KWALITEITSONDERZOEK MBO. MBO Amersfoort te Amersfoort. Manager handel (Filiaalmanager) Ondernemer detailhandel

Transcriptie

1 KWALITEITSONDERZOEK MBO MBO Amersfoort te Amersfoort Manager handel (Filiaalmanager) Ondernemer detailhandel BRIN: 30RR Onderzoeksnummer: Onderzoek uitgevoerd: 24 november 2015 Conceptrapport verzonden op: 3 maart 2016 Rapport vastgesteld te Utrecht op: 12 juli 2016

2

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Conclusie en vervolgtoezicht Conclusie Vervolg Resultaten van het onderzoek... 5 Bijlage Bijlage I Normering kwaliteitsgebieden... 10

4

5 1 Inleiding In dit rapport staan de uitkomsten van het kwaliteitsonderzoek, dat de Inspectie van het Onderwijs op 24 november 2015 heeft uitgevoerd bij MBO Amersfoort. Dit onderzoek heeft betrekking op het middelbaar beroepsonderwijs. De inspectie baseert zich op het Toezichtkader bve 2012 en het Addendum 2015 (zie Aanleiding voor dit kwaliteitsonderzoek In het onderzoek Staat van de instelling, waarvan het rapport op 30 juli 2014 is vastgesteld, bleek er sprake te zijn van risico's bij de opleiding Ondernemer detailhandel (90290). De opbrengsten bij deze opleiding waren zeer laag en uit de voortgangsrapportage van het MBObeter-traject bleek nog geen zichtbaar effect van de ingezette acties. Ook was dit verbetertraject tijdelijk gestagneerd. Omdat ten tijde van het onderzoek nog slechts één student was ingeschreven op de genoemde opleiding hebben wij in het onderzoek een verwante opleiding betrokken om vast te stellen of er daadwerkelijk sprake is van tekortkomingen. De opleiding Manager handel (Filiaalmanager) (93492), met vorig jaar eveneens te lage opbrengsten, wordt door hetzelfde team uitgevoerd en komt in opzet overeen met de opleiding Ondernemer detailhandel. Het onderzoek richtte zich op het onderwijsproces, de opbrengsten, de kwaliteitsborging en de naleving van wettelijke vereisten. Gebied Opbrengsten bc109 Gebied Onderwijsproces, Kwaliteitsborging en Wettelijke vereisten Manager handel (Filiaalmanager) Leerweg, niveau, locatie leerweg bol niveau 4 locatie Leusderweg te Amersfoort bc Ondernemer detailhandel leerweg bbl niveau 4 locatie Leusderweg te Amersfoort Tijdens het kwaliteitsonderzoek hebben we informatie over de instelling en opleidingen geanalyseerd. Op locatie zijn onderwijsactiviteiten geobserveerd, documenten onderzocht en gesprekken gevoerd. Er is onder andere gesproken met studenten, docenten, management en het college van bestuur. In dit rapport starten we met de conclusie van het kwaliteitsonderzoek en geven we aan wat het vervolg is (hoofdstuk 2). Vervolgens is het resultaat van het kwaliteitsonderzoek beschreven (hoofdstuk 3). De normering van de kwaliteitsgebieden is als bijlage opgenomen. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo MBO Amersfoort Pagina 1 van 12

