Herstelplan Bachelor Informatica Breda voltijd Avans Hogeschool

Transcriptie

1 Herstelplan Bachelor Informatica Breda voltijd Avans Hogeschool Colofon Datum: 16 april 2018 Status: definitief Auteurs: Gabriëlle Peters & Erco Argante

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Herstelmaatregelen Overige aanbevelingen Planning en organisatie van het hersteltraject Overzicht ingezette herstelwerkzaamheden Instemming van de opleidingscommissie Bijlages en referenties

3 1. Inleiding Na de visitatie in november 2017, is de opleiding direct aan de slag gegaan met het ontwikkelen en implementeren van een herstelplan om het niveau van de eindwerken (standaard 4) te verbeteren. Daartoe is een projectteam geformeerd, een uitgebreide analyse uitgevoerd en een planning gemaakt. We hebben onder meer een brainstormsessie met het hele docententeam gehouden om input voor het herstelplan te verzamelen. Het definitieve herstelplan is geschreven door het projectteam, en is uiteraard goedgekeurd door alle docenten, de opleidingscommissie en de directie van de opleiding informatica. De opleiding is sterker uit dit proces gekomen. We voelen ons als docententeam verantwoordelijk voor het verbeteren van standaard 4 en zijn zeer bereid het project volgens plan te doorlopen, onder toezicht van een projectleider. Het team weet waar het voor staat en waar het voor gaat. Dit betekent dat we overeenstemming hebben over het (hogere) afstudeerniveau en meer inzicht hebben gekregen in de rol van onderzoeksvaardigheden en schrijfvaardigheden binnen het afstudeertraject. Het vertrekpunt van dit herstelplan is de beperkte opleidingsbeoordeling, zoals opgesteld door de NQA van december Het NQA-panel heeft in het visitatierapport een aantal noodzakelijke verbeteringen beschreven en hierbij aangegeven dat het panel van oordeel is dat de opleiding in staat is de genoemde tekortkomingen binnen twee jaar te herstellen. In de opleidingsbeoordeling wordt benadrukt dat het nieuwe curriculum van goede kwaliteit is en voldoende aandacht besteedt aan professionele vaardigheden. Een deel van de maatregelen bestaat uit het versneld invoeren van verbeteringen uit het nieuwe curriculum voor studenten van het oude curriculum. Dit betekent dat we al gestart zijn met activiteiten die de kwaliteit van de opleiding verbeteren. Deze reeds ingezette herstelwerkzaamheden beschrijven wij in hoofdstuk 5. Onderstaand leest u per verbeterpunt welke maatregelen de opleiding wil nemen en welke concrete acties er worden uitgevoerd. Tenslotte wordt in het schema in hoofdstuk 4 aangegeven wat het tijdspad is van de herstelwerkzaamheden en wie daarvoor verantwoordelijk is. Het docententeam heeft er alle vertrouwen in dat het onderliggende herstelplan voldoende aannemelijk maakt dat de opleiding binnen de termijn van twee jaar alsnog aan standaard 4 van het accreditatiekader zal voldoen en wij verzoeken u dan ook een herstelperiode toe te kennen. 3

