De Nederlandse overheidsbegroting in 2011 en 2012 in Europees perspectief

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De Nederlandse overheidsbegroting in 2011 en 2012 in Europees perspectief"

Transcriptie

1 De Nederlandse overheidsbegroting in 2011 en 2012 in Europees perspectief In tien grafieken CPB Achtergronddocument Wim Suyker Mei

2 EMU-saldo, mutatie tussen 2010 en 2012, % bbp Nederland Nederland () (CPB) Het Nederlands overheidstekort neemt in 2011 en 2012 wat meer af dan gemiddeld in het. EMU-saldo 2012, % bbp Nederland () In 2012 is naar verwachting het overheidstekort in Nederland duidelijk kleiner dan gemiddeld in het. Structureel EMU-saldo, mutatie tussen 2010 en 2012, % bbp Nederland () Het Nederlandse structurele begrotingssaldo verbetert tussen 2010 en 2012 wat meer dan gemiddeld in het. Met andere woorden: in Nederland worden wat meer tekortreducerende maatregelen genomen dan gemiddeld in het. (De verandering in het structurele saldo is echter geen perfecte indicator hiervoor!). Uit deze grafiek en de eerste grafiek kan worden geconcludeerd dat het positieve begrotingseffect van het voortdurende economische herstel in Nederland vergelijkbaar is met dat van het. 2

3 Structureel EMU-saldo, 2012, % bbp Nederland () In 2012 is naar verwachting het structurele overheidstekort in Nederland duidelijk kleiner dan gemiddeld in het. Uit deze grafiek en de tweede grafiek kan worden geconcludeerd dat de economische situatie in 2012 nog steeds een negatief effect heeft op het Nederlandse begrotingssaldo (m.a.w. de output gap blijft negatief). Dit effect is voor Nederland min of meer vergelijkbaar met dat van het. Bruto overheidsschuld, mutatie tussen 2010 en 2012, % bbp Nederland () De Nederlandse overheidsschuld neemt naar verwachting slechts in beperkte mate toe tussen 2010 en De gemiddelde toename is in het wat groter dan in Nederland. Bruto overheidsschuld, 2012, % bbp Nederland () In 2012 is naar verwachting de bruto overheidsschuld in Nederland duidelijk lager dan gemiddeld in het. 3

4 Primair EMU-saldo, mutatie tussen 2010 en 2012, % bbp Nederland () Het Nederlandse primaire overheidssaldo (totaal exclusief rentebetalingen) verbetert tussen 2010 en 2012 wat meer dan gemiddeld in het. Primair EMU-saldo, 2012, % bbp Nederland () Het Nederlands primair overheidssaldo is in 2012 naar verwachting in balans, terwijl gemiddeld in het nog sprake is van een klein negatief saldo. Rentebetalingen overheid, mutatie tussen 2010 en 2012, % bbp Nederland () De rentebetalingen van de Nederlandse overheid lopen tussen 2010 en 2012 in beperkte mate op. De gemiddelde stijging van de rentebetalingen in het is wat groter. 4

5 Rentebetalingen overheid, 2012, % bbp Nederland () In 2012 zijn in Nederland de rentebetalingen door de overheid naar verwachting duidelijk lager dan gemiddeld in het. 5

6 Toelichting De grafieken zijn op basis van de voorjaarsraming van de Europese Commissie. Voor Nederland is naast de raming van de Europese Commissie [aangeduid met Nederland ()] ook de meest recente raming CPB raming opgenomen [aangeduid met ]. In de eerste en derde grafiek is voor de mutatie tussen 2009 en 2012 opgenomen in plaats van die tussen 2010 en (Het tekort in 2010 is extreem groot door een kapitaalinjectie in de financiële sector). In een eerder achtergronddocument is ingegaan op de Nederlandse overheidsbegroting in 2010 in Europees perspectief. 6

De Nederlandse overheidsbegroting in 2010 in Europees perspectief

De Nederlandse overheidsbegroting in 2010 in Europees perspectief De se overheidsbegroting in 2010 in Europees perspectief In tien grafieken Achtergronddocument Wim Suyker April 2011 1 EMU-saldo in 2010, in % bbp -32.4-1.7-2.5-2.7-3.3-4.1-4.6-4.6-5.3-5.4-5.6-6.0-6.4-7.0-7.9-9.1-9.2-1

Nadere informatie

CPB Achtergronddocument

CPB Achtergronddocument CPB Achtergronddocument Tekortreductie in internationaal perspectief Erik Floor 3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Tekortreducerende maatregelen 5 3 Tekortreducering 7 3.1 Overheidsuitgaven 8 3.2 Overheidsinkomsten

Nadere informatie

Rondetafelgesprek wet Houdbare overheidsfinanciën Uitgevoerd op verzoek van de Commissie Financiën van de Tweede Kamer

Rondetafelgesprek wet Houdbare overheidsfinanciën Uitgevoerd op verzoek van de Commissie Financiën van de Tweede Kamer CPB Notitie 19 november 2012 Rondetafelgesprek wet Houdbare overheidsfinanciën Uitgevoerd op verzoek van de Commissie Financiën van de Tweede Kamer CPB Notitie Aan: Commissie Financiën van de Tweede Kamer

