De zelf-ervaring van jongeren met het chronisch vermoeidheidssyndroom. Stefan van Geelen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De zelf-ervaring van jongeren met het chronisch vermoeidheidssyndroom. Stefan van Geelen"

Transcriptie

1 De zelf-ervaring van jongeren met het chronisch vermoeidheidssyndroom Stefan van Geelen

2 Presentatie Deel I: Persoonlijk Positie Repertoire Deel II: Zelf-confrontatie Methode

3 Het chronisch vermoeidheidssyndroom: Geen bekende oorzaak en gekenmerkt door zeer ernstige vermoeidheid

4 Het chronisch vermoeidheidssyndroom: Geen bekende oorzaak en gekenmerkt door zeer ernstige vermoeidheid Bijkomende symptomen: pijn, slaapproblematiek, cognitieve dysfunctie

5 Het chronisch vermoeidheidssyndroom: Geen bekende oorzaak en gekenmerkt door zeer ernstige vermoeidheid Bijkomende symptomen: pijn, slaapproblematiek, cognitieve dysfunctie Zelfs na intensieve reguliere zorg blijft de helft van de jongeren langdurig ernstig vermoeid

6 Het chronisch vermoeidheidssyndroom: Geen bekende oorzaak en gekenmerkt door zeer ernstige vermoeidheid Bijkomende symptomen: pijn, slaapproblematiek, cognitieve dysfunctie Zelfs na intensieve reguliere zorg blijft de helft van de jongeren langdurig ernstig vermoeid Subjectieve zelf-ervaring van de patiënt lijkt een belangrijke rol te spelen in CVS

7 Behandeling van CVS: Heel veel medische/ farmacologische oplossingen geprobeerd (anti-depressiva, immunoglobulines, corticosteroïden enz.)

8 Behandeling van CVS: Heel veel medische/ farmacologische oplossingen geprobeerd (anti-depressiva, immunoglobulines, corticosteroïden enz.) Cognitieve gedragstherapie (CGT) is één van de weinige in RCT s effectief gebleken behandelingen

9 CGT voor CVS: Niet voor alle patiënten effectief

10 CGT voor CVS: Niet voor alle patiënten effectief Veel terugval

11 CGT voor CVS: Niet voor alle patiënten effectief Veel terugval Te weinig op de eigen wensen van de individuele patiënt toegesneden

12 CGT voor CVS: Niet voor alle patiënten effectief Veel terugval Te weinig op de eigen wensen van de individuele patiënt toegesneden Door patiënten ervaren als te veel gericht op disfunctioneren en psychologische problematiek (niet beyond the symptoms )

13 CGT voor CVS: Niet voor alle patiënten effectief Veel terugval Te weinig op de eigen wensen van de individuele patiënt toegesneden Door patiënten ervaren als te veel gericht op disfunctioneren en psychologische problematiek (niet beyond the symptoms ) Niet genoeg aandacht voor de diepere context v.h. eigen verhaal van de patiënt

14 Vraagstelling onderzoek: Hoe zit de zelf-ervaring van jongeren met CVS in elkaar? Waarin verschilt deze van andere jongeren met een somatische aandoening en gezonde adolescenten?

15 Vraagstelling onderzoek: Hoe zit de zelf-ervaring van jongeren met CVS in elkaar? Waarin verschilt deze van andere jongeren met een somatische aandoening en gezonde adolescenten? Doelstelling: Jongeren door zelf-onderzoek meer inzicht geven in hun levensverhaal en hen op basis van dit inzicht begeleiden.

16 Deel I: Welke kanten laten chronisch vermoeide jongeren van zichzelf zien.

17 Deel II: Welk verhaal/ welke gevoelens gaan er achter deze kanten schuil?

18 Cross-sectioneel onderzoek 37 jongeren met jeugdreuma (JIA)

19 Cross-sectioneel onderzoek 37 jongeren met jeugdreuma (JIA) 42 jongeren met chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS)

20 Cross-sectioneel onderzoek 37 jongeren met jeugdreuma (JIA) 42 jongeren met chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) 16 gezonde jongeren

21 Cross-sectioneel onderzoek 37 jongeren met jeugdreuma (JIA) 42 jongeren met chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) 16 gezonde jongeren (+/- 80% vrouw, gemiddelde leeftijd +/- 16j)

22 Positionering Persoonlijk Positie Repertoire (PPR): Persoon bestaat uit verschillende kanten (= ik-posities) Persoon heeft zelf invloed op welke kanten hij/zij laat zien Thema s

23 PPR-matrix Ik als actief Ik als moe Ik als kwetsbaar Ik als slachtoffer Ik als afhankelijk Ik als twijfelaar Ik als vechter.

24 PPR-matrix Directe Familie Indirecte Familie Vrienden School Tegenstrevers Belangrijke mensen Papa Mama Lisa Opa en Oma Tante Alice Marieke Sanne Meester Kok Angela Peter Ik als actief Ik als moe Ik als kwetsbaar Ik als slachtoffer Ik als afhankelijk Ik als twijfelaar Ik als vechter.

25 PPR-matrix Directe Familie Indirecte Familie Vrienden School Tegenstrevers Belangrijke mensen Papa Mama Lisa Opa en Oma Tante Alice Marieke Sanne Meester Kok Angela Peter Ik als actief Ik als moe Ik als kwetsbaar Ik als slachtoffer Ik als afhankelijk Ik als twijfelaar Ik als vechter.

26 Categorieën Interne posities: (voor groepsvergelijking) Sterk (energiek, krachtig enz.)

27 Categorieën Interne posities: (voor groepsvergelijking) Sterk (energiek, krachtig enz.) Aanpassend (zorgend, aanpassend enz.)

28 Categorieën Interne posities: (voor groepsvergelijking) Sterk (energiek, krachtig enz.) Aanpassend (zorgend, aanpassend enz.) Kwetsbaar (angstig, twijfelend enz.)

29 Categorieën Interne posities: (voor groepsvergelijking) Sterk (energiek, krachtig enz.) Aanpassend (zorgend, aanpassend enz.) Kwetsbaar (angstig, twijfelend enz.) Ziek (moe, niet lekker enz.)

30 Categorieën Interne posities: (voor groepsvergelijking) Sterk (energiek, krachtig enz.) Aanpassend (zorgend, aanpassend enz.) Kwetsbaar (angstig, twijfelend enz.) Ziek (moe, niet lekker enz.) Veeleisend (jaloers, aandachtvragend enz.)

31 Categorieën Interne posities: (voor groepsvergelijking) Sterk (energiek, krachtig enz.) Aanpassend (zorgend, aanpassend enz.) Kwetsbaar (angstig, twijfelend enz.) Ziek (moe, niet lekker enz.) Veeleisend (jaloers, aandachtvragend enz.) Opstandig (ruziezoekend, ontevreden enz.)

