Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Directie Uitvoenngstaken Arbeidsvoorwaardenwetgeving Postbus LV DEN HAAG

Transcriptie

1 .. 5tich*in p.asloanfo woor detadtdrnleb Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Directie Uitvoenngstaken Arbeidsvoorwaardenwetgeving Postbus LV DEN HAAG behandeld door doorkiesnummer ons kenmerk Mw. J. Colpa JC onderwerp datum uw kenmerk Aanvraag wijziging verpllchtstelling Stichting 11 september 2013 Pensioenfonds voor de Tandtechniek Geachte heer, mevrouw, Met ingang van 1 juli 1967 heeft de toenmalige Minister van Sociale Zaken en Volkshuisvesting de deelneming in het Pensioenfonds voor de Tandtechniek (hierna: het pensioenfonds) verplicht gesteld. Dit besluit is diverse malen gewijzigd, voor het laatst bij besluit van 27 juli De werkgevers- en werknemersorganisaties (hierna: caopartijen) in de Tandtechniek verzoeken u om de verpllchtstelling van het pensioenfonds te wijzigen. Met deze brief informeren wij u over het verzoek van cao-partijen. Cao-partijen in de Tandtechniek Werkgeve,sorganisaties Vereniging van Laboratorium houdende Tandtechnici in Nederland; Branchevereniging Tandtechniek; Nederlandse Werkgeversvereniging in de Tandtechniek. Werknemersorganisafles FNV Bondgenoten; CNV Vakmensen; De Unie, vakbond voor Industrie en Dienstverlening. Toelichting op de aanvraag tot wijziging verpllchtstelllng Het pensioenfonds heefi twee pensioenregelingen; een pensioenregeling voor deelnemers geboren voor 1950 en een pensioenregeling voor deelnemers geboren na Cao-partijen hebben In oktober 2012 besloten om, met ingang van 1januari 2013, de pensioenleeftijd van de pensioenregeling voor deelnemers geboren na 1949 te verhogen van 85 jaar naar 67 jaar. De pensioenleeftijd voor deelnemers geboren voor 1950 is gehandhaafd op 65 jaar. Het besluit van cao-partijen om de pensioenleeftijd voor deelnemers geboren na 1949 te verhogen naar 87 jaar, was onderdeel van een pakket aan maatregelen ter voorkoming van een verlaging van de pensioenrechten en pensioenaanspraken. postadres Postbus GD Utrecht 1 bezoekadres Rijnzathe PV De Meern telefoon (088) e-mait tandtechniekpensioen@achmea.nl website 1 tvtç S0 1%

2 pagina datum ons kenmerk 2 11 september2013 JC De reden om de pensioenleeftijd voor deelnemers geboren voor 1950 te handhaven op 65 jaar is dat voor deze kleine groep deelnemers (ultimo 2012: 104) één pensioenleeftijd het meest transparant Is, aangezien zij hun huidige pensioendatum bijna hebben bereikt. Daarnaast kennen deze deelnemers nog een prepensioenregehng waarvan de opbouw en uitkering tot 65-jange Ieeftjd loopt. Wijziging werknemersbegrip Het werknemersbegrip Is, ten opzichte van de tekst van de huidige verplichtstelling, gewijzigd. Het werknemersbegrip is gerelateord aan de sociale werknemersverzekeringen. Dit heeft tot gevolg dat iemand dle tot na zijn AOW-datum doorwerkt, niet meer onder het werknemerbegrip valt (omdat diegene geen werknemer meer is in de zin van de Wfsv). Om dit te voorkomen is het werknemersbegrip uitgebreid met de volgende tekst: Tevens is werknemer degene die tot een werkgever In dienstbetrekking staat en die niet langer verzekeringsplichtig is voor de sociale werknemersverzekeringen vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd in de zin van de Algemene Ouderdomswet, maar die dat wel was geweest wanneer de werknemer deze leeftijd nog niet zou hebben bereikte. Overzicht van bij lagen bij de aanvraag tot wijziging van de verpllchtstelllng Tekst van de integrale omschrijving van de gewenste werklngssfeer van de verplichtstelling na wijziging; Formulier representativiteitsgegevens met als peildatum 1 januari 2013; Uw brief van 8juli 2013 waarin u concludeert dat het pensioenfonds afdoende heeft aangetoond dat het georganiseerde bedrijfsleven, dat voortzetting van de verplichtstelling wenst, een belangrijke meerderheid van de In de bedrijfstak werkzame personen vertegenwoordigt; De actuariële en bedrijfstechnlsche nota In deze abtn zijn de veranderingen in de pensioenregelingen verwerkt (pagina 24 en 28); Een scan van een door het bestuur van het pensioenfonds gewaarmerkt exemplaar van de wijziging van de reglementen van het pensioenfonds per 1januari2013. Effect van de wijziging op de doorsneepremie en op de kostendekkende premie Voor het effect van de wijziging op de doorsneepremie en op de kostendekkende premie verwijzen wij u naar pagina 35 en 36 van de abtn 2013.

3 per ioan.cplpaachmea.nl Voor vragen kunt u contact opnemen met Joan Colpa, bestuursadviseur, op telefoonnummer op Tot slot Syntrus Achmea Pensioenbeheer Bestuursadviseur mw. ars. J. Colpa narpdeestuan de Stichtina oensioenfonds voor de Tandtechniek, adres gebruiken. WIJ verzoeken u om ons de ontvangst van de aanvraag per te bevestigen. U kunt hiervoor het bovenstaande 3 11 september2013 JC pagina datum ons kenmerk

4 Verplichtstelling van de deelneming in het Pensioenfonds voor de Tandtechniek De deelneming in de Stichting Pensioenfonds voor de Tandtechniek is verplicht gesteld voor de werknemers vanaf de eerste dag van de maand, waarin de 20-jarige leeftijd wordt bereikt. Voor werknemers die geboren zijn voor 1januari1950 is de deelneming verplicht gesteld tot de eerste dag van de maand, waarin de 65-jarige leeftijd wordt bereikt. Voor werknemers die geboren zijn na 31 december 1949 is de deelneming verplicht gesteld tot de eerste dag van de maand, waarin de 67-jarige leeftijd wordt bereikt. De verplichtstelling geldt niet voor de directeur van een naamloze vennootschap of van een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid. Hierbij wordt verstaan onder: 1. werknemer: degene die tot een werkgever als hierna bedoeld in dienstbetrekking staat in de zin van de sociale werknemersverzekeringen. Tevens is werknemer degene die tot een werkgever in dienstbetrekking staat en die niet langer verzekeringsplichtig is voor de sociale werknemersverzekeringen vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd in de zin van de Algemene Ouderdomswet, maar die dat wel was geweest wanneer de werknemer deze leeftijd nog niet zou hebben bereikt. Niet als werknemer wordt beschouwd degene die niet belast is met het vervaardigen of repareren van tandtechnische werkstukken én werkzaam is bij een werkgever, waarbij de bedrijfsactiviteiten zich in hoofdzaak uitstrekken tot andere activiteiten dan het vervaardigen of repareren van tandtechnische werkstukken; 2. werkgever: elke natuurlijke persoon of rechtspersoon, die tandtechnische werkstukken doet vervaardigen of repareren. Onder tandtechnische werkstukken wordt verstaan alle werkstukken bestemd voor regulering, vervanging of herstel van gebitselementen, zoals bijvoorbeeld kronen, bruggen, (frame)protheses en regulatie-apparatuur.