Nadere informatie

Overzicht bijstellingen Sectorrekeningen 2011 Definitief, 2012 Nader voorlopig en 2013 Voorlopig

Overzicht bijstellingen Sectorrekeningen 2011 Definitief, 2012 Nader voorlopig en 2013 Voorlopig Overzicht bijstellingen Sectorrekeningen 2011 Definitief, 2012 Nader voorlopig en 2013 Voorlopig Actualisering van de uitkomsten van eerder gepubliceerde ramingen is noodzakelijk omdat na verloop van tijd

Nadere informatie

Internationale Economie. Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s

Internationale Economie. Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s Internationale Economie Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s Wim Boonstra, 27 november 2014 Basisscenario: Magere groei wereldeconomie, neerwaartse risico s De wereldeconomie

Nadere informatie

Overheid en economie

Overheid en economie Overheid en economie Overheid en economie Het aandeel van de overheid in de economie, de overheid als actor en de overheid op regionaal niveau, een verkenning Inleiding Het begrip economische groei komt

Nadere informatie

Nationale rekeningen voldoen aan nieuwe internationale richtlijnen

Nationale rekeningen voldoen aan nieuwe internationale richtlijnen Nationale rekeningen voldoen aan nieuwe internationale richtlijnen De Nederlandse nationale rekeningen voldoen vanaf vandaag als één van de eerste lidstaten van de Europese Unie aan de nieuwe internationale

Nadere informatie

CPB Notitie. Bijstelling meerjarencijfers Inleiding. Datum : 3 juli 2003

CPB Notitie. Bijstelling meerjarencijfers Inleiding. Datum : 3 juli 2003 CPB Notitie Datum : 3 juli 2003 Bijstelling meerjarencijfers 2004-2007 1 Inleiding De analyse van het Hoofdlijnenakkoord in mei 2003 in CPB Notitie 2003/49 is gebaseerd op het voorzichtige scenario van

Nadere informatie

1 Inleiding en samenvatting

1 Inleiding en samenvatting 1 Inleiding en samenvatting Heeft in Nederland het discretionaire begrotingsbeleid in de periode 1970-2014 de conjunctuur gedempt of juist versterkt? Op basis van output gaps en structurele begrotingssaldi

Nadere informatie

CPB Notitie. Samenvatting en conclusies. Informateur. Aan: Datum: 16 augustus 2017 Betreft: Actualisatie Middellangetermijnverkenning

CPB Notitie. Samenvatting en conclusies. Informateur. Aan: Datum: 16 augustus 2017 Betreft: Actualisatie Middellangetermijnverkenning CPB Notitie Aan: Informateur Datum: 16 augustus 2017 Betreft: Actualisatie Middellangetermijnverkenning 2018-2021 Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag Postbus 80510 2508 GM Den Haag

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2000 2001 27 400 Nota over de toestand van s Rijks Financiën Nr. 42 BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Europees Stabiliteit en GroeiPact verdrukt

Europees Stabiliteit en GroeiPact verdrukt Europees Stabiliteit en GroeiPact verdrukt Vereniging van Nederlandse Gemeenten investeringen gemeenten Jan van der Lei, 6 december 2016 Nieuwegein EMU-saldo is mutatie financieel Vereniging van Nederlandse

Nadere informatie

Tabel 1: Economische indicatoren (1)

Tabel 1: Economische indicatoren (1) Tabel 1: Economische indicatoren (1) Grootte van de Openheid van de Netto internationale Saldo op de lopende rekening (% economie (in economie (Export + BBP per hoofd, nominaal (EUR) BBP per hoofd, nominaal,

Nadere informatie

De begroting , na 230 dagen regeren

De begroting , na 230 dagen regeren De begroting 2011-15, na 230 dagen regeren Wim Suyker CPB, Hoofd afdeling overheidsfinanciën Masterclass Financieel Management Rijksacademie voor Financiën en Economie Inhoud Op weg naar het regeerakkoord

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek Factsheet Macro-economische onevenwichtigheden

Centraal Bureau voor de Statistiek Factsheet Macro-economische onevenwichtigheden Factsheet Macro-economische onevenwichtigheden 9 december 2013 pagina 1 Inleiding Door de uitbraak van de kredietcrisis in 2008 en de daaropvolgende Europese schuldencrisis is het duidelijk geworden dat

Nadere informatie

Bijna 3 miljard euro begrotingsoverschot in 2016

Bijna 3 miljard euro begrotingsoverschot in 2016 Bijna 3 miljard euro begrotingsoverschot in 2016 De overheid behaalde in 2016 een begrotingsoverschot van 2,9 miljard euro. Dit is 0,4 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Een jaar eerder was

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek Factsheet Macro-economische onevenwichtigheden

Centraal Bureau voor de Statistiek Factsheet Macro-economische onevenwichtigheden Factsheet Macro-economische onevenwichtigheden 10 april 2014 pagina 1 Inleiding Door de uitbraak van de kredietcrisis in 2008 en de daaropvolgende Europese schuldencrisis is het duidelijk geworden dat

Nadere informatie

Economische voorjaarsprognoses 2015: herstel wint aan kracht dankzij economische rugwind

Economische voorjaarsprognoses 2015: herstel wint aan kracht dankzij economische rugwind Europese Commissie - Persbericht Economische voorjaarsprognoses 2015: herstel wint aan kracht dankzij economische rugwind Brussel, 05 mei 2015 De economie in de Europese Unie profiteert dit jaar van een

