Van Hé, hier ben ik tot Ha, daar ben jij

Transcriptie

1 Van Hé, hier ben ik tot Ha, daar ben jij Floortime: ontwikkelingsgerichte therapie, met ouders en het jonge kind aan het werk Jo Wellens, kinder- en jeugdpsychiater & Ilse Vansant, psycholoog afdeling jonge kind en gezin, zorgeenheid infants ZNA UKJA

2 Inhoud van de workshop Inleiding Casusbespreking a.h.v. beeldmateriaal Slotbeschouwingen Literatuur

3 Wat is floortime? Ontwikkelingsgerichte en relationele aanpak van interventie gebaseerd op zes fundamentele ontwikkelingsvaardigheden (FEAS, Greenspan) en DIR-model (Greenspan) FEAS Zelfregulatie en interesse in de wereld: 0-3 maanden Vermogen om zowel aandacht te hebben voor wat er te zien/horen/beleven valt als om jezelf weer tot rust te brengen. Intimiteit en wederzijdse betrokkenheid: 2-7 maanden Vermogen om relaties met andere mensen aan te gaan. Wederzijdse communicatie: 3-10 maanden Vermogen om deel te nemen aan wederkerige communicatie (besef van oorzaak-gevolg, besef van een eigen identiteit, intenties van anderen leren begrijpen).

4 Wat is floortime? FEAS Problemen oplossen, zelfbewustzijn ontwikkelen en complexe communicatie: 9-18 maanden Vermogen om ingewikkelde gebaren te maken en handelingen aan één te rijgen tot een uitvoerige en doelgerichte reeks waarmee je problemen kunt oplossen (gedragsorganisatie). Representatieve capaciteit: maanden Vermogen tot ontwikkelen van ideeën (representaties, fantasiespel en experimenteren met gevoelens en begrippen, woorden gebruiken). Representatieve capaciteit: maanden Vermogen om logische bruggen te slaan tussen emotionele denkbeelden, toenemend begrip van ruimte en tijd.

5 Wat is floortime? DIR-model = The Developmental Individual Differences Relationship based Approach D= development, gericht op het verwerven van de zes mijlpalen van de functioneel-emotionele ontwikkeling I = individueel profiel, uitgaande van de specifieke biologische uitrusting van het jonge kind omvat registratie, verwerking en gedragsorganisatie van zintuiglijke prikkels R= relationship-based, leren via affectgebaseerde interacties

6 Wat is floortime? Doelstelling is vanuit de ouder-kind interactie het kind helpen de ontwikkelingsladder te beklimmen waarbij het zoeken naar de juiste toon centraal staat zodat kind en ouders samen plezier beleven. Het kind wordt teruggebracht naar de allereerste mijlpaal die het gemist heeft, rekening houdend met het individuele profiel van het kind en het interactiepatroon tussen ouders en kind.

7 Indicaties voor floortime Autisme spectrumstoornis Multi systeem ontwikkelingstoornis voorbehouden voor kinderen onder de 2 jaar duidelijke beperkingen in het vermogen emotionele en sociale relaties aan te gaan met een primaire verzorger; in het gebruik, onderhouden en/of ontwikkelen van preverbale communicatieve gebaren of verbale en non-verbale symbolische communicatie; disfunctioneren wat betreft de verwerking van sensorische prikkels en motorische planning Regulatiestoornissen in sensorische verwerking afwijkend gedragspatroon; over/ondergevoeligheid voor zintuiglijke prikkels; problematische organisatie van fysiologische, motorische en aandachtsprocessen, slaap- en voedingspatronen, emotionele huishouding Algemene ontwikkelingsachterstand Taalachterstand en/of stoornis

8 Uitgangspunten van floortime Emoties als basis van het leren Onze ervaringen bestaan uit een fysieke en emotionele component. - fysieke component = het concrete deel van de ervaring - emotionele component geeft betekenis aan de ervaring Emotie = smeerolie; plezier = essentieel Ouders worden beschouwd als zeer actieve speelkameraden van hun kind - het voetspoor van hun kind volgen en spelen met datgene wat hun kind interesseert, zoeken naar de juiste toon - op een manier die hun kind stimuleert om in interactie met hen te treden

9 De floortime-aanpak Floortime als aanpak, maar ook als grondhouding 20 à 30 minuten waarbij aan ouders gevraagd wordt te spelen of om te gaan met hun kind zoals ze dat anders ook doen Verschil met gewoon spelen Verschil met klassieke ontwikkelingstherapieën

10 De floortime-aanpak 5 stappen: 1. Observatie 2. Aansluiting zoeken met het kind en openen van communicatiecirkels 3. Volg het voetspoor van het kind 4. Verleng en breid het spel uit 5. Het kind sluit de communicatiecirkel Uitbreiden van communicatiecirkels

11 En de ouderbegeleider? Mee op de mat Observeert en resoneert mee met het proces Geeft af en toe aanwijzingen of doet kleine interventies om de ouder-kind interactie te stimuleren Sober aanbod: ouders doen!! Metacommunicatie met ouders over de interactie en samen nadenken over hoe variëren, verbinden, uitbreiden over eigen manieren van ouders om te spelen, eigen affiniteiten en interesses

12 Literatuur Greenspan, S. & Wieder, S. (2006). Engaging Autism; covering all types of ASD, including Asperger s Syndrome, from the earliest signs in infancy through the school years- and on into adulthood. Cambridge: Da Capo Press. Greenspan, S. & Wieder, S. (2006). Infant and Early Childhood Mental Health. A comprehensive developmental approach to assessment and intervention. Washington: American Psychiatric Publishing. Greenspan, S., Wieder, S. & Simons, R. (2009). Als uw kind speciale aandacht nodig heeft. Emotionele, sociale en intellectuele groei stimuleren. Kosmos, Utrecht/Antwerpen. ZERO TO THREE: National Center for Infants, Toddlers and Families. (2009). DC: 0-3R, Diagnostische classificatie van psychische en ontwikkelingsstoornissen op zuigelingen- en kinderleeftijd, gereviseerde versie. Van Gorcum.