4 2. Herstelmaatregelen In het NQA-rapport heeft het panel een aantal verbeteringen beschreven. Deze worden hierna weergegeven in dikgedrukte tekst. Vervolgens worden per verbetering de concrete aanbevelingen gepresenteerd die het panel de opleiding heeft meegegeven. Hierna worden de aanbevelingen gevolgd door de herstelmaatregelen en acties die de opleiding neemt om aan de opmerkingen tegemoet te komen. 1. Versterking van de professionele vaardigheden in het algemeen, in het bijzonder de onderzoekende houding van de studenten, door een betere voorbereiding op het uitvoeren van onderzoek tijdens de opleiding. Concrete aanbeveling: Zorg dat alle studenten in hun afstudeerverslag voldoende professionele vaardigheden kunnen laten zien, in het bijzonder onderzoekend vermogen, en daarover op professionele wijze kunnen rapporteren. Oude curriculum: aanpassen van het afstudeerproces en meer onderwijs op het gebied van professionele vaardigheden: Het 'procesverslag' waarmee studenten nu de verslaglegging van hun afstudeertraject beschrijven wordt vervangen door het format productverantwoordingsverslag uit het nieuwe curriculum. Het productverantwoordingsverslag stuurt op het methodisch beantwoorden van vragen, waardoor studenten zich focussen op het verantwoorden van keuzes in hun beroepsproduct. Dit gebeurt binnen de methodische handelingscyclus [Leen 2012]. Hierdoor komt het onderzoekend en analytisch vermogen en kritische houding van de student beter tot uiting in het verslag. De lessen professionele vaardigheden, in het bijzonder de lessen onderzoeksvaardigheden en schrijfvaardigheden, uit het nieuwe curriculum worden ook aangeboden aan derde- en vierdejaarsstudenten van het oude curriculum. Hierdoor zal de student die het oude curriculum volgt, kunnen rapporteren en reflecteren over het eigen handelen in de beroepspraktijk. Oude en nieuwe curriculum: verbeteren begeleiding van de afstudeerders, waardoor de studenten eerder en beter bijgestuurd worden: Ter verbetering van de begeleiding van afstudeerders wordt een groeidocument ingezet i.p.v. de huidige projectstatusrapportages, die nu door afstudeerders worden opgeleverd. Het hierboven genoemde productverantwoordingsverslag is het resultaat van genoemd groeidocument. De tweede afstudeerbegeleider wordt gedurende het volledige afstudeertraject betrokken bij de begeleiding van een afstudeerder en de go/nogo-momenten, i.p.v. alleen aan het begin en het einde van het traject. De go/nogo-momenten worden formeel gemaakt door ze op te nemen in het Osiris studievoortgangssysteem als voldaan/niet-voldaan. Opname in Osiris borgt het feit dat de student pas toegelaten wordt in een volgende fase van het afstuderen, als hij/zij een voldaan heeft voor de voorgaande fase. Een student ontvangt altijd kwalitatieve feedback als onderbouwing van een go/nogo-beslissing. 4

5 In de keuze van de twee afstudeerbegeleiders van een student wordt rekening gehouden met de expertisegebieden van de begeleiders: één begeleider t.b.v. de inhoudelijke expertise en één begeleider t.b.v. professionele vaardigheden. Professionaliseren van docenten: In het begeleiden van de studenten tijdens het afstudeertraject. In professionele vaardigheden, in het bijzonder schrijfvaardigheden en onderzoeksvaardigheden, d.m.v. inzet van experts van het Avans Leer- en InnovatieCentrum. 2. De garantie dat een student met een goede afstudeeropdracht begint: gericht op een specifiek en meetbaar resultaat en van een hoger niveau dan een stageopdracht. Concrete aanbeveling: Bewaak dat een afstudeerproject zich onderscheidt van een stageopdracht en dat de student aandacht besteedt aan zowel product als proces. Oude en nieuwe curriculum: aanpassen beoordeling afstudeeropdracht. De student formuleert samen met het afstudeerbedrijf een opdracht waarin een probleem opgelost moet worden (i.p.v. een opdracht om iets te maken). Dit betekent dat: o Het format van de opdrachtomschrijving aangepast wordt, namelijk de huidige opdrachtomschrijving waarin al een oplossing wordt gegeven, wordt aangepast in een vraag (probleemstelling). o De beoordelingscriteria van de afstudeeropdracht worden aangepast (en vergeleken met de beoordelingscriteria van de stage-opdracht). Er wordt met name meer aandacht besteed worden aan een juiste formulering van de probleemstelling, waarmee de student zijn of haar onderzoekend vermogen duidelijk kan aantonen. o Vanuit de lessen professionele vaardigheden kunnen studenten oefenen met het opstellen van een opdrachtomschrijving. Het format van de opdrachtomschrijving wordt aangepast, zodanig dat de student kan aantonen dat het om een opdracht gaat waarmee beoogde eindkwalificaties van de opleiding kunnen worden aangetoond. Afstudeeropdrachten worden ter goedkeuring door twee docenten beoordeeld (eerste go/nogo-moment). Er worden extra kalibreersessies georganiseerd om beoordelingen van stage- en afstudeeropdrachten gezamenlijk te bespreken. Een externe partij, bijvoorbeeld Aequi, wordt ingehuurd om het niveau van door ons goedgekeurde stage- en afstudeeropdrachten te verifiëren. Nieuwe curriculum: aanpassen derdejaars stageopdracht. Als onderdeel van de curriculumvernieuwing wordt een nieuwe visie op de derdejaarsstage ontwikkeld. Een aspect van deze nieuwe visie is het bepalen van de positionering van de derdejaarsstage t.o.v. de afstudeerstage. 5