Nadere informatie

Werkloosheid daalt licht / Inflatie blijft laag

Werkloosheid daalt licht / Inflatie blijft laag Werkloosheid daalt licht / Inflatie blijft laag Het voorzichtige herstel houdt in 2014 stand. De uitvoer is in belangrijke mate bepalend voor dit herstel. De energieprijzen dalen sterk en de euro kent

Nadere informatie

Bijlage: Technische invulling Stabiliteit en Groeipact verdrukt onbedoeld publieke investeringen

Bijlage: Technische invulling Stabiliteit en Groeipact verdrukt onbedoeld publieke investeringen Bijlage: Technische invulling Stabiliteit en Groeipact verdrukt onbedoeld publieke investeringen In deze bijlage wordt uiteengezet waarom en op welke wijze de huidige methodiek uit het Stabiliteit en Groei

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek Factsheet Macro-economische onevenwichtigheden

Centraal Bureau voor de Statistiek Factsheet Macro-economische onevenwichtigheden Factsheet Macro-economische onevenwichtigheden 15 juli 2014 pagina 1 Inleiding Door de uitbraak van de kredietcrisis in 2008 en de daaropvolgende Europese schuldencrisis is het duidelijk geworden dat er

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek Factsheet Macro-economische onevenwichtigheden

Centraal Bureau voor de Statistiek Factsheet Macro-economische onevenwichtigheden Factsheet Macro-economische onevenwichtigheden 8 december 2014 pagina 1 Inleiding De uitbraak van de kredietcrisis in 2008 en de daaropvolgende Europese schuldencrisis hebben grote macro-economische onevenwichtigheden

Nadere informatie

Overschot overheid in 2018 gestegen naar 1,5 procent

Overschot overheid in 2018 gestegen naar 1,5 procent Overschot overheid in 2018 gestegen naar 1,5 procent De overheid behaalde in 2018 een overschot op de begroting van ruim 11 miljard euro. D t komt overeen met 1,5 procent van het bruto binnenlands product

Nadere informatie

OTA het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties Advies van de Raad over het geactualiseerde convergentieprogramma van Polen

OTA het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties Advies van de Raad over het geactualiseerde convergentieprogramma van Polen RAAD VA DE EUROPESE U IE Brussel, 10 maart 2009 (12.03) (OR. en) 7322/09 UEM 77 OTA van: aan: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties Advies van de Raad over het geactualiseerde convergentieprogramma

Nadere informatie

Persconferentie Keuzes in Kaart februari Bijlage bij persbericht met tabellen en infographics

Persconferentie Keuzes in Kaart februari Bijlage bij persbericht met tabellen en infographics Persconferentie Keuzes in Kaart 181 16 februari 17 Bijlage bij persbericht met tabellen en infographics LET OP: embargo tot donderdag 16 februari, 1:45u Samenvattend overzicht Budgettaire keuzes 1 netto

Nadere informatie

Tekortreducerende maatregelen

Tekortreducerende maatregelen Tekortreducerende maatregelen 2011-2017 MEV2014-versie CPB Achtergronddocument Wim Suyker 17 september 2013 1 1 Inleiding Vanaf 2011 zijn netto tekortreducerende maatregelen genomen door de achtereenvolgende

Nadere informatie

11. De houdbaarheid van de overheidsfinanciën. Auteur Floris Jansen

11. De houdbaarheid van de overheidsfinanciën. Auteur Floris Jansen 11. De houdbaarheid van de overheidsfinanciën Auteur Floris Jansen Hoewel de Nederlandse overheidsschuld de laatste jaren sterk is opgelopen, namen de rentelasten alleen maar af. Ook in vergelijking met

Nadere informatie

Overzicht bijstellingen Sectorrekeningen 2012 Definitief, 2013 Nader voorlopig en 2014 Voorlopig

Overzicht bijstellingen Sectorrekeningen 2012 Definitief, 2013 Nader voorlopig en 2014 Voorlopig Overzicht bijstellingen Sectorrekeningen 2012 Definitief, 2013 Nader voorlopig en 2014 Voorlopig Actualisering van de uitkomsten van eerder gepubliceerde ramingen is noodzakelijk omdat na verloop van tijd

Nadere informatie

CPB Notitie 19 juni Nadere analyse van houdbaarheidswinst en saldodoelstellingen voor de komende kabinetsperiode

CPB Notitie 19 juni Nadere analyse van houdbaarheidswinst en saldodoelstellingen voor de komende kabinetsperiode CPB Notitie 19 juni 2012 Nadere analyse van houdbaarheidswinst en saldodoelstellingen voor de komende kabinetsperiode CPB Notitie Centraal Planbureau Van Stolkweg 14 Postbus 80510 2508 GM Den Haag T (070)

Nadere informatie

Variant voor verdeling toegestane tekort tussen Rijk en lokale overheid Op verzoek van het Ministerie van Financiën

Variant voor verdeling toegestane tekort tussen Rijk en lokale overheid Op verzoek van het Ministerie van Financiën CPB Notitie 10 oktober 2012 Variant voor verdeling toegestane tekort tussen Rijk en lokale Op verzoek van het Ministerie van Financiën Aan: Overleg Ministerie van Financien en lokale overheden Centraal

