april H.T.G. Konings, A.M. van Essen Tympaan Instituut Monitor Wmo, Participatiewet en Jeugdwet Oegstgeest- Tympaan Instituut -

Transcriptie

1

2

3 april H.T.G. Konings, A.M. van Essen Tympaan Instituut

4

5 I Inhoud 1 Inleiding 1.1 Output en outcomemonitor Oegstgeest Early warning items Benchmarkgemeenten Leeswijzer 2 2 Profiel 2.1 Bevolkingskenmerken Leeftijdsopbouw Samenstelling huishoudens Inkomen en opleiding Profiel Oegstgeest 6 3 Wmo 3.1 Inleiding Output Wmo Gebruik in aantal personen en regelingen Gebruik naar intensiteit Regelingen naar type financiering Benchmark Wmo Outcome Wmo Bekendheid met het Sociaal Team Oegstgeest Gezondheid Eenzaamheid en activiteiten Mantelzorg en hulp aan anderen Financiële situatie Samengestelde indices 17 4 Participatiewet 4.1 Inleiding Early warning items Participatiewet Aantal bijstands(gerelateerde) uitkeringen Aantal re-integratietrajecten 22

6 4.3.2 Aantal uitkeringsgerechtigden dat vrijwilligerswerk verricht Aantal wsw ers Overige cijfers arbeid L Jeugd 5.1 Inleiding Early warning items jeugd Output Benchmark jeugd Outcome Algemene sturingsindicatoren Gezond en veilig opgroeien Jeugdigen hebben ontwikkelkansen Afnemen jeugdproblematiek Cliënttevredenheid realiseren Versterken van preventie 34 Overlap regelingen in het sociale domein 6.1 Inleiding Aantal gebruikte voorzieningen Overlap 36 Literatuur 2

7 1 Inleiding 1.1 Output en outcomemonitor Oegstgeest De gemeente Oegstgeest heeft het Tympaan Instituut gevraagd een bijdrage te leveren aan de monitor Wmo, Participatiewet en Jeugdwet. De monitor bestaat uit vier onderdelen: een financiële monitor, een evaluatie van het Sociaal Team en Jeugd- en Gezinsteam en een output- en outcomemonitor. Het Tympaan Instituut is gevraagd de output- en outcomemonitor voor de Wmo, Participatiewet en Jeugdwet te verzorgen. In deze rapportage worden de op dit moment (meest recente) beschikbare cijfers voor Oegstgeest getoond voor de output en outcome. Dit zijn zoveel mogelijk cijfers over 2015, maar die zijn niet voor alle indicatoren al beschikbaar. Voor sommige relevante indicatoren zijn op dit moment nog helemaal geen gegevens beschikbaar. Deze indicatoren worden wel genoemd, zodat ze vanaf volgend jaar in de monitor kunnen worden opgenomen. Voor de dataverzameling is gebruikgemaakt van openbare bronnen en bronnen die bij de gemeente Oegstgeest zelf ter beschikking zijn. Bij de keuze van bronnen is zo veel mogelijk gekeken naar repliceerbaarheid: zijn de bronnen de komende jaren op (voor zover bekend) dezelfde wijze beschikbaar. Deze rapportage dient namelijk als nulmeting voor de komende jaren. 1.2 Early warning items Om goed zicht te krijgen op de ontwikkelingen rond output en outcome van de drie decentralisaties is het ook van belang om wat andere cijfers in kaart te brengen: het profiel van de gemeente en de zogenaamde early warning items. Het eerste is van belang omdat de bevolkingskenmerken van een gemeente: leeftijdsopbouw, type huishoudens en sociaaleconomische status een relatie hebben met het gebruik van maatregelen. Als de bevolkingsopbouw de komende jaren sterk verandert zal dat een autonoom effect hebben op de output- en outcome-indicatoren. De early warning items zijn door het CBS gedefinieerd als de belangrijkste voorspellers van het zorg- en voorzieningengebruik. Om de ontwikkelingen in het zorg- en voorzieningengebruik in de gemeente Oegstgeest te duiden, is het belangrijk om deze early warning items ook te blijven volgen. 1.3 Benchmarkgemeenten Om output en outcome in Oegstgeest verder in context te kunnen plaatsen, wordt Oegstgeest (waar mogelijk) vergeleken met vier gemeenten die qua profiel (leeftijdsopbouw, inkomen, opleiding) op Oegstgeest lijken: Castricum, Noordwijk, Ouder-Amstel en Voorschoten. Het heeft de voorkeur Oegstgeest op de output- en outcomevariabelen met deze gemeenten te vergelijken in plaats van met bijvoorbeeld gemeenten uit de regio die een ander profiel hebben. Het profiel van een gemeente is immers sterk bepalend voor het zorggebruik en gemiddeld welbevinden van inwoners. Zo is bijvoorbeeld te verwachten dat in een gemeente met meer oudere inwoners het zorggebruik vooral binnen de Wmo zal