32 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 ZIEKE KANTEN Gezond JIA tegen strevers school vrienden directe fam lie in direct e familie gemiddelden

33 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 ZIEKE KANTEN Gezond JIA tegenstrevers school vrienden directe fam lie in directe familie gemiddelden

34 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 ZIEKE KANTEN Gezond JIA tegenstrevers school vrienden directe fam lie in directe familie gemiddelden

35 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 ZIEKE KANTEN Gezond JIA CVS tegenstrevers school vrienden indirecte familie directe fam lie gemiddelden

36 3,5 3 2,5 2 1,5 1 CVS JIA Gezond 0,5 0 Sterk Aanpassend Kwetsbaar Ziek Veeleisend Opstandig

37 3,5 3 2,5 2 1,5 1 CVS JIA Gezond 0,5 0 Sterk Aanpassend Kwetsbaar Ziek Veeleisend Opstandig

38 3,5 3 2,5 2 1,5 1 CVS JIA Gezond 0,5 0 Sterk Aanpassend Kwetsbaar Ziek Veeleisend Opstandig

39 ZELF-CONFRONTATIE METHODE

40

41 * Percentage (%) * Healthy JIA CFS 10 5 * 0 Strength and Unity Unity and Love Unfulfilled Longing Powerlessness and Isolation Aggression and Anger Autonomy and Success Valuation type

42 * Percentage (%) * Healthy JIA CFS 10 5 * 0 Strength and Unity Unity and Love Unfulfilled Longing Powerlessness and Isolation Aggression and Anger Autonomy and Success Valuation type

43 * Percentage (%) * Healthy JIA CFS 10 5 * 0 Strength and Unity Unity and Love Unfulfilled Longing Powerlessness and Isolation Aggression and Anger Autonomy and Success Valuation type

44 * Percentage (%) * Healthy JIA CFS 10 5 * 0 Strength and Unity Unity and Love Unfulfilled Longing Powerlessness and Isolation Aggression and Anger Autonomy and Success Valuation type

45 Longitudinale studie (4 maanden): 16 gezonde jongeren krijgen 6 sessies aan de hand van de ZKM (2 zelfonderzoeken)

46 Longitudinale studie (4 maanden): 16 gezonde jongeren krijgen 6 sessies aan de hand van de ZKM (2 zelfonderzoeken) 17 jongeren met CVS krijgen 6 sessies aan de hand van de ZKM (2 zelfonderzoeken)

47 Longitudinale studie (4 maanden): 16 gezonde jongeren krijgen 6 sessies aan de hand van de ZKM (2 zelfonderzoeken) 17 jongeren met CVS krijgen 6 sessies aan de hand van de ZKM (2 zelfonderzoeken) 18 jongeren met CVS krijgen 12 sessies aan de hand van de ZKM (2 zelfonderzoeken + begeleiding)

48 Negatief thema: Ik voel druk en spanning op me omdat ik goed wil presteren omdat ik faalangst heb. Door jaren van veel leren en faalangst ben ik vermoeid geraakt

49 Negatief thema: Ik voel druk en spanning op me omdat ik goed wil presteren omdat ik faalangst heb. Door jaren van veel leren en faalangst ben ik vermoeid geraakt Positief thema: Als ik bezig ben met dingen die ik leuk vind, voel ik me ontspannen, vrij en blij

50 3 fases van de begeleiding: 1. Attending: De jongere gaat letten in welke situaties de 2 kanten van zijn/ haar thema naar voren komen.

51 3 fases van de begeleiding: 1. Attending: De jongere gaat letten in welke situaties de 2 kanten van zijn/ haar thema naar voren komen. 2. Creating: De jongere gaat experimenteren met nieuw gedrag in vertrouwde situaties.

52 3 fases van de begeleiding: 1. Attending: De jongere gaat letten in welke situaties de 2 kanten van zijn/ haar thema naar voren komen. 2. Creating: De jongere gaat experimenteren met nieuw gedrag in vertrouwde situaties. 3. Anchoring: De jongere probeert het nieuwe gedrag in onbekende situaties voort te zetten.

53 Persoonlijk Positie Repertoire (longitudinaal): 1. Gezonde jongeren: geen significante veranderingen

54 Persoonlijk Positie Repertoire (longitudinaal): 1. Gezonde jongeren: geen significante veranderingen 2. CVS/ 6 sessies: significante stijging sterke kanten

55 Persoonlijk Positie Repertoire (longitudinaal): 1. Gezonde jongeren: geen significante veranderingen 2. CVS/ 6 sessies: significante stijging sterke kanten 3. CVS/ 12 sessies: significante stijging sterke kanten, daling zieke kanten

56 ZKM (longitudinaal): 1. Gezonde jongeren: significant meer ervaringen van kracht & eenheid

57 ZKM (longitudinaal): 1. Gezonde jongeren: significant meer ervaringen van kracht & eenheid 2. CVS/ 6 sessies: significant minder ervaringen van eenzaamheid & isolement

58 ZKM (longitudinaal): 1. Gezonde jongeren: significant meer ervaringen van kracht & eenheid 2. CVS/ 6 sessies: significant minder ervaringen van eenzaamheid & isolement 3. CVS/ 12 sessies: significant meer ervaringen van autonomie & succes, significant minder ervaringen van onvervuld verlangen en van eenzaamheid & isolement

59 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 subjective fatigue physical functioning emotional functioning 0 months behavioral functioning bodily pain mental health self esteem general health perceptions

60 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 subjective fatigue physical functioning emotional functioning 0 months behavioral functioning bodily pain mental health self esteem general health perceptions

61 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 subjective fatigue physical functioning emotional functioning 0 months behavioral functioning bodily pain mental health self esteem general health perceptions

62 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 subjective fatigue physical functioning emotional functioning 0 months behavioral functioning bodily pain mental health self esteem general health perceptions

63 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 subjective fatigue physical functioning emotional functioning 0 months behavioral functioning bodily pain mental health self esteem general health perceptions

64 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 subjective fatigue physical functioning emotional functioning 0 months behavioral functioning bodily pain mental health self esteem general health perceptions

65 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 subjective fatigue physical functioning emotional functioning 0 months behavioral functioning bodily pain mental health self esteem general health perceptions

66 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 subjective fatigue physical functioning emotional functioning 0 months 4 months behavioral functioning bodily pain mental health self esteem general health perceptions

67 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 subjective fatigue physical functioning emotional functioning 0 months 4 months behavioral functioning bodily pain mental health self esteem general health perceptions

68

69 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 subjective fatigue physical functioning emotional functioning 0 months 4 months behavioral functioning bodily pain mental health self esteem general health perceptions

70

71 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 subjective fatigue physical functioning emotional functioning 0 months 4 months behavioral functioning bodily pain mental health self esteem general health perceptions

72 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 subjective fatigue physical functioning emotional functioning 0 months 4 months behavioral functioning bodily pain mental health self esteem general health perceptions

73 Vraagstelling Doelstelling Zelf-confrontatie 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 subjective fatigue physical functioning emotional functioning 0 months 4 months behavioral functioning bodily pain mental health self esteem general health perceptions

74 Welbevinden vereist flexibiliteit en variatie van gevoelens en posities

75 Welbevinden vereist flexibiliteit en variatie van gevoelens en posities Tijdens adolescentie moet jongere experimenteren en zoeken welke gevoelens en kanten beste bij hem/haar passen

76 Welbevinden vereist flexibiliteit en variatie van gevoelens en posities Tijdens adolescentie moet jongere experimenteren en zoeken welke gevoelens en kanten beste bij hem/haar passen In (pediatrische) CVS lijkt de variatie en flexibiliteit van de verschillende kanten en gevoelens enorm beperkt te zijn

