Toelichting bij het veerkracht- en burnoutonderzoek bij artsen
|
|
- Leona Veenstra
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Mentale Veerkracht: tussen leiden en lijden aan beide kanten van de behandeltafel! Toelichting bij het veerkracht- en burnoutonderzoek bij artsen Drs. Michael Portzky Klinisch Psycholoog/Gezondheidszorgpsycholoog +31 (0)
2 Veerkracht: wat houdt het nu concreet in? Back to the basics! Welke correlaties vinden we met veerkracht? Welke evolutie in Nederlandstalige genormeerde vragenlijsten? Wat is de interpretatie van een veerkrachtscore? Welke implicaties voor zowel patiënt/cliënt als zorgverlener?
3 een persoonlijkheidskenmerk dat je in staat stelt om de negatieve effecten van stress te modereren, en je mogelijkheden tot adaptatie vergroot een eigenschap die wordt toegekend aan personen die, wanneer zij geconfronteerd worden met een overweldigende mate aan tegenslag of uitdagingen in het leven, er toch in slagen zich aan te passen aan de nieuwe situatie. Ze vinden en een nieuw evenwicht, en slagen erin de potentieel negatieve effecten van stress te vermijden Is niet gelijk aan coping Is niet gelijk aan herstel
4 «Basis» van resilience? vijf kenmerken die duidelijk met resilience verbonden bleken te zijn. Deze vijf kenmerken waren: 1. Equanimity (vrij vertaald: gebalanceerdheid ): dit houdt in dat iemand een gebalanceerde kijk op het leven heeft. Men weet dat er zowel goede als slechte dagen zijn. Bij het terugkijken naar de eigen ervaringen neemt men beide in beschouwing. Men staart zich niet blind op de negatieve ervaringen. Equinamity zorgt ook voor een kalme, afwachtend houding. Men reageert niet extreem bij de minste onverwachte gebeurtenis. 2. Perserverance ( doorzettingsvermogen ): dit houdt doorzettingsvermogen in, ook wanneer men met tegenslagen of grote uitdagingen geconfronteerd wordt. Het vereist een bereidheid om door te zetten bij het reconstrueren van je eigen leven na tegenslag, een bereidheid om betrokken te blijven, en om zelfdiscipline te blijven opbrengen.
5 3. Self-reliance ( zelfvertrouwen ): omvat een overtuigd geloof in het eigen kunnen, met ook een realistisch inzicht in de eigen beperkingen en limieten. Selfreliance mag zeker niet gezien worden als een blind vertrouwen in het eigen kunnen. Het niet herkennen van de eigen beperkingen zorgt ervoor dat men aan dingen begint waarin men gedoemd is te falen. 4. Meaningfulness ( zinvolheid ): omvat de overtuiging dat het leven zinvol is, waardoor ook de eigen bijdragen aan het leven zinvoller worden. Het omvat het gevoel of de overtuiging dat er in het leven genoeg redenen zijn die het de moeite maken om er voor te gaan. 5. Existential aloneness ( existentiële eenzaamheid ): omvat het besef dat ieders levenspad uniek is, dat sommige ervaringen gedeeld kunnen worden met anderen, maar dat men andere ervaringen alleen moet doorstaan. Het houdt in dat men ook een eigen verantwoordelijkheid heeft voor wat men bereikt in het leven. Het verleent een gevoel van vrijheid en van uniek zijn.
6 State vs Trait? Wie denkt dat veerkracht eerder state is? Wie denkt dat veerkracht eerder trait is? Nature vs Nurture? Wie denkt dat veerkracht geheel aangeboren is? Wie denkt dat veerkracht geheel aanleerbaar is? Wie denkt dat beide stellingen kloppen? Zijn de effecten van therapie blijvend??
7 Maar wat houdt dit nu concreet in? Veerkracht vertaalt zich inderdaad ook in mentale aspecten zoals humor, relativeren, copingstijlen, enz, maar In wat vertaalt zich dit in de praktijk? Wat betekent lage of hoge veerkracht voor het lichaam? Wat is de link tussen psyche en lichaam?
8
9 Uitgangsvraag: is stress per definitie negatief? De meerderheid zal ja antwoorden Begrijpelijk??? Is het echter ook juist??!! Laten we teruggaan naar onze origine naar de rol van stress in onze overleving als soort, naar de rol van flight or fight
10 Rol van adrenaline? Lichaam voorbereiden op bedreigende situatie (de fight or flight -reactie) Het hele lichaam ondergaat veranderingen!! Zicht verandert (tunnelvisie!) Hartslag en ademhaling Meer kracht, meer uithouding (energievoorraden worden makkelijker aangesproken!) Hersenwerking verandert! Meer alertheid, emotioneel leren omhoog (door meer glucocorticoïden in limbisch gedeelte)
11 Rol van cortisol? Hormoon dat aangemaakt wordt bij langdurige en overmatige stress, en dit om de heftige werking van adrenaline wat af te remmen (terugkeren naar evenwicht!) MAAR langdurige hoge concentraties van cortisol blijken neurotoxisch te zijn: ze tasten de neuronale dendrieten aan (veroorzaken atrofie in limbisch gedeelte) GEVOLG? Eventueel zelfs depressie!! Bevat veel cortisolreceptoren!!!
12 !
13 Waarom is dit van belang? Kan meer inzicht bieden in het ontstaan van een depressie??!! Verklaart veel van de geheugen- en concentratieklachten bij dergelijke aandoeningen Kan verklaren waarom er bij een echte klinische depressie zoveel verschillende symptomen zijn, niet enkel op louter emotioneel vlak, maar ook op tal van andere somatische/psycho-somatische domeinen? (verklaart dit ook deels de opkomst van de somato-psychologie?)
14 DIT IS GEEN DEFINITIEVE SITUATIE!!!!!!! Stimulatie!!! (de lat hoog leggen; double speed cfr NASA) Onthouding van middelenmisbruik!!! Stressbeperking in de mate van het mogelijke uiteraard + werken aan palliatieve pallet Combinatie met sporten?! Rol van IGF-1 hormoon steeds meer gekend! Echter in de praktijk tragische vaststelling: zij die deze stimulatie/ revalidatie het meest nodig hebben, hebben vaak
15
16 Hoe lager, hoe: Interpretatie van de score lager de veerkracht en hoe hoger de mentale/psychische kwetsbaarheid Hoe hoger kans op ontwikkelen depressie, burnout, suïcidale ideatie, hopeloosheidsgevoelens, Hoe gebrekkiger de coping Hoe groter risico op gecompliceerde rouw Hoe hoger absenteïsme Hoe lager het gevoel van persoonlijke competentie Hoe minder gebalanceerd de kijk op de dingen en hoe meer neiging het slechte buiten proportie te zien
17 Hoe minder overtuigd van het nut/zinvolheid der dingen en de zinvolheid om er dan ook (zelf!!) moeite voor te doen Hoe minder doorzettingsvermogen Hoe meer tegenslagen op 1 domein van het leven overspoelen naar andere domeinen Hoe minder men lijkt te leren uit eerdere (positieve) ervaringen met het doorworstelen van een probleem
18 Correlatie Veerkracht en Big Five Persoonlijkheidtrekken? Uit Nederlandse bijkomende normeringsstudie op 425 personen blijkt dat er hoogst significante correlaties zijn tussen veerkracht en ALLE (!) domeinen van de NEO; zijnde Neuroticisme, Extraversie, Openheid, Altruïsme en Consciëntieusheid Hoe hoger veerkracht: hoe lager Neuroticisme, en hoe hoger alle andere domeinen!