8 zijn, terwijl het gebruik van jeugdzorg lager is. Een ander voorbeeld is dat in een gemeente met relatief veel hoogopgeleiden naar alle waarschijnlijkheid minder mensen gebruik hoeven te maken van de Participatiewet. Bij het zoeken naar gemeenten met een soortgelijk profiel is gezocht naar gemeenten binnen de Randstad. Hierbij is bewust ook gekozen voor gemeenten buiten Holland Rijnland om Oegstgeest te kunnen vergelijken met soortgelijke gemeenten in andere samenwerkingsverbanden. 1.4 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt het profiel van Oegstgeest weergegeven. Hoofdstukken 3, 4 en 5 bespreken ieder een van de drie wetten: Wmo, Participatiewet en Jeugdwet. Binnen deze hoofdstukken is er steeds eerst aandacht voor relevante early warning items, output en ten slotte outcome. 2

9 2 Profiel 2.1 Bevolkingskenmerken Het zorggebruik in een gemeente hangt sterk samen met kenmerken van de bevolking. Sommige kenmerken, zoals bijvoorbeeld lage sociaaleconomische status of hoge leeftijd, zorgen voor een hogere kans op zorggebruik. Gemeenten kunnen de bevolkingssamenstelling niet sturen, maar de kenmerken van de bevolking kunnen in de loop van de tijd veranderen, waardoor het zorggebruik over de tijd heen toe- of afneemt, buiten de invloedsfeer van het gekozen beleid. In dit hoofdstuk wordt daarom het profiel van huishoudens in Oegstgeest in kaart gebracht. Hierbij worden tevens de profielen van de gemeenten Castricum, Noordwijk, Ouder-Amstel en Voorschoten getoond. Hoewel er natuurlijk verschillen zijn, lijkt de samenstelling van de bevolking in deze gemeenten qua opleiding, inkomen en leeftijdsopbouw sterk op Oegstgeest. 2.2 Leeftijdsopbouw Als eerste is de bevolkingsopbouw van de gemeenten in kaart gebracht. Daarbij komt naar voren dat Oegstgeest en de benchmarkgemeenten maar weinig verschillen van de gemiddelde bevolkingsopbouw van Nederland. Rond de 20% van de bevolking is jonger dan 20 jaar en ongeveer 20% van de bevolking is ouder dan 65. Figuur 1 Bevolkingsopbouw naar leeftijd in % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% oegstgeest castricum noordwijk ouder-amstel voorschoten nederland jonger dan 20 jaar 20 tot 65 jaar 65 jaar of ouder bron: CBS 3

10 2.3 Samenstelling huishoudens De meest voorkomende samenstelling van een huishouden is een echtpaar. Van alle echtparen in Oegstgeest heeft ongeveer de helft thuiswonende kinderen. Er zijn ruim 600 eenouderhuishoudens in Oegstgeest en ruim eenpersoonshuishoudens Figuur 2 Huishoudens naar samenstelling in Oegstgeest eenouderhuishouden (echt)paar met kinderen (echt)paar zonder (thuiswonende) kinderen alleenstaand geen kinderen 1 kind 2 kinderen 3 of meer bron: CBS In vergelijking met Nederland en de benchmarkgemeenten valt op dat Oegstgeest relatief wat meer eenpersoonshuishoudens van 65 jaar en ouder heeft. Figuur 3 laat zien dat ongeveer de helft van de huishoudens van 65 jaar en ouder een eenpersoonshuishouden is. Figuur 3 Percentage eenpersoons- en meerpersoonshuishoudens van 65 jaar en ouder oegstgeest castricum noordwijk ouder-amstel voorschoten nederland % 20% 40% 60% 80% 100% > 65 jaar eenpersoons > 65 jaar meerpersoons bron: CBS 4

