De Wmo, De Kanteling & decentralisaties: ontwikkelingen, kansen, risico s

Transcriptie

1 De Wmo, De Kanteling & decentralisaties: ontwikkelingen, kansen, risico s

2 Aanleiding (concept)beleidsplan Wmo : Duurzaam, Dynamisch, Verbindend, opmaat naar toekomst bestendige Maatschappelijke Ondersteuning Proces beleidsplan: (informeel) besproken met partners, planning: bij Cie. SL op 19/3/2013 Doel themabijeenkomst: raad informeren over bredere kader ( Kanteling & decentralisatie AWBZ) Meerdere bijdragen: Meerdere gezichtspunten

3 Beleidsplan Wmo Titel: Duurzaam: gezamenlijke visie ontwikkelen op duurzame (langdurige) zorg Dynamisch: noodzaak doorontwikkeling Wmo (transformatie) & transities Verbindend: (regie)rol van gemeente Komt in een periode van (te verwachten) grote veranderingen

4 Toekomst: 50% gemeentelijk budget naar sociaal Enorme veranderingen in het Sociale Domein door decentralisatie vanuit AWBZ naar Wmo, transitie Jeugdzorg en Participatiewet. Start in deze Wmo planperiode. Daarnaast: forse bezuinigingen op nieuwe en bestaande Wmo functies en autonome groei van zorgvraag door (dubbele) vergrijzing. Gemeentelijke rol, bestuurlijke en financiële en verantwoordelijkheid nemen fors toe. Individuele voorzieningen in Wmo is openeinde regeling

5 4 scenario s toekomst Wmo in Heerde 1. (Vooralsnog) ongewijzigd Beleid: actie na besluitvorming 2. De Kaasschaaf: bij toenemende vraag bezuinigen over hele linie 3. Kantelen : inzetten op transformatie en innovatie (b.v. sociale wijknetwerken, gebiedsgericht werken, versterken zelfredzaamheid) 4. Kantelen en Verbreden: inzetten op transformatie en bij Innovatie meteen vooruitkijken naar de nieuwe functies in het kader van decentralisaties. Advies: Samen met maatschappelijke partners en burgers inzetten op transformatie en verbreden. Wel: behoorlijke inzet nodig

6 Hoe toekomstbestendige Wmo in Heerde? Doorontwikkeling Wmo ( Kantelen c.q. tranformatie) is kans om ondersteuning eenvoudig(er) en dicht bij burger te organiseren. Voorsorteren op decentralisatie geeft synergievoordeel. Noodzaak van inzetten op anders vormgeven van maatschappelijke ondersteuning. Hierbij trekkersrol voor gemeente, verbindende rol voor gemeente, maar ook uitgaan van bondgenootschap. Financiële risico s vragen aandacht en vraagstuk van voldoende capaciteit bij kleine gemeente.

7 De Kanteling en Welzijn Nieuwe Stijl Uitwerking Compensatiebeginsel: Vraag van burger centraal Zorgen dat i.p.v. Zorgen voor (eigen kracht) Algemeen gaat voor collectief, gaat voor individueel. Nadruk preventie Uitkomst: Nieuw begrippenkader dat richting geeft aan verandering en vernieuwing, vele vernieuwende projecten. Kantelen gaat ook om Transformatie (Cultuuromslag): van Verzorgingsstaat naar Participatiesamenleving (transformatie=langere termijn).vraagt inzet en omslag van gemeente, instellingen, burgers

8 Wensbeeld: De Verantwoordelijkheidsladder Inmiddels in gebruik als werkwijze Vragen in deze volgorde: - Is iemand in staat zelf tot een oplossing te komen? - Eventueel met hulp sociaal netwerk? - Bieden algemene voorzieningen een oplossing? Zo niet: individuele voorziening. Doel: zelfredzaamheid of deelname aan de samenleving te bevorderen, Focus: meer welzijn dan zorg, meer welzijn in de zorg

9 Uitgangssituatie Wmo Heerde 1 Inzet collectief :mantelzorg & vrijwilligers, ouderenwerk, netwerken, sportstimulering, faciliteren mogelijkheden ontmoeting, fysieke leefomgeving, algemene diensten (AMW), projecten, vangnetvoorzieningen, etc. Toegangspoort individu: Loket Welzijn en Zorg Individuele Klanten: 1249 (1/11/2012) Huishoudelijke verzorging: 556 Woonvoorzieningen: 120 Vervoersvoorzieningen: 843 (incl. CVV) Rolstoelvoorzieningen 226