6 3. Garanties dat het bedrijf waar een student de afstudeeropdracht uitvoert, voldoende ruimte biedt voor een bredere onderzoeksmatige verkenning. Concrete aanbeveling: Bewaak dat het bedrijf waar een student de afstudeeropdracht uitvoert, voldoende ruimte biedt voor een bredere verkenning. Organisatie van stage- en afstuderen: voor alle betrokken partijen, namelijk de opdrachtgever (het bedrijf), de student en de opleiding moet het helder zijn dat de afstudeerfase is bedoeld om de beroepsbekwaamheid van de individuele student vast te stellen (middels het beroepsproduct, het productverantwoordingsverslag, de presentatie en de verdediging). De opleiding bepaalt de eisen aan theoretische kaders en methodologieën en de schriftelijke rapportages. Dit wordt gedaan door middel van: De afstudeerbedrijven in ons ledenbestand worden ingelicht over aangepaste criteria van de afstudeeropdracht en over de meerwaarde hiervan. Ook worden ze ingelicht over het aangepaste afstudeerproces. Het formuleren van eisen en criteria voor bedrijven waar studenten kunnen afstuderen en het opnemen van deze eisen en criteria in de stageovereenkomst, inclusief consequenties voor het bedrijf. De PDCA-cyclus van stage- en afstuderen wordt uitgebreid met een evaluatiemoment van het bedrijf en de bedrijfsbegeleiding. Deze evaluatie wordt gezamenlijk gedaan door de student en begeleidende docenten. Dit wordt gefaciliteerd door een uitbreiding van ons stage- en afstudeerinformatiesysteem, genaamd SAM. Op deze manier verkrijgen we beter inzicht in de kwaliteit van de stage- en afstudeerbedrijven. 6

7 4. Herdefiniëring van de rubrics zodat deze 1) aan de hbo-standaarden voldoen en 2) duidelijk en in positieve termen beschrijven wat een student moet laten zien om voor de verschillende competenties een voldoende (6) te halen, en ook wat nodig is om een hoger cijfer te behalen. Concrete aanbevelingen: - Pas de rubrics aan en formuleer in positieve termen wat een student moet laten zien om voor de verschillende competenties een voldoende (6) te halen. - Kalibreer de cesuur van de rubrics en herijk deze naar de landelijke hbo-standaard. - Zorg voor een goede PDCA-cyclus om de kwaliteit van eindwerken te borgen. Beoordeling van het afstuderen (oude en nieuwe curriculum). De rubrics worden herschreven in positieve termen en de normering wordt verzwaard, waardoor de cesuur op niveau komt te liggen. De opleiding onderzoekt hoe en op welk niveau andere opleidingen Informatica, die een voldoende op Standaard 4 hebben gekregen, de eindwerken beoordelen. Een externe partij, bijvoorbeeld Aequi, wordt ingehuurd om het niveau van afstudeerwerken en de formulering van de rubrics te verifiëren. Extern gecommitteerden worden ingesteld om de beoordeling objectiever te maken. De examencommissie beoordeelt steekproefsgewijs het niveau van afstudeerwerken, als onderdeel van hun onderzoeksagenda. De genoemde verbeteracties worden verwerkt in de afstudeerhandleiding (waarvan de rubric onderdeel uitmaakt). Het afstuderen wordt jaarlijks na afloop van de afstudeerperiode geëvalueerd. Eventuele verbeterconclusies leiden tot een bijstelling van de afstudeerhandleiding. Professionalisering docenten: De docenten worden geprofessionaliseerd in het werken met de verbeterde afstudeerrubrics door middel van kalibratiesessies, die begeleid worden door een bekwame facilitator. Dit gebeurt zowel met interne docenten, als met docenten van andere hogescholen. 7