77 Door zelfinzicht kan de jongere flexibiliteit en variatie in gevoelens en posities terug krijgen

78 Door zelfinzicht kan de jongere flexibiliteit en variatie in gevoelens en posities terug krijgen Ziekte/ vermoeidheid moet tijdens de adolescentie een plek krijgen in het zelfverhaal om problemen in de volwassenheid te ondervangen

79 Door zelfinzicht kan de jongere flexibiliteit en variatie in gevoelens en posities terug krijgen CVS moet tijdens adolescentie een plek in zelfverhaal krijgen om problemen in de volwassenheid te ondervangen Zelfonderzoek kan vermoeidheid, fysieken psychosociaal functioneren verbeteren (Van Geelen SM, Fuchs CE, Sinnema G, Van de Putte EM, Van Geel R, Hermans HJM, Kuis W, Patient Education and Counseling, 2011)

80 Ten slotte: Hoe nu verder?

81 Ten slotte: Hoe nu verder? Zelfervaring is niet alleen maar relationeel, narratief en emotioneel, ook lichamelijk

82 Ten slotte: Hoe nu verder? Zelfervaring is niet alleen maar relationeel, narratief en emotioneel, ook lichamelijk Niet individuele lichaamsbeweging, maar lichaamservaring in groepsverband heeft gunstige invloed op vermoeidheid* Bakker RJ, Sinnema G, Kuis W, Van de Putte, Archives of Disease in Childhood, 2009

83 Ten slotte: Hoe nu verder? Zelfervaring is niet alleen maar relationeel, narratief en emotioneel, ook lichamelijk Niet individuele lichaamsbeweging, maar lichaamservaring in groepsverband heeft gunstige invloed op vermoeidheid* (training voor kinderen) Bakker RJ, Sinnema G, Kuis W, Van de Putte, Archives of Disease in Childhood, 2009

84 Citaat van een 16-jarig meisje met CVS: Ik heb twee kanten in me waardoor ik uit elkaar getrokken word. Voor het muurtje ben ik een meisje dat altijd vrolijk is. Dit laat ik aan iedereen zien. Achter het muurtje ben ik kwetsbaar. Dit laat ik aan niemand zien. Ik ga nu beter worden en mijn muurtje afbreken. De tijd van denken is afgelopen, nu ga ik het gewoon doen!

85 Onderzoeksgroep Drs. C. Fuchs, Pediatrische Psychologie, UMC Utrecht Dr. S. van Geelen, Pediatrische Psychologie, UMC Utrecht Prof. Dr. G. Sinnema, Pediatrische Psychologie, UMC Utrecht Dr. E. van de Putte, Kindergeneeskunde, UMC Utrecht Prof. Dr. H. Hermans, Faculteit Psychologie, Radboud Universiteit Nijmegen Prof. Dr. W. Kuis, Kindergeneeskunde, UMC Utrecht

Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct

Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Kate Sitnikova 8 november 2018 Amsterdam UMC Locatie VUmc Afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde Sheet

Nadere informatie

S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid. S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid

S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid. S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid Drs. Maud De Venter Drs. Jela Illegems Prof. dr. Filip Van Den Eede S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid Chronische vermoeidheid:

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie voor MSgerelateerde

Cognitieve gedragstherapie voor MSgerelateerde Cognitieve gedragstherapie voor MSgerelateerde vermoeidheid Marieke Houniet- de Gier, Gz-psycholoog/ cognitief gedragstherapeut/ promovenda Afdeling Medische Psychologie + afdeling Revalidatiegeneeskunde

Nadere informatie

Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie?

Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie? Nijmeegs Kenniscentrum Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie? Jan-Frederic Wiborg, Jose van Bussel, Agaat van Dijk, Gijs Bleijenberg, Hans

Nadere informatie

Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn?

Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn? Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn? Lotte Bloot, MSc Marianne Heins, Phd Rogier Donders, Phd Gijs

Nadere informatie

Chronische vermoeidheid: Revalidatie of cognitieve gedragstherapie? Dr. Desirée Vos-Vromans

Chronische vermoeidheid: Revalidatie of cognitieve gedragstherapie? Dr. Desirée Vos-Vromans Chronische vermoeidheid: Revalidatie of cognitieve gedragstherapie? Dr. Desirée Vos-Vromans Onderzoeksgroep: Prof. Rob Smeets Prof. André Knottnerus Dr. Ivan Huijnen Drs. Nieke Rijnders Dr. Albère Köke

Nadere informatie

Op weg naar getrapte zorg voor het chronisch vermoeidheidssyndroom: Een implementatie studie.

Op weg naar getrapte zorg voor het chronisch vermoeidheidssyndroom: Een implementatie studie. Op weg naar getrapte zorg voor het chronisch vermoeidheidssyndroom: Een implementatie studie. Margreet Worm-Smeitink 1, Lotte Bloot 1, Marcia Tummers 1, Saskia van Es 2, Michel Wensing 3, Hans Knoop 1

Nadere informatie

Vermoeidheid na kanker. Anneke van Wijk, GZ psycholoog Helen Dowling Instituut Utrecht

Vermoeidheid na kanker. Anneke van Wijk, GZ psycholoog Helen Dowling Instituut Utrecht Anneke van Wijk, GZ psycholoog Helen Dowling Instituut Utrecht Helen Dowling Instituut: Begeleiding bij kanker voor (ex-) kankerpatienten en hun naasten: Onder andere: Individuele begeleiding Lotgenotengroepen

Nadere informatie

(Alle metingen) SF-12v2 Gezondheid De volgende vragen gaan over uw standpunten t.a.v. uw gezondheid. Met behulp van deze gegevens kan worden bijgehouden hoe u zich voelt en hoe goed u in staat bent uw

Nadere informatie

Zelfmanagement of toch positieve gezondheid? Een dissident geluid

Zelfmanagement of toch positieve gezondheid? Een dissident geluid Zelfmanagement of toch positieve gezondheid? Een dissident geluid Dr. AnneLoes van Staa Kenniscentrum Zorginnovatie ZonMw Invitational Conference Positieve Gezondheid, Positieve psychologie en zelfmanagement

Nadere informatie

Chronische zieke werknemers: Werkbeleving & ziekteverzuim

Chronische zieke werknemers: Werkbeleving & ziekteverzuim Chronische zieke werknemers: Werkbeleving & ziekteverzuim dr. Nathalie Donders drs. Karin Roskes dr. Joost van der Gulden Afdeling Eerstelijnsgeneeskunde Centrum voor Huisartsgeneeskunde, Ouderengeneeskunde

Nadere informatie

E-coach behandeling voor patiënten met reumatoïde artritis en psoriasis

E-coach behandeling voor patiënten met reumatoïde artritis en psoriasis E-coach behandeling voor patiënten met reumatoïde artritis en psoriasis Sylvia van Beugen MSc, Maaike Ferwerda MSc, s.beugen@mps.umcn.nl m.ferwerda@umcn.nl Afdeling Medische Psychologie UMC St Radboud

Nadere informatie

Depressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie,

Depressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie, Depressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie, 21-6-2017 Jan Spijker, psychiater, hoogleraar Chronische Depressie, Radboud Universiteit Nijmegen hoofd programma depressie Pro Persona, Nijmegen Indeling