6 Rapport kwaliteitsonderzoek mbo MBO Amersfoort Pagina 2 van 11

7 2 Conclusie en vervolgtoezicht In dit hoofdstuk staat de conclusie van het kwaliteitsonderzoek en beschrijven we het vervolg. De toelichting op de beoordeling staat in hoofdstuk Conclusie We concluderen dat bij Manager handel (Filiaalmanager) en Ondernemer detailhandel de kwaliteitsgebieden onderwijsproces en kwaliteitsborging onvoldoende zijn. De opbrengsten zijn onvoldoende bij Manager Handel (Filiaalmanager); bij Ondernemer detailhandel zijn de opbrengsten niet te beoordelen. De wettelijke vereisten voldoen. Bij de opleiding Manager handel (Filiaalmanager) zullen we vervolgtoezicht uitvoeren, vanwege zeer zwak onderwijs en niet naleving van de wet op het gebied van kwaliteitsborging (WEB, art ) Bij de opleiding Ondernemer detailhandel zullen we vervolgtoezicht uitvoeren, vanwege zwak onderwijs en niet naleving van de wet op het gebied van kwaliteitsborging (WEB, art ) In onderstaande paragraaf is aangegeven wat het vervolgtoezicht inhoudt. 2.2 Vervolg We voeren bij deze opleidingen vervolgtoezicht uit, omdat we niet alle kwaliteitsgebieden als voldoende hebben beoordeeld. Het vervolgtoezicht richt zich op de geconstateerde tekortkomingen binnen de onvoldoende kwaliteitsgebieden. In onderstaand schema is het vervolgtoezicht te lezen. Manager handel (Filiaalmanager), Beoordeling Toezichtvorm Vervolgtoezicht Kwaliteit onderwijsproces is onvoldoende en niveau opbrengsten is onvoldoende (zeer zwak onderwijs)*. Kwaliteitsborging is onvoldoende. Aangepast toezicht vanwege zeer zwak onderwijs. Aangepast toezicht vanwege niet naleving van van de WEB. De inspectie meldt het oordeel aan de minister. De instelling ontvangt een waarschuwing. De instelling stelt voor 14 april 2016 een plan van aanpak op en stuurt deze naar de inspectie. De inspectie geeft een reactie op het plan van aanpak. Circa een jaar na de waarschuwingsbrief volgt een onderzoek naar kwaliteitsverbetering. Circa een jaar na het definitieve rapport beoordelen wij de kwaliteitsborging opnieuw. *Het oordeel van de opbrengsten betreft de opleidingen binnen de bc-id, zie tabel in hoofdstuk 3, voor het overzicht waaruit blijkt op welke opleidingen dit oordeel van toepassing is. In het vervolgtoezicht voor opbrengsten worden alle bijbehorende opleidingen betrokken. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo MBO Amersfoort Pagina 3 van 11

8 Ondernemer detailhandel, Beoordeling Toezichtvorm Vervolgtoezicht Kwaliteit onderwijsproces is onvoldoende. Kwaliteitsborging is onvoldoende. Aangepast toezicht vanwege zwak onderwijs. Aangepast toezicht vanwege niet naleving van van de WEB. Na circa een jaar onderzoek naar kwaliteitsverbetering. Circa een jaar na het definitieve rapport beoordelen wij de kwaliteitsborging opnieuw. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo MBO Amersfoort Pagina 4 van 11

9 3 Resultaten van het onderzoek In dit hoofdstuk lichten wij het resultaat van het kwaliteitsonderzoek toe. We geven per gebied aan wat het oordeel is (goed, onvoldoende, voldoende, slecht) en verantwoorden ons hierover. Het oordeel per gebied is gebaseerd op de beoordeling van de onderliggende aspecten. Daarna verantwoorden ons over het oordeel per onderzocht gebied. Voor beide onderzochte opleidingen gelden, behalve voor de opbrengsten, dezelfde oordelen. Het kwaliteitsonderzoek bij Manager handel (Filiaalmanager), 93492, niveau 4 bol Leusderweg te Amersfoort, heeft geleid tot de volgende oordelen: Kwaliteitsgebied Goed Voldoende Onvoldoende Slecht 1. Onderwijsproces 3. Opbrengsten 4. Kwaliteitsborging Voldoet Voldoet niet 5. Naleving wettelijke vereisten Kwaliteitsgebied Voldoende Onvoldoende Aspect Gebied 1: Onderwijsproces Programma 1.1 Samenhang 1.2 Maatwerk Leren in de onderwijsinstelling 1.3 Didactisch handelen* 1.4 Leertijd 1.5 Leeromgeving Begeleiding 1.6 Intake & plaatsing 1.7 Studieloopbaanbegeleiding* 1.8 Zorg Leren in de beroepspraktijk 1.9 Beroepspraktijkvorming* Gebied 3: Opbrengsten 3.1 Rendement Gebied 4: Kwaliteitsborging 4.1 Sturing* 4.2 Beoordeling* 4.3 Verbetering en verankering* 4.4 Dialoog en verantwoording Gebied 5: Naleving wettelijke vereisten 5.1 Naleving wettelijke vereisten De aspecten met een * zijn kernaspecten, zie bijlage I voor normering per gebied. Het kwaliteitsonderzoek bij Ondernemer detailhandel, 90290, niveau 4 bbl Leusderweg te Amersfoort, heeft geleid tot de volgende oordelen: Kwaliteitsgebied Goed Voldoende Onvoldoende Slecht 1. Onderwijsproces 3. Opbrengsten niet te beoordelen 4. Kwaliteitsborging Voldoet Voldoet niet Rapport kwaliteitsonderzoek mbo MBO Amersfoort Pagina 5 van 11

