Disclosure belangen spreker. (potentiële) belangenverstrengeling

Transcriptie

1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen

2 onderzoekt de ontwikkeling van kinderen in de regio Utrecht

3 Inhoud Kader en doel YOUth Normale ontwikkeling van de hersenen Abnormale ontwikkeling Migratiestoornissen Ventriculomegalie / intraventriculaire bloedingen Invloeden op structurele hersenontwikkeling Onderzoeksvraag YOUth Opzet YOUth babycohort

4

5 Kader onderzoek Landelijk Consortium on Individual Development (CID): NWO zwaartekracht subsidie (PI: Prof. Chantal Kemner, UU) YOUth als onderdeel van CID YOUth babycohort Prenataal includeren en volgen tot de leeftijd van ongeveer 8 jaar YOUth pubercohort Kinderen van 8 t/m 10 jaar includeren en volgend tot de leeftijd van ongeveer 18 jaar

6 Doel onderzoek Sommige kinderen maken een normale ontwikkeling door en vinden zonder problemen hun weg in de samenleving Andere kinderen ontwikkelen gedragsproblemen of zelfs psychiatrische problemen Wat maakt dat het ene kind een normale ontwikkeling doormaakt en het andere kind problemen heeft met het meekomen in de samenleving?

7 Doel onderzoek Sommige kinderen maken een normale ontwikkeling door en vinden zonder problemen hun weg in de samenleving Andere kinderen ontwikkelen gedragsproblemen of zelfs psychiatrische problemen Wat maakt dat het ene kind een normale ontwikkeling doormaakt en het andere kind problemen heeft met het meekomen in de samenleving? Hoe resulteert het samenspel van biologische factoren, kind factoren en omgevingsfactoren in individuele verschillen in gedragsontwikkeling?

8 Doel onderzoek Sommige kinderen maken een normale ontwikkeling door en vinden zonder problemen hun weg in de samenleving Andere kinderen ontwikkelen gedragsproblemen of zelfs psychiatrische problemen Wat maakt dat het ene kind een normale ontwikkeling doormaakt en het andere kind problemen heeft met het meekomen in de samenleving? Hoe resulteert het samenspel van biologische factoren, kind factoren en omgevingsfactoren in individuele verschillen in gedragsontwikkeling? Wat is de rol van de hersenontwikkeling hierin?

9 Hersenontwikkeling Dag 28 Dag 35 O Rahilly R et al. Ann Anat 2008;190: Schoenwolf GC et al. Larsen s Human Embryology (ed4). 2009

10 Week 16 O Rahilly R et al. Ann Anat 2008;190: Schoenwolf GC et al. Larsen s Human Embryology (ed4) Hersenontwikkeling Week 8 Week 12

11 Hersenontwikkeling Pooh et al. Sem Fet Neo Med 2012;17:

12 Neuronale migratie

13 Hersenontwikkeling O Rahilly R et al. Ann Anat 2008;190: Schoenwolf GC et al. Larsen s Human Embryology (ed4). 2009

14 Hersenontwikkeling Cohen-Sacher B et al. Ultrasound Obstet Gynecol 2006;27:

15 Hersenontwikkeling Cohen-Sacher B et al. Ultrasound Obstet Gynecol 2006;27:

16 Lissencefalie Migratiestoornis Agyrie Pachygyrie (ventriculomegalie) Kliniek Epilepsie Ernstige mentale retardatie Spastische quadriplegie Pugash D et al. Ultrasound Obstet Gynecol 2012;40: Pang T et al. Neurologist 2008;14:

17 Subcorticale band heterotopie Double cortex syndrome Migratiestoornis Kliniek: Epilepsie Spraakstoornissen Gedragsproblemen Normale intelligentie tot matige ontwikkelingsachterstand Pang T et al. Neurologist 2008;14: Pugash D et al. Ultrasound Obstet Gynecol 2012;40: Schoenwolf GC et al. Larsen s Human Embryology (ed4). 2009

18 Neonatale echoafwijkingen Algemeen: Gemiddeld lager intelligentieniveau Meer aandachts- en sociale problemen Intraventriculaire bloeding (Graad III IV) ernstige depressie obsessieve-compulsieve stoornis Verwijde ventrikels (en/of periventriculaire leukomalacie) Autisme spectrum stoornis ADHD tic stoornis obsessieve-compulsieve stoornis Movsas TZ et al. J Pediatr 2013;163:73-8; Luu TH et al. Pediatrics 2009;123: ; Benders M et al. Clin Perinatol 2014;41:69-82; Whitaker AH et al. Arch Gen Psychiatry 2011;68:

19 Onderzoeksvraag Hoe ontwikkelen de hersenen zich tijdens de zwangerschap in detail? Zijn er variaties in de hersenontwikkeling in een gezonde populatie? Hebben deze variaties invloed op de ontwikkeling van gedrag?

20 Antenatale corticosteroïden Dreigende vroeggeboorte Verminderde incidentie Infant Respiratory Distress Syndrome Verlaagd risico intraventriculaire bloedingen Lagere mortaliteit Multipele doses? Dierstudies: Remming van myelinisering Psychomotore achterstand Gedragsproblemen Humane studies: Kleiner hersenoppervlak en hoofdomtrek Verminderde gyrering Hyperactiviteit en abnormaal gedrag Baud O et al. Sem Fet Neo Med 2007;12: Newnham JP et al. Sem Fet Neo Med 2009;14:

21 Prenatale stress Prenatale stress bij moeder: Autisme ADHD Cognitieve, emotionele en gedragsproblemen Depressie en angststoornissen Schizofrenie Stress verhoogde cortisol levels effect hersenen? Dierstudies: effect op hippocampus, amygdala, corpus callosum, neocortex, cerebellum en hypothalamus Bij mensen nog weinig structureel onderzoek gedaan Charil A et al. Brain Res Rev 2010;65:56-79 Weinstock M et al. Neurosci Biobehav Rev 2008;32: Buss C et al. PNAS 2012:E1312-E1319

