Aanpak gezondheidsachterstanden? In Weststellingwerf doen alle beleidsdomeinen mee!

Transcriptie

1 Aanpak gezondheidsachterstanden? In Weststellingwerf doen alle beleidsdomeinen mee!

2 Meerdere domeinen aan zet In Weststellingwerf realiseert men zich dat gezondheids achter standen niet het probleem zijn van één domein, maar dat het een probleem vormt voor de gehele gemeente. En dus de oplossing ook vanuit meerdere domeinen moet komen via een procesgerichte aanpak! Gezondheidsachterstanden zijn complex, waarin allerlei factoren met elkaar verweven zijn. Dit betekent dat als je hier iets aan wilt doen, je het in samen hang moet aanpakken, vertelde Sybrig Sytsma (afdelingshoofd sociaal domein). En dat geldt niet alleen voor gezondheidsachterstanden, maar voor vele onder werpen binnen de gemeente. Dit zorgt ervoor dat er in de gemeente Weststelling werf steeds beter integraal wordt gewerkt: beleids medewerkers van de verschil lende domeinen zoeken elkaar op en werken samen om thema s op te pakken. In 2015 is het plan van aanpak Samen Gezond in Weststellingwerf door het college vastgesteld. Gemeentebreed is dit plan gericht op gezonde jongeren, daarnaast wordt ingezet op een gezonde wijk, met Wolvega als aandachts gebied. Met name voor de gezonde wijk werkt de gemeente met een proces gerichte aanpak en een integrale werkgroep, waar ze de GIDS-middelen voor inzetten. Nadat duidelijk werd dat Weststellingwerf in aanmerking kwam voor GIDS-middelen, is Nika Schnek aangesteld als coördinator voor deze aanpak. In september 2015 is zij gestart met een integrale werkgroep GIDS. Deze werk groep bestaat uit collega s van de domeinen Werk en Inkomen, Gezondheidszorg, Ruimtelijke Ontwikkeling, de Dorpencoör di nator, het Gebiedsteam en de beleidsadviseur GGD Fryslan. Nika had intern al aandacht gegeven aan het thema (eigen) gezond heid, tijdens een campagne - meerdere domeinen aan zet

3 maand op het gemeente huis over bewegen en voeding. Ze merkte enthousiasme bij een aantal collega s op dit thema, ook vanuit de andere domeinen. Bij het samenstellen van de werkgroep heeft ze deze enthousiaste collega s gevraagd mee te doen in de werkgroep. De werkgroep is sinds september 2015 drie keer bij elkaar gekomen en heeft de volgende stappen gezet: Checklist integrale aanpak De werkgroep bekeek allereerst hoe ver ze al zijn met de integrale aanpak. Hierbij maakten ze gebruik van de Checklist Integrale Aanpak. Insteek van de sessie was om de werkgroep leden te informeren en te inspireren op het thema gezondheids achterstanden en de brede aanpak ervan. Rol en taken scherp De tweede sessie met de werkgroep was bedoeld om de rol en taken van de deelnemers scherp te krijgen. De werkgroep fungeert vooral als advies groep voor Nika. Ze delen kennis, stemmen activiteiten af en zoeken samenhang tussen de verschillende domeinen. Daarnaast is een wijkscan van de GGD besproken met de leden van de werkgroep en heeft iedereen daar vanuit het eigen domein op gereageerd. In deze sessie is besloten dat de aanpak zich richt op de stad Wolvega, omdat hier meer dan de helft van de inwoners uit de gemeente Weststellingwerf wonen. Kansen voor de aanpak In de laatste bijeenkomst van de werkgroep is besproken in welke buurt van Wolvega ze met de GIDS-aanpak willen starten. In welke buurten zijn aanknopingspunten en liggen hiermee kansen voor deze aanpak? De werkgroep wil zoveel mogelijk aansluiten bij de bestaande structuren in de wijken. Met input vanuit de verschillende domeinen hopen we snel duidelijk te krijgen welke structuren er zijn in de wijken en welke initia tieven er al lopen van bewoners, professionals en vanuit de gemeente zelf. Inwoners betrekken In de volgende sessie wil de werkgroep een besluit nemen over de buurt, en willen ze met elkaar vaststellen welke profes sionals er in deze buurt rondlopen en nadenken hoe ze de inwoners van de wijk betrekken. De afdeling ruimte heeft veel ervaring met het betrekken van inwoners. Als er bijvoorbeeld een straat wordt aangelegd gaan ze altijd in overleg met de buurt. Deze ervaring kan de werkgroep helpen om de buurt te betrekken bij deze aanpak! Plan van aanpak In een startsessie met professionals én wijkbewoners zal vervolgens een plan van aanpak worden gemaakt voor deze buurt. Wat zijn activiteiten/ acties die opgepakt kunnen worden vanuit de verschillende domeinen en in samenhang? Aan de slag! Wanneer het plan van aanpak is vastgesteld zal iedereen vanuit zijn eigen domein en expertise aan de slag gaan in de buurt! Nika wil graag de erva ringen uit deze buurt benutten bij het verder verspreiden van de integrale aanpak om gezond heids achterstanden terug te dringen. meerdere domeinen aan zet