10 5. Naleving wettelijke vereisten Kwaliteitsgebied Voldoende Onvoldoende Aspect Gebied 1: Onderwijsproces Programma 1.1 Samenhang 1.2 Maatwerk Leren in de onderwijsinstelling 1.3 Didactisch handelen* 1.4 Leertijd 1.5 Leeromgeving Begeleiding 1.6 Intake & plaatsing 1.7 Studieloopbaanbegeleiding* 1.8 Zorg Leren in de beroepspraktijk 1.9 Beroepspraktijkvorming* Gebied 3: Opbrengsten 3.1 Rendement niet te beoordelen Gebied 4: Kwaliteitsborging 4.1 Sturing* 4.2 Beoordeling* 4.3 Verbetering en verankering* 4.4 Dialoog en verantwoording Gebied 5: Naleving wettelijke vereisten 5.1 Naleving wettelijke vereisten De aspecten met een * zijn kernaspecten, zie bijlage I voor normering per gebied. Beschouwing Algemeen Het team Detailhandel is een team in ontwikkeling. Er heerst een grote betrokkenheid van de teamleden bij de ontwikkeling van het onderwijs. Met de komst van de huidige teamleider heeft het team nieuw elan gekregen waardoor onderwijskundig leiderschap meer vorm krijgt. De teamleider steekt veel energie in het creëren van meer gemeenschappelijkheid en onderlinge dialoog. Wij zien een team dat hard werkt en zich wil verbeteren. De docenten zijn de afgelopen tijd met elkaar in gesprek om meer samenhang te vinden in zowel de inhoud als de aanpak. Er zijn de afgelopen maanden veel goede thema s opgepakt, maar de effecten daarvan in het onderwijs zijn nog niet zichtbaar. De onderwijskwaliteit schiet op een aantal punten tekort, ondanks de inspanning die teamleden leveren. Tijdens het onderzoek is gebleken dat de doelgroep voor deze opleiding in veel gevallen de opleiding volgt om door te stromen naar het hbo (hoger beroepsonderwijs), een beperkt aantal studenten heeft de ambitie om als filiaalmanager verder te gaan. Onderwijsproces Het onderwijsproces beoordelen we als onvoldoende omdat niet voldaan is aan het kernaspect studieloopbaanbegeleiding en de aspecten maatwerk en leertijd. Het programma kent voldoende samenhang, maar biedt onvoldoende maatwerk. De inhoud van het programma kent een duidelijke opbouw en is voldoende afgestemd op het kwalificatiedossier. Voor de studenten die extra uitdaging nodig hebben en/of zich voor willen bereiden op het hbo, voorziet het programma niet in voldoende mate. Er wordt onvoldoende geanticipeerd op de behoefte van deze doelgroep. Er is een leergang versnellen opgezet, maar deze is voor studenten van deze opleiding niet gestart. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo MBO Amersfoort Pagina 6 van 11