Nadere informatie

Psychosociale ontwikkeling en gedrag bij jongens en mannen met DMD. Onderzoek in UZ Leuven Sam Geuens

Psychosociale ontwikkeling en gedrag bij jongens en mannen met DMD. Onderzoek in UZ Leuven Sam Geuens Psychosociale ontwikkeling en gedrag bij jongens en mannen met DMD Onderzoek in UZ Leuven Sam Geuens NMRC kinderen & adolescenten - UZ Leuven Gasthuisberg Prof. Dr. Goemans Prof. Dr. De Waele Verpleegkundige

Nadere informatie

Dokter, ik ben zo moe. greta moorkens algemeen inwendige ziekten U Z Antwerpen

Dokter, ik ben zo moe. greta moorkens algemeen inwendige ziekten U Z Antwerpen Dokter, ik ben zo moe greta moorkens algemeen inwendige ziekten U Z Antwerpen Oorzaken chronisch moeheid : > 50%(70%) psychiatrische (co)morbiditeit somatisch onderliggend lijden ( bvb cancerrelated fatigue)

Nadere informatie

Kanker is niet voor watjes

Kanker is niet voor watjes Kanker is niet voor watjes SPKS 22 september 2018 2 ele Helen Dowling Instituut Mensen met kanker en hun naasten helpen de ziekte emotioneel te verwerken specialistische psychologische zorg (1100 cliënten

Nadere informatie

De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende. Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering

De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende. Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering The relation between Mindfulness and Psychopathology: the Mediating Role of Global and Contingent

Nadere informatie

Internettherapie voor CVS

Internettherapie voor CVS Internettherapie voor CVS Anthonie Janse Jan F. Wiborg Hans Knoop De weg naar internettherapie -CGT voor CVS is effectief CGT voor CVS % patiënten met minder klachten 90 80 CGT Controlegroep 70 60 50 40

Nadere informatie

Dia-Fit: blended-care CGT voor chronische vermoeidheid bij diabetes type 1

Dia-Fit: blended-care CGT voor chronische vermoeidheid bij diabetes type 1 Dia-Fit: blended-care CGT voor chronische vermoeidheid bij diabetes type 1 Effecten en verklarende mechanismen Juliane Menting Nivel, Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg NKCV, Nederlands

Nadere informatie

22/11/2011. Inhoud LITERATUUR BRUSSEN. Gezonde kinderen

22/11/2011. Inhoud LITERATUUR BRUSSEN. Gezonde kinderen Een chronisch ziek kind in het gezin: Kwaliteit van leven van gezonde broers en zussen Trui Vercruysse Psychosociale oncologie, 25 november 2011 Inhoud Literatuur siblings/brussen Gezonde kinderen Zieke

Nadere informatie

Altijd moe... Jochem Verdonk

Altijd moe... Jochem Verdonk Altijd moe... Jochem Verdonk Onderwerpen Wat is ME/CVS? Soorten vermoeidheid Gevolgen vermoeidheid Omgaan met vermoeidheid Leven met vermoeidheid Tips Wat is ME/CVS? ME: Myalgische Encefalomyelitis myalgisch:

Nadere informatie

LEVEN MET HET KLINEFELTER SYNDROOM. Susanne Böhler, klin. psychologe - Klinefelterkliniek

LEVEN MET HET KLINEFELTER SYNDROOM. Susanne Böhler, klin. psychologe - Klinefelterkliniek LEVEN MET HET KLNEFELTER SYNDROOM Susanne Böhler, klin. psychologe - Klinefelterkliniek LEVEN MET HET KLNEFELTER SYNDROOM Welke impact heeft KS op het leven van de patiënt en diens familie? 2 STAND VAN

Nadere informatie

Oncologische revalidatie REVALIDEREN BIJ KANKER

Oncologische revalidatie REVALIDEREN BIJ KANKER Oncologische revalidatie REVALIDEREN BIJ KANKER ONCOLOGISCHE REVALIDATIE De ziekte kanker kan grote gevolgen hebben. Tijdens en na de behandeling kunt u last krijgen van allerlei klachten. Uw conditie

Nadere informatie

Waar ligt je kracht? Een nieuwe visie op Positieve Gezondheid

Waar ligt je kracht? Een nieuwe visie op Positieve Gezondheid VeReFi Congres I Denken in mogelijkheden I 11 april 2017 Waar ligt je kracht? Een nieuwe visie op Positieve Gezondheid Marja van Vliet, PhD Instituut voor Positieve Gezondheid 1 1. De geheimen van de Blue

Nadere informatie

Problem-Solving Therapy om het welbevinden van patiënten met kanker te verbeteren

Problem-Solving Therapy om het welbevinden van patiënten met kanker te verbeteren Problem-Solving Therapy om het welbevinden van patiënten met kanker te verbeteren Een gerandomiseerde studie en onderzoek naar de werkingsmechanismen Drs. C. Kleine Döpke - van Scheppingen Prof. dr. R.

Nadere informatie

VERMOEIDHEID BIJ MS Oorzaken, werkingsmechanismen en revalidatiebehandeling VERMOEIDHEID DEFINITIE VERMOEIDHEID

VERMOEIDHEID BIJ MS Oorzaken, werkingsmechanismen en revalidatiebehandeling VERMOEIDHEID DEFINITIE VERMOEIDHEID VERMOEIDHEID BIJ MS Oorzaken, werkingsmechanismen en revalidatiebehandeling Mw.dr. Jetty van Meeteren, Revalidatiearts, Rijndam, RVE Erasmus MC VERMOEIDHEID Komt bij 60 tot 80% van de patienten voor Het

Nadere informatie

Tieners en diabetes: de verbinding maken tussen wetenschap en praktijk. Type 1 diabetes bij tieners: waar hebben we het dan eigenlijk over?

Tieners en diabetes: de verbinding maken tussen wetenschap en praktijk. Type 1 diabetes bij tieners: waar hebben we het dan eigenlijk over? Tieners en diabetes: de verbinding maken tussen wetenschap en praktijk Type 1 diabetes bij tieners: waar hebben we het dan eigenlijk over? ZELF management 1 Prevalentie De omvang van het probleem Bron:

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij het chronisch vermoeidheidssyndroom en CGT bij chronische vermoeidheid na kanker

Cognitieve gedragstherapie bij het chronisch vermoeidheidssyndroom en CGT bij chronische vermoeidheid na kanker Expert Centre Chronic NKCV Fatigue Cognitieve gedragstherapie bij het chronisch vermoeidheidssyndroom en CGT bij chronische vermoeidheid na kanker Prof. dr. Gijs Bleijenberg, klinisch psycholoog en hoofd

Nadere informatie

Recent onderzoek in Vlaanderen en Nederland: wat zijn de noden van (ex-)kankerpatiënten en hun naasten na de behandeling?