5 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid FORMULIER REPRESENTATIVITEITSGEGEVENS (bedoeld in artikel 2, onderdeel h, artikel 3, onderdeel f, artikel 4, eerste lid, onderdeel d van de Regeling betreffende aanvragen op grond van de Wet verplichte deelneming in een bedrijfstakpensioenfonds 2000) Bij een aanvraag om verplichtstelling dienen de representativiteitsgegevens, de gebruikte bronnen en de gehanteerde onderzoeksmethodiek te worden opgegeven. Deze opgave kan worden ingediend aan de hand van dit formulier. Gebruikmaking van dit formulier is vereist bij een percentage representativiteit onder de 60% en ingeval beargumenteerde zienswijzen tegen de representativiteit daartoe aanleiding geven. INHOUD 1 REPRESENTATIVITEITSOPGAVE Werkgeversgegevens o Direct aan het bedrijfstakpensioenfonds gebonden werkgevers o Werkgevers gebonden door de verplichtgestelde werkingssfeer Gegevens werkzame personen o Direct aan het bedrijfstakpensioenfonds gebonden werkzame pers o n en o Werkzame personen gebonden door de verplichtgestelde werking ssfee r 2 TOELICHTING Gehanteerde onderzoeksmethode Gebruikte bronnen Wijze van meting Relatie tot de werkingssfeer Actualiteit van de cijfers Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Directie U itvoeringstaken Arbeidsvoorwaardenwetgeving De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, H.G.J. Kamp Pagina 1 van 2

6 1 REPRESENTATIVITEITSOPGAVE Het verplichtstellen van de deelname in een bedrijfstakpensioenfonds (bpf) vereist dat, naar het oordeel van de minister, het georganiseerde bedrijfsleven dat de aanvraag om (wijziging/intrekking van de) verplichtstelling indient een belangrijke meerderheid van de in de betreffende bedrijfstak(ken) werkzame personen vertegenwoordigt. Het meerderheidsvereiste wordt aan de hand van de representativiteitsgegevens bepaald. De mate van representativiteit wordt als volgt berekend: het aantal werknemers in de betreffende bedrijfstak(ken) in dienst van werkgevers direct betrokken bij het bpf (indien van toepassing mcl. personen die in een andere hoedanigheid werkzaam zijn in de bedrijfstak) (teller), gedeeld door: het totale aantal werknemers in de betreffende bedrijfstak(ken) in dienst van werkgevers vallend onder de werkingssfeer (indien van toepassing mcl. personen die in een andere hoedanigheid werkzaam zijn in de bedrijfstak) (noemer). De in de verplichtstelling van het bpf gedefinieerde werkingssfeer dient als uitgangspunt voor het bepalen van de aantallen personen in zowel de teller als de noemer. Tot het aantal personen kunnen naast werknemers ook zelfstandigen worden gerekend, indien in de werkingssfeer bepaald is dat deze ook op hen van toepassing is. Zelfstandigen dienen in voorkomend geval in de totaaltelling te worden meegenomen. Daarenboven dient in voorkomend geval in de representativiteitsopgave apart melding te worden gemaakt van de aantallen van deze specifieke groep, en van de betrouwbaarheid van de gebruikte bronnen. Wanneer het bij de aanvraag slechts om een deel van de werkingssfeer gaat of om één of meer van de bedrijfstakken in het geval van een bpf dat volgens de opgave van partijen meerdere afgebakende bedrijfstakken omvat, dan dient de representativiteitsopgave betrekking te hebben op de werkingssfeer van het deel van de bedrijfstak of de bedrijfstak(ken) waarop de aanvraag zich richt. In het geval van meerdere bedrijfstakken impliceert dit dat voor elke afzonderlijke bedrijfstak waarop de aanvraag betrekking heeft separaat de vereiste representativiteitsopgave dient te worden gegeven. Gezien de verstrekkende consequenties van het verplichtstellen van de deelname in een bpf is het noodzakelijk dat de representativiteitsopgave voldoet aan de eisen van: reproduceerbaarheid validiteit interne consistentie onderzoekstechnische kwaliteit, en actualiteit Het is een vereiste voor de beoordeling van het representativiteitscijfer dat dit reproduceerbaar is. Brongegevens, gebruikte enquête, uitgevoerde berekeningen, analyses en extrapolatie moeten beschikbaar zijn, zodat desgevraagd een accountant, dan wel het Ministerie van SZW op basis hiervan het cijfer zelfstandig kan reproduceren. Het begrip validiteit heeft betrekking op de vraag of daadwerkelijk is gemeten wat beoogd was. Is het te meten begrip, werkzame personen, op de juiste wijze gedefinieerd én zijn vervolgens de werkzame personen ook conform de operationalisering gemeten. Voor het begrip werkzame personen bijvoorbeeld speelt dan de werkingssfeer een rol en of op een juiste wijze is gecorrigeerd voor werkzame personen die in de werkingssfeer worden uitgesloten. Pagina 2van 2

7 Bij de interne consistentie gaat het om gebruikte meeteenheden. De eenheid in de teller moet overeenstemmen met de gehanteerde eenheid in de noemer. In teller én noemer moeten standcijfers (gemeten op een bepaald moment) of stroomcijfers (gemeten over een periode) worden gebruikt. De definitie van werkzame personen moet in beide gelijk zijn. En ook de peildatum of de peilperiode moeten in teller en noemer vergelijkbaar zijn. Bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderzoek wordt nagegaan of voldaan is aan de vereisten van zorgvuldigheid. Het gaat hierbij om zaken als de gebruikte methode om de gegevens te verzamelen, de omvang van de enquête, de hoogte van de non-respons, de gebruikte weging, gehanteerde analyses en uitgevoerde berekeningen. De gegevens waarop het representativiteitscijfer is gebaseerd, mogen in principe niet ouder zijn dan één jaar, te rekenen vanaf de indiening van de aanvraag. Om te kunnen beoordelen of aan deze criteria wordt voldaan, dient een toelichting te worden gegeven op de verstrekte werkgeversgegevens en gegevens over het aantal werkzame personen. Pagina 3 van 12