8 3. Overige aanbevelingen De opleiding heeft ook de aanbevelingen van het panel voor standaard 1, 2 en 3 ter harte genomen. Hieronder worden de herstelmaatregelen en acties beschreven, die de opleiding reeds heeft genomen en/of gaat nemen om het onderwijs daarmee nog verder te verbeteren. Concrete aanbevelingen: Standaard 1 - Verbind de BOKS, de leerdoelen en de competenties zodanig aan elkaar, dat het voor buitenstaanders traceerbaar is dat een afgestudeerde die de competenties beheerst, daarmee ook de volledige BOKS beheerst. Verbeteractie: standaard 1 Nieuwe curriculum: de competentiedekkingsmatrix van de opleiding wordt uitgebreid met een BOKS-dekkingsmatrix. Standaard 2 - Verbind een lectoraat Data Science aan de opleiding om een impuls te geven aan het ICT-onderzoek en inspiratie te bieden aan docenten en studenten. Benut de samenwerkingsmogelijkheden door 1) bij afstuderen betrokken docenten als kenniskringleden in dat lectoraat deel te laten nemen aan onderzoeksactiviteiten; 2) voorbeeldstudenten (studenten die boven het maaiveld uitsteken, studenten die andere studenten voor onderzoeksactiviteiten weten te enthousiasmeren of de ervaringen kunnen delen met andere studenten) te laten participeren in lectoraatsonderzoek. Verbeteractie: standaard 2 De opleiding zoekt sterke verbinding met het in juni 2018 op te starten ICT-lectoraat, ter versterking van het onderzoekend vermogen van zowel studenten als docenten. Standaard 3 - Zorg ervoor dat studenten bij practica voldoende terugkoppeling krijgen op gemaakt werk. - Zorg voor een bredere spreiding van ontwikkel-, uitvoerings- en controletaken. Verbeteractie: standaard 3 In het gehele nieuwe curriculum gelden onder meer de volgende twee didactische uitgangspunten zoals beschreven in het opleidingskader van de opleiding [2]: (1) er wordt gebruik gemaakt van voortgangstoetsen; (2) al het werk van studenten wordt voorzien van kwalitatieve feedback. De opleiding stelt een plan op om naleving van deze didactische uitgangspunten zeker te stellen. Hiermee worden studenten voorzien van voldoende terugkoppeling. Examencommissie stelt elk jaar een onderzoeksagenda op en voert deze uit. De organisatiestructuur en bemensing van commissies met betrekking tot toetsing wordt geëvalueerd en aangepast. 8

9 4. Planning en organisatie van het hersteltraject Een herstelplan is niet compleet zonder het noemen van een tijdspad en de inrichting van het project. Daarom heeft de opleiding in dit hoofdstuk de planning en organisatie van het traject beschreven. De organisatie van het hersteltraject is in handen van het projectteam. Dit team bestaat uit de curriculumcoördinator, een tweetal docenten en de onderwijskundige van de academie AE&I. De directie van de academie is verantwoordelijk voor de facilitering van de benodigde uren voor het projectteam en het docententeam om de herstelmaatregelen uit te voeren en structureel te maken. Een stuurgroep controleert of alles uitgevoerd wordt zoals het is afgesproken en zorgt voor de borging van het proces. (Zie volgende pagina voor de planning van het hersteltraject) 9

