Cliëntenparticipatie bij het ontwikkelen van kwaliteitsinstrumenten in de zorg

Transcriptie

1 Cliëntenparticipatie in de zorg VOLLEDIGE Definitiekaart VOLLEDIGE Argumentenkaart VOLLEDIGE Optiekaart

2 Definitiekaart Cliëntenparticipatie Wat is in de zorg en wat zijn de doelen hiervan? Deze kaart biedt een overzicht van de definities en doelen van in de zorg. De definities en doelen op deze kaart zijn verzameld op basis van literatuurstudie en één denksessie met deskundigen, waaronder medewerkers van het Kwaliteitsinstituut in oprichting, vertegenwoordigers van cliëntenorganisaties en andere betrokkenen uit de zorg waaronder zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Dank aan allen voor het denkwerk.

3 Definitiekaart Cliëntenparticipatie VOLLEDIGE Definities Wat is in de zorg en wat zijn de doelen hiervan? Doelen

4 Definitiekaart Cliëntenparticipatie VOLLEDIGE Definities Wat is in de zorg en wat zijn de doelen hiervan? Doelen

5 Definitiekaart Cliëntenparticipatie VOLLEDIGE Definities Wat is in de zorg en wat zijn de doelen hiervan? Doelen

6 Definitiekaart Cliëntenparticipatie Wat is Cliëntenparticipatie is de deelname van (organisaties van) cliënten aan het ontwikkelen van kwaliteits instrumenten in de zorg. Cliëntenparticipatie betekent dat cliënten hun (ervarings)kennis inbrengen, bijvoorbeeld tijdens eenmalige bijeenkomsten of in werkgroepen. Definities Wie zijn cliënten? Cliënten zijn mensen met aandoeningen, beperkingen of zorgvragen en hun wettelijk vertegenwoordigers en/of naasten.? Wat is in de zorg en wat zijn de doelen hiervan? Kwaliteitsinstrumenten zijn kwaliteitsstandaarden en meetinstrumenten die de kwaliteit van zorg verbeteren. Zorgaanbieders, zorgverzekeraars en/of cliëntenorganisaties nemen initiatief tot het ontwikkelen van. Zorgaanbieders, zorgverzekeraars en/of cliëntenorganisaties ontwikkelen (samen) in werkgroepen. Gebruikmaken van de (ervarings)kennis van cliënten Cliënten hebben ervaringsdeskundigheid die zorgaanbieders en zorgverzekeraars niet hebben. Doelen Kwaliteitsinstrumenten ontwikkelen die aansluiten op de behoeften van cliënten Voor cliënten is kwaliteit van leven het streven, zorg is het middel om dit te bereiken. Cliënten willen weten wat zorg hen kost en wat het hen oplevert. Kwaliteitsinstrumenten ontwikkelen die goed gebruikt worden in de klinische praktijk De kans op succesvolle implementatie is groter als aansluiten op de praktijk. De kans op effectief en efficiënt gebruik is groter als aansluiten op de praktijk. Cliëntenparticipatie leidt tot die beter te begrijpen zijn voor cliënten. Deze kaart biedt een overzicht van de definities en doelen van in de zorg. De definities en doelen op deze kaart zijn verzameld op basis van literatuurstudie en één denksessie met deskundigen, waaronder medewerkers van het Kwaliteitsinstituut in oprichting, vertegenwoordigers van cliëntenorganisaties en andere betrokkenen uit de zorg waaronder zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Dank aan allen voor het denkwerk. in opdracht van: gemaakt door: 2013

7 Argumentenkaart Cliëntenparticipatie de argumenten voor en tegen Deze kaart geeft een overzicht van de argumenten voor en tegen in de zorg. Cliëntenparticipatie is de deelname van (organisaties van) cliënten aan het ontwikkelen van in de zorg. Cliënten zijn mensen met aandoeningen, beperkingen of zorgvragen en hun wettelijk vertegenwoordigers en/of naasten. Kwaliteitsinstrumenten zijn kwaliteitsstandaarden en meetinstrumenten die de kwaliteit van zorg verbeteren. Zorgaanbieders, zorgverzekeraars en/of cliëntenorganisaties nemen initiatief tot het ontwikkelen van en doen dit (samen) in werkgroepen. Deze kaart is tot stand gekomen tijdens drie denksessies met deskundigen, waaronder medewerkers van het Kwaliteitsinstituut in oprichting, vertegenwoordigers van cliëntenorganisaties en andere betrokkenen uit de zorg waaronder zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Dank aan allen voor het denkwerk.