11 2.4 Inkomen en opleiding Oegstgeest en de benchmarkgemeenten hebben een groter aandeel huishoudens met een hoger inkomen dan gemiddeld in Nederland en een kleiner aandeel huishoudens met een lager inkomen. Figuur 4 Aandeel huishoudens met een hoog, laag en gemiddeld inkomen, oegstgeest castricum noordwijk ouder-amstel voorschoten nederland hoog inkomen gemiddeld inkomen laag inkomen Laag inkomen: een inkomen dat hoort bij de laagste 40% van Nederland. Gemiddeld inkomen: een inkomen dat niet hoort bij de laagste 40% of hoogste 20%. Hoog inkomen: inkomen dat hoort bij de hoogste 20% van Nederland. bron: CBS Ook zijn er meer inwoners met een hoger opleidingsniveau en minder met een lager opleidingsniveau dan gemiddeld. Oegstgeest en Voorschoten staan in de top 10 gemeenten met de meeste hoger opgeleiden binnen de beroepsbevolking van Nederland. Figuur 5 Aandeel inwoners (15-75 jaar) met een laag, middelbaar, hoog opleidingsniveau, % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% oegstgeest castricum noordwijk ouder-amstel voorschoten nederland laag midden hoog Laag: basisonderwijs, onderbouw voortgezet onderwijs, mbo1. Middelbaar: bovenbouw havo/vwo, mbo2-4. Hoog: hbo, wo. bron: CBS 5

12 2.5 Profiel Oegstgeest Zo n 20% van de inwoners van Oegstgeest is in plusser (Nederland 18%). Van deze 65-plussers woont de helft alleen. Dat is een wat hoger aandeel dan in Nederland en in de andere gemeenten. De gemeente Oegstgeest heeft een gemiddeld aantal huishoudens met kinderen. Van de huishoudens met kinderen is zo n 18% een eenouderhuishouden. Eenouderhuishoudens hebben een wat hogere kans om gebruik te maken van voorzieningen. 28% van de huishoudens in Oegstgeest heeft een laag inkomen. Dit is duidelijk minder dan gemiddeld in Nederland (40%). Het opleidingsniveau van de huishoudens in Oegstgeest is hoger dan gemiddeld in Nederland. Van de gemeenten waarmee wordt vergeleken hebben Ouder-Amstel en Noordwijk wat meer lager opgeleiden. 6

13 3 Wmo 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk komen in de paragraaf output allereerst cijfers over het gebruik binnen de Wmo in 2015 aan bod: de ouputindicatoren. Vervolgens wordt gekeken naar de outcome. Met outcome wordt hier bedoeld het maatschappelijke effect van beleid. Er is hierbij uitgegaan van de outcome-indicatoren zoals ze gedefinieerd zijn door de gemeente in Opzet monitor 3 decentralisaties in Oegstgeest (maart 2015) 1. Daar waar mogelijk wordt het gebruik van Wmo-voorzieningen in Oegstgeest vergeleken met de benchmarkgemeenten en met Nederland. 3.2 Output Wmo Binnen de Wmo zijn verschillende voorzieningen beschikbaar. In deze paragraaf over output komen de volgende voorzieningen aan bod: begeleiding, bijzondere bijstand vanwege algemene voorziening huishoudelijke ondersteuning, huishoudelijke ondersteuning, rolstoel, vervoer en wonen. Het gebruik binnen de Wmo wordt gemeten in het aantal cliënten dat gebruikmaakt van de hiervoor genoemde voorzieningen. Ook wordt gekeken naar de intensiteit, duur en financieringsvorm van de gebruikte regelingen Gebruik in aantal personen In 2015 maken 511 personen gebruik van een of meerdere voorzieningen binnen de Wmo. Dat is 2% van alle inwoners van Oegstgeest. Onderscheiden zijn de voorzieningen huishoudelijke ondersteuning, begeleiding, vervoer individueel, woonvoorziening vervoer bij begeleiding, rolstoel en bijzondere bijstand. De meest gebruikte voorziening is huishoudelijke ondersteuning. In 2015 maken 275 personen hier gebruik van. De omvang van de zorg in weken per cliënt geeft weer hoe lang een persoon binnen het kalenderjaar 2015 gebruikgemaakt van een voorziening. Stel een cliënt krijgt in december 2014 huishoudelijke ondersteuning en deze eindigt op 30 juni Dan is binnen het jaar 2015 de omvang van de zorg een halfjaar (26 weken). De looptijd van de zorg binnen de Wmo is gemiddeld per cliënt binnen het jaar 2015 zo n 23 tot 30 weken per voorziening. De looptijd voor de woonvoorzieningen is achterwege gelaten. De looptijd is zeer kort, omdat vaak is geregistreerd hoe lang het realiseren van de woonvoorziening duurt (bijvoorbeeld het plaatsen van een traplift) en niet het gebruik van de voorziening. 1 Mogelijk komen later nog cijfers beschikbaar die als outcome-indicatoren kunnen worden meegenomen in een volgende versie van deze monitor. Het gaat om cijfers van aanbieders van begeleiding over doelrealisatie, klanttevredenheid en uitval en om cijfers van het Wmo-kantoor over klanttevredenheid bij begeleiding en huishoudelijke hulp. 7

14 Tabel 1 Gebruik voorzieningen Wmo, peiljaar 2015 aantal personen gemiddelde duur zorg binnen 2015 per cliënt in weken huishoudelijke ondersteuning ,7 begeleiding ,8 vervoer individueel 93 28,2 woonvoorziening 38 rolstoel 30 19,7 bijzondere bijstand 9 23,4 totaal ,5 1 Dit betreft 37 personen met vervoer. NB De som van het aantal personen telt niet op tot het totaal, omdat personen van meerdere voorzieningen tegelijk gebruik kunnen maken, bijvoorbeeld van een woonvoorziening en huishoudelijke ondersteuning. Maakt een persoon twee keer gebruik van een regeling binnen een woonvoorziening, is deze persoon hier één keer meegeteld. bron: gemeente Oegstgeest Gebruik naar intensiteit Om het volume van het gebruik in kaart te brengen is het nodig voorzieningen huishoudelijke ondersteuning en begeleiding verder uit te splitsen naar vorm (begeleiding individueel en groep) en intensiteit (basis, speciaal en speciaal plus). Als een persoon in 2015 gebruikmaakt van groepsbegeleiding en individuele begeleiding wordt dat in tabel 2 apart weergegeven. Bij huishoudelijke hulp en begeleiding individueel gaat het bij twee derde van de regelingen om basisondersteuning en in een derde van de gevallen om huishoudelijke hulp speciaal (plus) en begeleiding speciaal. Bij begeleiding groep is het aantal regelingen basis en speciaal ongeveer gelijk. Tabel 2 Personen met huishoudelijke ondersteuning en/of begeleiding naar soort en intensiteit in percentages, peiljaar 2015 regelingen basis speciaal speciaal plus overig huishoudelijke hulp 71,5 27,8 0,8 begeleiding individueel 69,7 30,3 0 2,0 begeleiding groep 48,5 51,5 0 0 begeleiding totaal 60,4 38,5 0 1,2 bron: gemeente Oegstgeest Regelingen naar type financiering Figuur 6 toont het aantal regelingen binnen de Wmo naar type financiering. De bijzondere bijstand voor huishoudelijke ondersteuning is hier buiten beschouwing gelaten, omdat het type financiering hier niet van toepassing is. 8

15 Figuur 6 Regeling naar type financiering totaal woonvoorziening vervoer rolstoel huishoudelijke ondersteuning begeleiding % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% zin pgb overig bron: gemeente Oegstgeest Binnen de Wmo wordt ruim twee derde van de regelingen gefinancierd via zorg in natura. Alleen bij de voorziening vervoer gaat het bij de meeste regelingen om een persoonsgebonden budget (PGB) (61,7% van alle gebruikte regelingen) Benchmark Wmo Omvang gebruik Binnen de KING monitor zijn per gemeente gegevens beschikbaar over het percentage inwoners met maatwerkarrangementen binnen de Wmo (figuur 7). De cijfers betreffen de eerste helft van In de loop van de tijd zullen de cijfers in de KING monitor worden aangevuld. Hierdoor wordt de betrouwbaarheid van de cijfers beter en komen cijfers beschikbaar over geheel Figuur 7 laat zien dat in Oegstgeest 4,8% van de inwoners een maatwerkarrangement ontvingen in de eerste helft van Dit is iets meer dan in Ouder-Amstel en Voorschoten en iets minder dan gemiddeld in Nederland. Inwoners van Oegstgeest ontvangen vooral wat vaker hulpmiddelen en diensten dan de inwoners uit de andere gemeenten. 9

16 6% Figuur 7 Percentage inwoners met een maatwerkarrangement 1, eerste helft % 4% 3% 2% 1% 0% hulp bij huishouden ondersteuning thuis hulpmiddelen en diensten maatwerkarrangement oegstgeest ouder-amstel voorschoten nederland 1 Een maatwerkarrangement voor Nederland inclusief verblijf en opvang. bron: KING monitor Regelingen naar type financiering Cijfers uit de KING monitor geven een iets ander beeld dan de cijfers van de gemeente Oegstgeest zelf (paragrafen en 3.2.3). Dit kan veroorzaakt worden doordat de cijfers in de KING monitor op dit moment nog niet volledig zijn. Op termijn worden ze dat wel en zijn daarom nu vast opgenomen in de monitor Oegstgeest. Volgens figuur 8 is het aantal Wmo-cliënten in Oegstgeest met zorg in natura ongeveer gelijk aan het aantal cliënten met zorg gefinancierd via een PGB. Opvallend is dat het percentage cliënten met zorg in natura in de andere gemeenten en in Nederland groter is. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Figuur Aandeel cliënten Wmo-zorg in zorg in natura (zin), persoonsgebonden budget (PGB) of beide, eerste helft 2015 naar type financiering oegstgeest ouder-amstel Voorschoten Nederland pgb zin pgb en zin bron: KING monitor 10

17 3.3 Outcome Wmo De drie hoofddoelstellingen binnen de Wmo zijn: het bevorderen van sociale samenhang, ondersteunen van mantelzorg, stimuleren en ondersteunen van vrijwilligerswerk, bevorderen van de leefbaarheid en veiligheid en het voorkomen en bestrijden van huiselijk geweld; het ondersteunen van de zelfredzaamheid en participatie van burgers met een beperking of chronische, psychische of psychosociale problemen, zo veel mogelijk in de eigen leefomgeving; het bieden van opvang (maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, beschermd wonen en verslavingszorg vallen hieronder en zijn een verantwoordelijkheid van de centrumgemeente Leiden). In dit document worden de eerste twee doelstellingen gemonitord. Hiervoor wordt gebruikgemaakt van verschillende databronnen. Indien er qua thema overlap is tussen de Inwonersenquête Oegstgeest 2015 en de gezondheidsmonitor 2012, is ervoor gekozen de gegevens uit de gezondheidsmonitor 2012 te presenteren. Dit omdat de gegevens uit de gezondheidsmonitor vergeleken kunnen worden met andere gemeenten. De volgende thema s (en indicatoren) komen aan bod: bekendheid met het Sociaal Team Oegstgeest; gezondheid (ervaren gezondheid, langdurige aandoeningen en vallen bij 65-plussers); eenzaamheid (sociale en emotionele eenzaamheid, wekelijkse activiteiten door 65- plussers en ernstige eenzaamheid); mantelzorg en hulp aan anderen (aandeel mantelzorgers, zwaar belaste mantelzorgers, aantal uren mantelzorg geven, mantelzorg ontvangen, behoefte aan meer hulp, hulp aan en van buren, vrienden/kennissen, familie, aandeel vrijwilligers); financiële situatie (tekort aan financiële middelen, moeite met rondkomen, achterstand met betalen). Paragraaf presenteert een aantal samengestelde indices uit de KING monitor. Dit zijn: mentale gezondheid, fysieke gezondheid, sociale omgeving, zelfredzaamheid en samenredzaamheid. Deze indices zijn samengesteld uit meerdere vragen uit de gezondheidsmonitor van de GGD s Bekendheid met het Sociaal Team Oegstgeest Het Sociaal Team Oegstgeest is het aanspreekpunt voor inwoners met vragen over zorg en welzijn. 21% van de inwoners van Oegstgeest heeft wel eens gehoord van het Sociaal Team en 18% weet ook waarvoor het is bedoeld. Van hen heeft 18% wel eens contact opgenomen. 55-plussers zijn meer bekend met het Sociaal Team (29%) dan 18- tot 25-jarigen (7%). (bron: Inwonersenquête Oegstgeest 2015). 11