Nadere informatie

jul/09 mei/09 jun/09 sep/09 sep/08 jan/09 feb/09 mrt/09 jun/09 aug/09 sep/09 aug/09

jul/09 mei/09 jun/09 sep/09 sep/08 jan/09 feb/09 mrt/09 jun/09 aug/09 sep/09 aug/09 HAAGSE MONITOR ECONOMISCHE RECESSIE 7 Deze monitor geeft zowel prognoses als gerealiseerde cijfers weer. Het vaststellen van gerealiseerde cijfers kost tijd, maar worden, zodra deze bekend zijn, in de

Nadere informatie

OTA het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties Advies van de Raad over het geactualiseerde stabiliteitsprogramma van Nederland

OTA het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties Advies van de Raad over het geactualiseerde stabiliteitsprogramma van Nederland RAAD VA DE EUROPESE U IE Brussel, 10 maart 2009 (12.03) (OR. en) 7325/09 UEM 80 OTA van: aan: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties Advies van de Raad over het geactualiseerde stabiliteitsprogramma

Nadere informatie

De doorrekening van verkiezingsprogramma s door het CPB

De doorrekening van verkiezingsprogramma s door het CPB De doorrekening van verkiezingsprogramma s door het CPB Wim Suyker Programmaleider overheidsfinanciën Gastcollege Hogeschool Rotterdam, lerarenopleiding economie 8 juni 2017 1. Introductie CPB 2. Plaats

Nadere informatie

CPB Notitie. Inleiding. Datum: 27 oktober 2017 Betreft: Actualisatie Middellangetermijnverkenning (verwerking Regeerakkoord)

CPB Notitie. Inleiding. Datum: 27 oktober 2017 Betreft: Actualisatie Middellangetermijnverkenning (verwerking Regeerakkoord) CPB Notitie Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag Postbus 80510 2508 GM Den Haag T 088 9846000 I www.cpb.nl Datum: 27 oktober 2017 Betreft: Actualisatie Middellangetermijnverkenning

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek Factsheet Macro-economische onevenwichtigheden

Centraal Bureau voor de Statistiek Factsheet Macro-economische onevenwichtigheden Factsheet Macro-economische onevenwichtigheden 13 april 2015 pagina 1 Inleiding De uitbraak van de kredietcrisis in 2008 en de daaropvolgende Europese schuldencrisis hebben grote macro-economische onevenwichtigheden

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 34 775 Nota over de toestand van s Rijks Financiën Nr. 4 SEPTEMBERRAPPORTAGE AFDELING ADVISERING RAAD VAN STATE EN KABINETSREACTIE Hieronder zijn

Nadere informatie

SYNTHESE EN AANBEVELINGEN

SYNTHESE EN AANBEVELINGEN SYNTHESE EN AANBEVELINGEN Dit Advies van de Afdeling Financieringsbehoeften van de overheid kadert in de voorbereiding van het Stabiliteitsprogramma 2019-2022 dat eind april 2019 moet worden overgemaakt

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Inkomen huishoudens gecorrigeerd voor inflatie licht gedaald. Meer inkomen uit vermogen en pensioen

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Inkomen huishoudens gecorrigeerd voor inflatie licht gedaald. Meer inkomen uit vermogen en pensioen Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB06-074 13 juli 2006 9.30 uur Uitgaven huishoudens hoger dan inkomsten De Nederlandse economie is in 2005 met 1,5 procent gegroeid. Het voor inflatie gecorrigeerde

Nadere informatie

Hierbij gaat voor de delegaties Commissiedocument SEC(2010) 739 definitief.

Hierbij gaat voor de delegaties Commissiedocument SEC(2010) 739 definitief. RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 22 juni 2010 (29.06) (OR. en) 11311/10 ECOFIN 392 UEM 223 INGEKOMEN DOCUMENT van: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese

Nadere informatie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD NL NL NL EUROPESE COMMISSIE Brussel, 3.2.2010 COM(2010) 24 definitief MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD Beoordeling van de maatregelen die Polen heeft getroffen in reactie op de aanbeveling van de

Nadere informatie

Economische najaarsprognoses 2013: geleidelijk herstel, externe risico's

Economische najaarsprognoses 2013: geleidelijk herstel, externe risico's EUROPESE COMMISSIE PERSBERICHT Brussel, 5 november 2013 Economische najaarsprognoses 2013: geleidelijk herstel, externe risico's In de afgelopen maanden zijn er een aantal bemoedigende signalen geweest

Nadere informatie

Economische effecten van een verlaging van de administratieve lasten

Economische effecten van een verlaging van de administratieve lasten CPB Notitie Datum : 7 april 2004 Aan : Projectdirectie Administratieve Lasten Economische effecten van een verlaging van de administratieve lasten 1 Inleiding Het kabinet heeft in het regeerakkoord het

Nadere informatie

No.W /III 's-gravenhage, 14 september 2017

No.W /III 's-gravenhage, 14 september 2017 ... No.W06.17.0282/III 's-gravenhage, 14 september 2017 A. BEOORDELING 1. Inleiding De Afdeling advisering van de Raad van State is belast met het onafhankelijk toezicht op de naleving van de (Europese)