8 VOLLEDIGE Kwaliteit Argumentenkaart Cliëntenparticipatie Betrokkenen de argumenten voor en tegen Uitvoering Kosten

9 VOLLEDIGE Kwaliteit Argumentenkaart Cliëntenparticipatie Betrokkenen de argumenten voor en tegen Uitvoering Kosten

10 VOLLEDIGE Kwaliteit Argumentenkaart Cliëntenparticipatie Betrokkenen de argumenten voor en tegen Uitvoering Kosten

11 VOLLEDIGE Kwaliteit Argumentenkaart Cliëntenparticipatie Betrokkenen de argumenten voor en tegen Uitvoering Kosten

12 VOLLEDIGE Kwaliteit Argumentenkaart Cliëntenparticipatie Betrokkenen de argumenten voor en tegen Uitvoering Kosten

13 VOLLEDIGE Kwaliteit Argumentenkaart Cliëntenparticipatie Betrokkenen de argumenten voor en tegen Uitvoering Kosten

14 VOLLEDIGE Kwaliteit Argumentenkaart Cliëntenparticipatie Betrokkenen de argumenten voor en tegen Uitvoering Kosten

15 VOLLEDIGE Kwaliteit Argumentenkaart Cliëntenparticipatie Betrokkenen de argumenten voor en tegen Uitvoering Kosten

16 VOLLEDIGE Kwaliteit Argumentenkaart Cliëntenparticipatie Betrokkenen de argumenten voor en tegen Uitvoering Kosten

17 VOLLEDIGE Kwaliteit Argumentenkaart Cliëntenparticipatie Betrokkenen de argumenten voor en tegen Uitvoering Kosten

18 Argumentenkaart Cliëntenparticipatie Cliëntenparticipatie is goed voor de kwaliteit van Cliënten brengen unieke (ervarings)kennis in waardoor verbeteren. Cliënten voegen een ander perspectief toe, voor hen is zorg een middel en geen doel op zich. Cliëntenparticipatie vergroot de aandacht voor (psycho)sociale aspecten. Cliëntenparticipatie leidt tot beter leesbare en meer toegankelijke. Kwaliteit Kwaliteit Cliëntenparticipatie is niet goed voor de kwaliteit van De inbreng van cliënten leidt tot verlies van eenduidigheid, helderheid en focus van. De inbreng van cliënten is gekleurd door eigen belangen, wensen en behoeften en is niet wetenschappelijk. Cliëntenparticipatie is ongemakkelijk voor cliënten Cliëntenparticipatie is goed voor de positie van cliënten Cliëntenparticipatie geeft cliënten een formele, aan zorgaanbieders gelijkwaardige, rol in de werkgroep. Kwaliteitsinstrumenten (mede) gebaseerd op (ervarings)kennis bevorderen de eigen regie van cliënten. Door (goede) nemen zorgaanbieders cliënten serieuzer. Cliënten hebben, als financiers en eindgebruikers van de zorg, recht om mee te praten. Cliëntenparticipatie maakt de zorg cliëntgerichter Zorgaanbieders kennen de vraag van cliënten beter waardoor zij makkelijker vraaggericht kunnen werken. Cliëntenparticipatie vergroot het wederzijdse begrip tussen zorgaanbieders en cliënten. Cliëntenparticipatie scherpt het denken van zorgprofessionals Cliëntenparticipatie dwingt zorgaanbieders mee te denken vanuit het perspectief van cliënten. Cliëntenparticipatie dwingt zorgaanbieders helder te praten in toegankelijke taal. Betrokkenen de argumenten voor en tegen Betrokkenen In gezelschap van andere werkgroepleden voelen cliënten zich onzeker over hun kennis en kunde. Cliënten zijn in de minderheid en worden makkelijk overstemd door andere werkgroepleden. Cliënten en andere werkgroepleden spreken elkaar niet of nauwelijks tegen. Cliëntenparticipatie is bedreigend voor zorgaanbieders Cliëntenparticipatie maakt het werk van zorgaanbieders minder exclusief, het ondermijnt hun