4 Hoe kijken de leden van de werkgroep naar de integrale aanpak? Nika Schnek (coördinator GIDS) Sybrig Sytsma (afdelingshoofd sociaal domein) Bert van Lubek (afdeling Ruimte, Beheer en Realisatie) Synergie tussen de verschillende beleidsterreinen als voorwaarde voor succes! De GIDS-werkgroep is een voorloper voor de nieuwe werkwijze in het hele sociale domein. in een groene wijk gaan inwoners 25% minder naar de huisarts. Voor mij is het belangrijkste doel van de werkgroep dat we kennis met elkaar delen vanuit onze verschillende expertises. Daarnaast gaan we met alle leden van de werkgroep op zoek naar de samen hang tussen verschillende activiteiten en initiatieven in de buurt, zodat er synergie ontstaat, een belangrijke voorwaarde voor succes! De andere domeinen hebben niet alleen een belangrijke bijdrage aan de aanpak van gezondheidsachter standen. Een ver - betering in de gezondheid van de inwoners helpt ook bij het bereiken van de doelen van de andere beleids terreinen. Wanneer mensen een goede gezond heid hebben, kunnen ze makke lijker een baan vinden en ontstaan er op deze manier minder problemen in het hele gezin. Een integrale aanpak om gezondheidsachterstanden tegen te gaan is wat mij betreft onmogelijk zonder andere domeinen hierbij te betrekken. Er zitten zoveel verschillende aspecten aan het aanpakken van gezond heidsachterstanden, zoals bijvoorbeeld het huis en/of de wijk waarin je woont. Het is zonde als we daarbij geen gebruik maken van elkaars kennis en expertise. Voor mij is de GIDS-werkgroep een voorbeeld van hoe we in het hele sociale domein met elkaar moeten gaan samenwerken de komende jaren: meer integraal en meer ruimte en verantwoorde lijkheid bij de burger. Dit betekent ook een andere rol voor de gemeente, die we met de GIDS-aanpak kunnen uitproberen. Bij de afdeling Groenbeheer zijn we ons zeer bewust van het effect dat groen in de wijk heeft op gezondheid. Onderzoek van Jolanda Maas (VU Amsterdam) toonde aan dat mensen met meer groen in hun woon - omgeving zich gezonder voelen en minder vaak bij de huisarts komen met klachten als diabe tes, depressie en coronaire hartziekten. Daarnaast herstel len men - sen in revalidatiecentra sneller wanneer ze gebruik maken van het groen om hen heen. Voor mij is de meerwaarde van de werkgroep dat we een analyse doen van wijken vanuit alle pers pectieven, waardoor we een goede inschatting kunnen maken op welke wijk we ons moeten richten. Dit helpt ons domein ook weer om een breed afgewogen beslissing te nemen over wat we gaan aanpakken in het groen beheer. Hoe kijken de leden van de werkgroep naar de integrale aanpak?

