Ouderen en kanker. Carla Agasi-Idenburg, Fysiotherapeut, Klinisch gezondheidswetenschapper

Transcriptie

1 Ouderen en kanker Carla Agasi-Idenburg, Fysiotherapeut, Klinisch gezondheidswetenschapper

2

3 Wat ga ik bespreken? Relatie kanker en ouderdom Kwetsbaarheid/frailty Comprehensive Geriatric Assessment Intermezzo kankergerelateerde vermoeidheid (CRF) Kwetsbaarheid moet ik er iets mee?

4

5 Kanker ziekte van de oudere Ouderen zijn langdurig blootgesteld aan carcinogenen Het interne milieu van de ouderen is optimaal voor het ontstaan van kanker Het fenotype van ouderdom is zo verandert (door blootstelling aan carcinogene, en interne milieu) dat kanker makkelijk ontstaat Anisimov 2007

6 met dank aan Idenburg en van Schaik

7 Oude kankerpatiënt wordt slecht behandeld' :16 bron: ANP De zorg is slecht toegerust voor de behandeling van kanker bij ouderen. Oorzaak is een groot kennistekort, waardoor ouderen worden overbehandeld of onderbehandeld. Dat stelt KWF Kankerbestrijding dinsdag in een eigen publicatie.

8

9 Ouderen divers clubje kwetsbaarheid (frailty) 1. Verlies aan reservecapaciteiten 2. Afname mogelijkheid om weerstand te bieden aan stressvolle omstandigheden 3. Omgevingsfactoren hebben meer invloed op (afname) welzijn Fried e.a., Journal of Gerontology: 2004,

10 Processen bij frailty Fried e.a., Journal of Gerontology: 2004,

11 Kwetsbaarheid 3 1. Gewichtsverlies onbedoeld (>3 kg in jaar) 2. Uitputting (zelf gerapporteerd) 3. Verminderde knijpkracht (de laagste 20% voorspeld) 4. Langzaam looptempo (de langzaamste 20%) 5. Verminderde fysiek activiteit (de minst actieve 20% voorspeld

12

13 Bennett Oncol Nurs Forum 2013

14 Comprehensive Geriatric Assessment (CGA) 1. Functionele status 2. Socio-economische status 3. Psychosociale distress 4. Comorbiditeiten 5. Cognitieve functie 6. Voedingstoestand 7. Polypharmacy NCCN guideline older adult oncology

15 1. CGA Functionele status ADL IADL Functionele capaciteit Vallen (gevallen in laatste ½ jaar, of bang) Snelheid van lopen

16 Intermezzo snelheid lopen Timed up and go 0,8 meter/sec cutt of point 1,0 meter/sec betere levensverwachting dan gemiddeld

17 Timed up and go >13 seconden Analyse spierkracht Kijk naar het gebruikte hulpmiddel Orthostatische bloeddruk Vraag naar visus Kijk naar sensibiliteit, propriocepsis, reflexen Kijk naar medicatie Kijk naar omgeving waarin mensen lopen Kijk naar schoenen

18 2. CGA socio-economische status Slechte leefomstandigheden Geen mantelzorger beperkte sociaal netwerk Weinig inkomen Geen transport mogelijkheden Onderverzekerd

19 3. CGA comorbiditeiten Heeft mogelijk invloed op hoe kanker zich reageert Behandeling + comorbiditeit op functionele status Behandeling te gevaarlijk ivm comorbiditeiten Invloed op levensverwachting Effect van behandeling mogelijk anders

20 4. CGA cognitieve functie Dementie Depressie Delier

21 5. CGA Voedingstoestand Kans op ondervoeding is groot Ongewenst gewichtsverlies>5% BMI 22 Minder dan 80% ideale gewicht Slechte voedingstoestand= meer problemen met chemotherapie, toename mortaliteit, Ondervoeding=langere opname duur

22 6. CGA polypharmacy Vitamine zijn niet onschuldig Sommige medicatie voor comorbiditeiten kunnen invloed hebben op effectiviteit kanker behandeling. Farmocokinetische veranderingen in ouderen

23 Intermezzo CRF Aanhoudend, subjectief gevoel van uitputting gerelateerd aan kanker of aan de behandeling ervan, dat niet in verhouding staat met recente activiteiten en interfereert met het dagelijks functioneren

24 Voorkomen In alle stadia van kanker 60-96% van de patiënten Het voorkomen bij ouderen versus jongeren? Meest belastende symptoom Slecht gerapporteerd, slecht gediagnostiseerd, slecht behandeld

25 2015 Vermoeidheid is zelden een geisoleerd symptoom en komt meestal voor met andere symptomen (pijn, anemie, slaapstoornis etc) en moet onderzocht worden in symptoomclusters

26 Kwetsbaar? Nou en.?

27 Conclusie Frail wat dan?

28 Frail + en dan? Kanker Kankerpatienten % Referentiegroep % NNGB Fitnorm Combinorm Inactief NNGB Jongert, 2010, Smith 2011

29 Belang

30 Belang

31 Trainingsrichtlijnen ouderen min per week 20 min dag Matig intensief-intensief Interval duurtraining Bij sommige ouderen eerst kracht en balans op niveau ACSM/AHA

32 Tanaka versus Karvonen Bij hogere leeftijd onderschat Karvonen Meta-analyse met 18,712 mensen Tanaka 2001

33 Trainingsmarge Tanaka Man 80 jr Geschatte Hfmax: 208-(0,7*lft)=152 Hfrust (gemeten): 80sl/min 60%Hfmax=91 Karvonen 60%=84 70%Hfmax=106 Karvonen 70%=98

34 BORG schaal 5 oefensessies nodig Algemeen UHV Beginnen met Uitbouwen naar 13-14

35 Borgschaal in relatie tot intensiteit

36 Mevrouw Pieterse Na opname in het ziekenhuis i.v.m misselijkheidsklachten na chemotherapie behandeling Hulpvraag: makkelijker uit stoel opstaan, traplopen Therapie krachttraining: Hoe?

37 Trainingsrichtlijnen ouderen 8-10 oefeningen, grote spiergroepen Progressief Gewenningsperiode 8-12 herhalingen, redelijk zwaar-intensief Minimaal 2x per week (herstel 48 uur) Opstaan uit stoel, traplopen ACSM/AHA

38 Trainingsparameters hetzelfde? Hoe ouder hoe sneller het verlies van trainingswinst bij stoppen

39

40 Literatuur 1. Anisimov, V.N., Biology of aging and cancer. Cancer Control, (1): p Bennett, J.A., et al., Frailty in older breast cancer survivors: age, prevalence, and associated factors. Oncol Nurs Forum., (3): p. E doi: /13.ONF.E126-E Fried, L.P., et al., Frailty in older adults: evidence for a phenotype. J Gerontol A Biol Sci Med Sci., (3): p. M Smith, W.A., et al., Physical activity among cancer survivors and those with no history of cancer a report from the National Health and Nutrition Examination Survey American Journal of Translational Research, (4): p Studenski, S., et al., Gait speed and survival in older adults. Jama, (1): p Tanaka, H., K.D. Monahan, and D.R. Seals, Age-predicted maximal heart rate revisited. J Am Coll Cardiol, (1): p