11 Het programma houdt in onvoldoende mate rekening met verschillen tussen studenten in hun capaciteiten en vervolgwensen. Dit geldt voor de studenten die binnen het reguliere programma onvoldoende worden uitgedaagd en voor studenten die willen doorstromen naar het hbo. Voor de studenten die zich voor willen bereiden op het hbo voorziet het programma wel in mogelijkheden. Er is een leergang versnellen opgezet, maar deze is niet gestart. Daarbij zien we ook dat er onvoldoende geanticipeerd wordt op de behoefte van de doelgroep, ook is de informatievoorziening voor studenten over deze trajecten onvoldoende helder. Het didactisch handelen en de leeromgeving beoordelen we als voldoende en leertijd als onvoldoende. De leertijd is onvoldoende vanwege veelvuldige uitval van lessen, veel van deze lessen zijn niet ingehaald. Daardoor is veel lestijd verloren gegaan. Ook hebben wij geconstateerd dat de lessen te laat beginnen. De lesroosters zijn onvoldoende evenwichtig, ze kennen nu nog te veel tussenuren en verplaatsingstijd. Op basis van de geconstateerde tekortkoming bij het aspect leertijd hebben wij onderwijstijd onderzocht. Deze is voldoende. Voor het didactisch handelen zien we dat bij de docenten er een grote motivatie en betrokkenheid bij de doelgroep is hen te begeleiden en te laten leren. Ook is er bereidheid om de didactische kwaliteit met elkaar verder te ontwikkelen en verbeteren. Het didactisch handelen laat tijdens lesobservaties veel verschillen in aanpak gezien. Zo zijn er lessen waarbij studenten nadrukkelijk betrokken worden bij de inhoud van de lessen. Studenten doen actief mee, vragen en krijgen feedback en ondersteuning. Bij deze lessen hebben we vakbekwame docenten gezien die studenten gericht laten leren en zich ontwikkelen. Wij hebben ook lessen gezien waar de onderlinge interactie in mindere mate aanwezig is. De studenten zijn hier dan ook wisselend enthousiast over. De lessen kunnen aan kracht winnen wanneer de docenten meer gericht hun didactische aanpak met elkaar delen en op basis van onderlinge afspraken systematisch van elkaar leren. Het docententeam heeft de eerste stappen hierin gezet en heeft samen met de teamleider als doel het leren van elkaar meer te structureren en te borgen. De leeromgeving beoordelen wij als voldoende omdat er een veilige en werkbare omgeving is die een basis biedt voor leren. We hebben echter ook verschillen gezien in het handhaven van regels door docenten. Er wordt divers omgegaan met het gebruik van mobiele telefoons, eten in de klas en omgaan met te laat komen. Docenten spreken studenten onvoldoende aan op hun gedrag. Dit is een aandachtspunt. De studieloopbaanbegeleiding (slb) beoordelen we als onvoldoende. De slb sluit onvoldoende aan op de behoefte van individuele studenten, ondanks dat het team deze behoefte over het algemeen goed kent. De studieloopbaanbegeleiding is vooral reactief ingezet en onvoldoende pro-actief. Studenten geven aan veel verschil in aanpak te ervaren tussen de verschillende slb ers en ervaren onvoldoende structuur. Zij worden ook verschillend aangesproken op houding en gedrag. De slb is te weinig specifiek gericht op ondersteuning bij het maken van keuzes van studenten tijdens en na afloop van de studie. De begeleiding voorziet in de basis wel in het zicht hebben op studievoortgang. Daarbij zien wij dat afspraken met studenten door docenten worden vastgelegd. Daarnaast zien wij dat slb een belangrijke focus heeft binnen de plannen van het team. Het team wil meer uniformiteit binnen de slb aanbrengen en werkt aan bevordering van de deskundigheid van de slb ers. Daartoe heeft het team de afgelopen tijd veel inspanningen gepleegd en is het een belangrijk thema van het onderling gesprek van teamleden. Zo is de lesmethode leslab geïntroduceerd, dit om hen inhoudelijk beter toe te rusten in hun werk en hen te ondersteunen op het Rapport kwaliteitsonderzoek mbo MBO Amersfoort Pagina 7 van 11