Recent onderzoek in Vlaanderen en Nederland: wat zijn de noden van (ex-)kankerpatiënten en hun naasten na de behandeling? Recent onderzoek in Vlaanderen en Nederland: wat zijn de noden van (ex-)kankerpatiënten en hun naasten na de behandeling? Hans Neefs Kennis en beleid, Vlaamse Liga tegen Kanker Vragen 1.Welke noden en

Nadere informatie

MAPPING STUDIE. Anne van den Brink. Specialist Ouderengeneeskunde, Junior Onderzoeker

MAPPING STUDIE. Anne van den Brink. Specialist Ouderengeneeskunde, Junior Onderzoeker MAPPING STUDIE Anne van den Brink Specialist Ouderengeneeskunde, Junior Onderzoeker UKON symposium 7 april 2016 A study on the characteristics, care needs and quality of life of patients with both Mental

Nadere informatie

Psychologische uitdagingen in FA

Psychologische uitdagingen in FA Psychologische uitdagingen in FA Esther van den Bergh, klinisch psycholoog, Apeldoorn oktober 2016 Overzicht presentatie Inleiding en terugblik Transitie (Chronische) vermoeidheid Gewoon opvoeden van een

Nadere informatie

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen 1 oktober 2014 Marielle van den Heuvel, Gezondheidszorgpsycholoog Afdeling Medische Psychologie Orbis Medisch Centrum Inhoud

Nadere informatie

Positieve Psychologie Interventies

Positieve Psychologie Interventies Positieve Psychologie Interventies Positieve psychologie bij patiënten met bipolaire stoornis in de euthyme fase Melissa Chrispijn, AIOS psychiatrie/senior-onderzoeker SCBS Bipolaire stoornissen Jannis

Nadere informatie

Omgaan met chronische verm index:omgaan met chronische verm index :39 Pagina. Voorwoord 13

Omgaan met chronische verm index:omgaan met chronische verm index :39 Pagina. Voorwoord 13 Inhoud Voorwoord 13 1 Wat is er aan de hand? 17 Twee typerende voorbeelden 17 Vermoeidheid 19 Vermoeidheid als een nuttig signaal 19 Vermoeidheid en stress 20 Vermoeidheid bij een ziekte 20 Vermoeidheid

Nadere informatie

Wie ben ik? MIJN LEVENSVERHAAL Een ontdekkingsreis naar mezelf. Janny Beernink, GZ-Psycholoog VGGNet In samenwerking met Universiteit Twente

Wie ben ik? MIJN LEVENSVERHAAL Een ontdekkingsreis naar mezelf. Janny Beernink, GZ-Psycholoog VGGNet In samenwerking met Universiteit Twente Wie ben ik? MIJN LEVENSVERHAAL Een ontdekkingsreis naar mezelf Janny Beernink, GZ-Psycholoog VGGNet In samenwerking met Universiteit Twente Aanleiding Behoefte aan effectieve behandelprogramma s Reguliere

Nadere informatie

PSYCHOSOCIALE ZORG OP DE TRANSITIEPOLI

PSYCHOSOCIALE ZORG OP DE TRANSITIEPOLI PSYCHOSOCIALE ZORG OP DE TRANSITIEPOLI MICHELLE BERTELKAMP MEDISCH PSYCHOLOOG AFDELING MEDISCHE PSYCHOLOGIE AMC LINDE SCHOLTEN PEDIATRISCH PSYCHOLOOG PSYCHOSOCIALE AFDELING EKZ AMC Programma Voorstellen

Nadere informatie

Zelfmanagement voor iedereen haalbaar?

Zelfmanagement voor iedereen haalbaar? Zelfmanagement voor iedereen haalbaar? dr. Monique Heijmans NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg 29 juni academische werkplaats Context Groeiende zorgvraag door toename chronische

Nadere informatie

Deel 1: Positieve psychologie

Deel 1: Positieve psychologie Deel 1: Positieve psychologie Welkom bij: Positieve gezondheid. Jan Auke Walburg 2 Carla Leurs 3 4 Bloei Bloei is de ontwikkeling van het fysieke en mentaal vermogen. Welbevinden en gezondheid Verschillende

Nadere informatie

GROTE VARIATIE. Determinanten van gedragsontwikkeling bij kinderen en jongeren met cerebrale parese KENNISMAKING KINDEREN MET CEREBRALE PARESE

GROTE VARIATIE. Determinanten van gedragsontwikkeling bij kinderen en jongeren met cerebrale parese KENNISMAKING KINDEREN MET CEREBRALE PARESE VAKGROEP ORTHOPEDAGOGIEK VAKGROEP S-, PERSOONLIJKHEIDS- EN SOCIALE PSYCHOLOGIE Determinanten van gedragsontwikkeling bij kinderen en jongeren met cerebrale parese Prof. dr. Sarah De Pauw - Dra. Lisa Dieleman

Nadere informatie

Psychosociale begeleiding

Psychosociale begeleiding Borstkliniek Voorkempen Psychosociale begeleiding Borstkliniek Voorkempen Sofie Eelen psychologe AZ St Jozef Malle 9-12-2008 1 Diagnose van kanker Schokkende gebeurtenis Roept verschillende gevoelens en

Nadere informatie

SOLK Inleiding. Dr. E.M. van de Putte, kinderarts-sociale pediatrie. SOLK Aristo 15 maart 2016

SOLK Inleiding. Dr. E.M. van de Putte, kinderarts-sociale pediatrie. SOLK Aristo 15 maart 2016 SOLK Inleiding Dr. E.M. van de Putte, kinderarts-sociale pediatrie SOLK Aristo 15 maart 2016 Wie zitten in de zaal? jeugdarts kinderarts kinderverpleegkundige huisarts GZ-psycholoog pedagogisch medewerker

Nadere informatie

Hoe borg je POSITIEVE GEZONDHEID? Weer een stapje verder ermee..

Hoe borg je POSITIEVE GEZONDHEID? Weer een stapje verder ermee.. Hoe borg je POSITIEVE GEZONDHEID? Weer een stapje verder ermee.. Congres Gezonde Zorg 3.0 14 juni 2018 Dr. Machteld Huber VISIE OP (BETAALBARE) ZORG IN DE TOEKOMST - DE KOSTEN GGZ Ziekenhuis Care Tweede

Nadere informatie

Zelfmanagement bij kanker

Zelfmanagement bij kanker Zelfmanagement bij kanker Presentatie voor de Werkgroep Fysiotherapie & Oncologie Midden- Nederland 6 november 2012 Dr. Marije van der Lee Programma Wat doet het Helen Dowling Instituut (HDI)? Wat biedt

Nadere informatie

Toekomstwijzer Sectie Revalidatie SPS-NIP

Toekomstwijzer Sectie Revalidatie SPS-NIP Toekomstwijzer Sectie Revalidatie 2019-2020 SPS-NIP 1 Toekomstwijzer: De weg naar psycholoog in de Revalidatiesetting Wat houdt het in? Als psycholoog in de Revalidatiesetting onderzoek en behandel je

Nadere informatie

2 Wat is bekend over het ontstaan en de behandeling van CVS?

2 Wat is bekend over het ontstaan en de behandeling van CVS? 2 Wat is bekend over het ontstaan en de behandeling van CVS? In dit hoofdstuk wordt beknopt besproken wat bekend is over de oorzaken en de behandeling van CVS. De nadruk ligt op de aspecten die relevant

Nadere informatie

Spreekuur medisch psycholoog Dermatologie

Spreekuur medisch psycholoog Dermatologie Spreekuur medisch psycholoog Dermatologie In overleg met uw behandelend arts bent u doorverwezen naar de medisch psycholoog op de polikliniek Dermatologie. In deze folder leest u over de manier van werken