19 Verschil tussen Algemene en Psychiatrische populatie: vergelijking van gemiddelde RS-nl-scores Psychiatrische populatie N=266 Normale Populatie N=2231 Significantie * Mannen Totale score Persoonlijke competentie Acceptatie Z & L (12.82) (8.93) (4.58) (7.96) (5.72) (3.12) P< P< P< Vrouwen Totale score Persoonlijke competentie Acceptatie Z & L (13.73) (9.46) (5.24) (7.94) (5.51) (3.24) P< P< P< Allen Totale score Persoonlijke competentie Acceptatie Z & L (13.31) (9.20) (4.97) (8.00) (5.61) (3.24) P< P< P< * Op basis van de Mann-Whitney U-test
20 Grafiek: distributie gemiddelde totale RS-nl scores per leeftijd bij normale controlegroep Duidelijke leeftijdsinvloed!
21 Grafiek : distributie van de Totale RS-nl scores per geslacht bij residentiële psychiatrische patiënten Veel vlakkere curve: minder stijging door levenservaringen?
22 !En om alle misverstanden te voorkomen! Psychiatrische groep blijkt dus een zeer kwetsbare groep te zijn maar betekent dit dat alle psychiatrische patiënten per definitie een lage resiliencescore hebben? NEE!! Resiliencescore zal echter wel bepalend zijn bij de prognose! Kans op herval! (patiënt vaak verkeerd ingeschat tijdens het verblijf in de overbeschermde/overgestructureerde setting???!!!) Therapietrouw en complience! Kan men dus voorspellingen maken???
23 Anderzijds Psychiatrische problematiek vereist niet per definitie lage resilience maar de score relateert wel met de ernst! bewijs bij de hogere ambulante scores? Tabel: gemiddelde RS-nl scores bij AMBULANTE psychiatrische patiënten: Mannen n=20 Vrouwen n=33 Allen n=53 Totale score Gemiddelde (SD) Mediaan (P25-P75) (11.22) 82.5 (76-86) (13.26) 71 ( ) (12.72) 78 (67-86) Persoonlijke competentie Gemiddelde (SD) Mediaan (P25-P75) (7.63) 58 ( ) (9.06) 50 ( ) (8.65) 54 ( ) Acceptatie zichzelf en leven Gemiddelde (SD) Mediaan (P25-P75) (4.55) 26 ( ) (4.62) 22 ( ) (4.68) 24 (20-28) Scores ambulante groep perfect tussen normale en residentiële groep
24 Correlatie met copingstijl?? Tabel: RS-nl-totaalscore en UCLscores bij psychiatrische populatie Spearman-correlatie (gecorrigeerd voor leeftijd) RS-nl Totale score Persoonlijke competentie Acceptatie Z & L UCL score Actief aanpakken Palliatieve Reactie Vermijden Sociale hulp Passief Expressie Geruststellen +0.67*** +0.20** -0.24*** +0.18** -0.59*** +0.18** +0.57*** +0.66*** +0.19** -0.20** +0.16* -0.50*** +0.19** +0.56*** +0.56*** +0.20** -0.28*** +0.21** -0.66*** +0.13* +0.47*** * p<0.05 ; ** p<0.01 ; *** p<0.0001
25 Frequency Frequency Frequency Vooral deze triade zeer herkenbaar binnen psychiatrie: de cluster laag actief aanpakken met hoge vermijding en passiviteit! (houdt ook vaak een vicieuze cirkel in stand waardoor gevoel van externe locus of control groter wordt of bevestigd wordt!) UCL Geschaalde Score Vermijden UCL Geschaalde Score Passief UCL Geschaalde Score Actief aanpakken UCL Geschaalde Score Vermijden 6 Mean =3,86 Std. Dev. =0,913 N = UCL Geschaalde Score Passief 6 Mean =4,49 Std. Dev. =0,823 N = UCL Geschaalde Score Actief aanpakken Mean =2,55 Std. Dev. =1,307 N =245 Bonnano: veerkrachtige coping meer repressieve coping = zonder emotie, meer rationeel??
26 Tabel : Associatie tussen RS-nl scores en BHS-scores Spearman-correlatie (gecorrigeerd voor leeftijd) Totale score Persoonlijke competentie Acceptatie Z & L BHS Hopeloosheidsschaal -0.60*** -0.55*** -0.58*** * p<0.05 ; ** p<0.01 ; *** p<0.0001
27 Conclusies? Lage resilience gaat vaak hand in hand met: Gebrekkige copingcapaciteiten Doorgaans vermijdend, passief en weinig actief ondernemend Hoge hopeloosheid (waarbij vooral de overtuiging dat er niets goeds meer te wachten staat overheerst tov gezonde controlegroep!) (tevens grote verschillen binnen de psychiatrische groep volgens DSM-pathologie! Deze slides werden hier weggelaten)
28 Resultaten burnout-studies In een eerste Nederlandse studie (1) werd gekeken bij leraren of er een correlatie was tussen hun veerkracht en de kans op een burnout. In een tweede Vlaamse studie (2) werd deze mogelijke correlatie bij verpleegkundigen bevraagd. Beide beroepen behoren tot de beroepen met de hoogste prevalentie van burn out. (bron Nederlandse Instituut voor Statistiek NIS) (1) Van Os, A. Het verband tussen Werkkenmerken, Mentale Veerkracht en Burnout bij Leraren. Masterscriptie Arbeids- en Organisatiepsychologie (MPSA090). Universiteit Nijmegen, 2009 (2) Meeusen, A. Resilience bij verpleegkundigen: effect op het verpleegkundig verloop? Masterscriptie Verpleegkunde en Vroedkunde. Universiteit Antwerpen, 2010
29 De twee onderzoeksvragen: Speelt veerkracht een modererende rol inzake ervaren taakeisen, controle en sociale hulp enerzijds en burnout anderzijds? Zal maw iemand met hogere veerkracht bvb zijn perceptie van de werkdruk minder zijn? Is er een correlatie tussen veerkracht en burnout? gebruikte vragenlijsten oa: RS-nl, UBOS en VBBA (vragenlijst Beleving en Beoordeling van de Arbeid)
30 Het JDC(S)-model Psychologische taakeisen LAAG HOOG A LAAG Passief Veel spanning Controle HOOG Weinig spanning Actief A= Psychologische stressreacties B= werkmotivatie en leergedrag B
31 Resultaten: Op vraag 1= NEE! Een hogere mentale veerkracht vermindert het gevoel van taakspanning niet! Mensen met hogere veerkracht kunnen/zullen dus evenveel klagen over het werk! Ook algemener van belang: wie meer klaagt, is niet per definitie meer kwetsbaar!! Op vraag 2= JA!! Sterke, duidelijke correlaties tussen de mentale veerkracht en burnout! Hoe lager de veerkracht, hoe kwetsbaarder voor burnout!