12 gebied van het begeleiden van loopbaancompetenties. De effecten van deze maatregelen zijn onvoldoende zichtbaar en voelbaar bij de studenten. De ontwikkeling die het team doormaakt zien wij als positief. De intake en plaatsing beoordelen wij als voldoende, net als de zorg. De intake is zorgvuldig. De studenten krijgen een AMN test, naar aanleiding van deze test worden zij uitgenodigd voor een intakegesprek. De studenten geven aan de intake als waardevol te ervaren. Over het algemeen wordt de intake als duidelijk gezien en zijn zij er tevreden over. Ook de voorlichting over de opleiding wordt door hen als voldoende ervaren, maar hier zien we wel een aandachtspunt. Bij de studenten blijkt de informatie over wie er wel en niet mee mag doen met het versnelde programma wat onduidelijkheid te geven. Ook de voorwaarden voor deelname aan MHBO blijken onduidelijk te zijn voor studenten. De opleiding heeft de intake als een van de speerpunten geformuleerd om hier in het vervolg nog gerichter aandacht aan te geven. Dit naar aanleiding van de analyse rondom de lage rendementcijfers. Uit deze analyse van de opleiding blijkt dat studenten zich soms aanmelden met een verkeerd beeld over de opleiding. De opleiding wil daarom meer sturen op communicatie en specifiekere voorlichting. De beroepspraktijkvorming beoordelen wij als voldoende. Studenten worden goed voorbereid op de beroepspraktijkvorming. De studenten en bedrijven weten wat er verwacht wordt. De opleiding zorgt voor een passende plaatsing. Er is voldoende zicht op het leren in de praktijk. Opbrengsten De opbrengsten zijn onvoldoende omdat het jaarresultaat (40,4 procent) en het diplomaresultaat (42,3 procent) onder de norm liggen. Voor deze beoordeling, gebaseerd op de BRON-gegevens zijn de resultaten van de bc 109, niveau 4 gebruikt. De opleidingen die betrokken zijn bij het bepalen van de opbrengsten zijn: Bc-id: 109 Niveau: 4 Crebocode: Opleiding (uitstroom): Manager handel (Filiaalmanager) Er is geen beoordeling van de opbrengsten voor de opleiding Ondernemer detailhandel mogelijk, omdat in de berekening van het jaarrendement en het diplomarendement minder dan 12 studenten binnen bc151 zijn betrokken. Kwaliteitsborging De kwaliteitsborging beoordelen we als onvoldoende omdat niet voldaan is aan het aspect beoordeling. De sturing, verbetering en verankering en dialoog zijn voldoende. De sturing beoordelen we als voldoende. Er is sprake van een duidelijke systematiek van kwaliteitszorg. Er is voldoende sturingsinformatie beschikbaar. De plannen zijn gebaseerd op enerzijds instellingsbrede doelen en de resultaten verkregen uit onderzoeken onder studenten naar tevredenheid en interne audits. Onderdelen uit het verbeterplan zijn ook opgenomen in het teamplan. De geformuleerde doelen zijn helder verwoord en voor teamleden duidelijk. De teamleider stuurt met behulp van het teamplan op de realisatie van de doelen. De teamleider heeft het afgelopen jaar daarnaast vooral ingezet op het creëren van een gemeenschappelijke kwaliteitscultuur in het team en het op gang brengen van Rapport kwaliteitsonderzoek mbo MBO Amersfoort Pagina 8 van 11

13 de interne dialoog. Het team geeft aan nu een dialoog met elkaar te hebben en verbinding te ervaren. Het team vindt steun bij elkaar. De beoordeling beoordelen we als onvoldoende omdat we zien dat de analyse van de verzamelde informatie en daarmee de kwaliteit van de zelfevaluatie niet voldoende is. Wij zien dat er aanzetten zijn voor de invulling van het MBObetertraject, maar dat de realisatie nog moet starten. Er zijn in verschillende documenten aanwijzingen te vinden dat er analyses hebben plaatsgevonden en dat er wordt gemonitord en geëvalueerd. Echter, de zelfevaluatie wordt onvoldoende samenhangend geëvalueerd, waardoor vervolgstappen te reactief zijn en niet proactief. Het team heeft daardoor onvoldoende zicht op de effecten van de ingezette maatregelen in relatie tot de doelen en wat er nodig is aan verbeteringen. Zo heeft het team niet kunnen aantonen wat het effect is van de ingezette acties ten aanzien van studieloopbaanbegeleiding. Ook zien we dat het team niet optimaal aansluit op hoe studenten het onderwijs ervaren. Het team geeft zelf ook aan meer (informeel) contact met studenten te willen waardoor zij beter zicht kunnen krijgen op het effect van hun handelen op het onderwijs. De verbetering en verankering beoordelen we als voldoende. Het team is onder leiding van de nieuwe teammanager aan de slag gegaan met verbeteringen. De taken en verantwoordelijkheid over ieders rol in het verbetertraject zijn duidelijk belegd. Wij zien ook dat het team betrokken is en zich eigenaar voelt. Het team is betrokken bij de planvorming en zelfevaluatie en werkt hard en in gezamenlijk verband aan verbeteringen. Een samenhangende en kwaliteitsbewuste wijze van resultaatgericht werken is in ontwikkeling; de basis daarvoor is echter wel aanwezig. Aandachtspunt bij dit team is om bij het realiseren van verbeteringen meer structuur en rust in te brengen. Het team heeft daarin meer coördinatie en ruimte voor afstemming nodig. De dialoog en verantwoording beoordelen we als voldoende. De interne en externe dialoog zijn voldoende belegd. Wettelijke vereisten De opleiding voldoet aan de onderzochte wettelijke eisen, omdat voor zover onderzocht is vastgesteld dat de bepalingen zijn nageleefd. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo MBO Amersfoort Pagina 9 van 11