Nadere informatie

De groei in 2017 is breed gedragen vanuit alle bestedingscategorieën. Economische groei (% bbp) 2,1. Groei particuliere consumptie (%)

De groei in 2017 is breed gedragen vanuit alle bestedingscategorieën. Economische groei (% bbp) 2,1. Groei particuliere consumptie (%) 1 Samenvatting Economisch herstel zet door Begroting in evenwicht Handel groeit matig Groei van voor Nederland relevante wereldhandel (%) 2,7 2016 2,9 2017 Breed gedragen groei De groei in 2017 is breed

Nadere informatie

CRB CCR SR/LVN Conclusies van de sociale gesprekspartners op basis van de documentatienota Macro economische context

CRB CCR SR/LVN Conclusies van de sociale gesprekspartners op basis van de documentatienota Macro economische context CRB 2016-0510 SR/LVN 03.02.2016 Conclusies van de sociale gesprekspartners op basis van de documentatienota Macro economische context 2 CRB 2016-0510 Overzicht groei sinds 1996 Onder invloed van de conjuncturele

Nadere informatie

Regionale arbeidsmarktprognose

Regionale arbeidsmarktprognose Provincie Zeeland Afdeling Economie Regionale arbeidsmarktprognose 2012-2013 Inleiding Begin juni 2012 verscheen de rapportage UWV Arbeidsmarktprognose 2012-2013 Met een doorkijk naar 2017". Hierin worden

Nadere informatie

Commissie beoordeelt stabiliteitsprogramma s van Duitsland, Frankrijk, Italië, Slovenië en Nederland

Commissie beoordeelt stabiliteitsprogramma s van Duitsland, Frankrijk, Italië, Slovenië en Nederland IP/07/72 Brussel, 23 januari 2007 Commissie beoordeelt stabiliteitsprogramma s van Duitsland, Frankrijk, Italië, Slovenië en Nederland In Duitsland, Frankrijk en Italië vindt een structurele aanpassing

Nadere informatie

Visie op Wankel perspectief. 18 november 2013

Visie op Wankel perspectief. 18 november 2013 Visie op 2014 Wankel perspectief 18 november 2013 Inhoud Blik op de wereld Eurozone Nederlandse Economie Woningmarkt Regeringsbeleid Conclusies Blik op de wereld Achteroverleunen beleidsmakers ongewenst

Nadere informatie

Economische vooruitgang

Economische vooruitgang #EURoad2Sibiu Economische vooruitgang Mei 219 NAAR EEN MEER VERENIGDE, STERKERE EN DEMOCRATISCHERE UNIE De ambitieuze EU-agenda voor banen, groei en investeringen en de versterking van de eengemaakte markt

Nadere informatie

Doorrekening Catshuispakket: hoofdtabellen Uitgevoerd op verzoek van de minister-president

Doorrekening Catshuispakket: hoofdtabellen Uitgevoerd op verzoek van de minister-president CPB Notitie 20 april 2012 Doorrekening Catshuispakket: hoofdtabellen Uitgevoerd op verzoek van de minister-president. CPB Notitie Aan: Catshuis-beraad Centraal Planbureau Van Stolkweg 14 Postbus 80510

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal I Vergaderjaar 2017-2018 CXXV Europees Semester 2018 B BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIEN Aan de Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 16 februari

Nadere informatie

Groei marktsector houdt aan / werkloosheid daalt traag

Groei marktsector houdt aan / werkloosheid daalt traag Groei marktsector houdt aan / werkloosheid daalt traag De vooruitzichten voor Nederland zijn positief. Voor het eerst sinds het uitbreken van de crisis komt de groei in 2015 en 2016 uit boven de 2%, neemt

Nadere informatie

Waarom zijn de gemeenteinvesteringen sterk gedaald? Frits Bos. Centraal Planbureau

Waarom zijn de gemeenteinvesteringen sterk gedaald? Frits Bos. Centraal Planbureau Waarom zijn de gemeenteinvesteringen sinds 2009 sterk gedaald? Frits Bos 1. Onderzoeksvraag Investeringen gemeenten cf CBS Nationale rekeningen eerst sterk gestegen en nu weer sterk gedaald; nog geen herstel

Nadere informatie

Voor welke uitdagingen plaatst de vergrijzing ons?

Voor welke uitdagingen plaatst de vergrijzing ons? Voor welke uitdagingen plaatst de vergrijzing ons? Réunion du groupe de travail 1 de la Conférence nationale des pensions, 25 février 2009 Henri BOGAERT I. LANGETERMIJNVOORUITZICHTEN I.1. Demografische

Nadere informatie

Tekort naar 2,2% Lage inflatie. Juniraming 2014. CPB Policy Brief 2014/05

Tekort naar 2,2% Lage inflatie. Juniraming 2014. CPB Policy Brief 2014/05 Lage inflatie Tekort naar 2,2% CPB Policy Brief 2014/05 Juniraming 2014 Economische vooruitzichten 2014 en 2015 Samenvatting en kerngegevens De economie trekt dit jaar wereldwijd voorzichtig aan, ondanks

Nadere informatie

Bouwproductie 15 procent lager in komende twee jaar

Bouwproductie 15 procent lager in komende twee jaar Bouwproductie 15 procent lager in komende twee jaar Het CPB heeft haar vooruitzichten voor de Nederlandse economie sterk neerwaarts aangepast. Het bbp daalt volgens het CPB dit jaar met 3,5 procent en