32 Correlatie tussen Resilience en Burnout gemeten via de RS-nl en UBOS (studie 1= de Nederlandse studie bij leraren, studie 2= de Vlaamse studie bij verpleegkundigen) Emotionele uitputting studie 1 / studie 2 Depersonalisatie studie 1/ studie 2 Pers. Bekwaamheid studie 1 / studie 2 RS-nl totaalscore -.58***/-.24*** -.50***/-.29***.63***/.39*** Subschaal Acceptatie van zichzelf en het leven -.57***/-.28*** -.33**/-.28***.42***/.37*** Subschaal Persoonlijke Competentie -.51***/-.19** -.52***/-.27***.62***/.37*** Pearson correlatie=: *= p.05, **= p.01, ***= p.001
33 Belangrijkste conclusies burnout studies? Hoge (neg) correlatie tss. veerkracht en (kans op) burnout!! Hoge correlatie tss. veerkracht en coping! Geen correlatie tss. veerkracht en mentale jobbelasting (en dus de mate waarin met klaagt) Veerkracht bleek beste voorspeller op absenteïsme en intention to leave the job! Veerkracht speelt aldus een rol aan beide kanten van de zorgrelatie!!! Toch opletten: hoge veerkracht is niet gelijk aan onkwetsbaarheid! (let op de valkuil van het presenteïsme!!) En het is ook niet altijd de job die de schuldige is! Overlap met privésfeer! Of randfenomenen
34 Bedenking ivm presenteïsme Noorse studie toont aan dat 8 op de 10 artsen het voorbije jaar een ziekte gehad heeft waarvoor ze bij hun eigen patiënten ziekteverlof zouden voorgeschreven hebben, maar zijn zelf blijven doorwerken
35 En de mythe van de positieve stress?? Die blijkt NIET op te gaan voor mensen met aan lage(re) veerkrachtscore! Voor die mensen zijn positieve stressbezorgers zoals een promotie op het werk, of een huwelijk, of zwangerschap, of, gewoon stress! En aldus mogelijks de spreekwoordelijke druppel die Demaeght S. (2012) De correlatie tussen Resilience en de subjectieve beleving van positieve en negatieve stress. Scriptie ter behalen van de titel Bachelor in de Toegepaste Psychologie. KATHO.
36 Is er een link met het uiten van fysieke pijn(klachten)? Ja! Zo bevestigde een onderzoek bij 380 Hoog Sensitieve Personen niet enkel de vermoede of gekende link tussen veerkracht en psychische kwetsbaarheid/suïcidaliteit, maar toonde een significante (negatieve) correlatie tussen de VK+ en de SF36 klachtenlijst van J.E. Ware ook aan dat er een duidelijke link is tussen veerkracht en de mate aan zowel fysieke als mentale ervaren pijn. Hoe lager de veerkracht, hoe meer klachten omtrent fysieke en mentale pijn ervaren en geuit worden.
37 Correlatie veerkracht-suïcidepoging? Een meta-analyse (Michael en Gwendolyn Portzky et al.) toonde aan dat van alle in het UZ-Gent (dienst Psychiatrie) gebruikte vragenlijsten enkel de BDI en RS-nl een statistisch betrouwbare voorspeller waren inzake de kans op een suïcidepoging! Gezien de BDI echter zeer stategevoelig is, en aldus grote schommelingen laat zien, is dus de RS-nl de enige stabiele voorspeller op de kans op een effectieve suïcidepoging
38 Recentere bevindingen VK+ Totaalscore toont hoogst significante (negatieve) correlatie met aanwezigheid eerdere suïcidepoging! Hoe hoger VK+ score, hoe minder kans dat er reeds sprake is van een eerdere suïcidepoging (! Aanwezigheid eerdere poging betrouwbaarste voorspeller nieuwe poging?!)
39 Belang van het palliatieve pallet Sterke correlatie met het palliatieve pallet (gemeten met P³ Portzky s Palliatieve Palletschaal) (promotieonderzoek van L. Depraetere; De correlatie tussen mentale veerkracht en palliatief gedrag, 2013) = totaal aan stressreducerende activiteiten waarmee men de balans in evenwicht tracht te houden; omvat echter zowel positieve als negatieve/destructieve! Sterke correlatie tussen veerkracht en zowel positieve als negatieve pallet, maar sterkste correlatie tussen mentale veerkracht en het totaal aan destructieve palliatieve activiteiten! De aanwezigheid van deze destructieve zaken bijna altijd gekoppeld aan lager veerkracht! Biedt therapeutische handvaten en opvolgmogelijkheid (mede) daarom vanaf 2015 zowel VK+ als P³ de nieuwe testen van de Fit In Je Hoofd website wordt dus vervolgd
40 Recentere bevinding Ook alle Totaalscores P³ ( Totaal Positieve Palliatieve Vaardigheden, Totaal Destructieve Palliatieve Vaardigheden, Totaal Palliatieve Vaardigheden ) correleert hoogst significant (negatief) met aanwezigheid eerdere suïcidepoging : hoe meer positieve palliatieve activiteiten (en hoe minder destructieve), hoe kleiner de kans op aanwezigheid eerdere poging
41 Correlatie met rouw en gecompliceerde rouw Met de komst van DSM 5 een en ander veranderd Geen exclusiecriteria meer bij depressie V-code Rouwreactie blijft Gecompliceerde rouw in deel 3 10% zal gecompliceerde rouw doormaken? (Prigerson) Duidelijke correlatie tussen veerkracht en rouw/kans op gecompliceerde rouw
42 Kenmerken van rouwverwerkingsstijl hoog veerkrachtige personen (Bonnano) Veerkrachtige personen vinden het heilzamer te kunnen praten over/denken aan overleden persoon. Kan op zich al rustgevend zijn, maar zelfs indien niet toch geen vermijdingsgedrag Minder spijt omtrent manier van omgaan met overledene, of wat nog had moeten/kunnen Minder (nutteloze) zoektocht naar verklaring of zinvolheid inzake het overlijden
43 Typische valkuilen bij rouwverwerking Eenzaamheid, vaak al begonnen in periode van mantelzorg (1 op 3 mantelzorgers doet depressie!!) Stopzetten palliatieve pallet vanuit schrik als egoïstische bestempeld te worden Denken dat het niet OK is de draad weer snel op te pakken/plezier te mogen hebben/gestoorde metacognities over de zinvolheid der dingen
44 Implicaties voor zorgverlener Beseffen dat niemand onkwetsbaar is! Grenzen (h)erkennen!!! De valkuil van het presenteïsme vermijden! Bewaak het palliatieve pallet voldoende!!! In de mate van het mogelijke repressieve copingstijl hanteren Naar patiënt/cliënt toe: bij zwakkere veerkracht meer als at risk beschouwen! Meer stringente opvolging! Hem/haar niet louter beoordelen zoals hij/zij functioneert op de intramurale afdeling!!!