Nadere informatie

Duurzame Re-integratie

Duurzame Re-integratie Duurzame Re-integratie van mensen met aanhoudende vermoeidheidsklachten Margot Joosen Monique Frings-Dresen Judith Sluiter Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid Academisch Medisch Centrum, Amsterdam

Nadere informatie

Even voorstellen. Anje Korsten Dorine van Nispen. Ergotherapeuten werkzaam in Rivierenland Ziekenhuis Tiel

Even voorstellen. Anje Korsten Dorine van Nispen. Ergotherapeuten werkzaam in Rivierenland Ziekenhuis Tiel Ergotherapie & Even voorstellen Anje Korsten Dorine van Nispen Ergotherapeuten werkzaam in Rivierenland Ziekenhuis Tiel Opbouw presentatie Vermoeidheid en ergotherapie, een intro Health Counseling Praktijk

Nadere informatie

De invloed van curriculum-herontwerp op beeldvorming over wijkverpleegkunde en interventiekeuzen in de zorgverlening

De invloed van curriculum-herontwerp op beeldvorming over wijkverpleegkunde en interventiekeuzen in de zorgverlening De invloed van curriculum-herontwerp op beeldvorming over wijkverpleegkunde en interventiekeuzen in de zorgverlening Margriet van Iersel MSc m.van.iersel@hva.nl Kenniscentrum ACHIEVE, Faculteit Gezondheid,

Nadere informatie

Medische psychologie en Maatschappelijk werk. Patiënteninformatie. Medisch psycholoog. Slingeland Ziekenhuis

Medische psychologie en Maatschappelijk werk. Patiënteninformatie. Medisch psycholoog. Slingeland Ziekenhuis Medische psychologie en Maatschappelijk werk Medisch psycholoog i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen U bent op advies van de medisch specialist, of op eigen verzoek, naar de afdeling Medische

Nadere informatie

Signaleren, volgen en verdiepen. Werk in uitvoering

Signaleren, volgen en verdiepen. Werk in uitvoering Signaleren, volgen en verdiepen Werk in uitvoering Everlien de Graaf Verpleegkundige, Verplegingswetenschapper, Promovenda Hospicezorg & Symptomen en klachten van patiënten Expertise centrum Palliatieve

Nadere informatie

Vermoeidheid en bewegen bij Reumatoïde Artritis. Dr. S. Rongen en Prof. Dr. P. van Riel

Vermoeidheid en bewegen bij Reumatoïde Artritis. Dr. S. Rongen en Prof. Dr. P. van Riel Vermoeidheid en bewegen bij Reumatoïde Artritis Dr. S. Rongen en Prof. Dr. P. van Riel 15 juni 2016 Reumatoïde Artritis: Toen en Nu 2 donderdag 18 oktober 2018 Vermoeidheid bij Reumatoïde Artritis Naast

Nadere informatie

CVS, CHRONISCHE PIJN EN ANDERE FUNCTIONELE KLACHTEN

CVS, CHRONISCHE PIJN EN ANDERE FUNCTIONELE KLACHTEN CVS, CHRONISCHE PIJN EN ANDERE FUNCTIONELE KLACHTEN DR. E.J. SULKERS, KINDERARTS ADRZ Symposium Nehalennia, 11 april 2013 MOEHEID KAN EEN SYMPTOOM ZIJN VAN EEN: - infectieziekte; - orgaanziekte (hart,

Nadere informatie

Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD

Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD Gertrude van den Brink, arts onderzoeker kinder MDL Erasmus MC Sophia Prof. J.C. Escher, kinderarts maag-darm-leverziekten CCUVN Familiedag, 20-10-2018

Nadere informatie

Mindfulness bij somatoforme stoornissen. Hiske van Ravesteijn psychiater i.o.

Mindfulness bij somatoforme stoornissen. Hiske van Ravesteijn psychiater i.o. Mindfulness bij somatoforme stoornissen Hiske van Ravesteijn psychiater i.o. Mindfulness-based cognitieve therapie (MBCT) bij somatoforme stoornissen Onverklaarde lichamelijke klachten 20% Persisterende

Nadere informatie

Oude wijn en nieuwe zaken

Oude wijn en nieuwe zaken Oude wijn en nieuwe zaken Frans Hoogwegt Klinisch psycholoog-psychotherapeut Vakgroep Medische Psychologie Máxima Medisch Centrum 27 juni 2019 Chronische stress angst onzekerheid onveiligheid afweer coping

Nadere informatie

De psychopathologische gevolgen van pijnklachten. Eric de Heer

De psychopathologische gevolgen van pijnklachten. Eric de Heer De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer Psycholoog i.o. tot GZ-psycholoog Senior onderzoeker VIP (Vroege Interventie Psychose) Tilburg GGz Breburg Pijn! pijn is een stressvolle ervaring

Nadere informatie

De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer

De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer Psycholoog i.o. tot GZ-psycholoog Senior onderzoeker VIP (Vroege Interventie Psychose) Tilburg GGz Breburg Pijn! pijn is een stressvolle ervaring

Nadere informatie

Kindtool positieve gezondheid 1.0 Hoe gaat het met jou?

Kindtool positieve gezondheid 1.0 Hoe gaat het met jou? Kindtool positieve gezondheid 1.0 Hoe gaat het met jou? Prof. dr. Elise van de Putte, kinderarts-sociale pediatrie Mede namens Dr. Machteld Huber 20/11/2017 E.vandeputte@umcutrecht.nl Team positieve gezondheid

Nadere informatie

Levensverhaal. Hoe is de gezinssamenstelling? Hoe is de relatie met eventuele broertjes en zusjes?

Levensverhaal. Hoe is de gezinssamenstelling? Hoe is de relatie met eventuele broertjes en zusjes? Intakeformulier basisscholen Wageningen Geachte ouder(s), In het kader van de Wet op het Passend Onderwijs is het voor scholen van groot belang om goed zicht te hebben op de ondersteuningsbehoefte van

Nadere informatie

Komt stress van de patiënt aan bod bij de huisarts? Factsheet Databank Communicatie, oktober 2007.

Komt stress van de patiënt aan bod bij de huisarts? Factsheet Databank Communicatie, oktober 2007. Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL De gegevens mogen met bronvermelding (Komt stress van de patiënt aan bod bij de huisarts? J Noordman, J van Weert, A van den Brink-Muinen, S van Dulmen, J Bensing

Nadere informatie

Het effect van een Positivity Training op gedragstendenties bij depressieve patiënten

Het effect van een Positivity Training op gedragstendenties bij depressieve patiënten Het effect van een Positivity Training op gedragstendenties bij depressieve patiënten VGCT najaarscongres 2016 Amras van Opdorp MSc. Pro Persona Mental Health Care, Depression Expertise Center, Nijmegen,

Nadere informatie

Kenmerken van werkstress en werkplezier en tips en handreikingen

Kenmerken van werkstress en werkplezier en tips en handreikingen Kenmerken van werkstress en werkplezier en tips en handreikingen Ten aanzien van de kenmerken van de gevolgen van werkstress werkplezier wordt een viertal categorieën onderscheiden, t.w. 1. emotionele

Nadere informatie

DOKTEREN DOE JE NIET ALLEEN OVER CONCRETE SAMENWERKING IN PRAKTIJK, EERSTE EN TWEEDE LIJN. Spiegelbijeenkomst 15 april 2015

