2 Ons Doel: De Inclusieve Samenleving Op voet

Nadere informatie

(Actualiteiten) Wmo 2015

(Actualiteiten) Wmo 2015 (Actualiteiten) Wmo 2015 Raad op Zaterdag 25012014 werk in uitvoering Ronald Bellekom Programma Uw vragen Antwoorden Discussie: uw rol, taak, positie als raad? U kon vragen stellen: 1. Was/wordt tabel

Nadere informatie

Uitnodiging themasessies sociaal domein op dinsdag 25 juni as

Uitnodiging themasessies sociaal domein op dinsdag 25 juni as Uitnodiging themasessies sociaal domein op dinsdag 25 juni as Het kabinet heeft in het Regeerakkoord een visie gepresenteerd waarin duidelijk wordt dat gemeenten voor een forse (financiële) opgave komen

Nadere informatie

Sturen op de transformatie van het sociale domein. Samenhangend beleid voor de 3 decentralisaties

Sturen op de transformatie van het sociale domein. Samenhangend beleid voor de 3 decentralisaties Sturen op de transformatie van het sociale domein Samenhangend beleid voor de 3 decentralisaties Inhoud Landelijke kaders Opgave Uitgangspunten Proces Jeugdwet Aangenomen door de TK en EK O&O, Jeugdwelzijn,

Nadere informatie

De Wtcg en CER afgeschaft; op naar gemeentelijk maatwerk! Regiobijeenkomsten Wmo 2015. Februari 2014

De Wtcg en CER afgeschaft; op naar gemeentelijk maatwerk! Regiobijeenkomsten Wmo 2015. Februari 2014 De Wtcg en CER afgeschaft; op naar gemeentelijk maatwerk! Regiobijeenkomsten Wmo 2015 Februari 2014 Doel: Met elkaar in gesprek over mogelijkheden gemeentelijk beleid Agenda 1. Voorgeschiedenis wetsvoorstel,

Nadere informatie

De gevolgen van het regeerakkoord VVD-PvdA 2012 voor het thema zorg.

De gevolgen van het regeerakkoord VVD-PvdA 2012 voor het thema zorg. Februari 2013 Bruggen slaan De gevolgen van het regeerakkoord VVD-PvdA 2012 voor het thema zorg. Door: E. E. IJszenga, MSc. Programmamedewerker Zorg voor de Toekomst Noord- en Oost-Groningen. e.ijszenga@hotmail.nl

Nadere informatie

wonen met zorg vanuit een nieuw perspectief

wonen met zorg vanuit een nieuw perspectief wonen met zorg vanuit een nieuw perspectief scheiden van Verblijf van wonen naar Wonen en zorg & van verblijf naar wonen door extramuralisering en scheiden wonen/zorg Programma Doel van vandaag Meer grip

Nadere informatie

Decentralisaties Ook de gemeente Waddinxveen heeft er mee te maken. Wat houden de decentralisaties in? Waar komt het vandaan? Waarom? 7 Oktober 2014 Waar komt het vandaan? Samen voor elkaar: de samenleving

Nadere informatie

Wat verandert er voor ouderen in het sociale domein?

Wat verandert er voor ouderen in het sociale domein? Wat verandert er voor ouderen in het sociale domein? 11 juni 2014 Bijeenkomst SBO provincie Utrecht NUZO Netwerk Utrecht Zorg voor Ouderen presentatie door Anneke van Heertum directeur Cosbo-Stad-Utrecht

Nadere informatie

PowerPoint PowerPoin pres Expe enta pres rtmee tie enta Lel tie ting A ys Lel tad WBZ Juni/ juli 2013

PowerPoint PowerPoin pres Expe enta pres rtmee tie enta Lel tie ting A ys Lel tad WBZ Juni/ juli 2013 PowerPoint Expertmeeting presentatie Lelystad AWBZ Juni/ juli 2013 Langdurige zorg Brief staatssecretaris april 2013 Veranderingen AWBZ AWBZ wordt teruggebracht tot de oorspronkelijke kern. kern-awbz alleen