22 Jodium Nodig voor productie schildklierhormonen Schildklierhormonen verzorgen normale groei en ontwikkeling van de hersenen Ernstige jodiumdeficiëntie Obstetrisch: vroeggeboorte, spontane abortus, doodgeboorte Onderbreekt neuronale migratie (diermodellen) Cretinisme: dwerggroei, typisch gelaat, ernstige mentale beperking Intellectuele beperking (mild tot ernstig) Vertraging psychomotore ontwikkeling Milde jodiumdeficiëntie: Gevolgen nog niet voldoende onderzocht Skeaf SA et al. Nutrients 2011;3: Pearce EN et al. Eur J Clin Nutr 2013;67:

23 Onderzoeksvraag Welke genetische en omgevingsfactoren zijn van invloed op de structurele ontwikkeling van de hersenen tijdens de zwangerschap? Hebben deze factoren, die de structurele hersenontwikkeling beïnvloeden, ook invloed op de ontwikkeling van gedrag?

24 Studie-opzet Langlopend onderzoek in provincie Utrecht Start: april 2015 Inclusie: Prenataal: 3000 zwangere vrouwen en ~3000 partners Postnataal: ~3000 kinderen Follow-up duur: ±10 jaar Observationele studie

25 Tijdlijn In het KinderKennisCentrum 20 weken zwangerschap 30 weken zwangerschap Geboorte Onderzoeksmomenten met het kind

26 Tijdlijn In het KinderKennisCentrum 20 weken zwangerschap Informed consent Uitgebreide 3D-echo van de hersenen (ná SEO) Bloed- en wangslijmvliesafname Vragenlijsten 30 weken zwangerschap Geboorte Onderzoeksmomenten met het kind

27 Tijdlijn In het KinderKennisCentrum 20 weken zwangerschap 30 weken zwangerschap Uitgebreide 3D-echo van de hersenen Vragenlijsten (digitaal thuis) Geboorte Onderzoeksmomenten met het kind

28 Tijdlijn In het KinderKennisCentrum 20 weken zwangerschap 30 weken zwangerschap Geboorte Korte vragenlijst geboortegegevens Navelstrengbloed afname Onderzoeksmomenten met het kind

29 Tijdlijn In het KinderKennisCentrum 20 weken zwangerschap 30 weken zwangerschap Geboorte Onderzoeksmomenten met het kind: 4-6 maanden 9-11 maanden 2-4 jaar 5-7 jaar

30 KinderKennisCentrum

31 Dankwoord Prof. Chantal Kemner Cohort representative en penvoerder van het Consortium on Individual development Prof. René Kahn Hoofd van work package 1 van het Consortium on Individual development Prof. Arie Franx Divisievoorzitter en medisch manager Vrouw en Baby Dr. Charlotte Onland-Moret Cohortmanager YOUth en epidemioloog Dr. Roel de Heus Gynaecoloog Dr. Wendy Manten Gynaecoloog

32 Vragen?

33 Contact Website KinderKennisCentrum Marieke Albers AIO YOUth rondom zwangerschap Roel de Heus - Gynaecoloog R.deHeus-2@umcutrecht.nl Charlotte Onland-Moret Cohort manager, epidemioloog N.C.Onland@umcutrecht.nl Algemeen adres YOUth YOUth@uu.nl

34 Literatuur O Rahilly R et al. Significant features in the early prenatal development of the human brain Ann Anat 2008;190: Schoenwolf GC et al. Larsen s Human Embryology (ed4) Pooh et al. Neurosonoembryology by three-dimensional ultrasound Sem Fet Neo Med 2012;17: Cohen-Sacher B et al. Sonographic developmental milestones of the fetal cerebral cortex: a longitudinal study Ultrasound Obstet Gynecol 2006;27: Pugash D et al. Sonographic assessment of normal and abnormal patterns of fetal cerebral lamination Ultrasound Obstet Gynecol 2012;40: Pang T et al. Malformations of cortical development Neurologist 2008;14: Movsas TZ et al. Autism spectrum disorder is associated with ventricular enlargement in a low birth weight population J Pediatr 2013;163:73-8. Luu TH et al. Lasting effects of preterm birth and neonatal brain hemorrhage at 12 years of age Pediatrics 2009;123: Benders M et al. Neuroimaging of white matter injury, intraventricular and cerebellar hemorrhage Clin Perinatol 2014;41: Whitaker AH et al. Neonatal head ultrasound abnormalities in preterm infants and adolescent psychiatric disorders Arch Gen Psychiatry 2011;68:

35 Literatuur Baud O et al. Corticosteroids in perinatal medicine: how to improve outcomes without affecting the developing brain? Sem Fet Neo Med 2007;12: Newnham JP et al. Should we be prescribing repeated courses of antenatal corticosteroids? Sem Fet Neo Med 2009;14: Charil A et al. Prenatal stress and brain development Brain Res Rev 2010;65: Weinstock M et al. The long-term behavioural consequences of prenatal stress Neurosci Biobehav Rev 2008;32: Buss C et al. Maternal cortisol over the course of pregnancy and subsequent child amygdala and hippocampus volumes and affective problems PNAS 2012:E1312-E1319. Skeaf SA et al. Iodine deficiency in pregnancy: the effect on neurodevelopment in the child Nutrients 2011;3: Pearce EN et al. Monitoring and effects of iodine deficiency in pregnancy: still an unsolved problem? Eur J Clin Nutr 2013;67: