Begrijpend lezen is denken. CPS Onderwijsontwikkeling en advies 1

Transcriptie

1 Het belang van Begrijpend luisteren en Begrijpend lezen 11 april 2016 Karin van de Mortel 2 Een ieder die werk wil maken van begrijpend luisteren en begrijpend lezen geeft aandacht aan: Begrijpend lezen is denken Hardop denkend voordoen-voorlezen (modeling) Denken uitdagen (scaffolding) Kennis van de wereld en woordenschat Vloeiend lezen Formatief waarderen en evalueren Begrijpend lezen is denken 3 CPS Onderwijsontwikkeling en advies 1

2 Begrijpend lezen is denken over de tekst die je leest Je eigen leesproces aansturen door strategieën te gebruiken Een actief en complex proces 4 CPS Begrijpend lezen: tekst + lezer + leesdoel/situatie 5 Sturingsstrategieën: Leesdoel bepalen Oriëntatie op de tekst Actualiseren van kennis en woordenschat Actief lezen door toepassen van leesstrategieën Controleren van begrip Herstellen van begrip Reflectie op de tekst Leesstrategieën: Voorspellen Vragen stellen Visualiseren Verbinden Samenvatten Afleiden Herstelstrategieën: langzamer lezen aandachtiger lezen hardop lezen een stukje opnieuw lezen een stukje verder lezen naar de illustraties kijken hulp vragen 6 CPS Onderwijsontwikkeling en advies 2

3 Begrijpend luisteren & lezen Wat werkt? (1) Zet de tekst centraal Gebruik de illustraties ook strategisch Strategieën zijn slechts gereedschap Hardop lezen en hardop denken zijn sleutelvaardigheden Streef hoger denkwerk na, daag het denken uit, ook bij jonge leerlingen! Door voor-denken, vragen stellen: beleving nastreven 7 Begrijpend luisteren & lezen Wat werkt? (2) Biedt gelegenheid tot betekenisvol verwerken: pratend, herlezend, naspelend en schrijvend in duo s, subgroepen of de hele groep om begrip te ontwikkelen en te verdiepen. Coöperatief: strak regisseren! Toepassen met gevarieerde teksten (in genre en naar niveau) 8 Hardop denkend voordoen (modeling) 9 CPS Onderwijsontwikkeling en advies 3

4 Hardop denkend voordoen & begeleid oefenen 10 Modeling: hardop denkend (voor)doen Geeft een kijkje in het hoofd van de lezende expert Voordoen wat je doet om een prentenboek en tekst te begrijpen en hoe je strategieën toepassend gebruikt. Voordenken om samendenken (en nadenken) te stimuleren (School-)taal gebruik wordt gedemonstreerd en toegepast!!! 11 Succesvol modelen op een rij: verplaats je in het denkproces van de leerling maak kleine stappen denk vanuit de ik-vorm houd het kort, beperk je in wat je zegt modelen is bruikbaar voor, tijdens en na het lezen maak zichtbaar dat je modelt: wijs naar je hoofd, benoem: ik denk nu. modelen is níet het stellen van vragen over de tekst of veel informatie toevoegen. oefen, er is veel tijd nodig om je denkproces functioneel hardop in te zetten modelen mag niet ten koste gaan van het luister- en leesproces en luister- en leesplezier zet coöperatief in, waar van toepassing! 12 CPS Onderwijsontwikkeling en advies 4

5 Verschillen Voorlezen Modelen Interactief voorlezen De leerkracht leest voor De leerkracht doet voor hoe zij betekenis geeft aan een tekst De leerkracht en leerlingen geven samen betekenis aan de tekst Ik lees voor Geen interactie Ik doe het voor Mee-denken stimuleren Wij doen het samen Interactie 13 Denken uitdagen Tekst gerelateerde vragen (Scaffolding) Welke vraag maakt goed nalezen noodzakelijk? 1. Welke reden heeft de spin om niet te willen praten met de andere dieren? 2. Vind jij het prettig om het druk te hebben? 3. Wat denk je dat er zal gebeuren als de uil geen antwoord krijgt? Welk bewijs heb je voor jouw antwoord? (Uit: De spin die het te druk had, E. Carle) CPS Onderwijsontwikkeling en advies 5

6 Vragen stellen in de taxonomie van Bloom 16 Creëren Evalueren Analyseren Toepassen Begrijpen Herinneren Kun je een nieuw plan maken voor Wat kun je doen om Wat zou er gebeuren als. Bedenk eens Wat vind je er nu van? Ben je het eens met en waaruit blijkt dat? Waardoor vind je het een goede oplossing? Waardoor komt dat? Hoe komt dat? Wat was het probleem? Wat wil jij veranderen? Hoe zou jij dit probleem oplossen? Welke vragen stel je bij Hoe leg jij dat uit? Wat gebeurt er als? Bedenk eens Wat gebeurde er na? Hoe vaak? Wie was? CPS Onderwijsontwikkeling en advies 6

7 CPS Onderwijsontwikkeling en advies 7

8 22 Het is een boek.lane Smith Vraagstellingen in de Wij-fase 1. Wat is het grote idee van dit boek? De kerngedachte, waar gaat het eigenlijk om? 2. Zou de auteur bewust voor een Ezel als het personage met de laptop gekozen hebben? 3. Heeft de auteur een voorkeur voor de ene of de andere vorm van lezen? 4. Welke dingen heeft de auteur in het boek gestopt om dit een grappig verhaal te kunnen laten zijn? 5. Wat had Aap kunnen doen om Ezel te leren wat een boek is? 6. + WBDU Afronding Conclusies, vragen, opmerkingen. Afspraken nalopen als die er zijn Afsluiting 23 k.vandemortel@cps. nl CPS Onderwijsontwikkeling en advies Plotterweg BB Amersfoort Postbus BN Amersfoort T [033] F [033] E cps@cps.nl CPS Onderwijsontwikkeling en advies 8