DOKTEREN DOE JE NIET ALLEEN OVER CONCRETE SAMENWERKING IN PRAKTIJK, EERSTE EN TWEEDE LIJN. Spiegelbijeenkomst 15 april 2015 DOKTEREN DOE JE NIET ALLEEN OVER CONCRETE SAMENWERKING IN PRAKTIJK, EERSTE EN TWEEDE LIJN Spiegelbijeenkomst 15 april 2015 Huisarts en Praktijkondersteuner : wie ondersteunt wie? Prof. dr Guy Rutten, UMC

Nadere informatie

Bespreekbaar maken van kanker (en intimiteit) 03/02/2019

Bespreekbaar maken van kanker (en intimiteit) 03/02/2019 Bespreekbaar maken van kanker (en intimiteit) Kristel Mulders Coördinator oncopsychologen /oncoseksuoloog Jessa Ziekenhuis 03/02/2019 Betrekken van de partner Literatuur over psycho-oncologie: In de dagdagelijkse

Nadere informatie

Verbeteren van effectiviteit en efficiëntie van cognitieve gedragstherapie middels cliëntfeedback VGCt najaarsconferentie 2015

Verbeteren van effectiviteit en efficiëntie van cognitieve gedragstherapie middels cliëntfeedback VGCt najaarsconferentie 2015 Verbeteren van effectiviteit en efficiëntie van cognitieve gedragstherapie middels cliëntfeedback VGCt najaarsconferentie 2015 Prof. dr. Marc Verbraak, klinisch psycholoog / cognitief-gedragstherapeut

Nadere informatie

Slaapproblemen en vermoeidheid bij een neurologische aandoening

Slaapproblemen en vermoeidheid bij een neurologische aandoening Slaapproblemen en vermoeidheid bij een neurologische aandoening Annelies Dalman, neuroloog Jaarvergadering CVA, MS en Parkinson 4 april 2016 Slaap en vermoeidheid Inleiding Slaap Vermoeidheid MS en slaap

Nadere informatie

Behandeling na seksueel trauma bij kinderen: STEPS, TF-CBT of EMDR?

Behandeling na seksueel trauma bij kinderen: STEPS, TF-CBT of EMDR? Behandeling na seksueel trauma bij kinderen: STEPS, TF-CBT of EMDR? Renee Beer, klinisch psycholoog, Traumacentrum De Bascule Iva Bicanic, klinisch psycholoog i.o., Landelijk Psychotraumacentrum UMC Utrecht

Nadere informatie

Nijmegen, 20 januari 2013

Nijmegen, 20 januari 2013 Nijmegen, 20 januari 2013 't Is lentegroen genoeg, voor honderdduizend ogen; helaas, ik en hebbe er, o grondig groene zee, maar twee.. verzucht de dichter Guido Gezelle. Op 22 maart, de vrijdag voor Palmpasen,

Nadere informatie

Tussen angst en hoop. langdurige behandeling voor gemetastaseerde kanker. Prof.dr. Judith Prins Afdeling Medische Psychologie Radboudumc, Nijmegen

Tussen angst en hoop. langdurige behandeling voor gemetastaseerde kanker. Prof.dr. Judith Prins Afdeling Medische Psychologie Radboudumc, Nijmegen Tussen angst en hoop langdurige behandeling voor gemetastaseerde kanker Prof.dr. Judith Prins Afdeling Medische Psychologie Radboudumc, Nijmegen 25 e NVPO congres 15 maart 2019 Klinisch psycholoog Psychologische

Nadere informatie

Onderzoek en behandeling door de medisch psycholoog

Onderzoek en behandeling door de medisch psycholoog Onderzoek en behandeling door de medisch psycholoog Inleiding In overleg met uw behandelend arts heeft u informatie gekregen over het maken van een afspraak met een medisch psycholoog van de afdeling

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie op maat voor fibromyalgie Saskia van Koulil UMC St. Radboud Afdeling Medische Psychologie

Cognitieve gedragstherapie op maat voor fibromyalgie Saskia van Koulil UMC St. Radboud Afdeling Medische Psychologie Fibromyalgie Cognitieve gedragstherapie op maat voor fibromyalgie Saskia van Koulil UMC St. Radboud Afdeling Medische Psychologie Wijdverspreide pijn Etiologie grotendeels onbekend Hoge impact voor de

Nadere informatie

Lezing, 10 december 2004. Relatie tussen sociaal isolement en psychiatrische ziekte

Lezing, 10 december 2004. Relatie tussen sociaal isolement en psychiatrische ziekte Lezing, 10 december 2004 Relatie tussen sociaal isolement en psychiatrische ziekte Dr. Ludwien Meeuwesen, Sociaal psychologe verbonden aan de Universiteit Utrecht, Afdeling Algemene Sociale Wetenschappen,

Nadere informatie

Sociale angst. Faalangst. Project Pasta. Sociale Angst & Faalangst bij Adolescenten. Risicofactoren. Interventies. Sociale Angst bij Jongeren

Sociale angst. Faalangst. Project Pasta. Sociale Angst & Faalangst bij Adolescenten. Risicofactoren. Interventies. Sociale Angst bij Jongeren Sociale Angst & Faalangst bij Adolescenten Sociale angst Risicofactoren Interventies Angst voor het oordeel van anderen Voor gek staan Uitgelachen te worden In verlegenheid gebracht te worden In de belangstelling

Nadere informatie

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn

Nadere informatie

Leven met kanker; zorg voor verbinding. Dr.Mecheline van der Linden 26.09.15

Leven met kanker; zorg voor verbinding. Dr.Mecheline van der Linden 26.09.15 Leven met kanker; zorg voor verbinding Dr.Mecheline van der Linden 26.09.15 2 Kanker: incidentie en prevalentie Incidentie: 86.000 nieuwe patiënten per jaar (95.000 in 2015) Leeftijd: 70 % ouder dan 60

Nadere informatie

Verwijzing naar de klinisch psycholoog voor kinderen en jeugdigen Informatie voor ouders

Verwijzing naar de klinisch psycholoog voor kinderen en jeugdigen Informatie voor ouders Medische Psychologie Verwijzing naar de klinisch psycholoog voor kinderen en jeugdigen Informatie voor ouders Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep

Nadere informatie

Zelfmanagement: De uitdaging

Zelfmanagement: De uitdaging Zelfmanagement: De uitdaging Dr. Sasja Huisman Medisch Psycholoog/Onderzoeker (LUMC) Docent Gezondheidspsychologie (Universiteit Leiden) Ijsland Hoe doe je dat eigenlijk, jezelf en je diabetes managen?

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur

Nadere informatie

Gezondheid en (psycho)somatische klachten bij adolescenten in Vlaanderen 2010

Gezondheid en (psycho)somatische klachten bij adolescenten in Vlaanderen 2010 Resultaten HBSC Subjectieve gezondheid Gezondheid en (psycho)somatische klachten bij adolescenten in Vlaanderen Inleiding Gezondheid in de internationale HBSC (Health behaviour in School-aged Children)

Nadere informatie

Presentatie JMZ Pro, 16 april 2019

Presentatie JMZ Pro, 16 april 2019 Presentatie JMZ Pro, 16 april 2019 partner, vader/moeder, zoon/dochter, broer/zus, goede vriend Naaste = iemand die dicht bij de patiënt staat "Soms ben ik heel boos, het gaat weer over Peter, het gaat

Nadere informatie

Wat is Positieve gezondheid en wat kan het voor ouderen betekenen?