8 WE RKG EVERSGEGEVENS 1 Direct aan het bpf gebonden werkgevers Hoeveel werkgevers vallen direct onder de werkingssfeer van het verplichtgestelde bpf? Geef aan op welke peildatum dan wel over welke periode de gegevens verzameld zijn Werkgevers gebonden door de werkingssfeer van de verplichtstelling Wat is het totale aantal werkgevers dat valt onder de werkingssfeer van het verplichtgestelde bpf? Geef aan op welke peildatum dan wel over welke periode de gegevens verzameld zijn De wijze waarop de gegevens zijn verkregen over het aantal werkgevers dat direct en in totaal onder de werkingssfeer van het bpf valt moet worden toegelicht. Daarvoor is onderstaand een aantal aandachtspunten opgenomen. Afhankelijk van de gehanteerde methode kunnen de aandachtspunten al dan niet relevant zijn. Indien een van de genoemde methoden van toepassing is, dienen de vragen waarvoor een 0 is opgenomen te worden aangekruist en te worden beantwoord. De toelichting kunt u opnemen in het daarvoor opgenomen tekstvak. Als u meer ruimte in het tekstvlak nodig heeft klikt u op de rand van het tekstvlak en kunt u door te slepen het tekstvak vergroten. De eerste vraag dient altijd te worden beantwoord. Er zijn globaal 3 methoden, die elkaar overigens niet uitsluiten: gebruik maken van bestaande bronnen/bestanden, onderzoek en extrapolatie. Daarnaast moet zonodig een toelichting worden gegeven op de actualiteit van de gebruikte gegevens. Achter de genoemde aandachtspunten is een verwijzing opgenomen naar een uitgebreidere toelichting in deel 2 van dit formulier. Dat deel gaat in op de gehanteerde onderzoeksmethode (ad. 1); de gebruikte bronnen (ad. 2); de wijze van meting (ad. 3); de relatie tot de werkingssfeer (ad. 4); en de actualiteit van de gegevens (ad. 5). 1 Een werkgever valt direct onder de werkingssfeer van het verplichtgestelde bpf als hij lid is van een werkgeversorganisatie die betrokken is bij de aanvraag om verplichtstelling. Pagina 4 van 12

9 Bestaande bronnen/bestanden Geef voor het uitgevoerde onderzoek naar de bij vraag 1 en 2 opgegeven aantallen een beschrijving van: de gebruikte bronnen (ad. 2) de bronnen in relatie tot de werkingssfeer (ad. 4) de uitgevoerde correctie in de bronbestanden (ad. 4) Voor het toetsen van de representativiteit hebben wij op basis van de ledenlijsten van de 3 werkgeversverenigingen in de tandtechniek (NWVT, de BTT en de VLHT) bepaald welke werkgevers en hoeveel werkgevers er georganiseerd zijn. Voor de bepaling van het totaal aantal werkgevers is gebruik gemaakt van het administratiebestand van het pensioenfonds (opgave van ). LI Er is gebruik gemaakt van meerdere bestanden. Geef onderstaand een beschrijving van: de representativiteit van de bestanden (ad. 2) uitgevoerde correcties voor dubbeltellingen (ad. 2) de wijze van matching van de bestanden (ad. 1) De bestanden van de werkgeversorganisaties en van de pensioenadministratie zijn één op één gematched. Er zijn geen dubbeltellingen. Wel is het mogelijk dat er werkgevers zijn die bij nader inzien wel gematched zouden moeten zijn. Dit zou het reoresentativiteitscijfer naar boven kunnen bijstellen. De bronnen sluiten niet volledig aan bij de werkingssfeer, Geef een beschrijving van: de correcties die zijn uitgevoerd (ad. 4) N.v.t. Onderzoek El Er is (aanvullend) steekproefonderzoek uitgevoerd, bijvoorbeeld op basis van een enquête. Geef een beschrijving met cijfermatige onderbouwing van: de gehanteerde methodiek (ad. 1) het steekproefkader in relatie tot de werkingssfeer (ad. 1) de respons (ad. 1) de representativiteit van de steekproef (ad. 1) eventueel gebruik van aanvullende informatie (ad. 1) toegepaste berekeningen en schattingen (ad. 1) 1 N.v.t. Extra rjolatie El Onderzoeksgegevens zijn middels andere bronnen gextrapoleerd. Geef een beschrijving met cijfermatige onderbouwing van: de hiervoor gebruikte bronnen (ad. 2) Pagina5 van 2

10 de representativiteit van het verkregen bestand (ad. 2) de verschillen tussen de bronnen (ad. 2)) eventueel uitgevoerde correcties (ad. 4) N.v.t. Peildatum IZ Er zijn gegevens gebruikt ouder dan een jaar, (terug)gerekend vanaf de datum van indiening van de aanvraag. Geef een beschrijving van: de reden waarom het niet mogelijk is om gegevens van recenter datum te leveren (ad. 5) de aannemelijkheid dat sindsdien binnen de bedrijfstak geen grote fluctuaties in de genoemde aantallen zijn opgetreden. Indien wel sprake is van grote fluctuaties is aanvullend onderzoek of extrapolatie nodig (ad. 5) 1 N.v.t. 1 Overici El Overige opmerkingen N.v.t. Pagina 6 San 12

11 GEGEVENS WERKZAME PERSONEN 3 Direct aan het bpf gebonden werknemers 2 Hoeveel werknemers worden direct aan het bpf gebonden (in voorkomend geval inclusief personen die in een andere hoedanigheid werkzaam zijn in de bedrijfstak(ken)zoals zzp-ers)? In voorkomend geval: het aantal personen dat in een andere hoedanigheid werkzaam is in de bedrijfstak(ken) en direct aan het bpf gebonden is? 1 n.v.t. Geef aan op welke peildatum dan wel over welke periode de gegevens verzameld zijn Werknemers gebonden door de verplichtstelling Wat is het totale aantal werknemers dat valt onder de werkingssfeer van de verplichtstelling (in voorkomend geval inclusief personen die in een andere hoedanigheid werkzaam zijn in de bedrijfstak(ken) zoals zzp-ers)? In voorkomend geval: het aantal personen dat in een andere hoedanigheid werkzaam is in de bedrijfstak(ken) en waarop de verplichtstellingsaanvraag betrekking heeft? 1 n.v.t. Geef aan op welke peildatum dan wel over welke periode de gegevens verzameld zijn De wijze waarop de gegevens zijn verkregen over het aantal werkzame personen, dat direct en in totaal onder de werkingssfeer van het verplichtgestelde bpf valt, moet worden toegelicht. Daarvoor is onderstaand een aantal aandachtspunten opgenomen. Afhankelijk van de gehanteerde methode kunnen de aandachtspunten al dan niet relevant zijn. Indien een van de genoemde methoden van toepassing is, dienen de vragen waarvoor een D is opgenomen te worden aangekruist en te worden beantwoord. De toelichting kunt u 2 Een werknemer velt direct onder de werkingssfeer van het bpf als hij werkzaam is bij een werkgever die lid is van een werkgeversorganisatie betrokken bij het bpf. Pagina 7 van 12