10 Uitgangssituatie Wmo Heerde 2 Elementen gekantelde werkwijze door Wmo consultenten (eigen kracht, netwerk) Verbeterpunten: Nog geen uitgewerkte visie over hoe en wat van transformatie en/of lokale maatschappelijke agenda; Samenhang Wmo Collectief en Individueel Sterkere Regierol van gemeente; Tranformatie ( kanteling ) leeft niet bij de burger, wel bezorgdheid over wat staat te gebeuren. Sterkte punten: sociale cohesie in lokale samenleving, Actief maatschappelijk middenveld

11 Veranderingen 1: Transitie AWBZ ->Wmo De extramurale AWBZ vervalt in 2015 Gemeente verantwoordelijk voor: Begeleiding, ondersteuning, dagbesteding (inclusief vervoer) en (waarschijnlijk) persoonlijke verzorging. Dit betekent: diversiteit in klanten, diensten en producten (toenemende complexiteit voor gemeente) Bezuiniging: circa25% (75% van het budget komt mee) Nu: 505 personen AWBZ-zorg extramuraal, 455 intramuraal Uitvoering deels lokaal, regionale samenwerking noodzakelijk. Vraagtekens over uitvoeringskracht kleine gemeenten (VNG)

12 Veranderingen 2: Scheiding Wonen/Zorg Doelstelling: langer thuis wonen met zorg De intramurale AWBZ-klassen ZZP (ZorgZwaartePakket) 1 en 2 zijn vervallen voor nieuwe klanten (2013) ZZP 3 vervalt per 2014 voor nieuwe klanten voor de verpleging/verzorging van m.n.ouderen en per 2015 voor mensen met VG en Psych. Consequenties: Meer ondersteuningsvragen aan gemeente (Wmo), wel enige financiële compentatie rijk voor HH. Risico s voor (intramurale) zorginstellingen (leegstand) AWBZ wordt: voorziening voor intramurale langdurige zorg

13 Veranderingen 3: Kortingen op budgetten De Huishoudelijke Hulp wordt inkomensafhankelijk: korting op budget 75% (voornemen per 2015). Budget op hulpmiddelen gekort door verplicht hergebruik scootmobielen, rolstoelen ed (2015). Korting van 50% op vervoer naar dagbesteding (2013). Consequenties hiervan nog onduidelijk. > Twijfels over aannamen korting HH bij VNG Wel: Investering in extra Wijkverpleegkundigen (2015) Zichtbare Schakels : de wijkzuster op de solex.

14 Achterliggende visie veranderingen Bij Toekomstige decentralisaties en kortingen gaat de landelijke overheid uit van gedachtengoed Kanteling. Staatssecretaris: De kern van de veranderingen is dat de mens centraal gesteld wordt en niet het zorgsysteem. Dat betekent concreet dat de zorgzo veel mogelijk thuisen dicht in de buurtvan mensen moet zijn. ( ) (Eerst) wordt gekeken naar wat mensen zelf kunnenen hoe hun omgevingdaarbij kan ondersteunen. Wanneer meer ondersteuning nodig is, kunnen gemeentelijke voorzieningenuitkomst bieden. Pas daarna, wanneer dat onvoldoende blijkt te zijn, komt verzekerde zorg. Kanttekening: wordt eigen kracht en informele zorg niet overschat?

15 Lokale opdracht (door)ontwikkeling Wmo Lokale invulling Transformatie + maatschappelijke agenda (= Uitwerking Wmo beleid na keuze raad voor scenario) Context: Transformatie levert (uiteindelijk de noodzakelijke) besparing op indien: - Innovatie op aanbod van algemene en collectieve voorzieningen en ondersteuning; - Nadere invulling gemeentelijke rol o.a. sturing op samenhang en voorkomen overlap; - Inzetten op samenwerking/bondgenootschap met organisaties; - informeren/meenemen burger, versterken eigen kracht; Kosten lopen voor de baten uit. Landelijk: al veel kennis/expertise en voorbeelden aanwezig, niet het wiel uitvinden! > Advies in Bondgenoten : zo snel mogelijk beginnen!

16 (financiële) Noodzaak Transformatie Vernieuwing: ander perspectief is nodig om maatschappelijke rendement weer te laten stijgen. Nu investeren voorkomt de situatie dat veelal individueel gecompenseerd moet gaan worden. Dubbele verantwoordelijkheid gemeente: sturen, ontwikkelen en loslaten. Onderling vertrouwen is belangrijk

17 De ideale weg naar een succesvolle transformatie 3 Fasen/Agenda s: Maatschappelijke Agenda: Visievorming, Wat willen we bereiken? (waarom) -Veranderagenda: Nieuwe lokaal samenspel, nieuwe arrangementen (wat gaan we doen) - Uitvoeringsagenda: nieuwe werkwijzen (hoe gaan we dit doen)

18 De ideale weg naar een succesvolle transformatie Kortom: Nog veel werk te verzetten Met elkaar, Aan de slag!

19 Vragen?