Wat is Positieve gezondheid en wat kan het voor ouderen betekenen? Beter Oud Worden in Amsterdam - 31 maart 2015 Wat is Positieve gezondheid en wat kan het voor ouderen betekenen? Dr. Machteld Huber, arts, senior-onderzoeker Louis Bolk Instituut, Driebergen www.louisbolk.nl

Nadere informatie

TESTZITTINGEN STRUCTUREEL OPGENOMEN VRAGENLIJSTEN

TESTZITTINGEN STRUCTUREEL OPGENOMEN VRAGENLIJSTEN TESTZITTINGEN STRUCTUREEL OPGENOMEN VRAGENLIJSTEN NAAR CATEGORIE TREK Hieronder staat een overzicht van de persoonseigenschappen die de structureel opgenomen vragenlijsten en tests beogen te meten. Hierna

Nadere informatie

Brochure Vitaliteitstraining

Brochure Vitaliteitstraining Brochure Vitaliteitstraining Persoonlijke grip op vitaliteit 1 Vitaliteitstrainingen met een blijvend effect Het is wetenschappelijk bewezen dat vitale medewerkers zich niet alleen beter voelen, maar ook

Nadere informatie

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety

Nadere informatie

Workshop Geluksgericht werken

Workshop Geluksgericht werken Workshop Geluksgericht werken 13 oktober 2015 1 Peter Hoekstra Adri de Raaf & Carolien Broekhof Programma workshop 1. Welkom 2. Doel van de workshop Meedoen in Zeist 3. Samenvatting Geluksgericht werken

Nadere informatie

Relatie en Intimiteit. Ivonne van Deursen-Oomen AnneMarie Kuijs

Relatie en Intimiteit. Ivonne van Deursen-Oomen AnneMarie Kuijs Relatie en Intimiteit Ivonne van Deursen-Oomen AnneMarie Kuijs Wat hoop je vandaag mee te nemen, te horen en/of te leren? Wat is communicatie Communicatie is een proces tussen zender en ontvanger De boodschap

Nadere informatie

Cannabis & psychosen: alleen risico s of ook kansen?

Cannabis & psychosen: alleen risico s of ook kansen? Universitair Docent Hersencentrum Rudolf Magnus Afdeling Psychiatrie Universitair Medisch Centrum Utrecht Cannabis & psychosen: alleen risico s of ook kansen? Matthijs Bossong Overzicht Psychotische stoornis

Nadere informatie

Themamiddag Psycho-educatie over een licht verstandelijke beperking bij mensen met LVB. Robert Didden Trajectum / Radboud Universiteit Nijmegen

Themamiddag Psycho-educatie over een licht verstandelijke beperking bij mensen met LVB. Robert Didden Trajectum / Radboud Universiteit Nijmegen Themamiddag Psycho-educatie over een licht verstandelijke beperking bij mensen met LVB Robert Didden Trajectum / Radboud Universiteit Nijmegen Verschillende definities en beschrijvingen PE streeft ernaar

Nadere informatie

BREATH Online zelfhulpprogramma voor vrouwen met borstkanker

BREATH Online zelfhulpprogramma voor vrouwen met borstkanker BREATH Online zelfhulpprogramma voor vrouwen met borstkanker prof. dr. Judith Prins drs. Sanne vd Berg- dr. Marieke Gielissen dr. Nelleke Ottevanger Medische Psychologie UMC St Radboud Nijmegen 8 maart

Nadere informatie

Brochure Vitaliteitstraining

Brochure Vitaliteitstraining Brochure Vitaliteitstraining Persoonlijke grip op vitaliteit 1 Vitaliteitstrainingen met een blijvend effect Het is wetenschappelijk bewezen dat vitale medewerkers zich niet alleen beter voelen, maar ook

Nadere informatie

Samenvatting Onderzoeksrapportage ReSpAct Deel II

Samenvatting Onderzoeksrapportage ReSpAct Deel II Samenvatting Onderzoeksrapportage ReSpAct Deel II Femke Hoekstra, Trynke Hoekstra Inleiding Het programma Revalidatie, Sport en Bewegen Het doel van het programma Revalidatie, Sport en Bewegen is het stimuleren

Nadere informatie

Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog,

Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog, Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog, Deventer Ziekenhuis Ingeborg Visser, GZ-psycholoog i.o. tot

Nadere informatie

Brochure Vitaliteitstraining

Brochure Vitaliteitstraining Brochure Vitaliteitstraining Persoonlijke grip op vitaliteit 1 Vitaliteitstrainingen met een blijvend effect Het is wetenschappelijk bewezen dat vitale medewerkers zich niet alleen beter voelen, maar ook

Nadere informatie

Ontspanning en Sociale Contacten Groeien in de Buurtmoestuin

Ontspanning en Sociale Contacten Groeien in de Buurtmoestuin Ontspanning en Sociale Contacten Groeien in de Buurtmoestuin Een kwalitatief onderzoek naar de gepercipieerde (gezondheids)effecten van gezamenlijk tuinieren Ontspanning en Sociale Contacten Groeien in

Nadere informatie

Dia 1. Dia 2. Dia 3. E-therapie bij somberheid, angst en vermoeidheid na hoofd hals tumoren. Programma. Missie van het Helen Dowling Instituut

Dia 1. Dia 2. Dia 3. E-therapie bij somberheid, angst en vermoeidheid na hoofd hals tumoren. Programma. Missie van het Helen Dowling Instituut Dia 1 E-therapie bij somberheid, angst en vermoeidheid na hoofd hals tumoren Presentatie voor landelijke bijeenkomst paramedische werkgroep hoofd-hals oncologie Dr. Marije van der Lee 30 januari 2015 Dia

Nadere informatie

Doen bij Depressie Alzheimer café Maarheeze, 11 juni 2014. Dr. Roeslan Leontjevas

Doen bij Depressie Alzheimer café Maarheeze, 11 juni 2014. Dr. Roeslan Leontjevas Doen bij Depressie Alzheimer café Maarheeze, 11 juni 2014 Dr. Roeslan Leontjevas Doen bij Depressie: effectief depressie aanpakken Dr. Roeslan Leontjevas - psycholoog - onderzoek aan Radboud Universitair

Nadere informatie

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

DE BURN-OUT SPECIALIST

DE BURN-OUT SPECIALIST DE BURN-OUT SPECIALIST Naar de wortels van het probleem voor een snel en duurzaam herstel BROCHURE bestemd voor MEDEWERKERS MET EEN BURN-OUT De Burn-out Specialist Marne 55-1186 PC AMSTELVEEN E. info@deburnoutspecialist.nl

Nadere informatie

Kennislacunes NHG-Standaard Depressie

Kennislacunes NHG-Standaard Depressie Kennislacunes Kennislacunes 1. Het nut van screening naar depressie bij mensen met een chronische somatische aandoening in de (noot 15-16). 2. De 4DKL als instrument om het verloop van de (ernst van de)

Nadere informatie