Mentale veerkracht, het palliatieve pallet en stress: de triade die veel puzzels doet passen
Mentale veerkracht, het palliatieve pallet en stress: de triade die veel puzzels doet passen Drs. Michael Portzky Klinisch Psycholoog/Gezondheidszorgpsycholoog michael.portzky@pcgs.be +32 (0)476 207 170
Nadere informatieWaar focust deze lezing zich op? VEERKRACHT, STRESS(BESTENDIGHEID) EN PSYCHISCHE KWETSBAARHEID
VEERKRACHT, STRESS(BESTENDIGHEID) EN PSYCHISCHE KWETSBAARHEID Michael Portzky voor Breinwijzer michael.portzky@pcgs.be Waar focust deze lezing zich op? Enkele essenlële basisbegrippen om een beter inzicht
Nadere informatieMentale veerkracht, het palliatieve pallet en stress: de triade die veel puzzels doet passen
Mentale veerkracht, het palliatieve pallet en stress: de triade die veel puzzels doet passen Drs. Michael Portzky Klinisch Psycholoog/Gezondheidszorgpsycholoog michael.portzky@pcgs.be +32 (0)476 207 170
Nadere informatieMentale veerkracht en het palliatieve pallet als screeningstools voor suïciderisicotaxatie
Mentale veerkracht en het palliatieve pallet als screeningstools voor suïciderisicotaxatie Drs. Michael Portzky Klinisch Psycholoog/Gezondheidszorgpsycholoog michael.portzky@pcgs.be +32 (0)476 207 170
Nadere informatieMentale veerkracht en het palliatieve pallet als screeningstools voor studiebegeleiding en suïciderisicotaxatie
Mentale veerkracht en het palliatieve pallet als screeningstools voor studiebegeleiding en suïciderisicotaxatie Drs. Michael Portzky Klinisch Psycholoog/Gezondheidszorgpsycholoog michael.portzky@pcgs.be
Nadere informatieVK+ Zelfrapportage. Vragenlijst over veerkracht. Henk Smit
VK+ Zelfrapportage Vragenlijst over veerkracht ID 255-17 Datum 26.05.2015 VK+ Inleiding 2 / 9 INLEIDING De VK+ is een vragenlijst die op basis van zelfrapportage de mentale veerkracht van volwassenen in
Nadere informatieHTS Report VK+ Vragenlijst over veerkracht. Jeroen de Vries ID Datum Zelfrapportage. Hogrefe Uitgevers BV, Amsterdam
VK+ Vragenlijst over veerkracht HTS Report ID 5105-7038 Datum 20.07.2017 Zelfrapportage INLEIDING VK+ 2/10 Inleiding De VK+ is een vragenlijst die op basis van zelfrapportage de mentale veerkracht van
Nadere informatieWERKSTRESS EN BURN-OUT WORKSHOP ALUMNI EUROPEES INSTITUUT ANDERZVERDER LEONA AARSEN 8 NOVEMBER 2014
WERKSTRESS EN BURN-OUT WORKSHOP ALUMNI EUROPEES INSTITUUT ANDERZVERDER LEONA AARSEN 8 NOVEMBER 2014 1 PROGRAMMA Voorstellen / intro Deel 1: (h)erken stress Deel 2: visie op burn-out Deel 3: aanpak Borrel
Nadere informatieHeeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen?
Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen? Lonneke I.M. Lenferink Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit Utrecht Paul A. Boelen Universiteit Utrecht,
Nadere informatieStress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening
Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening 1. Wat is stress? 2. Een aandoening als oorzaak voor stress en psychosociale problematiek 3. Problematiek
Nadere informatieHoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum
Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum Inhoud Definitie gezond Biopsychosociaal model Psychische gezondheid Stress
Nadere informatiePerseverative cognition: The impact of worry on health. Nederlandse samenvatting
Perseverative cognition: The impact of worry on health Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Perseveratieve cognitie: de invloed van piekeren op gezondheid Iedereen maakt zich wel eens zorgen.
Nadere informatieOmgaan met stress Zorg voor jezelf 18/02/16. Els De Reuwe Psychologe i.s.m. oncopsychologen ZOL
Omgaan met stress Zorg voor jezelf 18/02/16 Els De Reuwe Psychologe i.s.m. oncopsychologen ZOL 1. Omgaan met stress Wat is stress Symptomen van stress Waar komt je stressreactie vandaan? Stress en ons
Nadere informatieLeven met een amputatie. Chris Leegwater Vinke Psycholoog
Leven met een amputatie Chris Leegwater Vinke Psycholoog Amputatie 2 Amputatie is voor de geamputeerde meestal een ernstig trauma, niet alleen lichamelijk, maar ook geestelijk. Naast het verlies van de
Nadere informatieVeerkracht-symposium Brussel
Veerkracht-symposium Brussel 28 november 2015 D. Veerkracht in de zorg De effecten van therapie op veerkracht en adviezen voor veerkrachtbevorderende therapie Joeri Van Looy Indeling Korte voorstelling
Nadere informatieInformatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieRecent onderzoek in Vlaanderen en Nederland: wat zijn de noden van (ex-)kankerpatiënten en hun naasten na de behandeling?
Recent onderzoek in Vlaanderen en Nederland: wat zijn de noden van (ex-)kankerpatiënten en hun naasten na de behandeling? Hans Neefs Kennis en beleid, Vlaamse Liga tegen Kanker Vragen 1.Welke noden en
Nadere informatieGeven en ontvangen van steun in de context van een chronische ziekte.
