Handelingsgericht werken in de klas & samenwerken met ouders

Transcriptie

1 Handelingsgericht werken in de klas & samenwerken met ouders Nationale Dyslexie Conferentie 3 april 2013, Ede Noëlle Pameijer, schoolpsycholoog, SWV Annie M.G. Schmidt te Hilversum 1

2 Doel en opzet Aandachtspunten dyslexie: HGW cyclus binnen de groep (nivo 1 & 2) Individuele aanpak (nivo 3) Rol van de ouders 2

3 HGW in de klas: 7 uitgangspunten 1. Doelgericht werken aan lezen/spelling en systematisch evalueren 2. Onderwijs/opvoedbehoeften kind (OWB): wat heeft leerling nodig om met plezier te leren lezen/spellen? 3. Leraar doet ertoe! Ondersteuningsbehoeften: wat heeft hij nodig om deze leerling kwalitatief goed lees/ spellingsonderwijs te bieden? 4. Wisselwerking: hoe stemmen we af op OWB zodat kind profiteert van onderwijs in groep en extra begeleiding?

4 Vervolg uitgangspunten 5. Hoe benutten we positieve van kind, school en ouders om leesplezier te verhogen en ontwikkeling lezen/spellen te optimaliseren? 6. Constructieve samenwerking tussen leraren, kind & ouders en begeleider: samen sterk! 7. Systematiek & transparantie (planmatig werken) Gebaseerd op onderzoek en 15 jaar praktijkervaring

5 Meta analyses John Hattie: boven 0.4 = zeer effectief, tussen 0.0 en 0.4 = licht effectief; onder 0.0 = negatief effect Interventie Directe gerichte feedback: informatief positief bekrachtigend Kwaliteit instructie verhogen Evaluatie a.d.h.v. toetsgegevens Inzicht in eigen schoolprestaties Positieve relatie leraar - leerling Effectiviteit Ouders (in school) het leren laten begeleiden 0.55 Doelen samen met/door leerlingen stellen 0.52 Werken met kleine instructiegroepen 0.49

6 HGW cyclus op groepsniveau: alle leerlingen 1 zorgroute Groepsbespreking & 6. Uitvoeren 5. Opstellen groepsplan groepsplan realiseren 1. GO bijstellen Evalueren 2a. Doelen komende periode 2b. Signaleren leerlingen die extra begeleiding nodig hebben Leerlingen waarnemen begrijpen Groepsobservatie Leerlingbespreking 4. Clusteren leerlingen met vergelijkbare onderwijsbehoeaen plannen 3. Benoemen van hun onderwijsbehoeaen Extra ondersteuning: leerkracht, IB, ouders & dyslexie expert 6

7 HGW - cyclus Preventief: bij eerste signalen intensiveren Doel = bij groep houden (convergente differentiatie) Preteaching groepsinstructie verlengde instructie + gerichte feedback Doel (wat, waarom) & hoe: ik doe het, wij doen het, jullie doen het, je doet het alleen 7

8 HGW- cyclus Duo s sterke en zwakke lezer/speller: zelfde interesse of talent Sterke vakken: stimuleren en benutten Niet teveel zelfstandig werken 8

9 Overdracht: niet blanco Van groep groep en van PO VO: Dyslexie (of lees/spellingsproblemen) Positieve kenmerken leerling & ouders Dat wat werkt (niet opnieuw wiel uitvinden) Tip van leerling en tip van ouders Kennismakingsgesprek nieuwe leerkracht/mentor, ouders en leerling 9

10 Groepsoverzicht: zicht op groep Cito s (HGW/ OGW) Scores TL, BL, SP, R & toets - analyses Stimulerende factoren kind, onderwijs, opvoeding Belemmerende factoren kind, onderwijs, opvoeding Hoe leert deze leerling het beste ( 1zin; de handreiking)? I (20%) - - II (20%) III (20%) IV (20%) V (20%)

11 Groepsplan: grip op de groep Zeer intensief (nivo 3) Subgroep 1 (intensief aanbod of arrangement): leerlingen die meer instructie/oefening nodig hebben om doelen te halen (nivo 2) GROEPSPLAN Subgroep 2 (verdiept aanbod of arrangement): leerlingen die minder instructie/oefening en meer verrijking/ verdieping nodig hebben Basisaanbod of - arrangement: doelen en aanpak voor hele groep (nivo 1) Zeer verdiept