5 Hoe kijken de leden van de werkgroep naar de integrale aanpak? Klaas Ozinga (teamleider gebiedsteams) Cor Trompetter (wethouder Gezondheidszorg, en (o.a.) Ruimtelijke Ordening, Volkshuisvesting en Minimabeleid gezondheidsthema s als ingang voor onze gebiedsteams om bij mensen achter de voordeur te komen. Wij werken op zoveel mogelijk thema s integraal en dus ook op gezondheid. We werken in Weststellingwerf met brede gebieds teams, op de thema s inkomen, Wmo en Jeugd. Dit betekent dat we redelijk zicht hebben op de problema tiek in buurten en wijken. Met de GIDS-werkgroep ontstaat een genuanceerd beeld van wat er speelt in de wijken, doordat input wordt geleverd vanuit de verschillende domeinen. Deze groep kan een reële inschatting maken welke aanpak de grootste kans van slagen heeft. Dat betekent niet dat we als werkgroep de waarheid in pacht hebben. Straks in de uitvoering ga je nog meer disciplines betrekken, die nog dichter in de wijk zitten! We hebben met dit project wel een kans om echt aan de preventieve kant problemen aan te pakken. Ik verwacht zelf dat gezondheidsthema s, zoals bewegen en voe ding, wellicht een belangrijke ingang voor onze gebieds teams kunnen zijn om met mensen in gesprek te gaan over wellicht hun inkomensproble matiek. Het is misschien wel de ingang die we tot nu toe altijd gemist hebben! Als wethouder van o.a. het onderwerp gezondheidsbeleid heb ik weinig moeite hoeven doen om bestuur - lijk draagvlak te creëren voor dit onderwerp. Wij zijn als gemeente gewend om integraal te werken en ook voor dit thema was dat voor mijn collega-wethouders vanzelfsprekend. Het groenonderhoud willen we bij voorbeeld laten doen door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Daarnaast wordt bij het armoede beleid altijd het thema gezondheid betrok ken. Het voordeel van een kleinere gemeente is dat iedereen elkaar goed weet te vinden. Ik ben ervan overtuigd dat je op de langere termijn tijd en energie moet investeren in de integrale aanpak van gezond heids achter standen om effecten te realiseren. Tijd en energie zijn nodig voor een effect, maar ook een finan ciële ondersteuning is wat mij betreft een voorwaarde voor succes op de langere termijn. Hoe kijken de leden van de werkgroep naar de integrale aanpak?

6 tips Tips uit Weststellingwerf voor andere gemeenten die aan de slag willen met een soortgelijke integrale procesaanpak: Zorg voor een integrale visie op gezondheidsachterstanden. Stel een regisseur/coördinator aan voor deze aanpak. Op die manier kun je de agenda die je hebt met dit onderwerp in je eigen organisatie en naar je partners veel nadrukkelijker neerzetten. Zorg voor bewustwording over het onderwerp binnen je gemeente, zodat er affiniteit en enthousiasme ontstaat. Kies mensen in je werkgroep die al een bepaalde energie en geloof in dit thema hebben. Het helpt als je mensen in de werkgroep hebt die veel kennis hebben van het gebied/dorp/stad. Daarnaast helpt het om mensen te kiezen die over vernieuwing kunnen en willen denken, over hun grenzen heen willen kijken en oude patronen los durven te laten. De input vanuit het ruimtelijk domein is erg zinvol, doordat het ruimtelijk domein de wijken goed kent, maar ook goed weet hoe je burgers betrekt bij je gemeentelijk beleid. Zorg ervoor dat de leden van je werkgroep voldoende tijd beschikbaar hebben voor hun inzet in en rondom een dergelijke werkgroep. Over Gezond in... Gezond in brengt bestuurders, organisaties en professionals uit alle disciplines bij elkaar met workshops, landelijke en regionale studiedagen en een interactief online platform dat alle initiatieven en betrokkenen met elkaar verbindt. Gezond in wordt uitgevoerd door Pharos en Platform31 in het kader van het Nationaal Programma Preventie met financiering van het ministerie van VWS.