Een chronische en progressieve aandoening zoals multiple sclerose (MS) heeft vaak grote consequenties voor het leven van patiënten en hun intieme partners. Naast het omgaan met de fysieke beperkingen van
Nadere informatieTemperamentsprofielen bij verslaving
17 februari 2017 Temperamentsprofielen bij verslaving Dr Els Santens Psychiater Team Verslavingszorg Inhoud Kader doctoraatsonderzoek Verslaving Gray s Reinforcement Sensitivity Theory (RST) Temperamentsprofielen
Nadere informatieHerstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010
Herstel en Balans De rol van de psycholoog Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Kanker zet je leven op zijn kop 1 Kanker, gevolgen voor de patiënt Heftige emoties. Verlies van controle
Nadere informatiePREDICTIE VAN DE PROGNOSE VAN GEPROTOCOLLEERDE BENZODIAZEPINE AFBOUW BIJ PSYCHIATRISCHE PATIENTEN
PREDICTIE VAN DE PROGNOSE VAN GEPROTOCOLLEERDE BENZODIAZEPINE AFBOUW BIJ PSYCHIATRISCHE PATIENTEN Dr.C.C. Kan Afdeling Psychiatrie UMC St Radboud Nijmegen Wat maakt dat een patiënt succesvol afbouwt en
Nadere informatiePreventie van werkdruk in de bouwsector. Werknemer
Preventie van werkdruk in de bouwsector Werknemer Inhoud Wat is werkdruk/stress? Welke factoren bevorderen stress op het werk? Hoe herken ik stress-symptomen bij mezelf? Signalen van een te hoge werkdruk
Nadere informatie7/11/2016. HersenletselCongres B7 - Iedereen is anders: aandacht voor de persoonlijke factoren na hersenletsel. Succes Marlou van Rhijn?
Disclosure belangen sprekers B7 - Iedereen is anders: aandacht voor de persoonlijke factoren na hersenletsel Caroline van Heugten & Ieke Winkens (Potentiële) belangenverstrengeling De betrokken relaties
Nadere informatie2.1 SYMPTOMEN Meer dan belangrijke en minder belangrijke door elkaar
10. BURNOUT OPGEBRAND UITGEBLUST 2. DEFINITIE: WAT IS BURNOUT? 2.1 SYMPTOMEN Meer dan 100 + belangrijke en minder belangrijke door elkaar Psychisch o Depressief o Agressief o Irritatie o Kwaad o Wrok Fysiek
Nadere informatieWBSQ Results 1 3/16/2016
WBSQ Results 1 3/16/2016 VRAGENLIJST BURNOUT EN WERKBELEVING - Sociaal-contactuele beroepen PERSOONLIJKE RAPPORTAGE Naam Persoon XYZ Afnamedatum 16 Maart 2016 15:57:00 WBSQ Results 2 3/16/2016 Voor de
Nadere informatieInFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Titel: Cognitieve Kwetsbaarheid voor Depressie: Genetische en Omgevingsinvloeden Het onderwerp van dit proefschrift is cognitieve kwetsbaarheid voor depressie en de wisselwerking
Nadere informatiePsychosomatiek Eikenboom
specialistische geestelijke gezondheidszorg informatie voor patiënten en verwijzers Psychosomatiek Eikenboom Er zijn mensen, die jarenlang tobben met lichamelijke klachten waarvoor artsen geen afdoende
Nadere informatieDenkt u. vast te lopen. in uw werk?
Denkt u vast te lopen in uw werk? Het leven kan veel van u vragen. Soms misschien teveel. Zeker als u langdurig onder druk staat of een tegenslag te verwerken krijgt. U heeft bijvoorbeeld al lange tijd
Nadere informatieBelangrijke woorden Herstel Centraal
Belangrijke woorden Herstel Centraal Herstel Gezondheid Hoop Spreken we dezelfde taal? Talenten Dromen Zingeving Empowerment Herstelondersteuning Samen keuzes maken Eigen regie Ontwikkeling Netwerk Vrije
Nadere informatiehet laagste niveau van psychologisch functioneren direct voordat de eerste bestraling begint. Zowel angstgevoelens als depressieve symptomen en
Samenvatting In de laatste 20 jaar is er veel onderzoek gedaan naar de psychosociale gevolgen van kanker. Een goede zaak want aandacht voor kanker, een ziekte waar iedereen in zijn of haar leven wel eens
Nadere informatieWat is burnout? Omschrijving, oorzaken, gevolgen en oplossingen. Inhoud presentatie. 1.1. Wat is burnout? ( opgebrand, uitgeblust ) Verschil met...
Wat is burnout? Omschrijving, oorzaken, gevolgen en oplossingen Prof. Dr. Hans De Witte WOPP O2L Fac. Psychologie & Ped. Wet. - KU Leuven Vervolmakingscyclus Verzekeringsgeneeskunde 18 Februari 2015 Gasthuisberg,
Nadere informatieDGT voor adolescenten
DGT voor adolescenten VGCT 2012 Met dank aan Nicole Muller Rosanne de Bruin Agaath Koudstaal Nicole Muller Kennismaking VGCT 2012 ESSPD 2012 In press; november 2012 VGCT 2012 Aangepast aan de ontwikkelingstaken
Nadere informatieWat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt.
Hoofdstuk 7 Emoties Nu is het tijd om door te gaan. Je hebt je dwarslaesie, je bent hopelijk klaar met al de medische dingen, nu is het tijd om ook je gevoelens aandacht te geven. Dus: ga lekker zitten,
Nadere informatieWerken met veerkracht bij de Rabobank. BA&O, 22 oktober 2015
Werken met veerkracht bij de Rabobank BA&O, 22 oktober 2015 Veerkracht is nodig De Rabobank is in beweging De klantbediening verandert Er is een sterke focus op beheer Een grote krimp van personeel Dit
Nadere informatieMarrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 131. chapter 10 samenvatting
Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 131 chapter 10 samenvatting Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 132 Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 133 Zaadbalkanker wordt voornamelijk bij jonge mannen vastgesteld
Nadere informatieJos van Erp Hartstichting / De Hart&Vaatgroep. Stress en gezondheid
Jos van Erp Hartstichting / De Hart&Vaatgroep Stress en gezondheid Acute stress Het stressmechanisme is een overlevingsmechanisme Stressor Het stressmechanisme: Een fysiologisch systeem dat functioneert
Nadere informatiePsychogeriatrie of gerontopsychiatrie.