Nadere informatie

Via 2012 naar Perspectieven voor NO Overijssel op korte en lange termijn. George Gelauff. 5 januari 2012

Via 2012 naar Perspectieven voor NO Overijssel op korte en lange termijn. George Gelauff. 5 januari 2012 Via 2012 naar 2040 Perspectieven voor NO Overijssel op korte en lange termijn George Gelauff 5 januari 2012 Opzet Vooruitblik Nederland 2012 Decemberraming Sterkte / zwakte NO Overijssel Stad en land Scenario

Nadere informatie

Persbericht. Herzien BBP 2001 ruim 18 miljard euro hoger. Centraal Bureau voor de Statistiek. Consumptie huishoudens ruim 11 miljard hoger

Persbericht. Herzien BBP 2001 ruim 18 miljard euro hoger. Centraal Bureau voor de Statistiek. Consumptie huishoudens ruim 11 miljard hoger Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB05-047 20 april 2005 9.30 uur Herzien BBP 2001 ruim 18 miljard euro hoger Het bruto binnenlands product (BBP) van 2001 is door herziening van definities

Nadere informatie

Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD. tot intrekking van Besluit 2010/288/EU betreffende het bestaan van een buitensporig tekort in Portugal

Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD. tot intrekking van Besluit 2010/288/EU betreffende het bestaan van een buitensporig tekort in Portugal EUROPESE COMMISSIE Brussel, 22.5.2017 COM(2017) 530 final Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD tot intrekking van Besluit 2010/288/EU betreffende het bestaan van een buitensporig tekort in Portugal

Nadere informatie

Zakelijke dienstverlening

Zakelijke dienstverlening Zakelijke dienstverlening Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Juni 16 Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting Senior sector econoom 3376 kasper.buiting@nl.abnamro.com Inhoud Onderwerp Pag Kernpunten

Nadere informatie

Macro-economisch scorebord 2015K4

Macro-economisch scorebord 2015K4 Macro-economisch scorebord 2015K4 Saldo lopende rekening als % bbp Netto extern vermogen als % bbp Reële effectieve wisselkoers (36 handelspartners) 3-jaars voortschrijdend gemiddelde 3-jaars mutatie in

Nadere informatie

Uitkomsten EMU-enquête 2016

Uitkomsten EMU-enquête 2016 Nota Uitkomsten EMU-enquête 2016 Krijn Korbee Sector Overheidsfinanciën en Consumentenprijzen 20 januari 2016 samenvatting In deze nota worden de definitieve uitkomsten gepresenteerd van de EMU-enquête

Nadere informatie

UIT groei en conjunctuur

UIT groei en conjunctuur Economische groei. Economische groei drukken we uit in de procentuele groei van het BBP op jaarbasis. De groei van het BBP heeft twee oorzaken. Het BBP kan groeien omdat de prijzen van producten stijgen

Nadere informatie

Persbericht. Huishoudens verliezen koopkracht in Centraal Bureau voor de Statistiek

Persbericht. Huishoudens verliezen koopkracht in Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB04-112 15 juli 2004 9.30 uur Huishoudens verliezen koopkracht in 2003 In 2003 is het reëel beschikbaar inkomen van huishoudens voor het eerst in tien jaar

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 33 750 IX Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Financiën (IXB) en de begrotingsstaat van Nationale Schuld (IXA) voor het

Nadere informatie

Glossarium. Begroting

Glossarium. Begroting 1. Glossarium Begroting Verwachte uitgaven die nodig zijn voor de behoeften van de Staat of van andere overheden voor een bepaalde periode en raming van de ontvangsten om die uitgaven te dekken. Wet tot

Nadere informatie

Hoofdstuk 14 Conjunctuur

Hoofdstuk 14 Conjunctuur Hoofdstuk 14 Conjunctuur Open vragen 14.1 CPB: groei Nederlandse economie valt terug naar 1% in 2005 In 2005 zal de economische groei in Nederland licht terugvallen naar 1% ten opzichte van een groei van

Nadere informatie

Algemene uitkering

Algemene uitkering Onderwerp Decembercirculaire 2010 van het Gemeentefonds. Beslispunten 1. De Decembercirculaire 2010 voor kennisgeving aan te nemen; 2. Op basis van de uitkomsten van de Decembercirculaire 2010 de begroting

Nadere informatie

Visie op 2010 Hoop op herstel

Visie op 2010 Hoop op herstel Visie op 21 Hoop op herstel Dr. A.E. (Annelies) Hogenbirk 15 december 29 Rabobank Economisch Onderzoek Agenda Terugblik op de recessie Mondiale economische ontwikkelingen Groene loten Waar zit de groei?