12 opnemen in het daarvoor opgenomen tekstvak. Als u meer ruimte in het tekstvlak nodig heeft, klikt u op de rand van het tekstvlak en kunt u door te slepen het tekstvak vergroten. De eerste vraag dient altijd te worden beantwoord. Er zijn globaal 3 methoden, die elkaar overigens niet uitsluiten: gebruik maken van bestaande bronnen/bestanden, onderzoek, en extrapolatie. Daarnaast moet zonodig een toelichting worden gegeven op de actualiteit van de gebruikte gegevens. Achter de genoemde aandachtspunten is een verwijzing opgenomen naar een uitgebreidere toelichting in deel 2 van dit formulier. Dat deel gaat in op de gehanteerde onderzoeksmethode (ad. 1); de gebruikte bronnen (ad. 2); de wijze van meting (ad. 3); de relatie tot de werkingssfeer (ad. 4); en de actualiteit van de gegevens (ad. 5). Bestaande bronnen/bestanden Voor het uitgevoerde onderzoek, geef een beschrijving van: de gebruikte bronnen (ad. 2) de bronnen in relatie tot de werkingssfeer (ad. 4) de uitgevoerde correctie in de bronbestanden (ad. 4) de gehanteerde meeteenheid (ad. 3) Voor het toetsen van de representativiteit hebben wij op basis van de ledenlijsten van de 3 werkgeversverenigingen in de tandtechniek (NWVT, de BTT en de VLHT) bepaald hoeveel werknemers er georganiseerd zijn. Voor de bepaling van het totaal aantal werknemers is gebruik gemaakt van het administratiebestand van het pensioenfonds (opgave van ). LI Indien gebruik is gemaakt van meerdere bestanden, geef een beschrijving van: de representativiteit van de bestanden (ad. 2) uitgevoerde correcties voor dubbeltellingen (ad. 2) de wijze van matching van bestanden (ad. 1) De bestanden van de werkgeversorganisaties en van de pensioenadministratie zijn één op één gematched. Er zijn geen dubbeltellingen. Wel is het mogelijk dat er werkgevers zijn die bij nader inzien wel gematched zouden moeten zijn. Dit zou het representativiteitscijfer naar boven kunnen bijstellen. L Sluiten de bronnen niet volledig aan bij de werkingssfeer, geef een beschrijving van: de correcties die zijn uitgevoerd (ad. 4) 1 n.v.t. Onderzoek LI Is er aanvullend steekproefonderzoek uitgevoerd, bijvoorbeeld op basis van een enquête, geef een beschrijving van: de gehanteerde methodiek (ad. 1) het steekproefkader in relatie tot de werkingssfeer (ad. 1) Pagina8van 2

13 de respons (ad. 1) de representativiteit van de steekproef (ad. 1) eventueel gebruik van aanvullende informatie (ad. 1) toegepaste berekeningen en schattingen (ad. 1 n.v.t. Extraolatie Indien onderzoeksgegevens middels andere bronnen zijn geëxtrapoleerd, geef een beschrijving van: de hiervoor gebruikte bronnen (ad. 2) de representativiteit van het verkregen bestand (ad. 2) de verschillen tussen de bronnen (ad. 2) eventueel uitgevoerde correcties (ad. 4) 1 n.v.t. Peildatum L Zijn gegevens gebruikt ouder dan een jaar, (terug)gerekend vanaf de datum van indiening van de aanvraag, geef een beschrijving van: de reden waarom het niet mogelijk is om gegevens van recenter datum te leveren (ad. 5) de aannemelijkheid dat sindsdien binnen de bedrijfstak geen grote fluctuaties in de genoemde aantallen zijn opgetreden. Indien wel sprake is van grote fluctuaties is aanvullend onderzoek of extrapolatie nodig (ad. 5) 1 N.v.t. Overici L Overige opmerkingen 1 n.v.t. 2 TOELICHTING De door partijen bij een aanvraag tot (wijziging/intrekking van de) verplichtstelling van de deelname in een bpf aangeleverde representativiteitsgegevens dienen, ten behoeve van de beoordelingscriteria, te worden voorzien van een toelichting op de volgende punten: 1. De wijze waarop het onderzoek is uitgevoerd a. populatieonderzoek b. steekproefonderzoek c. extrapolatie 2. De gebruikte bronnen voor het onderzoek Pagina9van 12

14 a. uitgevoerde correcties 3. De wijze van meting a. aard van de gegevens 4. De relatie tot de werkingssfeer van de verplichtstelling a. uitgesloten werkzame personen b. vrijwillige aansluiting c. vrijgestelden d. deelnameleeftijd 5. De peildatum of de periode waarop de cijfers betrekking hebben ad 1 Gehanteerde onderzoeksmethode Het is noodzakelijk dat een beschrijving van de gehanteerde onderzoeksmethode wordt gegeven. Het gaat om de vraag hoe de gegevens zijn verzameld. Idealiter wordt er gebruik gemaakt van populatiebestanden, zowel voor werkgeversaantallen als aantallen werkzame personen. Indien geen populatiegegevens beschikbaar zijn, kan gebruik worden gemaakt van steekproefonderzoek. Het gebruik van steekproefgegevens vereist dat een toelichting wordt gegeven op de uitvoering van de enquête, de respons, de representativiteit, verzamelde aanvullende informatie, uitgevoerde berekeningen en schattingen. Aandachtspunten: Beschrijving van de gehanteerde onderzoeksmethode. Een beschrijving van de hierbij gebruikte bestanden. De manier waarop de steekproef is getrokken (waaronder het gebruikte steekproefkader). De respons van de steekproef. De representativiteit van het steekproefonderzoek. Op bestanden toegepaste correcties ten opzichte van de populatie; Het gebruik van aanvullende informatie. De manier waarop berekeningen, schattingen en eventuele extrapolaties zijn uitgevoerd. Het is niet zorgvuldig om het aantal werkzame personen van niet responderende bedrijven op nul te schatten. Streef altijd naar de verkrijging van gegevens uit één bronbestand. Dit doet u door het bestand, waarin de gegevens van de bij het bpf betrokken werkgevers zijn opgenomen, te matchen met het bestand waarin de totale aantallen werkgevers en werkzame personen zijn opgenomen. Een nadere uitleg over de uitvoering van het matchen van bestanden is te vinden in het rapport Kwaliteit representativiteitsgegevens bij avv-verzoeken, Stand van Zaken 2008, eindrapport, p. 20 (zie de website onder achtereenvolgens: Actueel; Archief; 2008; Kwaliteit representativiteitsgegevens bij avv verzoeken 2008). ad 2 Gebruikte bronnen Een representativiteitsopgave moet een beschrijving bevatten van de gebruikte bronnen. Niet alle bronnen zijn even betrouwbaar. Ook zijn niet alle bronnen even volledig gegeven de werkingssfeer van de verplichtstelling. Inherent hieraan is het gebruik van meerdere bronnen. Van belang is dat de gebruikte bronnen en de daarbij gehanteerde berekeningen goed worden beschreven. Aandachtspunten: Het is aan te bevelen zo min mogelijk bronnen te gebruiken. Worden gegevens uit verschillende bronnen gebruikt, dan vereist dit een toelichting op onderlinge vergelijkbaarheid waarbij aandacht nodig is Pagina lovan 12