Nadere informatie

Aandacht voor iedereen

Aandacht voor iedereen Aandacht voor iedereen Veranderingen in de zorg Klankbordgroep belangenbehartiging Aalsmeer 12 mei 2014 Esther Anker Adviseur versterking Wmo In deze presentatie 1. Landelijke ontwikkelingen 2. Hoe is

Nadere informatie

Decentralisatie van de AWBZ en de nieuwe Wmo: wat betekent dit voor ouderen

Decentralisatie van de AWBZ en de nieuwe Wmo: wat betekent dit voor ouderen Decentralisatie van de AWBZ en de nieuwe Wmo: wat betekent dit voor ouderen Presentatie Bijeenkomst KBO Bondsbestuur Herman Eitjes, adviseur programma Aandacht voor Iedereen Programma Aandacht voor iedereen

Nadere informatie

Financieel overzicht behorend bij Beleidsplan 4D s DAL 18 september 2014

Financieel overzicht behorend bij Beleidsplan 4D s DAL 18 september 2014 Financieel overzicht behorend bij Beleidsplan 4D s DAL 18 september 2014 De basis voor de met de decentralisaties gemoeide financiën voor 2015 zijn de cijfers zoals deze in de Meicirculaire 2014 door het

Nadere informatie

Zorginkoop langdurige zorg 2015 Versmalde AWBZ (Wlz) Jelle Boomgaardt Zorgkantoor Friesland / DFZ 01 - juli 2014 Gewijzigde versie

Zorginkoop langdurige zorg 2015 Versmalde AWBZ (Wlz) Jelle Boomgaardt Zorgkantoor Friesland / DFZ 01 - juli 2014 Gewijzigde versie Zorginkoop langdurige zorg 2015 Versmalde AWBZ (Wlz) Jelle Boomgaardt Zorgkantoor Friesland / DFZ 01 - juli 2014 Gewijzigde versie Wijzigingen (1) N.a.v. de publicatie van de beleidsregels op 1 juli 2014

Nadere informatie

Op 1 januari 2015 verandert ons zorgstelsel. De Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) wordt dan vervangen door vier wetten:

Op 1 januari 2015 verandert ons zorgstelsel. De Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) wordt dan vervangen door vier wetten: Op 1 januari 2015 verandert ons zorgstelsel. De Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) wordt dan vervangen door vier wetten: 1. De Wet langdurige zorg (Wlz) voor 24 uur intensieve zorg en toezicht

Nadere informatie

Toegang tot de zorg: hoe is het geregeld en hoe loopt het in de praktijk?

Toegang tot de zorg: hoe is het geregeld en hoe loopt het in de praktijk? Toegang tot de zorg: hoe is het geregeld en hoe loopt het in de praktijk? Presentatie voor het Achterhoeks Netwerk door Lisette Sloots, manager Adviespunt Zorgbelang Gelderland 29 oktober 2015 Achtergrond

Nadere informatie

De Wmo 2015. Mariëtte Teunissen Avi-adviseur 15 oktober 2014

De Wmo 2015. Mariëtte Teunissen Avi-adviseur 15 oktober 2014 De Wmo 2015 Mariëtte Teunissen Avi-adviseur 15 oktober 2014 Inhoud van de presentatie 1.Wat zijn de belangrijkste trends 2.Hoe is het nu geregeld? 3.Hooflijnen nieuwe stelsel 4.PGB in de Wmo 5.Eigen bijdragen

Nadere informatie

De Wmo, De Kanteling & decentralisaties: ontwikkelingen, kansen, risico s

De Wmo, De Kanteling & decentralisaties: ontwikkelingen, kansen, risico s De Wmo, De Kanteling & decentralisaties: ontwikkelingen, kansen, risico s Aanleiding (concept)beleidsplan Wmo 2013-2016: Duurzaam, Dynamisch, Verbindend, opmaat naar toekomst bestendige Maatschappelijke