Nadere informatie

Stabiliteitsprogramma Nederland. April 2013

Stabiliteitsprogramma Nederland. April 2013 Stabiliteitsprogramma Nederland April 2013 Consistentie met het Nationaal Hervormingsprogramma In het kader van de stroomlijning van het Europese semesterproces worden het Nationaal Hervormingsprogramma

Nadere informatie

Research NL. Economic outlook 3e kwartaal 2010 Nederland

Research NL. Economic outlook 3e kwartaal 2010 Nederland Research NL Economic outlook 3e kwartaal 2010 Nederland Herstel economie zet aarzelend door Economische situatie Huishoudens zijn nog steeds terughoudend met hun consumptie en bedrijven zijn terughoudend

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 3 december 2009 (08.12) (OR. en) 17115/09 UEM 315

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 3 december 2009 (08.12) (OR. en) 17115/09 UEM 315 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 3 december (08.2) (OR. en) 75/09 UEM 35 NOTA van: aan: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties Advies van de Raad over de aanvulling op het geactualiseerde

Nadere informatie

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Februari 212 1 1 - -1-1 -2-2 -3-3 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks Seizoengezuiverde brutoreeks De conjunctuurbarometer

Nadere informatie

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Maart 212 1 1 - -1-1 -2-2 -3-3 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks Seizoengezuiverde brutoreeks De conjunctuurbarometer

Nadere informatie

Ontbijtbijeenkomst De Maatschappij. Hartelijk welkom

Ontbijtbijeenkomst De Maatschappij. Hartelijk welkom Ontbijtbijeenkomst De Maatschappij Hartelijk welkom Even voorstellen Rabobank Breda Samen sterker Duurzaam nieuw hoofdkantoor Rabobank Breda 1509142 Duurzaam nieuw hoofdkantoor: film MKB-visie Alexander

Nadere informatie

27926 Huurbeleid. Lijst van vragen en antwoorden Vastgesteld 11 oktober 2016

27926 Huurbeleid. Lijst van vragen en antwoorden Vastgesteld 11 oktober 2016 27926 Huurbeleid Nr. 269 Lijst van vragen en antwoorden Vastgesteld 11 oktober 2016 De algemene commissie voor Wonen en Rijksdienst heeft een aantal vragen voorgelegd aan de minister voor Wonen en Rijksdienst

Nadere informatie

Budgettaire saldi en verklarende factoren

Budgettaire saldi en verklarende factoren SYNTHESE In dit Advies van de Afdeling Financieringsbehoeften worden de budgettaire resultaten van de diverse overheden tot en met 2013 getoetst aan de vastgelegde doelstellingen in het Stabiliteitsprogramma

Nadere informatie

Uitkomsten EMU-enquête 2015

Uitkomsten EMU-enquête 2015 Nota Uitkomsten EMU-enquête 2015 Krijn Korbee Sector Overheidsfinanciën en Consumentenprijzen 2 februari 2015 samenvatting In deze nota worden de definitieve uitkomsten gepresenteerd van de EMU-enquête

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek Factsheet Macro-economische onevenwichtigheden

Centraal Bureau voor de Statistiek Factsheet Macro-economische onevenwichtigheden Factsheet Macro-economische onevenwichtigheden 15 juli 2013 pagina 1 Inleiding Door de uitbraak van de kredietcrisis in 2008 en de daaropvolgende Europese schuldencrisis is het duidelijk geworden dat er

Nadere informatie

Bruto binnenlands product

Bruto binnenlands product Bruto binnenlands product Binnenlands = nationaal Productie bedrijven Individuele goederen Omzet Inkoop van grond- en hulpstoffen - Bruto toegevoegde waarde Afschrijvingen- Netto toegevoegde waarde = Beloningen

Nadere informatie

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

EMU-saldo gemeenten. Regiodagen Gemeentefinancien 2012. Dick van Tongeren 12 juli 2012

EMU-saldo gemeenten. Regiodagen Gemeentefinancien 2012. Dick van Tongeren 12 juli 2012 EMU-saldo gemeenten Regiodagen Gemeentefinancien 2012 Dick van Tongeren 12 juli 2012 Inhoud van de presentatie EMU- saldo: Nationale rekeningen en ESR95 Belangrijke concepten van registratie in NR Relatie

Nadere informatie

Economische outlook Nederlandse regio s 2 e kwartaal 2011

Economische outlook Nederlandse regio s 2 e kwartaal 2011 Economische outlook Nederlandse regio s 2 e kwartaal 2011 Verwachtingen in West-Nederland positiefst De productie van industriële bedrijven in Nederland groeide in april 2011 met 0,8% nauwelijks ten opzichte

Nadere informatie

SYNTHESE EN AANBEVELINGEN

SYNTHESE EN AANBEVELINGEN SYNTHESE EN AANBEVELINGEN In dit advies van de Afdeling Financieringsbehoeften van de Overheid van de Hoge Raad van Financiën (hierna: de Afdeling) worden de recente budgettaire evoluties besproken. Vooraleer

Nadere informatie

EMU-saldo vanuit het perspectief van de waterschappen

EMU-saldo vanuit het perspectief van de waterschappen Bijlage 2 Bijlage EMU-saldo vanuit het perspectief van de waterschappen 1. Aanleiding Gegeven de huidige situatie van de overheidsfinanciën en het EMU-tekort van Nederland krijgt het EMU-saldo van de waterschappen

Nadere informatie

Keuzes in Kaart Hoofdstuk 6 CDA

Keuzes in Kaart Hoofdstuk 6 CDA Keuzes in Kaart 2018-2021 Dit is een uitgave van: Centraal Planbureau (CPB) Postbus 80510 2508 GM Den Haag (088) 984 60 00 www.cpb.nl info@cpb.nl Gedrukt door: Xerox/OBT Kerketuinenweg 8 2544 CW Den Haag