15 voor dubbeltellingen, uitgesloten groepen werkzame personen en verschillen in meetmomenten. Gebruik van branche- of sectoronderzoek vereist een toelichting op de representativiteit van de gegevens. Aandacht vereist de periode waarin het onderzoek is gehouden, de onderzoeksmethode en de relatie tot de werkingssfeer. Ten aanzien van de gebruikte bronnen wordt aandacht gevraagd voor de vrijwillig aangesloten werkgevers, (gedeeltelijk) vrijgestelde werkgevers en de actualiteit van de gegevens. ad3 Wijze van meting Uitgangspunt bij het berekenen van het representativiteitscijfer is dat de teller en de noemer worden uitgedrukt in dezelfde eenheid. Idealiter worden de teller en de noemer uitgedrukt in aantallen personen. Andere meeteenheden worden in principe afgeraden. Andere maatstaven die worden gebruikt om tot een berekening te komen van het aantal personen zijn de loonsom, aantal fte s of omzetgegevens. U dient dan wel aannemelijk te maken dat de gebruikte maatstaf een goede afspiegeling is van het aantal personen zodat geen sprake is van een systematische, eenzijdige vertekening van de representativiteitsgegevens. In geval van fte als meeteenheid moet aannemelijk worden gemaakt dat de parttimefactor van bij het bpf betrokken werkgevers ten opzichte van door de verplichtstelling gebonden werkgevers vergelijkbaar is. Dit betreft de eis van interne consistentie. Teller en noemer moeten in dezelfde eenheid worden uitgedrukt en de peildata moeten vergelijkbaar zijn. Aandachtspunten: De wijze van meting moet dezelfde zijn voor teller en noemer. De eenheid moet gelijk zijn. Gegevens moeten ofwel standcijfers 6f stroomcijfers zijn. De gegevens moeten zijn uitgedrukt in dezelfde eenheid. In de teller aantallen personen dan ook in de noemer aantallen personen gebruiken. Het gebruik van een andere meeteenheid dan aantallen personen vereist een gedegen toelichting op het gebruikte bestand en in hoeverre de gebruikte maatstaf een goede afspiegeling is van het aantal werkzame personen. ad 4 Relatie tot de werkingsfeer De representativiteitsopgave dient gerelateerd te zijn aan de werkingssfeer van het verplichtgestelde bpf. In de werkingssfeer uitgesloten categorieën werkzame personen moeten dan ook in de tellingen voor de representativiteitsopgave buiten beschouwing worden gelaten. Het is van belang dat daadwerkelijk gemeten wordt wat beoogd was. Het gaat hier om de validiteit van de gegevens. Aandachtspunten: Aandacht voor vrijwillig aangesloten werkgevers die in de representativiteitsopgave niet mogen worden meegenomen. De bronnen mogen niet vervuild zijn met werkzame personen die niet onder de werkingssfeer vallen. Hierbij kan gedacht worden aan bijvoorbeeld hoger personeel. In de tellingen moeten van de verplichte deelname in het bpf vrijgestelde werkgevers en hun werknemers wel worden meegerekend. Bestanden dienen indien van toepassing- gecorrigeerd te worden voor jongeren die niet onder de werkingssfeer van de verplichtstelling vallen vanwege een ondergrens in de deelnameleeftijd. ad 5 Actualiteit van de cijfers Voor de representativiteitsopgave dient de datum of de periode waarop de cijfers betrekking hebben te worden vermeld. Als regel geldt dat gegevens, om te voldoen aan de eis van actualiteit, in beginsel niet ouder dan één jaar mogen zijn gerekend vanaf de datum van indiening van de aanvraag. Tevens Pagina II van 12

16 geldt dat de verschillende peildata niet te ver uit elkaar moeten liggen, omdat anders de interne consistentie van de representativiteitsopgave in het geding is. Als uitgangspunt hierbij geldt dat de peildata niet meer dan één jaar uiteen mogen liggen. In geval de peildata te ver in het verleden liggen kunnen de gegevensbestanden op basis van de werkgelegenheidsontwikkeling in de branche worden geactualiseerd, oftewel geëxtrapoleerd. De marktontwikkelingen in het verleden vormen de basis om de huidige waarden met een zekere onzekerheidsmarge te voorspellen. Het is dan wel van belang om expliciet te vermelden op welke gegevens deze extrapolatie is gebaseerd en hoe die is uitgevoerd. De bestanden die hiervoor gebruikt worden moeten vergelijkbaar zijn naar bijvoorbeeld verhouding voltijders-deeltijders of de verhouding grote-kleine bedrijven. Aandachtspunten: De actualiteit van de gebruikte gegevens. Deze mogen gerekend vanaf de datum van indiening van de aanvraag in beginsel niet ouder zijn dan 1 jaar. Indien de gebruikte gegevens ouder zijn, dient vermeld te worden waarom het niet mogelijk is om gegevens van recenter datum te leveren (zie ook aanvulling bij de vraag over actualiteit). Het toepassen van extrapolatie. Indien op basis van andere gegevensbronnen de gegevens voor de representativiteitsopgave zijn geactualiseerd dient aangegeven te worden welke bronnen gebruikt zijn en op welke wijze voor onderlinge afwijkingen tussen de bronnen is gecorrigeerd. Een nadere uitleg over de wijze van extrapoleren is te vinden in het rapport Kwaliteit representativiteitsgegevens bij avv verzoeken, Stand van Zaken 2008, eindrapport, p. 21 (zie de website onder achtereenvolgens: Actueel; Archief; 2008; Kwaliteit representativiteitsgegevens bij avv verzoeken 2008 ). De peildatum dan wel de periode waarop de gegevens betrekking hebben. Pagina 12 van 12

17 Actuariële en Bedrjfstechnische Nota Stichting Pensioenfonds voor de Tandtechniek Versienummer 1.0 Datum Juni 2013

18 Inhoudsopgave 1 Verantwoording 5 2 Organisatie Organisatiestructuur Doelstelling Organisatie van het fonds Bestuur Bestuurlijke commissies Geschillencommissie Deelnemersraad Verantwoordingsorgaan Visitatiecommissie Compliance Officer Certificering Uitbesteding 12 3 Goed Pensioenfondsbestuur Verantwoord ondernemen Beheerssysteem bestuur Deskundigheid Opleiding Vergoedingsregeling Evaluatiebeleid Integriteit Klachten en geschillen Communicatie 17 4 DePensioenregeling Verplichtstelling Aansluiting van werkgevers bij het pensioenfonds Vrijstelling van verplichte deelname Verkrijgen deelnemerschap Vrijwillige voortzetting Hoofdlijnen van het uitvoeringsreglement 20 Actuariële en Bedrijfstechnische Nota - Stichting Pensioenfonds voor de Tandtechniek

19 4.7 Kenmerken van de pensioenregeling 24 5 Financiële Opzet Voorziening pensioenverplichtingen Beleid flexibiliserings- en afkoopfactoren De reserves Financiering Vereist eigen vermogen 37 6 Vermogensbeheer Inleiding Strategisch beleggingsbeleid De uitvoering van het vermogensbeheer Strategische allocatie Normportefeuille en bandbreedtes Rebalancing Intern/extern verdeling Dynamische asset allocatie Vastrentende waarden Aandelen Vastgoed Alternatieve categorieën Liquiditeiten Afdekken valuta risico Derivaten Risicobeheersing Securities lending Verantwoord beleggen Brokers en tegenpartijen Benchmark Resultaatsevaluatie Mandaat vermogensbeheer Waarderingsgrondslagen algemeen Vastgoedbeleggingen Aandelen Vastrentende waarden Derivaten Overige beleggingen Liquiditeitsanalyse 56 Actuariële en Bedrijtstechnische Nota - Stichting Pensioenfonds voor de Tandtechniek 3 / 66

20 7 Sturingsmiddelen Het premiebeleid Het toeslagenbeleid Het beleggingsbeleid Korting van pensioenaanspraken en pensioenrechten 59 8 Risicobeheersing 60 9 Herstelplan 61 locrisisplan 62 IlOndertekening 63 Bijlagen 65 Actuariële en Bedrijfstechnische Nota - Stichting Pensioenfonds voor de Tandtechniek

21 1 Verantwoording Naam Aard fonds Vestigingsplaats (statutair) Kamer van Koophandel - inschrijvingsnummer De Nederlandsche Bank - relatienummer Stichting Pensioenfonds voor de Tandtechniek Bedrijfstakpensioenfonds Utrecht Actuariële en bedrijfstechnische nota De Actuariële en bedrijfstechnische nota (abtn) beschrijft de wijze waarop het fonds uitvoering geeft aan het bepaalde in artikel 145 van de Pensioenwet (PW) en paragraaf 9 van het Besluit financieel toetsingskader pensioenfondsen (FTK). De abtn geeft inzicht in functioneren van het pensioenfonds als geheel en kan als bedrijfsplan worden opgevat dat door het bestuur ten uitvoer wordt gebracht. In deze nota wordt de organisatiestructuur en het interne beheersingssysteem van het fonds, de inhoud van de pensioenregeling, de financiële opzet, het vermogensbeheer en de financiële sturingsmiddelen beschreven. De beschrijvingen die deze abtn bevat zijn zodanig dat De Nederlandsche Bank (DNB) op basis van deze abtn tot een oordeel kan komen over de wijze waarop wordt voldaan aan het bij en krachtens de Pensioenwet bepaalde. Het fonds legt iedere wijziging in de abtn binnen twee weken na de vaststelling van die wijziging voor aan DNB. Deze abtn is door het bestuur vastgesteld op 11juni Deze abtn geldt met ingang van 1 januari 2013 en vervangt alle voorgaande nota s. Actuariële en Bedrijfstechnische Nota - Stichting Pensioenfonds voor de Tandtechniek

22 2 Organisatie 2.1 Organisatiestructuur Beleggingsadviescommissie DVO Commissie Communicatie commissie Bestuur Verantwoordingsorgaan Visitatiecommissie Compliance Officer ] Adviescommissie bezwaar schriften vrijstellingsbesluiten Certificerend Accountant Geschillencommissie Certificerend Actuaris Deelnemersraad Syntrus Achmea Syntrus Achmea Pensioenbeheer Syntrus Achmea Vermogensbeheer Syntrus Achmea Real Estate & Finance 2.2 Doelstelling Het fonds heeft ten doel werknemers, gewezen werknemers en hun nagelaten betrekkingen te beschermen tegen geldelijke gevolgen van ouderdom, arbeidsongeschiktheid en overlijden, overeenkomstig het bepaalde in de statuten en reglementen van het fonds. Het bestuur bepaalt het beleid en draagt zorg voor handhaving en uitvoering van de statuten en reglementen. Bij de uitvoering van de pensioenregeling wordt het bestuur terzijde gestaan door een externe administrateur, vermogensbeheerders, accountant en actuaris. De administrateur en vermogensbeheerders functioneren onder toezicht en verantwoordelijkheid van het bestuur. Actuariële en Bedrijfstechnische Nota - Stichting Pensioenfonds voor de Tandtechniek

23 2.3 Organisatie van het fonds Bestuur Het bestuur van het fonds is belast met de bepaling van het beleid van het fonds, alsmede met de zorg voor de uitvoering van de statuten en de reglementen. Het dagelijks beleid van het fonds wordt bepaald door ten minste twee personen uit het bestuur. De uitvoering van het dagelijks beleid is opgedragen aan de administrateur. Het bestuur is paritair samengesteld uit vertegenwoordigers van werkgevers- en werknemersverenigingen. Het bestuur bestaat uit acht leden die worden benoemd door het bestuur, van wie vier op voordracht van de werkgeversverenigingen, te weten: twee door de Vereniging van Laboratoriumhoudende Tandtechnici in Nederland; één door de Branchevereniging Tandtechniek; één door de Nederlandse Werkgeversvereniging Tandtechniek; en vier op voordracht van de werknemersverenigingen, te weten: twee door de FNV Bondgenoten; één door de CNV Vakmensen; één door De Unie, vakbond voor Industrie en Dienstverlening. Voor ieder bestuurslid die door de vereniging, die dit lid heeft voorgedragen, een plaatsvervanger voorgedragen en door het bestuur benoemd. De plaatsvervanger treedt alleen op als bestuurslid bij ontstentenis of belet van het lid als wiens plaatsvervanger hij is benoemd. Het bestuur kiest uit zijn midden een werkgeversvoorzitter en een werknemersvoorzitter. De functies van voorzitter en secretaris worden om beurten, telkens voor de tijd van twee jaar, door de werkgeversvoorzitter respectievelijk werknemersvoorzitter vervuld. Het bestuur heeft de volgende bevoegdheden: Het vaststellen en/of wijzigen van de statuten en pensioenreglement; Het vaststellen en/of wijzigen van het uitvoeringsreglement; Het vaststellen en/of wijzigen van uitvoeringsbesluiten; Het sluiten van overeenkomsten tot verkrijging, vervreemding en bezwaring van registergoederen Het mandateren van zijn bevoegdheden om besluiten te nemen dan wel (rechts)handelingen te verrichten aan de administrateur; Actuariële en Bedrijfstechnische Nota - Stichting Pensioenfonds voor de Tandtechniek

