Leesonderwijs en dyslexie in het PO, het SBO en het VO. Betsy Ooms

Transcriptie

1 Leesonderwijs en dyslexie in het PO, het SBO en het VO Betsy Ooms

2 Opzet Doel leesonderwijs (en spellingonderwijs) Doorgaande lijn Kenmerken goed leesonderwijs Extra aandacht voor monitoring, als belangrijk aanknopingspunt van handelen Effectieve begeleiding bij leesproblemen Protocollen Rollen en taken; contactpersonen Mogelijke acties bibliotheek 2

3 Kennis van de wereld: Direct Indirect Woordenschat Kennis Kennis van de taal: Mondelinge taalvaardigheid Structuur van de taal Culturele invloeden Intelligentie Leeservaring Werkhouding Begrijpend lezen Vlot lezen Sturingsstrategieën Leesstrategieën Herstelstrategieën 3 Sturen van het leesproces Vloeiend Tempo Correct Decoderen Fonemisch bewustzijn

4 Doorgaande lijn: het aanbod (1) Onderbouw 1-2 Mondelinge taalvaardigheid Achtergrondkennis & woordenschat Begrijpend luisteren hardop denkend voordoen-lezen interactief voorlezen Goede leesstart: fonemisch bewustzijn, letterkennis 4

5 Doorgaande lijn: het aanbod (2) Middenbouw 3-4 Vlot lezen ->Vloeiend lezen Achtergrondkennis & woordenschat Aandacht voor leesbegrip tijdens lezen van (zaakvakken) teksten: hardop denkend voordoen-lezen 5

6 Doorgaande lijn: het aanbod (3) Middenbouw 4-5 Vlot lezen -> Vloeiend lezen Achtergrondkennis & woordenschat Aandacht voor leesbegrip tijdens lezen van teksten: hardop denkend voordoen-lezen Expliciete instructie van leesstrategieën in lessen begrijpend lezen 6

7 Doorgaande lijn: het aanbod (4) Bovenbouw Vloeiend lezen onderhouden Achtergrondkennis & woordenschat Aandacht voor leesbegrip tijdens lezen van teksten Expliciete instructie van leesstrategieën in lessen begrijpend lezen Transfer en flexibel toepassen van leesstrategieën 7

8 Doorgaande lijn: het aanbod (5) Voortgezet onderwijs Als bovenbouw, met: Complexe, langere teksten (Moderne) vreemde talen 8

9 Goed leesonderwijs Doelgericht Tijd voor lezen en spellen Aanbod: planning, methodische aanpak, leerlijnen kennen, stimulerende leesomgeving Instructiekwaliteit Differentiatie Monitoring 9

10 Monitoring Observatie Toetsing van belangrijke vaardigheden, mede gerelateerd aan de leesfase Methode-afhankelijke en methode-onafhankelijke toetsen (Leerlingvolgsysteem) Een professional neemt de toetsen af. Typen fouten ; snelheid van verwerving / verwerking Volgen van de leesontwikkeling op het niveau van de leerling, de groep, de school Vermoeden van dyslexie: achterstand en didactische resistentie (2 effectieve interventieperiodes van 12 weken van tenminste 60 minuten, met onvoldoende verbetering 10

11 Effectieve begeleiding bij leesproblemen Correct, vlot, vloeiend Aandacht voor woordstructuur Ook hardop lezen Oefenen op alle niveaus (letter- etc.) Ook ondersteuning bij andere vakken Intensiveren, compenseren en dispenseren 11

12 12 Daisy speler

13 13

14 Voorts Protocollen vanaf groep 1 t/m het VO PO/SBO: samenwerking tussen leerkracht, intern begeleider / taalcoördinator, ouders en leerling VO: samenwerking tussen docent*, dyslexiecoach, orthopedagoog/gz (intern of extern) en ouders en leerling (meer centraal) Leerlingdossier Diagnostische onderzoek door GZ-psycholoog / orthopedagoog: verklaring (en dyslexiepas) 14

15 En. Begeleiding in en buiten school * begeleiding tijdens de lessen, met kennis van dyslexie (?) ; overdracht Bekostiging onderzoek Sociaal-emotionele ontwikkeling en begeleiding (attributies, talenten etc.) 15

16 Mogelijke acties bibliotheek Democratisch aspect! Aantrekkelijke omgeving Mijn vaste bibliothecaris Makkelijk lezen materiaal Informeren naar interesses/onderwerpen van voorkeur Verwijzen naar Dedicon Idem naar NLBB Boekpromotie, bijv. m.b.v. schrijvers 16

17 CPS Onderwijsontwikkeling en advies Plotterweg BB Amersfoort Postbus BN Amersfoort T [033] F [033] E cps@cps.nl