positie. Cliëntenparticipatie is methodisch ingewikkeld Cliënten die deelnemen zijn zelden representatief voor hun achterban. Cliënten spreken namens hun achterban zonder hun ervaringen en meningen te hebben onderzocht. Een wetenschappelijk bewezen effectieve manier van samenwerken met cliënten ontbreekt. Het is niet mogelijk om voor elk kwaliteitsinstrument cliënten te vinden. De bijdrage van cliënten is niet professioneel Cliëntenparticipatie maakt de implementatie van makkelijker Door sluiten beter aan op de wensen en behoeften van cliënten. Door sluiten beter aan op de klinische praktijk. Cliëntenparticipatie maakt het ontwikkelen van cliëntenversies en andere afgeleide producten makkelijker. Uitvoering Uitvoering Cliënten missen kennis, vaardigheden en middelen om volwaardig deel te nemen aan werkgroepen. Cliënten weten anders dan zorgaanbieders niet wat goede zorg is, ze hebben er niet voor gestudeerd. Cliënten kunnen geen prioriteit aanbrengen in hun veelheid aan wensen, zij vinden alles belangrijk. Cliëntenparticipatie vertraagt het ontwikkelen van Cliënten zijn niet altijd georganiseerd, hierdoor leidt het betrekken van cliënten tot vertraging. Cliënten zijn een extra partij om de tafel, dit kost tijd en leidt tot zwakkere compromissen. Cliënten hebben eigen en onderling tegenstrijdige belangen, dit leidt tot vertraging. Cliënten en zorgaanbieders kijken vanuit verschillende perspectieven, dit leidt tot misverstanden. Cliënten zijn vaak ziek en dus afwezig, dit brengt de continuïteit van het werk in gevaar. Inbreng van cliënten voegt weinig toe Zorgaanbieders overzien het zorgproces, kennen hun cliënten en weten wat zij nodig hebben. Cliëntenparticipatie maakt de zorg doelmatiger en goedkoper De kosten van staan niet in verhouding tot de baten Cliënten doorlopen het hele zorgproces en weten hierdoor welke zorg niet efficiënt of niet effectief is. Door weten cliënten beter wat (on)mogelijk is in de zorg, dit beïnvloedt hun keuzes. Veel cliënten vinden kwaliteit van leven belangrijker dan maximaal behandelen, dit kan geld besparen. Cliëntenparticipatie vergroot de aandacht voor zelfredzaamheid, dit kan geld besparen. Kosten Kosten Cliëntenparticipatie kost meer tijd en geld dan dat het betere oplevert. Cliëntenparticipatie maakt de zorg duurder Cliënten zijn niet kostenbewust, hierdoor ontstaan onuitvoerbare en dure. Deze kaart geeft een overzicht van de argumenten voor en tegen in de zorg. Cliëntenparticipatie is de deelname van (organisaties van) cliënten aan het ontwikkelen van in de zorg. Cliënten zijn mensen met aandoeningen, beperkingen of zorgvragen en hun wettelijk vertegenwoordigers en/of naasten. Kwaliteitsinstrumenten zijn kwaliteitsstandaarden en meetinstrumenten die de kwaliteit van zorg verbeteren. Zorgaanbieders, zorgverzekeraars en/of cliëntenorganisaties nemen initiatief tot het ontwikkelen van en doen dit (samen) in werkgroepen. Deze kaart is tot stand gekomen tijdens drie denksessies met deskundigen, waaronder medewerkers van het Kwaliteitsinstituut in oprichting, vertegenwoordigers van cliëntenorganisaties en andere betrokkenen uit de zorg waaronder zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Dank aan allen voor het denkwerk. in opdracht van: gemaakt door: 2013