Nadere informatie

Bijlage L Toelichting op economische termen

Bijlage L Toelichting op economische termen Bijlage L Toelichting op economische termen Beleidsmatige effecten op koopkracht en winst De beleidsmatige effecten op de koopkracht en de winst omvat de effecten van beleid aan de inkomsten- en de uitgavenkant,

Nadere informatie

Kwartaalmonitor VHG 01

Kwartaalmonitor VHG 01 Kwartaalmonitor VHG 01 4 e kwartaal 2018 Aanvullend statistisch onderzoek voor VHG - Branchevereniging voor ondernemers in de groene sector VHG-leden boekten 7,8 procent meer omzet in het vierde kwartaal

Nadere informatie

Instituut voor de nationale rekeningen. Nationale rekeningen

Instituut voor de nationale rekeningen. Nationale rekeningen Instituut voor de nationale rekeningen Nationale rekeningen Rekeningen van de overheid 2008 Inhoud van de publicatie De rekeningen van de Belgische overheid worden opgesteld volgens de definities van het

Nadere informatie

HAAGSE MONITOR RECESSIECIJFERS januari 2010

HAAGSE MONITOR RECESSIECIJFERS januari 2010 Pagina // Bijlage HAAGSE MONITOR RECESSIECIJFERS uari Deze monitor geeft zowel prognoses als gerealiseerde cijfers weer. Het vaststellen van gerealiseerde cijfers kost tijd, maar worden, zodra deze bekend

Nadere informatie

No.W06.15.0090/III 's-gravenhage, 13 april 2015

No.W06.15.0090/III 's-gravenhage, 13 april 2015 ... No.W06.15.0090/III 's-gravenhage, 13 april 2015 Voorjaarsrapportage Begrotingstoezicht 2015 1. Inleiding De Afdeling advisering van de Raad van State is ingevolge de Wet Houdbare Overheidsfinanciën

Nadere informatie

Trends Cijfers. Werken in de publieke sector % 30% 93,5% % 32,7% 22,8% 12% 7% 85% 2,5% 23% 11% 8,1% 63,4%

Trends Cijfers. Werken in de publieke sector % 30% 93,5% % 32,7% 22,8% 12% 7% 85% 2,5% 23% 11% 8,1% 63,4% & 2% Trends Cijfers 54 Werken in de publieke sector 2016 93,5%,9% 22,8% 12% 7% 85% 8,1% 63,4% 6% 30% 8 6,6% % 32,7% 23% 2,5% 11% 54,9% 22,8% 12% 7% 85% 8,1% 63,4% 6% 2% 30% 93,5% 8 6,6% % 32,7% 23% 2,5%

Nadere informatie

1 Overzicht

1 Overzicht 1 Overzicht 2011-2017 Op basis van de huidige beleidsvoornemens bedragen in de jaren 2011 tot en met 2017 de tekortreducerende maatregelen gemiddeld 7 mld euro per jaar (circa 1% bbp per jaar). Cumulatief

Nadere informatie

De budgettaire kosten van de vergrijzing

De budgettaire kosten van de vergrijzing De budgettaire kosten van de vergrijzing 15 november 2013 Françoise MASAI Vicegouverneur Agenda De voornaamste hypothesen van de SCvVvooruitzichten De budgettaire kosten van de vergrijzing op lange termijn

Nadere informatie

Uitkomsten EMU-enquête 2017

Uitkomsten EMU-enquête 2017 Uitkomsten EMU-enquête 2017 Mirjam Braamse Sector Overheidsfinanciën en Consumentenprijzen 20 januari 2017 samenvatting In deze nota worden de uitkomsten gepresenteerd van de EMU-enquête 2017 die eind

Nadere informatie

Nederland relatief sterk gedecentraliseerd

Nederland relatief sterk gedecentraliseerd Nederland relatief sterk gedecentraliseerd 11 0 Marten Jan van Rijn Publicatiedatum CBS-website: 25-11-2011 Den Haag/Heerlen Verklaring van tekens. = gegevens ontbreken * = voorlopig cijfer ** = nader

Nadere informatie

Nieuw begrotingsresultaat

Nieuw begrotingsresultaat Portefeuille: A. van Amerongen Dronten, 22 september 2015 Financiële ontwikkeling begroting 2016-2019 Aan de gemeenteraad VOORSTEL Wij stellen u voor: Deze toelichting op de financiële resultaten vast

Nadere informatie

Kwalitatieve gevolgen voor de werkgelegenheid op korte termijn van de tegenbegrotingen

Kwalitatieve gevolgen voor de werkgelegenheid op korte termijn van de tegenbegrotingen CPB Notitie Datum : 28 september 2009 Aan : Tweede Kamer Kwalitatieve gevolgen voor de werkgelegenheid op korte termijn van de tegenbegrotingen 1 Inleiding Tijdens de afgelopen Algemene Politieke Beschouwingen

Nadere informatie

2015D34671 LIJST VAN VRAGEN

2015D34671 LIJST VAN VRAGEN 2015D34671 LIJST VAN VRAGEN De vaste commissie voor Financiën, heeft over de Macro Economische Verkenning 2016 (MEV) van het Centraal Planbureau (CPB) de navolgende vragen ter beantwoording aan de regering

Nadere informatie