12 7 aandachtspunten individueel plan (nivo 3) Planmatig werken Belang van onderlinge afstemming en samenwerking Rol begeleider, leerkracht, kind & ouders 12

13 1. Plan gebaseerd op analyse? Van Overzicht & Inzicht naar Uitzicht: Onderwijs + -? Doel wat is nodig om doelen lezen/spellen te behalen? Kind + -? Doel Opvoeding + -? Doel 13

14 Onderwijs/opvoedbehoeften Wat heeft leerling nodig om lees/spellingsdoel (vaardigheid of kennis) te behalen, - Instructie die - Opdrachten/leeractiviteiten die - Feedback die - Leerkracht die.. - Groepsgenoten die - Ouders die... - Dyslexie behandelaar die 14

15 2. Heldere doelen? Zonder doelen, geen evaluatie en geen feedback (Hattie: 1.13)! SMARTI? Ambitieus (OGW) Kleine snelle doelen (Marzano): wat zien en horen we als doel is behaald? Samenhang lange en korte termijn? 15

16 3. Aansluiting bij lees/ spellingsonderwijs? Sluit plan aan bij instructie leerkracht en methode? (ingebed in groepsplan) Is effectieve instructie & leertijd in groep behouden? Goede kwaliteit instructie en (ICT) materialen? Geen dwaalwegen? Is voldoende oefentijd ingeroosterd? 16

17 4. Rol leerkracht? Is leerkracht actief betrokken bij plan? Is plan afgestemd op zijn werkwijze? Blijft hij verantwoordelijk voor lees/ spellingsonderwijs (regie)? Wordt dubbelleren voorkomen? Ervaart leerkracht effecten van plan? 17

18 5. Rol kind? Leert kind van & met andere leerlingen? Is leerling actief betrokken bij opstellen, uitvoeren & evalueren plan? Is het ook zijn plan (eigenaarschap)? Sluit plan aan bij talenten & interesses? Is het positief geformuleerd? Zin in? 18

19 Kindplan: samen aan de slag! Nu kan/ weet ik al. Straks kan/weet ik ook Ik ga Leerkracht helpt met Ouders helpen door Vriendje; digitaal hulp - middel Evaluatie 19

20 6. Ouderbetrokkenheid? Effect ouderbetrokkenheid op leerling (Marzano; Hattie: 0.55): - Hoger welbevinden op school - Betere leerprestaties - Minder gedragsproblemen En: grotere tevredenheid ouders En: leerkrachten meer plezier in werk 20

21 Schoolsucces & rol ouders 1. Onderwijsondersteunend gedrag - TV, computer, lezen, bibliotheek, museum - Achter schoolbeleid staan, leraren ondersteunen 2. Betrokkenheid ouders bij school - Belangstelling tonen, vorderingen volgen, inzet school waarderen, complimenten geven - Helpen met huiswerk, thuis extra oefenen - Komen op gesprekken, meedenken bij aanpak kind 3. Verwachtingen van ouders: hoog maar realistisch 21

22 Rol ouders bij plan? Zijn ouders actief betrokken bij opstellen, uitvoeren en evalueren plan? Is hun ervaringsdeskundigheid benut? Sluit plan aan bij hun krachten? Wat hebben ze nodig om bij te kunnen dragen aan plan; wat zijn hun ondersteuningsbehoeften? 22

23 7. Evaluatie? Is met kind, leerkracht en ouders afgesproken: hoe, wanneer & wie de vorderingen monitoort en evalueert of doelen behaald zijn (Hattie: 0.73)? Successen samen gevierd? Als doelen behaald, dan Als doelen nog niet behaald, dan 23

24 Effectieve feedback 1. Feed up (FU): waar willen we heen (doel): wat zien/horen/merken we dan? 2. Feedback (FB): hoe dichtbij doel zijn we al? 3. Feed forward (FF): hoe verder om dichter bij doel te komen? 24

25 !"#$#%,(#),($'%(#)*"+# &" &!!"#$#% % $ # " ()*+),-+.-,./.*-01.2.*-3.4-3,)* ()*+),-7.,./.*-01.2.*-3.4-3,)* ! & " ' # &$'%(#)*"+# 25!

26 Bronnen? Pameijer e.a.: HGW voor schoolteams (2009, gele boek) voor downloads Hattie & Timperly (2007). Effectieve feedback Hattie (2011). Visible Learning Marzano (2009). Wat werkt in onderwijs? 26