24 T Het mandateren van zijn bevoegdheden tot het aangaan van overeenkomsten in het kader van het vermogensbeheer en het vastgoedbeheer (daaronder begrepen het aangaan van overeenkomsten tot verkrijging, vervreemding en bezwaring van registergoederen) aan de administrateur; Het benoemen van de externe certificerend accountant en de externe certificerend actuaris. Het bestuur stelt zich bij het uitoefenen van zijn taak onafhankelijk op en handelt uitsluitend ten behoeve van de belangen van de (gewezen) deelnemers, de (gewezen) partners en de aangesloten werkgevers. Het bestuurswerk is gescheiden van het cao-overleg. Het bestuur inventariseert jaarlijks de (neven)functies van de bestuurs- en commissieleden. Hierover wordt gerapporteerd in het jaarverslag van het fonds. De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van het bestuur zijn vastgelegd in de statuten van het fonds. Het bestuur heeft in de statuten vastgelegd langs welke procedure bestuursleden kunnen worden benoemd, geschorst of ontslagen. Het bestuur vergadert minimaal vier keer per jaar. Daarnaast vergadert het bestuur ten minste eenmaal per jaar met het verantwoordingsorgaan en tweemaal per jaar met de deelnemersraad van het fonds Bestuurlijke commissies Het bestuur heeft vier bestuurlijke commissies ingesteld. De taak van deze commissies is het voorbereiden van onderwerpen waar het bestuur een besluit over moet nemen. De commissies kunnen tijdens de voorbereidingsfase dieper ingaan op de achtergronden en de consequenties van te nemen beslissingen. De leden van de bestuurlijke commissies worden hierin bijgestaan door deskundigen van de uitvoerder. Het bestuur heeft de volgende bestuurlijke commissies ingesteld. Beleggingsadviescommissie De beleggingsadviescommissie (BAC) bestaat uit drie leden: twee leden van werkgeverszijde en één lid van werknemerszijde). De leden worden benoemd door het bestuur. De BAC wordt ondersteund door specialisten van Syntrus Achmea Vermogensbeheer en Syntrus Achmea Real Estate & Finance. De BAC heeft een adviserende bevoegdheid. De BAC adviseert en ondersteunt het bestuur van het fonds inzake het beleggingsbeleid en de wijze waarop daaraan uitvoering wordt gegeven. Commissie dienstverlening De commissie dienstverlening (DVO) bestaat uit twee leden van werkgeverszijde en één lid van werknemerszijde. De leden worden benoemd door het bestuur. De commissie DVO heeft als taak de dienstverlening van de uitvoeringsorganisatie (Syntrus Achmea Pensioenbeheer) te beoordelen en de kwaliteit van die dienstverlening te toetsen. Actuariële en Bedrijfstechnische Nota - Stichting Pensioenfonds voor de Tandtechniek

25 : Communicatiecommissie De communicatiecommissie bestaat uit twee leden, beide van werkgeverszijde. De leden worden benoemd door het bestuur. De communicatiecommissie heeft als taak het bestuur te adviseren over alle communicatieaangelegenheden van het fonds Adviescommissie bezwaarschriften De adviescommissie bezwaarschriften vrijstellingsbesluiten bestaat uit een voorzitter en twee leden die door het bestuur, voor een periode van vier jaar, worden benoemd. De voorzitter maakt geen deel uit van en is niet werkzaam onder de verantwoordelijkheid van het bestuur. De adviescommissie bezwaarschriften vrijstellingsbesluiten adviseert het bestuur bij nemen van een beslissing over een door een belanghebbende ingediend bezwaar tegen een vrijstellingsbesluit van het bestuur. De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de adviescommissie zijn verder uitgewerkt in een reglement Geschillencommissie De geschillencommissie bestaat uit een voorzitter en twee leden. Het bestuur benoemt telkens voor vier jaar de voorzitter en de beide overige leden van de geschillencommissie. Het lid namens de werkgevers wordt voorgedragen door de werkgeversverenigingen (Vereniging van Laboratoriumhoudende Tandtechnici in Nederland, Branchevereniging Tandtechniek, Nederlandse Werkgeversvereniging Tandtechniek). Het lid namens werknemers wordt voorgedragen door de werknemersverenigingen (FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen en De Unie, vakbond voor Industrie en Dienstverlening). Tot voorzitter kan niet worden benoemd een persoon die werkgever of werknemer is in de tandtechniek. Een persoon die lid is van het bestuur, de deelnemersraad, het verantwoordingsorgaan of het intern toezicht kan niet worden benoemd tot lid van de commissie. De geschillencommissie adviseert het bestuur over geschillen tussen deelnemers, gewezen deelnemers, andere aanspraakgerechtigden, pensioengerechtigden of werkgevers en het fonds inzake besluiten van het bestuur. De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de geschillencommissie zijn vastgelegd in de statuten van het fonds en verder uitgewerkt in een reglement Deelnemersraad De deelnemersraad bestaat statutair uit acht leden. Van de acht zetels zijn er zes bezet; er zijn twee vacatures. Actuariële en Bedrijfstechnische Nota - Stichting Pensioenfonds voor de Tandtechniek