Psychogeriatrie of gerontopsychiatrie. Psychogeriatrie : geneeskunde cognitieve beperkingen Gerontopsychiatrie psychiatrische ziekenhuizen - curatief Bedenkingen Binnen gerontopsychiatrie goede balans
Nadere informatieLPFS SR NL. Instructies: Lees de volgende stellingen aandachtig en omcirkel in welke mate elke uitspraak op u van toepassing is:
LPRS SR NL Pagina1 LPFS SR NL Naam/ID: Instructies: Lees de volgende stellingen aandachtig en omcirkel in welke mate elke uitspraak op u van toepassing is: niet waar Een beetje waar Vaak waar 1 Ik kan
Nadere informatiePsychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen
Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen 1 oktober 2014 Marielle van den Heuvel, Gezondheidszorgpsycholoog Afdeling Medische Psychologie Orbis Medisch Centrum Inhoud
Nadere informatieIedereen is anders: de invloed van persoonlijke factoren na hersenletsel Caroline van Heugten
Iedereen is anders: de invloed van persoonlijke factoren na hersenletsel Caroline van Heugten Geprikkeld brein 19 okt. 2016, Swalmen Dept P&N, MHeNS, FHML Dept NP&PP, FPN Kent u haar? Kent u haar? Marlou
Nadere informatiePartners van een borstkanker patient, waar blijft u? Erik van Muilekom MANP verpleegkundig specialist
Partners van een borstkanker patient, waar blijft u? Erik van Muilekom MANP verpleegkundig specialist Zorg voor de Partner Waar loopt de partner tegen aan? Hoe kun je, je partner steunen als je zelf niet
Nadere informatieCognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met
Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Autismespectrumstoornissen: ADASS Achtergrond ADASS Veelvuldig voorkomen van
Nadere informatieLet s talk about stress Copyright Institute of HeartMath
Let s talk about stress Vechten Verstijven Veiligheid zoeken Vluchten Verzorgen Onze dagelijkse stress Een lichamelijke reactie op een onzichtbare tijger : Files en verkeersdrukte Financiën gezondheid
Nadere informatieProfiel van de jonge suïcidepoger
Profiel van de jonge suïcidepoger Eva De Jaegere Eenheid voor Zelfmoordonderzoek Univeristeit Gent Prof. Dr. C. van Heeringen Studiedag Schemerjongeren: schaduw én licht 1. Definitie suïcidepoging 2. Suïcidecijfers
Nadere informatieOuderschap strategieën van vaders en moeders met een psychische ziekte.
Bespreking artikel Ouderschap strategieën van vaders en moeders met een psychische ziekte. Auteurs: P.C. Van der Ende, MSc, J.T. van Busschbach, phd, J. Nicholson, phd, E.L.Korevaar, phd & J.van Weeghel,
Nadere informatieDe psychologische aspecten van pijn. Au! Marian Rikkert, GZ-psycholoog, Afdeling Medische Psychologie, Ziekenhuis Rivierenland Tiel
De psychologische aspecten van pijn Au! Marian Rikkert, GZ-psycholoog, Afdeling Medische Psychologie, Ziekenhuis Rivierenland Tiel Wat is pijn? Definitie: pijnis eenonplezierige, zintuiglijkeen emotioneleervaring
Nadere informatieDe blinde hoek van een Chronisch Zieke
Welkom De blinde hoek van een Chronisch Zieke Tamara Bijleveld-Coene ASKC/NVvA: Najaarscongres 8 November 2018 Praktijk: Coaching voor Chronisch Zieken Agenda 1. Introductie 2. Chronisch ziek in relatie
Nadere informatieDisclosure belangen spreker
Disclosure belangen Jos van Erp Geen belangenverstrengeling d.m.v. Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere vergoeding Aandeelhouder Of anders Disclosure belangen spreker Bewegen én berusten:
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse samenvatting (Dutch summary)
Chapter 9 Nederlandse samenvatting (Dutch summary) Samenvatting Samenvatting Depressie en angst klachten bij Nederlandse patiënten met een chronische nierziekte Het onderwerp van dit proefschrift is depressieve
Nadere informatiePijn-Coping-Inventarisatielijst (PCI) Kraaimaat, Bakker & Evers (1997)
Pijn-Coping-Inventarisatielijst (PCI) Kraaimaat, Bakker & Evers (1997) Achtergrond In de literatuur over (chronische)pijn wordt veel aandacht besteed aan de invloed van pijncoping strategieën op pijn.
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch) Het Belang van Leeftijdsgenoten: Sociale Problemen in de Kleuterklas en de Ontwikkeling van Psychische Problemen
(Summary in Dutch) Het Belang van Leeftijdsgenoten: Sociale Problemen in de Kleuterklas en de Ontwikkeling van Psychische Problemen 141 Als kinderen psychische problemen ontwikkelen zoals gedragsproblemen
Nadere informatieZelfmanagement: Van model naar praktijk
Zelfmanagement: Van model naar praktijk Jos van Erp Psycholoog/Programmacoördinator Hart voor Mensen Nederlandse Hartstichting j.v.erp@hartstiching.nl www.hartvoormensen.nl Indeling 1. Ingrediënten 2.
Nadere informatieHARDLOPEN BIJ BURNOUT-KLACHTEN JURIENA DE VRIES
HARDLOPEN BIJ BURNOUT-KLACHTEN JURIENA DE VRIES J.D.DEVRIES@ESSB.EUR.NL OVER MIJZELF WIE ZIJN JULLIE? VOORSTELLEN IN KLEINE GROEPEN AAN WIE GEVEN JULLIE TRAINING? RECREATIE/PRESTATIE/TOPLOPERS BEKEND MET
Nadere informatieBURNOUT ASSESSMENT TOOL
BURNOUT ASSESSMENT TOOL Wat is de BAT? De eigenschappen en sterktes van de nieuwe meting Woensdag 20 maart 2019 Inhoud 1- Hoe betrouwbaar & valide is de BAT? 2- Hoe gebruik je de BAT? 3- Hoeveel werkenden
Nadere informatieVAN WERKDRUK NAAR WERKPLEZIER. Noortje Wiezer
VAN WERKDRUK NAAR WERKPLEZIER Noortje Wiezer Themagebieden van TNO Waarom is het belangrijk om over werkdruk, werkstress en werkplezier te praten? Wat is stress? Een (noodzakelijke) reactie op een bedreigende
Nadere informatieSAMENVATTING bijlage Hoofdstuk 1 104
Samenvatting 103 De bipolaire stoornis, ook wel manisch depressieve stoornis genoemd, is gekenmerkt door extreme stemmingswisselingen, waarbij recidiverende episoden van depressie, manie en hypomanie,
Nadere informatieCaregiver burden. En de behoeften aan ondersteuning van naasten van patiënten met een psychiatrische stoornis
Caregiver burden En de behoeften aan ondersteuning van naasten van patiënten met een psychiatrische stoornis Inhoud Wat is caregiver burden? Wat is er tot dusver bekend Copingstijl Het belang van onderzoek
Nadere informatieAandachtsklachten en aandachtsstoornissen worden geobserveerd in verschillende volwassen
SAMENVATTING Aandachtsklachten en aandachtsstoornissen worden geobserveerd in verschillende volwassen klinische populaties, waaronder ook de Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD). Ook al wordt
Nadere informatieGroepsverslag Stress Reductie Effect Meting na HeartMath coachtraject maart 2016
Onderzoeksbureau Groepsverslag Stress Reductie Effect Meting na HeartMath coachtraject maart 2016 In opdracht van HeartMath Benelux Periode november 2012 tot en met maart 2016 De stress-rem (Stress Reductie
Nadere informatieGEZOND BEWEGEN.