14 Bijlage Bijlage I Normering kwaliteitsgebieden De normering per gebied is per januari 2015 aangepast (zie het Toezichtkader bve 2012 en het Addendum 2015). De normering heeft betrekking op de toezichtperiode De normen Op basis van het onderzoek spreekt de inspectie oordelen uit waarvoor zij gebruikmaakt van een normering. Deze bestaat uit twee stappen: 1. Een normering per aspect: per aspect wordt een beschrijving gegeven. Indicatoren en portretten zijn daarvoor indicerend en richtinggevend. 2. Een normering per kwaliteitsgebied. Voor de normering van het gebied Onderwijsproces zijn drie kernaspecten benoemd. De kernaspecten zijn: aspect 1.3 Didactisch handelen, aspect 1.7 Studieloopbaanbegeleiding en aspect 1.9 Beroepspraktijkvorming. Normering Onderwijsproces Goed Aan acht van de negen aspecten is voldaan. Aan alle kernaspecten is voldaan. De elementen in het portret worden op een uitstekende wijze uitgevoerd. Voldoende Onvoldoende Slecht Aan zeven van de negen aspecten is voldaan. Aan alle kernaspecten is voldaan. Er wordt voor het grootste deel aan de omschrijving van de portretten van deze indicatoren voldaan, waaronder de essentiële onderdelen. Aan één of meer kernaspecten is niet voldaan. Aan drie tot acht van de aspecten is niet voldaan. Aan geen van de aspecten is voldaan. Voor de beoordeling van de opbrengsten is gebruikgemaakt van onderstaande norm. Voor een oordeel voldoende moet ten minste aan één van de twee normen zijn voldaan. Normering opbrengsten Niveau Jaarresultaat (%) Diplomaresultaat (%) 1 60,7 45,1 2 56,5 45,2 3 65,3 67,3 4 64,2 67,3 Voor de normering van het gebied Kwaliteitsborging zijn drie kernaspecten benoemd. De kernaspecten zijn 4.1 Sturing, 4.2 Beoordeling en 4.3 Verbetering en verankering. Rapport kwaliteitsonderzoek mbo MBO Amersfoort Pagina 10 van 11

15 Normering Kwaliteitsborging Goed Aan alle aspecten is voldaan. De elementen in het portret worden op een uitstekende wijze uitgevoerd. Voldoende Onvoldoende Slecht Aan alle kernaspecten is voldaan. Er wordt voor het grootste deel aan de omschrijving van de portretten voldaan, waaronder de essentiële onderdelen. Aan twee of drie aspecten is niet voldaan. Aan alle vier de aspecten is niet voldaan.. Normering Naleving wettelijke vereisten: de instelling of opleiding voldoet niet aan de wettelijke bepalingen indien de inspectie vaststelt dat een van deze bepalingen niet wordt nageleefd. Bij sommige bepalingen vloeit de norm direct uit de wet voort. Voor enkele bepalingen zijn nadere operationaliseringen opgesteld (bijvoorbeeld onderwijstijd). Rapport kwaliteitsonderzoek mbo MBO Amersfoort Pagina 11 van 11