Nadere informatie

Transformaties in rijks- en lokaal beleid. 19 september 2013 Jolanda Verbiesen

Transformaties in rijks- en lokaal beleid. 19 september 2013 Jolanda Verbiesen Transformaties in rijks- en lokaal beleid 19 september 2013 Jolanda Verbiesen Waar geven gemeenten geld aan uit? 1. Salarissen ambtenaren 2. Overdrachtsuitgaven (oa. Bijstand) 3. Inkoop tot 2007 ca. 1000,-

Nadere informatie

Bijlage 3: Overzicht ontwikkelingen

Bijlage 3: Overzicht ontwikkelingen Bijlage 3: Overzicht ontwikkelingen De Wmo heeft de afgelopen jaren een flinke ontwikkeling doorgemaakt. De eerste jaren bestonden uit het neerzetten van goede structuren voor hulp en ondersteuning. De

Nadere informatie

Modelverordening Wmo. Regionale VNG bijeenkomst 3 juni 2014 Rotterdam. Linda Hazenkamp

Modelverordening Wmo. Regionale VNG bijeenkomst 3 juni 2014 Rotterdam. Linda Hazenkamp Modelverordening Wmo Regionale VNG bijeenkomst 3 juni 2014 Rotterdam Linda Hazenkamp Vereniging van Nederlandse Gemeenten Wijzigingen Wmo 2015 Maatwerkvoorziening i.p.v. compensatieplicht (maar let op

Nadere informatie

Impactanalyse kabinetsbeleid langdurige zorg voor de gehandicaptensector update

Impactanalyse kabinetsbeleid langdurige zorg voor de gehandicaptensector update Impactanalyse kabinetsbeleid langdurige zorg voor de gehandicaptensector update Inleiding In juni 2013 heeft de VGN de eerste impactanalyse van het kabinetsbeleid langdurige zorg voor de gehandicaptenzorg

Nadere informatie

Factsheet Wmo Drechtsteden. Met elkaar voor elkaar zorgen. Dichtbij en toegankelijk

Factsheet Wmo Drechtsteden. Met elkaar voor elkaar zorgen. Dichtbij en toegankelijk Factsheet Wmo 2015-2018 Drechtsteden Met elkaar voor elkaar zorgen. Dichtbij en toegankelijk 2 Decentralisatie AWBZ/Wmo Nieuwe taken Met de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) zijn gemeenten

Nadere informatie

Vier wetten, drie loketten en één overgangsjaar

Vier wetten, drie loketten en één overgangsjaar Hoe de zorgwetgeving verandert Vier wetten, drie loketten en één overgangsjaar In de zorg gaat er veel veranderen. De AWBZ gaat verdwijnen. Een groot deel van de AWBZ-zorg gaat over naar de Wmo, de Jeugdwet

Nadere informatie

Programma 18 november 2014

Programma 18 november 2014 Programma 18 november 2014 19.30 uur Welkom voorzitter 19.35 uur Veranderingen in de zorg Henk Procé, gemeente 19.50 uur PGB 2015 in Zwolle 20.00 uur Veranderingen PGB Bianca van Venetiën SVB 20.30 uur

Nadere informatie

Module 11. Wmo/WLZ 2018

Module 11. Wmo/WLZ 2018 11.1 Trends in ontwikkelingen in zorg en diensten In de gezondheidszorg treden de laatste tijd veel wijzigingen op. Al deze veranderingen hebben tot doel om van een aanbodgericht naar een vraaggericht

Nadere informatie

De Kanteling. Iedereen doet mee. Lotte Penning. POP Bladel, 27 september 2010

De Kanteling. Iedereen doet mee. Lotte Penning. POP Bladel, 27 september 2010 De Kanteling Iedereen doet mee Lotte Penning POP Bladel, 27 september 2010 Programma 1. Kort: achtergrond van de kanteling 2. De Kanteling 3. Aan de slag met de kanteling Wet maatschappelijke ondersteuning

Nadere informatie

Welke stapeling komt er op ons af? Dorien Kloosterman beleidsmedewerker langdurige zorg

Welke stapeling komt er op ons af? Dorien Kloosterman beleidsmedewerker langdurige zorg Welke stapeling komt er op ons af? Dorien Kloosterman beleidsmedewerker langdurige zorg Wie zijn onze nieuwe cliënten? Sander, licht verstandelijke beperking http://youtu.be/kkovkhrzb9o Wetgeving wordt

Nadere informatie

Decentralisatie begeleiding naar gemeenten Wat houdt het in? Wat gaat er veranderen?

Decentralisatie begeleiding naar gemeenten Wat houdt het in? Wat gaat er veranderen? Decentralisatie begeleiding naar gemeenten Wat houdt het in? Wat gaat er veranderen? Mark van den Einde ministerie van VWS PIANOo-bijeenkomst Hoorn (8 februari 2012) Transitie: wat verandert er? Regeer-

Nadere informatie

Aanvraag voorzieningen bij een terugtredende overheid

Aanvraag voorzieningen bij een terugtredende overheid Aanvraag voorzieningen bij een terugtredende overheid Medisch Maatschappelijk Werk SEIN Siebe Dijkgraaf Opbouw presentatie Nieuwe Wetgeving in 2015 Proces van aanvragen Vragen Links Wat veranderd er in

Nadere informatie

Financiën Sociaal Domein

Financiën Sociaal Domein Financiën Sociaal Domein VNG Expertisecentrum Gemeentefinanciën Hans Giesing Januari 2014 Globale inhoud Algemene uitgangspunten drie decentralisaties Jeugd (Jeugdwet) Werk (Participatiewet) Zorg (Nieuwe

Nadere informatie

Overlegresultaat langdurige zorg en ondersteuning: vragen & antwoorden

Overlegresultaat langdurige zorg en ondersteuning: vragen & antwoorden Overlegresultaat langdurige zorg en ondersteuning: vragen & antwoorden Onderhandelingen 1. De Algemene Ledenvergadering van de VNG heeft op 29 november een resolutie aangenomen waarin er stevig voor wordt

Nadere informatie

Als je zorg nodig hebt, wat dan.? Weet u hoeveel euro s de totale gezondheidszorg in 2014 in Nederland ongeveer heeft gekost?

Als je zorg nodig hebt, wat dan.? Weet u hoeveel euro s de totale gezondheidszorg in 2014 in Nederland ongeveer heeft gekost? Als je zorg nodig hebt, wat dan.? Weet u hoeveel euro s de totale gezondheidszorg in 2014 in Nederland ongeveer heeft gekost? Jolanda Smit, Marti Wassenaar en Thomas Evers april 2015 Waarom veranderingen?

Nadere informatie

3D s. Gevolgen van decentralisaties voor gemeenten. Gewestelijke vergadering PvdA Zuid-Holland

3D s. Gevolgen van decentralisaties voor gemeenten. Gewestelijke vergadering PvdA Zuid-Holland Gevolgen van decentralisaties voor gemeenten Gewestelijke vergadering PvdA Zuid-Holland Rotterdam, 14 december 2013 Programma Inleiding Overzicht stand van zaken Voorstellen sprekers landelijk, provinciaal

Nadere informatie

Zorgbelang Brabant: samen werken aan betere zorg

Zorgbelang Brabant: samen werken aan betere zorg Zorgbelang Brabant: samen werken aan betere zorg WELKOM 10 oktober 2016 Gilze Rijen 2 Zorg Verandert Ontmoeting Informatie Ophalen van signalen Programma Kennismaking en inventarisatie vragen Informatie

Nadere informatie

Dit stukje gaat alleen over de WMO met waar nodig de relatie naar de twee andere wetten.

Dit stukje gaat alleen over de WMO met waar nodig de relatie naar de twee andere wetten. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning- Samenvatting en aandachtspunten uit de bespreking in de Tweede Kamer gericht op de gevolgen voor mensen met chronische beademing door Elske ter Veld, voorzitter VSCA

Nadere informatie

Uitvoering Wmo in 2015

Uitvoering Wmo in 2015 Uitvoering Wmo in 2015 Werkbijeenkomst gemeente Mill en Sint Hubert 11 september 2014 H.J. (Eric) van Maaren Beleidsadviseur Sociaal Domein Werkorganisatie CGM Beleidskaders Wmo 2015 Wettelijk beleid Gemeentelijk

Nadere informatie

Themabijeenkomst Keuzes in het kader van de drie transities. 1 september 2014

Themabijeenkomst Keuzes in het kader van de drie transities. 1 september 2014 Themabijeenkomst Keuzes in het kader van de drie transities 1 september 2014 Inhoud presentatie Opening en inleiding Achtergrond en breder kader Stand van zaken in de voorbereiding op de drie transities

Nadere informatie

Het sociaal domein. Renate Richters Els van Enckevort

Het sociaal domein. Renate Richters Els van Enckevort Het sociaal domein Renate Richters Els van Enckevort Om te beginnen vijf stellingen Zijn ze waar of niet waar? - 2 - Stelling 1 Ongeveer 5% van de jeugdigen in Nederland heeft met (een vorm van) jeugdzorg

Nadere informatie

Presentatie inforaad 23 mei 2013 Decentralisaties

Presentatie inforaad 23 mei 2013 Decentralisaties Presentatie inforaad 23 mei 2013 Decentralisaties Programma van vanavond Opening door de voorzitter. Presentatie decentralisaties door wethouder Conny Miermans Mogelijkheid voor stellen van vragen. Kennismaking

Nadere informatie

verzorging Ion in 2014 via de AWBZ volledig beroep worden gedaan. Dit betekent dat er voor de burger op dit vlak vooralsnog niets veranderd.

verzorging Ion in 2014 via de AWBZ volledig beroep worden gedaan. Dit betekent dat er voor de burger op dit vlak vooralsnog niets veranderd. No: 2,^ Van On^ angen bij Griffier Verspreid per e-mail,o-> uw nummer uw datum ons nummer onze datum verzonden inlichtingen bij sector/afdeling doorkiesnr. 2013/UIT/51570 18 juni 2013 F. Boll BS / Welzijn

Nadere informatie

De Wmo en de decentralisaties

De Wmo en de decentralisaties De Wmo en de decentralisaties Presentatie Alice Makkinga Adviseur programma Aandacht voor Iedereen Inhoud Landelijk programma Aandacht voor iedereen Belangrijke maatschappelijke trends? Belangrijkste wettelijke

Nadere informatie

Grootse opgaven sociaal maatschappelijk domein

Grootse opgaven sociaal maatschappelijk domein Grootse opgaven sociaal maatschappelijk domein Wat hebben we aan de Drechtsteden? Drechtraad 2 april 2013 Wat kunt u verwachten? Grootse opgaven van het rijk. Cijfers. Eigen kracht? Relatie tussen de transities

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Financieel kader en Tarieven 2015/2016 Inkoop Wmo en Maatschappelijke Opvang Beschermd Wonen GGZ. Inleiding: overgangsrecht

Inhoudsopgave. Financieel kader en Tarieven 2015/2016 Inkoop Wmo en Maatschappelijke Opvang Beschermd Wonen GGZ. Inleiding: overgangsrecht Financieel kader en Tarieven 2015/2016 Inkoop Wmo en Maatschappelijke Opvang Beschermd Wonen GGZ Apeldoorn augustus 2014 1 Inhoudsopgave Inleiding Bestaande middelen en nieuwe middelen Budget Lokaal 2015

Nadere informatie

Bezuiniging Hulp bij het Huishouden. Informatieronde 5 juni 2014

Bezuiniging Hulp bij het Huishouden. Informatieronde 5 juni 2014 Bezuiniging Hulp bij het Huishouden Informatieronde 5 juni 2014 Achtergrond Transities Jeugd (+ 4.098.236) Participatiewet Wmo (+ 3.148.281) Wmo 2015 - maatwerkvoorziening i.p.v. compensatieplicht - gesprek

Nadere informatie

16 november 2010/35607 Datum :

16 november 2010/35607 Datum : Agendapunt 16 Aan de raad van de gemeente IJsselstein Raadsstuknummer 16 november 2010/35607 Datum : : 2010 Programma : Welzijn Blad : 1 van 8 Cluster : Samenleving Portefeuillehouder mw. M. van Beukering-Huijbregts

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA 'S-GRAVENHAGE. Utrecht 2 november 2012 Kenmerk: /mh/ph Betreft: Reactie op regeerakkoord

Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA 'S-GRAVENHAGE. Utrecht 2 november 2012 Kenmerk: /mh/ph Betreft: Reactie op regeerakkoord Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 'S-GRAVENHAGE Utrecht 2 november 2012 Kenmerk: 12-0258/mh/ph Betreft: Reactie op regeerakkoord Geachte Kamerleden, Deze week werd het regeerakkoord

Nadere informatie

Workshop decentralisaties sociaal domein. 30 september 2013

Workshop decentralisaties sociaal domein. 30 september 2013 Workshop decentralisaties sociaal domein 30 september 2013 Inhoud Stimulansz Even voorstellen De 3 decentralisaties Wat kan de meerwaarde van sport zijn? Aan de slag met het kaartspel Stimulansz We zijn

Nadere informatie

Financiën Sociaal Domein

Financiën Sociaal Domein Financiën Sociaal Domein VNG Expertisecentrum Gemeentefinanciën Hans Giesing november 2013 Globale inhoud Algemene uitgangspunten drie decentralisaties Werk Jeugd Wmo Financieel Vragen / discussie Decentralisatie

Nadere informatie

De Wet Langdurige Zorg- samenvatting gericht op de gevolgen voor mensen met chronische

De Wet Langdurige Zorg- samenvatting gericht op de gevolgen voor mensen met chronische De Wet Langdurige Zorg- samenvatting gericht op de gevolgen voor mensen met chronische beademing door Elske ter Veld, voorzitter VSCA. Bij de Tweede Kamer ligt nu ook de Wet Langdurige Zorg, de WLZ. Deze

Nadere informatie

Decentralisaties Sociaal Domein en de gevolgen voor de P en O functie

Decentralisaties Sociaal Domein en de gevolgen voor de P en O functie Decentralisaties Sociaal Domein en de gevolgen voor de P en O functie Eindfeest De Kanteling 25 maart 2014 Frans Rutjes Inhoud 1. 3 decentralisaties: Inhoud en planning 2. Specifieke onderwerpen met p

Nadere informatie

Zozijn en de Stelselwijzigingen. Zozijn participeert!

Zozijn en de Stelselwijzigingen. Zozijn participeert! Zozijn en de Stelselwijzigingen Zozijn participeert! Doel van deze bijeenkomst Informeren over belangrijke veranderingen De impact hiervan op de dienstverlening en cliënten De aanpak van Zozijn Vragen

Nadere informatie

De eerste contouren van de Wmo 2015

De eerste contouren van de Wmo 2015 De eerste contouren van de Wmo 2015 Het concept van de Wmo 2015 is er nu. In deze tekst zijn de gevolgen van de verschillende decentralisaties verwerkt. Concreet gaat het hierbij om de decentralisatie

Nadere informatie

Niet alles verandert in de zorg

Niet alles verandert in de zorg Over wat blijft en wat er verandert in de zorg 15 september 2014, Hercules Diessen Niet alles verandert in de zorg. Gelukkig maar! Er gaat veel veranderen in de zorg. Maar er blijft gelukkig ook veel hetzelfde;

Nadere informatie

Modelverordeningen jeugdhulp en Wmo. 8 september 2014 van 14.00-16.30 uur Observant Amersfoort Linda Hazenkamp & Annelies Schutte