GEZOND BEWEGEN maaike@nudgeme.be maaike@koslearning.be want verandering begint bij jezelf We worden geboren als een blanco blad = onze persoonlijkheid, gedrag, waarden, worden gevormd door onze omgeving
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
11 Nederlandse Samenvatting Bij beslissingen over het al dan niet vergoeden van behandelingen wordt vaak gebruikt gemaakt van kosteneffectiviteitsanalyses, waarin de kosten worden afgezet tegen de baten.
Nadere informatieSamenvatting Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie
Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie Zoals beschreven in hoofdstuk 1, is artrose een chronische ziekte die vaak voorkomt bij ouderen en in het bijzonder
Nadere informatieStaten-Generaal 19 maart 2009
Staten-Generaal 19 maart 2009 Burnout bij Vlaamse journalisten Burnout bij Vlaamse journalisten Inhoud 1. Vanwaar dit onderzoek? 4. Wie meer, wie minder? 2. Wat is? 5. Kunnen we voorspellen? 3. Incidentie?
Nadere informatieSamenvatting (summary in Dutch)
Samenvatting (summary in Dutch) 149 Samenvatting (summary in Dutch) Één van de meest voorkomende en slopende ziektes is depressie. De impact op het dagelijks functioneren en op de samenleving is enorm,
Nadere informatieDe palliatieve benadering als alternatief voor therapeutische verbetenheid? Dr. An Haekens P.K. Broeders Alexianen Tienen
De palliatieve benadering als alternatief voor therapeutische verbetenheid? Dr. An Haekens P.K. Broeders Alexianen Tienen Casus : terechte vragen!! Psychiatrie vandaag Vooruitgangsdenken Toename van diagnostische
Nadere informatieHuid en hersenen de actieve rol van de verpleegkundige
Huid en hersenen de actieve rol van de verpleegkundige L I L I A N F I G E E S E N I O R V E R P L E E G K U N D I G E P O L I D E R M A T O L O G I E U M C / W K Z U T R E C H T Kwaliteit van leven Definitie
Nadere informatieDE BURN-OUT SPECIALIST
DE BURN-OUT SPECIALIST Naar de wortels van het probleem voor een snel en duurzaam herstel BROCHURE bestemd voor MEDEWERKERS MET EEN BURN-OUT De Burn-out Specialist Marne 55-1186 PC AMSTELVEEN E. info@deburnoutspecialist.nl
Nadere informatieHoofdstuk 2 hoofdstuk 3
s Samenvatting Door de hogere participatiegraad van oudere werknemers en de afname van de aanwas van jongere werknemers door daling van het geboortecijfer (ontgroening) vergrijst de beroepsbevolking.
Nadere informatie22/11/2011. Inhoud LITERATUUR BRUSSEN. Gezonde kinderen
Een chronisch ziek kind in het gezin: Kwaliteit van leven van gezonde broers en zussen Trui Vercruysse Psychosociale oncologie, 25 november 2011 Inhoud Literatuur siblings/brussen Gezonde kinderen Zieke
Nadere informatieIn hoeverre verschillen de testsscores van laaggeschoolden (tm vmbo tl niveau)van die van hoger geschoolden.
In hoeverre verschillen de testsscores van laaggeschoolden (tm vmbo tl niveau)van die van hoger geschoolden. Houding ten aanzien van arbeid (WAV) De wav onderscheidt de volgende persoonlijkheidstrekken
Nadere informatieBurn-out. Alles wat u wou weten maar nog nooit durfde te vragen. Bart Vriesacker, preventiedeskundige psychosociale aspecten
Burn-out Alles wat u wou weten maar nog nooit durfde te vragen Bart Vriesacker, preventiedeskundige psychosociale aspecten Bart Vriesacker Psychosociaal preventiedeskundige CONTACT bart.vriesacker@mensura.be
Nadere informatieStress & Burn Out. ubeon Academy
Stress & Burn Out ubeon Academy Programma Stress & Burn Out, twee thema s die tot voor kort taboe waren in vele werkomgevingen, vragen vandaag de dag extra aandacht. Naast opleidingen gericht op individuele
Nadere informatie1.7 OMGAAN MET STRESS IN JE WERK
1.7 OMGAAN MET STRESS IN JE WERK Sara Bloemers Betje Koolhaas Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld
Nadere informatieHoe ga je om met stress?
Hoe ga je om met stress? Bij stress ontstaat er in ons lichaam een natuurlijke reactie die ons in staat stelt om snel en alert te reageren op gevaar: onze polsslag en ademhaling versnellen, de spieren
Nadere informatieDe Kracht van Zingen
De Kracht van Zingen S Y M P O S I U M 8 N O V E M B E R N Y E N R O D E B U S I N E S S U N I V E R S I T E I T S J A A K B L O E M H O O G L E R A A R H E A L T H C A R E C O N S U M E R S & E X P E
Nadere informatieWELZIJN VAN ARTSEN: ZORG VOOR ZICHZELF & DREMPELS TOT HULP. Saartje Jooris, huisarts Eline Van Tilburgh, huisarts
WELZIJN VAN ARTSEN: ZORG VOOR ZICHZELF & DREMPELS TOT HULP Saartje Jooris, huisarts Eline Van Tilburgh, huisarts Er was eens Jaarlijks: Ø 25,53 / 1000 artsen Ø 20,23 / 1000 advocaten Ø 15,93 / 1000 dominees
Nadere informatieChronische zieke werknemers: Werkbeleving & ziekteverzuim
Chronische zieke werknemers: Werkbeleving & ziekteverzuim dr. Nathalie Donders drs. Karin Roskes dr. Joost van der Gulden Afdeling Eerstelijnsgeneeskunde Centrum voor Huisartsgeneeskunde, Ouderengeneeskunde
Nadere informatieWorkshop: eigen regie en zelfmanagement. Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur Hartstichting / De Hart&Vaatgroep
Workshop: eigen regie en zelfmanagement Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur Hartstichting / De Hart&Vaatgroep j.v.erp@hartstichting/.nl Definitie zelfmanagement (Chronic care model) Het individuele
Nadere informatieDoor Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505
Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Lichamelijk: pijn, fysieke beperkingen, afweging behandeling vs bijwerkingen Angst en onzekerheid: verloop ziekte,
Nadere informatieLange termijn functioneren en participatie bij jongeren met chronische pijn en vermoeidheid. Tessa Westendorp
Lange termijn functioneren en participatie bij jongeren met chronische pijn en vermoeidheid Tessa Westendorp 24 januari 2014 Hoofdthema s binnen mijn onderzoek: Revalidatiebehandeling Jongeren met chronisch
Nadere informatieROM met de OQ-45. Kim la Croix, sheets: Kim de Jong. Discover the world at Leiden University
ROM met de OQ-45 Kim la Croix, sheets: Kim de Jong Vraag Gebruikt u op dit moment de OQ-45? a. Nee, maar ik overweeg deze te gaan gebruiken b. Ja, maar ik gebruik hem nog beperkt c. Ja, ik gebruik hem
Nadere informatieBurn-out en Cluster C
Burn-out en Cluster C Susanne Dalmeijer susanne.dalmeijer@vitaalpunt.nl Klinisch Psycholoog Medisch Directeur 25-01-2018 Kennismiddag Cluster C 1 Inleiding Inleiding Stellingen & discussie 2 Kenmerken
Nadere informatieJonge werknemers en werkstress: een beknopte weergave van de feiten
Jonge werknemers en werkstress: een beknopte weergave van de feiten Irene Houtman & Ernest de Vroome (TNO) In het kort: Onderzoek naar de ontwikkeling van burn-outklachten en verzuim door psychosociale
Nadere informatieDenkt u. dat u mentaal. vastloopt?