26 4 - VS De leden worden benoemd door de werknemersverenigingen (FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen en De Unie, vakbond voor Industrie en Dienstverlening) en door verenigingen van pensioengerechtigden. De deelnemersraad adviseert het bestuur desgevraagd of uit eigen beweging over aangelegenheden die het fonds betreffen. De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de deelnemersraad zijn vastgelegd in de statuten van het fonds en verder uitgewerkt in een reglement. Het bestuur stelt de deelnemersraad in ieder geval in de gelegenheid advies uit te brengen over elk voorgenomen besluit van het bestuur tot: het nemen van maatregelen van algemene strekking; wijziging van de statuten en reglementen van het fonds; vaststelling van het jaarverslag, de jaarrekening, de actuariële en bedrijfstechnische nota en een korteen langetermijnherstelplan; vermindering van de verworven pensioenaanspraken en pensioenrechten; het vaststellen en wijzigen van het toeslagbeleid, dan wel het verlenen van toeslagen; gehele of gedeeltelijke overdracht van de verplichtingen van het fonds of de overname van verplichtingen door het fonds; liquidatie van het fonds; het sluiten, wijzigen of beëindigen van een uitvoeringsovereenkomst; het terugstorten van premie of geven van premiekorting Verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan bestaat uit drie leden. Een lid vertegenwoordigt de deelnemers, een lid vertegenwoordigt de pensioengerechtigden en een lid vertegenwoordigt de werkgevers. De leden die de deelnemers en de pensioengerechtigden vertegenwoordigen worden benoemd door de werknemersverenigingen (FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen en De Unie, vakbond voor Industrie en Dienstverlening). Het lid dat de aangesloten werkgevers vertegenwoordigt wordt benoemd door de werkgeversverenigingen (Vereniging van Laboratoriumhoudende Tandtechnici in Nederland, Branchevereniging Tandtechniek, Nederlandse Werkgeversvereniging Tandtechniek). Het bestuur legt verantwoording af aan het verantwoordingsorgaan over het beleid en de wijze waarop het beleid is uitgevoerd. Tevens legt het bestuur verantwoording af over de naleving van de Principes voor goed fondsbestuur. Het verantwoordingsorgaan heeft de bevoegdheid een oordeel te geven over het handelen van het bestuur, over het door het bestuur uitgevoerde beleid en over beleidskeuzes voor de toekomst. Het verantwoordingsorgaan baseert zijn oordeel op het jaarverslag van het fonds, de jaarrekening, de bevindingen van het intern toezicht en overige informatie. Het oordeel van het verantwoordingsorgaan ten aanzien van het handelen van het bestuur in een bepaald boekjaar wordt samen met de reactie van het bestuur op dat oordeel in het jaarverslag over het betreffende boekjaar opgenomen. Actuariële en Bedrijfstechnische Nota - Stichting Pensioenfonds voor de Tandtechniek

27 .1 Naast de bevoegdheid een oordeel te vellen, heeft het verantwoordingsorgaan ook nog het recht om advies uit te brengen ten aanzien van: het vaststellen en wijzigen van de vergoedingsregeling voor bestuursleden: het wijzigen van het beleid ten aanzien van het verantwoordingsorgaan; de vorm, inrichting en samenstelling van het interne toezicht; het vaststellen en wijzigen van een interne klachten- en geschillenprocedure; het vaststellen en wijzigen van het communicatie- en voorlichtingsbeleid. De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van het verantwoordingsorgaan zijn vastgelegd in de statuten van het fonds en verder uitgewerkt in een reglement Visitatiecommissie Het intern toezicht is vormgegeven via een visitatiecommissie. De visitatiecommissie bestaat uit drie onafhankelijke, deskundige personen. De visitatiecommissie heeft als opdracht om eens per drie jaar het functioneren van (het bestuur van) het fonds kritisch te bezien. De leden zijn op geen enkele wijze betrokken bij het functioneren van het fonds. De leden worden benoemd door het bestuur, nadat het verantwoordingsorgaan advies over de beoogde samenstelling heeft uitgebracht. De leden van de visitatiecommissie dienen te beschikken over meerjarige bestuurlijke ervaring en dienen in staat te zijn het functioneren van het bestuur te beoordelen. De visitatiecommissie dient een onafhankelijk oordeel te velen over het functioneren van het bestuur als zodanig. In die beoordeling dienen de volgende zaken te worden betrokken: het beoordelen van beleids- en bestuursprocedures, bestuursprocessen en de checks and balances binnen het fonds; het beoordelen van de wijze waarop het fonds wordt aangestuurd; het beoordelen van de wijze waarop door het bestuur wordt omgegaan met de risico s op de langere termijn. De visitatiecommissie rapporteert na afronding van de visitatie aan het bestuur. De rapportage wordt opgenomen in het jaarverslag. De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de visitatiecommissie zijn vastgelegd in de statuten en verder uitgewerkt in een reglement Compliance Officer Voor het bestuur geldt een gedragscode. Deze code omvat een aantal geciragsregels, dat moet waarborgen dat de (schijn van) vermenging van zakelijke en privébelangen wordt voorkomen. De gedragsregels hebben betrekking op de geheimhoudingsplicht en het voorkomen van conflicten tussen het Actuariële en Bedrijfstechnische Nota - Stichting Pensioenfonds voor de Tandtechniek 11166

28 belang van het fonds en privébelangen en op het voorkomen van het gebruik van vertrouwelijke informatie van het fonds voor privédoeleinden. De bestuursleden ondertekenen ieder jaar de gedragscode. De compliancewerkzaamheden in het kader van de gedragsode worden uitgevoerd door bureau Cijf rs. Als Compliance Officer is de heer B.M. Peters, verbonden aan het Nederlands Compliance Instituut aangesteld. 2.4 Certificering Het boekjaar van het fonds loopt gelijk met het kalenderjaar. Het fonds stuurt de voorgeschreven verslagstaten voor 1 juli aan DNB. Het fonds zorgt voor een onafhankelijke controle van de verslagstaten. Actuaris De certificerend actuaris toetst jaarlijks de fondsmiddelen en beoordeelt de vermogenspositie van het fonds. Op basis hiervan geeft de certificerend actuaris een actuariële verklaring af en een toelichtend en verklarend rapport. De certificerend actuaris waarmerkt de actuariële verslagstaten voor DNB. Het bestuur heeft de heer ir. drs.g. Veluwenkamp AAG, verbonden aan Towers Watson BV., aangesteld als extern certificerend actuaris. Als waarborg voor de onafhankelijkheid verricht de extern certificerend actuaris geen advieswerkzaamheden voor het fonds. Het bestuur maakt voor de actuariële advieswerkzaamheden gebruik van Syntrus Achmea Vermogensbeheer. De adviserend actuaris van Syntrus Achmea Vermogensbeheer adviseert het bestuur bij de interpretatie van het periodieke ALM-onderzoek (als basis voor het beleggingsbeleid) als bij het (te voeren) premie-, toeslag- en beleggingsbeleid. Accountant Het bestuur heeft een externe accountant belast met de jaarlijkse controle van de jaarrekening van het fonds en de certificering van de boekhoudkundige verslagstaten voor DNB. De accountant doet verslag van zijn bevindingen door middel van een accountantsrapport aan het bestuur en een controleverklaring. Thans fungeert de heer drs. H.C. van der Rijst RA, verbonden aan PricewaterhouseCoopers, als certificerend accountant. 2.5 Uitbesteding Pensioen- en vermogensbeheer Het bestuur heeft de pensioenadministratie, het bestuurssecretariaat en het vermogensbeheer uitbesteed aan Syntrus Achmea. Het bestuur heeft Syntrus Achmea gemandateerd voor de hieraan verbonden werkzaamheden. Actuariële en Bedrijfstechnische Nota - Stichting Pensioenfonds voor de Tandtechniek