Modelverordeningen jeugdhulp en Wmo. 8 september 2014 van 14.00-16.30 uur Observant Amersfoort Linda Hazenkamp & Annelies Schutte Modelverordeningen jeugdhulp en Wmo 8 september 2014 van 14.00-16.30 uur Observant Amersfoort Linda Hazenkamp & Annelies Schutte Programma Plenair van 14.00 uur - 15.45 uur Verschillen en overeenkomsten

Nadere informatie

INS & OUTS VAN DE WMO ROL VAN GEMEENTEN KANSEN VOOR FYSIOTHERAPEUTEN

INS & OUTS VAN DE WMO ROL VAN GEMEENTEN KANSEN VOOR FYSIOTHERAPEUTEN INS & OUTS VAN DE WMO ROL VAN GEMEENTEN KANSEN VOOR FYSIOTHERAPEUTEN 24-uurs Fysiz, De Spreeuwelse Heide, Westelbeers Even voorstellen 2 Directeur/eigenaar, Zaltbommel Projectleider gemeente s-hertogenbosch

Nadere informatie

PowerPoin Expe PowerPoin pres rtmee enta pres ting A tie enta Lel tie WBZ Lel en tad ugdzorg GGZ

PowerPoin Expe PowerPoin pres rtmee enta pres ting A tie enta Lel tie WBZ Lel en tad ugdzorg GGZ PowerPoint Expertmeeting presentatie AWBZ Lelystad en Jeugdzorg GGZ 18-26-06-2013 Langdurige zorg Brief staatssecretaris april 2013 Veranderingen AWBZ AWBZ wordt teruggebracht tot de oorspronkelijke kern.

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst PGB. Gemeente Beesel, 4 februari 2015

Informatiebijeenkomst PGB. Gemeente Beesel, 4 februari 2015 Informatiebijeenkomst PGB Gemeente Beesel, 4 februari 2015 Recente berichtgeving In twee maanden tijd: Schippers voorziet geen problemen met pgb Drukte verwerken zorgvragen, pgb ers onzeker Massale fraude

Nadere informatie

Thema 3 D s Zaanstreek Waterland. De lokale inrichtingskeuzes in het sociaal domein

Thema 3 D s Zaanstreek Waterland. De lokale inrichtingskeuzes in het sociaal domein Thema 3 D s Zaanstreek Waterland De lokale inrichtingskeuzes in het sociaal domein PGB hoogte Maar eerst: Wat delen we met elkaar? Uitgangspunten van de decentralisaties Versterken eigen kracht samenleving

Nadere informatie

Startbijeenkomst Decentralisatie AWBZ A2-gemeenten

Startbijeenkomst Decentralisatie AWBZ A2-gemeenten Startbijeenkomst Decentralisatie AWBZ A2-gemeenten Agenda Opening Toelichting algemene ontwikkelingen (Ilse Vos); Project ondersteuningsarrangementen (Anne Rademakers); Onderzoek kortdurend verblijf (Anne

Nadere informatie

Het sociale domein in verandering. Kansen voor verbetering

Het sociale domein in verandering. Kansen voor verbetering Het sociale domein in verandering Kansen voor verbetering Veendam, 25 april 2013 Agenda Een korte inleiding Veranderingen in het sociale domein Decentralisaties 2 Het sociale domein verandert De overheid

Nadere informatie

Decentralisatie begeleiding naar gemeenten. Wat houdt het in? Wat gaat er veranderen?

Decentralisatie begeleiding naar gemeenten. Wat houdt het in? Wat gaat er veranderen? Decentralisatie begeleiding naar gemeenten Wat houdt het in? Wat gaat er veranderen? Loes 10 jaar Basisschool sinds 4 e jaar Rugzakje Extra begeleiding gymles (PV) Broer/zus op zelfde school Gastgezin,

Nadere informatie

Ledenvergadering afd. Rijssen 23 april 2014. Dorien Kloosterman beleidsmedewerker