19 Optiekaart Cliëntenparticipatie de drie opties voor Op deze Informatiekaart zijn de drie opties uitgewerkt voor in de zorg. Cliëntenparticipatie is de deelname van (organisaties van) cliënten aan het ontwikkelen van in de zorg. Cliënten zijn mensen met aandoeningen, beperkingen of zorgvragen en hun wettelijk vertegenwoordigers en/of naasten. Kwaliteitsinstrumenten zijn kwaliteitsstandaarden en meetinstrumenten die de kwaliteit van zorg verbeteren. Zorgaanbieders, zorgverzekeraars en/of cliëntenorganisaties nemen initiatief tot het ontwikkelen van en doen dit (samen) in werkgroepen. De kaart is tot stand gekomen tijdens drie denksessies met deskundigen, waaronder medewerkers van het Kwaliteitsinstituut in oprichting, vertegenwoordigers van cliëntenorganisaties en andere betrokkenen uit de zorg zoals zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Dank aan allen voor het denkwerk.

20 Optiekaart Cliëntenparticipatie VOLLEDIGE klankbord de drie opties voor adviseur partner

21 Optiekaart Cliëntenparticipatie VOLLEDIGE klankbord de drie opties voor adviseur partner

22 Optiekaart Cliëntenparticipatie VOLLEDIGE klankbord de drie opties voor adviseur partner

23 Optiekaart Cliëntenparticipatie VOLLEDIGE klankbord de drie opties voor adviseur partner

24 Optiekaart Cliëntenparticipatie Welke rol spelen cliënten in deze optie? Cliënten treden (eenmalig) op als bron van ervaringskennis. Cliënten maken geen deel uit van de werkgroep die het kwaliteitsinstrument ontwikkelt. Cliënten geven geen goedkeuring, zij stemmen in met het definitieve kwaliteitsinstrument. Cliënten hebben geen rol bij de implementatie van het kwaliteitsinstrument. Aan welke eisen moet in deze optie minimaal worden voldaan? Cliënten zijn in staat te vertellen over eigen ervaringen. Hoe ziet deze optie eruit in de praktijk? Eén, enkele of meerdere cliënten brengen (ervarings)kennis in tijdens een bijeenkomst. Een bijeenkomst kan de vorm hebben van een groepsinterview, focusgroep of spiegelgesprek. Cliënten krijgen vacatiegeld en een reiskostenvergoeding. klankbord partner Welke rol spelen cliënten in deze optie? Cliënten nemen initiatief tot of zijn betrokken bij het ontstaan van het kwaliteitsinstrument. Cliënten zijn volwaardig lid van de werkgroep en brengen vanuit hun perspectief (ervarings)kennis in. Cliënten verrichten in principe binnen de (sub)werkgroepen dezelfde werkzaamheden als de overige leden. Cliënten geven hun goedkeuring aan het definitieve kwaliteitsinstrument. Cliënten zijn betrokken bij de implementatie en evaluatie van het kwaliteitsinstrument. Wanneer wordt deze optie toegepast? Cliënten zijn niet of beperkt georganiseerd. Cliënten zijn niet in staat deel te nemen als adviseur of als partner. De inhoud van het kwaliteitsinstrument is overwegend medisch en/of technisch van aard. Welke rol spelen cliënten in deze optie? Cliënten zijn lid van subwerkgroepen en brengen vanuit hun perspectief (ervarings)kennis in. Cliënten voeren binnen de subwerkgroepen (deels) dezelfde werkzaamheden uit als de overige leden. Cliënten geven goedkeuring aan die delen waaraan zij hebben meegewerkt, voor de rest stemmen ze in. Cliënten kunnen betrokken zijn bij de implementatie van het kwaliteitsinstrument. Aan welke eisen moet in deze optie minimaal worden voldaan? Alle subwerkgroepleden zijn in staat samen te werken en te communiceren in begrijpelijke taal. Hoe ziet deze optie eruit in de praktijk? Cliënten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars ontwikkelen het kwaliteitsinstrument in (sub)werkgroepen. Minimaal twee cliënten nemen deel aan een bijeenkomst namens een cliëntenorganisatie. Hooguit één van beide cliënten is een professionele cliëntenvertegenwoordiger. Alle werkgroepleden worden -voor zover nodig- inhoudelijk, procedureel en financieel ondersteund. De ontwikkelmethode, werkwijze, taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden zijn helder omschreven. de drie opties voor adviseur Aan welke eisen moet in deze optie minimaal worden voldaan? Alle werkgroepleden zijn in staat samen te werken en te communiceren in begrijpelijke taal. Alle werkgroepleden denken op ten minste hbo-niveau. Hoe ziet deze optie eruit in de praktijk? Cliënten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars ontwikkelen het kwaliteitsinstrument in werkgroepen. Minimaal twee cliënten nemen deel, in de praktijk zijn dit professionele cliëntenvertegenwoordigers. Alle werkgroepleden worden -voor zover nodig- inhoudelijk, procedureel en financieel ondersteund. De ontwikkelmethode, werkwijze, taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden zijn helder omschreven. Alle leden van de werkgroep zijn gelijkwaardig en handelen hiernaar. Wanneer wordt deze optie toegepast? Professionals en cliënten willen van het kwaliteitsinstrument een co-productie maken. Wanneer wordt deze optie toegepast? Het kwaliteitsinstrument bestaat uit delen waarvoor ervaringskennis van cliënten vereist is. Cliëntenparticipatie in de vorm van cliënt als klankbord is te licht en in de vorm van cliënt als partner te zwaar. Op deze Informatiekaart zijn de drie opties uitgewerkt voor in de zorg. Cliëntenparticipatie is de deelname van (organisaties van) cliënten aan het ontwikkelen van in de zorg. Cliënten zijn mensen met aandoeningen, beperkingen of zorgvragen en hun wettelijk vertegenwoordigers en/of naasten. Kwaliteitsinstrumenten zijn kwaliteitsstandaarden en meetinstrumenten die de kwaliteit van zorg verbeteren. Zorgaanbieders, zorgverzekeraars en/of cliëntenorganisaties nemen initiatief tot het ontwikkelen van en doen dit (samen) in werkgroepen. De kaart is tot stand gekomen tijdens drie denksessies met deskundigen, waaronder medewerkers van het Kwaliteitsinstituut in oprichting, vertegenwoordigers van cliëntenorganisaties en andere betrokkenen uit de zorg zoals zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Dank aan allen voor het denkwerk. in opdracht van: gemaakt door: 2013