10 Figuur1: planning van het hersteltraject O: oud curriculum/n: nieuw curriculum I: incidenteel/s: structureel Beperkte OpleidingsBeoordeling x Maken herstelplan x x x x x Uitvoeren herstelplan x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x BOB van het herstelplan x 1 Versterken professionele vaardigheden O Extra lessen professionele vaardigheden I x x x x x x x x x O Aanpassen afstudeerproces S x x x x x x x x x O/N Verbeteren begeleiding afstudeerders I x x x x x x x x x O/N Professionaliseren docenten (t.a.v. begeleiding) I x x Afstudeerperiode 1e groep start aug 2017 x x x x O Afstudeerperiode 2e groep start feb 2018 x x x x x x O Afstudeerperiode 3e groep start aug 2018 x x x x x x O/N Afstudeerperiode 4e groep start feb 2019 x x x x x x 2 Afstudeeropdracht op goed niveau O/N Aanpassing beoordeling afstudeeropdracht S x x x x N Aanpassing derdejaars stageopdracht S x x x 3 Afstudeerbedrijf op goed niveau O/N Aanpassing organisatie stage- en afstuderen S x x x 4 Betere beoordeling van het afstuderen O Herdefiniering van de rubrics S x x N Herdefiniering van de rubrics S x x x x x x O/N Extern gecommiteerden benoemen S x O/N Examencommissie neemt steekproeven S x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x O Aanpassen afstudeerhandleiding S x N Aanpassen afstudeerhandleiding S x x x O/N Professionaliseren van docenten (t.a.v. kalibratie) S x x x x 5 Overige aanbevelingen N Standaard 1: BOKS-dekkingsmatrix S x x O/N Standaard 2: samenwerken met ICT-lectoraat S x x x x x N Standaard 3: tussentijdse toetsing in curriculum S x x O/N Standaard 3: evaluatie organisatiestructuur I x x 6 Borging Vergaderen stuurgroep x x x x Aequi audit x Optioneel Optioneel Uitvoeren onderzoeksagenda ExCie x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x 10

11 5. Overzicht ingezette herstelwerkzaamheden Reeds in de inleiding is gemeld dat een deel van de maatregelen bestaat uit het versneld invoeren van verbeteringen uit het nieuwe curriculum voor studenten van het oude curriculum. Dit betekent dat we al gestart zijn met enkele van de eerdergenoemde activiteiten, die de kwaliteit van de opleiding verder verbeteren. Hieronder worden de reeds ingezette herstelwerkzaamheden genoemd. Extra lessen onderzoeksvaardigheden en schijfvaardigheden voor derde- en vierdejaarsstudenten van het oude curriculum. Aangepaste afstudeerrubric voor het oude curriculum. Studenten die na 6 november 2017 zijn afgestudeerd zijn beoordeeld volgens de gerepareerde rubrics en beoordelingsformulieren. Tijdens de herstelwerkzaamheden worden de rubrics verder uitgewerkt (ten behoeve van het nieuwe curriculum). Voor studenten van het oude curriculum geldt dat verslaglegging van hun afstudeertraject gedaan wordt m.b.v. het format productverantwoordingsverslag. De tweede afstudeerbegeleider wordt gedurende het volledige afstudeertraject betrokken bij de begeleiding van een afstudeerder en de go/nogo-momenten, i.p.v. alleen aan het begin en het einde van het traject. In de keuze van de twee afstudeerbegeleiders van een student wordt rekening gehouden met de expertisegebieden van de begeleiders: één begeleider t.b.v. de inhoudelijke expertise en één begeleider t.b.v. professionele vaardigheden. Afstudeeropdrachten worden ter goedkeuring door twee docenten beoordeeld (eerste go/nogomoment). Extern gecommitteerden worden ingesteld om de beoordeling objectiever te maken. 6. Instemming van de opleidingscommissie De opleidingscommissie heeft ingestemd met het definitieve herstelplan. De procedure is als volgt uitgevoerd: - Het concept herstelplan is op 27 februari 2018 voorgelegd aan de decentrale opleidingscommissie Informatica (OC-I). - De notulen zijn ter goedkeuring naar de decentrale OC-I gestuurd (5 maart 2018). - Na goedkeuring notulen is het definitieve herstelplan geschreven en opgeleverd aan de decentrale OC-I (27 maart 2018). - Vervolgens heeft de decentrale OC-I het definitieve plan met een advies naar de centrale OC (AE&I) gestuurd. - De centrale OC (AE&I) heeft ingestemd met het definitieve herstelplan Informatica [1]. 11

12 7. Bijlages en referenties Bijlages: [1] Brief van de centrale opleidingscommissie waarin zij instemt met het definitieve herstelplan Informatica. Referenties: [2] Opleidingskader Opleiding Informatica, revisie 3 juli