Ledenvergadering afd. Rijssen 23 april 2014. Dorien Kloosterman beleidsmedewerker Ledenvergadering afd. Rijssen 23 april 2014 Dorien Kloosterman beleidsmedewerker Dorien Kloosterman beleidsmedewerker Ieder(in) Dorien Kloosterman Sinds 1988 werkzaam bij Ouderverenigingen Sinds 2008 werkzaam

Nadere informatie

Ontwikkelingen in het sociale domein

Ontwikkelingen in het sociale domein Ontwikkelingen in het sociale domein Wat zijn de gevolgen van de decentralisaties September 2013 Welkom De 3 decentralistatie in het sociale domein AWBZ naar Wmo Participatiewet Jeugdwet De 3 decentralistatie

Nadere informatie

Bijpraten over de Wmo

Bijpraten over de Wmo Bijpraten over de Wmo www.eigenkrachtsamenaanpakken.nl Eric Peeters www.eigenkrachtsamenaanpakken.nl Programma (14.30 15.30) 19.00 Opening door Eric Peeters 19.05 Introductie door Wethouder Paul Sterk

Nadere informatie

Decentralisatie begeleiding naar gemeenten Wat houdt het in? Wat gaat er veranderen?

Decentralisatie begeleiding naar gemeenten Wat houdt het in? Wat gaat er veranderen? Decentralisatie begeleiding naar gemeenten Wat houdt het in? Wat gaat er veranderen? Begeleiding naar de Wmo: wat gaat er over en waarom? Extramurale begeleiding gaat over naar de Wmo, inclusief: jeugd

Nadere informatie

Geschreven door MdKG dinsdag, 30 maart :38 - Laatst aangepast donderdag, 05 februari :48

Geschreven door MdKG dinsdag, 30 maart :38 - Laatst aangepast donderdag, 05 februari :48 dinsdag, 30 maart 2010 10:38 Laatst aangepast donderdag, 05 februari 2015 08:48 De Wet van 9 juli 2014, houdende regels inzake de gemeentelijke ondersteuning op het gebied van zelfredzaamheid, participatie,

Nadere informatie

De Wmo: een kans voor de fysiotherapeut?!

De Wmo: een kans voor de fysiotherapeut?! De Wmo: een kans voor de fysiotherapeut?! RGF Zuidwest Nederland 24 september 2013 Cor Langedijk Gerrold Verhoeks Aantal maatschappelijke ontwikkelingen komen samen Afname sociale cohesie: proces van 50

Nadere informatie

Nieuwsbrief december 2013

Nieuwsbrief december 2013 Bestuur PGZ tel.0180-319729 e-mail bestuur@pgzuidplas.nl website www.pgzuidplas.nl Nieuwsbrief december 2013 Nog enkele weken en dan is het jaar 2013 weer voorbij. U heeft het afgelopen jaar geen nieuwsbrieven

Nadere informatie

Informele raadscommissie Sociaal

Informele raadscommissie Sociaal Informele raadscommissie Sociaal 8 december 2011 Annemarie Kristen-Reerink Programmamanager transities AWBZ en Jeugdzorg Informele raadscommissie sociaal Afspraak: uitloopavond raadscommissie sociaal benutten

Nadere informatie

STANDPUNT EN PLEIDOOI OVER EXTRAMURALE BEGELEIDING

STANDPUNT EN PLEIDOOI OVER EXTRAMURALE BEGELEIDING VERENIGING BEDRIJFSTAK ZORG 400.11/me november 2011 STANDPUNT EN PLEIDOOI OVER EXTRAMURALE BEGELEIDING De verplaatsing van (extramurale) begeleiding van de AWBZ naar de WMO en dus de gemeenten biedt nieuwe

Nadere informatie

Impactanalyse kabinetsbeleid langdurige zorg voor de gehandicaptensector update 2

Impactanalyse kabinetsbeleid langdurige zorg voor de gehandicaptensector update 2 Impactanalyse kabinetsbeleid langdurige zorg voor de gehandicaptensector update 2 Inleiding In juni 2013 heeft de VGN de eerste impactanalyse van het kabinetsbeleid langdurige zorg voor de gehandicaptenzorg

Nadere informatie