Collectie archeologie Laatst aangepast zondag 23 maart :33. De Steentijd

Transcriptie

1 De Steentijd Het HVR museum beschikt over een uitgebreide steentijdcollectie waarvan een representatief gedeelte permanent wordt tentoongesteld. De collecties zijn gevormd uit schenkingen en bruiklenen van amateur-archeologen die binnen het werkgebied van onze vereniging veldverkenningen hebben uitgevoerd. Paleolithicum De oudste werktuigen uit ons gebied stammen uit het Laat Paleolithicum (ca tot jaar geleden). Omdat het landschap in die periode hier nog aanzienlijk is gevormd worden nauwelijks oudere vondsten gedaan. Sedimentpaketten afgezet door Roer en Maas en zandverstuivingen maken dit onmogelijk. Alleen op de hoogterrassen van de Meinweg en Koningsbosch zijn vondsten van oudere werktuigen aan de oppervlakte mogelijk. Zeer bijzonder is de vondst van een retouchoir uit een Laat Paleolitisch jachtkampje bij een opgraving door het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) in het Linnerveld. Hierop is een tekening ingekrast, misschien een voorstelling van een tent? Het betreft de oudste in Nederland gevonden tekening. Oppervlaktevondsten uit de omgeving en een replica van de retouchoir (het origineel bevindt zich in het RMO te Leiden) worden in een aparte vitrine tentoongesteld. 1 / 5

2 Daarnaast nog een vitrine met diverse vondsten uit het Laat Paleolithicum 2 / 5

3 Bronstijd/IJzertijd Één vitrine is ingericht met gerestaureerde vondsten uit een Urnenveld dat stamt uit de overgang van de Bronstijd naar de IJzertijd (ca jaar geleden). De ontdekking werd gedaan door een landbouwer die bij het aanleggen van een aspergeveld de resten van de urnen aan de oppervlakte aantrof en aan ons meldde. Nog voordat de asperges werd ingeplant werden we in de gelegenheid gesteld de vondsten uit ca. 50 graven te bergen en het grafveld in kaart te brengen. Hierbij bleek dat vrijwel het gehele grafveld was verstoord. De brede achterwand van het museum is gereserveerd voor de vondsten uit de latere perioden; brons- en ijzertijd, romeinse tijd en middeleeuwen. 3 / 5

4 Rond 4000 voor Christus begon men in Zuidoost-Europa metalen te gebruiken om werktuigen te vervaardigen. De mens ontdekte dat men koper via verwarming en behamering vrij gemakkelijk allerlei vormen kon geven. Het vervolg van het leerproces toonde dat men het koper, door het nog meer te verwarmen vloeibaar kon maken. Koper was makkelijker te vervormen en te herbewerken (omsmelten!) dan steen. Het gebruik van koper verspreidde zich geleidelijk over Europa. Ook in onze streken leerden de mensen zo sporadisch het eerste metaal kennen. Dat metaal kwam via handelaren uit heel Europa. In het tegenwoordige Nederland kon men het niet vinden. Door tin toe te voegen aan het koper werd het smeltpunt verlaagd. De combinatie koper-tin gaf uiteindelijk brons. Bronzen voorwerpen zoals bijlen en speerpunten zijn in onze kontreien algemener. In vergelijking met het rijke Middeneuropese gebied is Nederland bronsarm. Er waren ook weinig ruilmiddelen om zo aan brons te komen. Later werd brons vervangen door ijzer, hetgeen in Nederland wel sporadisch gewonnen is. Kort voordat de Romeinen in ons land kwamen, werd het glas geïntroduceerd. We vinden het terug als kleine fragmenten van voornamelijk blauwe armbanden. Enkele vormen komen in het Maasdal veelvuldig voor, maar evenals bij de eerder genoemde vondsten uit de bronstijd zijn ook de glasvormen in Midden-Europa veel rijker. Zie ook: HVR-jaarboek 1989, pagina 46-53; T. Lupak / J. Smeets: IJzer-tijdvondsten te Vlodrop en Herkenbosch. HVR-jaarboek 1990, pagina ; J. Smeets: Archeologische vondsten: glas. De romeinse tijd. 4 / 5

5 De Romeinen zijn in de Roerstreek nadrukkelijk aanwezig geweest. Rond het jaar 50 voor Christus lieten ze zich hier voor het eerst zien. In deze streek kruisten zich een aantal wegen. Belangrijke wegen die romeinse legerplaatsen met elkaar ver-bonden. Zo liepen er de verbindingswegen tussen Heerlen en Xanten en tussen Aken en Nijmegen. Daarnaast liepen er ook allerlei lokale wegen. Zij verbonden de verscheidene nederzet-tingen in dit gebied. Dat de Roerstreek rond het begin van de jaartelling dus al een vrij druk "verkeersgebied" was, is ook te concluderen uit de vele romeinse vondsten. Met name in Melick, het romeinse Mederiacum zijn de nodige vondsten gedaan: aardewerk, munten, beeldjes en bronzen voorwerpen. Ook zijn er enkele grafvelden gevonden. In Melick zijn bovendien fundamenten van romeinse bebouwing ontdekt. Maar ook in andere Roerstreekdor-pen zijn tekenen van het romeinse verleden gevonden. Het museum laat naast de romeinse voorwerpen ook opgravingen waarbij ze gevonden werden. foto's zien van de Zie ook: HVR-jaarboek 1977, pagina 33-52; H. Bekkers / Romeinen in de Roerstreek. P. Gootzen: De Verder: HVR-jaarboeken 1969, '73, '77, '79, '80, '81, '82, '84, '87 en '88. 5 / 5