Denkt u dat u mentaal vastloopt? Wat is Denk? Het leven kan veel van u vragen. Soms misschien teveel. Zeker als u langdurig onder druk staat of een tegenslag te verwerken krijgt. U heeft bijvoorbeeld al
Nadere informatieSuïcide bij jongeren Studiedag Depressiepreventie bij adolescenten, Oss, 27/11/2015. G. Portzky
Suïcide bij jongeren Studiedag Depressiepreventie bij adolescenten, Oss, 27/11/2015 G. Portzky 1. INLEIDING 1. Definiëring Suïcide Suïcidepoging: Moet er suïcidale intentie aanwezig zijn om van poging
Nadere informatiehttp://www.nietbangvoorangst.nl Stress en Overmatige Stress wat kun je er aan doen? Stress alleen is niet slecht en kan je helpen goed te presteren. Zolang stress wordt afgewisseld door voldoende perioden
Nadere informatieHoofdstuk 1 Hoofdstuk 2
179 In dit proefschrift werden de resultaten beschreven van studies die zijn verricht bij volwassen vrouwen met symptomen van bekkenbodem dysfunctie. Deze symptomen komen frequent voor en kunnen de kwaliteit
Nadere informatieGrensoverschrijdend gedrag. Les 2: inleiding in de psychopathologie
Grensoverschrijdend gedrag Les 2: inleiding in de psychopathologie Programma Psychopathologie; wat is het? Algemene functionele psychopathologie DSM Psychopathologie = Een onderdeel van de psychiatrie
Nadere informatiePsychologie Inovum. Informatie en productenboek voor cliënten, hun naasten en medewerkers
Psychologie Inovum Informatie en productenboek voor cliënten, hun naasten en medewerkers Waarom psychologie Deze folder is om bewoners, hun naasten en medewerkers goed te informeren over de mogelijkheden
Nadere informatieConclusies van het praktijkproject: Hoe goed schat de opleider de kwetsbaarheid en de graad
Conclusies van het praktijkproject: Hoe goed schat de opleider de kwetsbaarheid en de graad van zelfredzaamheid van zijn chronische bejaarde patiënten in? 0.VOORWOORD De laatste jaren is de aanpak van
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur
Nadere informatieStressmanagement-training: Vaardig door ontspanning
Stressmanagement-training: Vaardig door ontspanning Veel mensen met een hart- of vaatziekte (HVZ) en hun partners ervaren ook nog stress als ze thuis hun leven weer proberen op te bouwen. Dit is dus ná
Nadere informatieW E S WORK EXPERIENCE SCAN
W E S WORK EXPERIENCE SCAN AYA THUISZORG ZorgDNA Computerweg 24 3542 DR UTRECHT T 030-820 03 63 E info@zorgdna.nl, INHOUDSOPGAVE HET RAPPORT HOOFDSTUK 1 - OVERZICHT VAN DE DIMENSIES BRONNEN VAN STRESS
Nadere informatieSeksuele inhibitie en excitatie: een verkennende studie van factoren die samenhangen met variatie in excitatie en inhibitie
Seksuele inhibitie en excitatie: een verkennende studie van factoren die samenhangen met variatie in excitatie en inhibitie Wouter Pinxten (contact: Wouter.Pinxten@UGent.be) Prof. Dr. John Lievens Achtergrond
Nadere informatieDe Neurobiologie van Stress(management) - Darwin ontmoet Spinoza -
De Neurobiologie van Stress(management) - Darwin ontmoet Spinoza - Dr. Victor Kallen TNO Earth, Life, & Social Sciences Het Evolutionair Stress-model 3. COGNITIES : Bewustzijn Beoordeling situatie Toetsen
Nadere informatie10de Vlaams Congres Palliatieve Zorg 'Bezorgd om breekbaarheid 1 oktober Mevr. Claire Vanhoutte
10de Vlaams Congres Palliatieve Zorg 'Bezorgd om breekbaarheid 1 oktober 2013 Mevr. Claire Vanhoutte Determinanten van Moral Distress bij verpleegkundigen in de palliatieve thuiszorg Claire Vanhoutte 1,
Nadere informatieKwetsbare ouderen gevolgd. Een jaar later: thuis, of naar het rusthuis? Bram Vermeulen Prof. dr. Anja Declercq
Kwetsbare ouderen gevolgd. Een jaar later: thuis, of naar het rusthuis? Bram Vermeulen Prof. dr. Anja Declercq Opzet Vlaamse Ouderen Zorg Studie VoZs bevraagt kwetsbare ouderen: - die thuiszorg gebruiken
Nadere informatiede jaren van de vorige eeuw lag de focus op de beschrijving van stressreacties en onderzoek van de (karakteristieken van) stimuli die een
Samenvatting Werkstress bij verpleegkundigen is al jaren wereldwijd een probleem. Werkstress kan negatieve gevolgen hebben voor de geestelijke en lichamelijke gezondheid en kan het plezier in het werk
Nadere informatieEsther Van De Velde I Wim Schrauwen. Stress om het lijf. Dag van de zorg
Esther Van De Velde I Wim Schrauwen Stress om het lijf Dag van de zorg 17.03.2019 Inhoud 1. Wat is stress? Acute & Chronische stress 2. Stress in het brein 3. Stress & het lichaam 4. Omgaan met stress
Nadere informatie