18 3.3.2 Gezondheid Figuur 9 Gezondheid inwoners (19 jaar en ouder), 2012, in percentages 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% oegstgeest castricum noordwijk voorschoten hollands midden nederland ervaren gezondheid (goed/zeer goed) een of meer langdurige aandoeningen bron: CBS Statline, gezondheidsmonitor 2012 Van de volwassenen (19+) in Oegstgeest ervaart 83,4% zijn/haar gezondheid als (zeer) goed. Zoals te verwachten ervaren 65-plussers hun gezondheid vaker als matig of slecht (32%) dan 19- tot 65-jarigen (9%). 59% van de volwassenen in Oegstgeest heeft een of meerdere langdurige aandoeningen. 30% van de jarigen en 54% van de 65-jarigen wordt hierdoor licht of sterk belemmerd. De cijfers over gezondheid voor Oegstgeest wijken niet significant af van de andere gemeenten in figuur 9 of van de regionale of landelijke cijfers. (bron: CBS Statline, GGD Hollands Midden). Aan 65-plussers is gevraagd of zij de afgelopen 3 maanden wel eens zijn gevallen. Dit blijkt bij 22% van de 65-plussers zo te zijn (bron: GGD Hollands Midden). 12

19 3.3.3 Eenzaamheid en activiteiten Figuur 10 Eenzaamheid jarigen, 2012, in percentages 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% oegstgeest noordwijk voorschoten hollands midden sociaal eenzaam emotioneel eenzaam bron: GGD Hollands Midden, Kerncijfers volwassenen, gezondnhn.nl Figuur 11 Eenzaamheid en activiteiten 65-plussers, 2012, in percentages 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% oegstgeest noordwijk voorschoten hollands midden sociaal eenzaam emotioneel eenzaam geen wekelijkse activiteit bron: GGD Hollands Midden, Kerncijfers volwassenen, gezondnhn.nl In de figuren 10 en 11 wordt onderscheid gemaakt tussen sociale eenzaamheid en emotionele eenzaamheid. sociale eenzaamheid: minder contacten dan gewenst; emotionele eenzaamheid: gemis aan intimiteit in persoonlijke relaties. In Oegstgeest heeft 33% van de volwassenen tot 65 jaar minder contacten dan gewenst (sociale eenzaamheid). Van de 65-plussers is 36% sociaal eenzaam. Dit percentage ligt lager dan in Noordwijk (43%), Voorschoten (45%) en Hollands Midden (44%). 65-plussers in Oegstgeest zijn minder vaak emotioneel eenzaam (19%) dan jarigen (25%). 13

20 Aan 65-plussers is gevraagd of zij iedere week iets doen zoals bezoek ontvangen, op bezoek gaan of een hobby uitoefenen. Bijna een kwart (23%) van de 65-plussers heeft niet iedere week een dergelijke activiteit 2 waar hij of zij zich mee bezighoudt. Dit percentage is vergelijkbaar met dat in de regio Hollands Midden. Figuur 12 toont het aandeel inwoners dat zich ernstig eenzaam voelt. Eenzaamheid is het ervaren van een onplezierige of ontoelaatbaar gemis aan (de kwaliteit van) bepaalde sociale relaties. 5% van de 15 tot en met 64-jarigen en 4% van de 65-plussers in Oegstgeest is ernstig eenzaam. Ook dit percentage wijkt niet significant af van dat in Hollands Midden. 10% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% Figuur 12 Aandeel inwoners dat zich erngstig eenzaam voelt, naar leeftijd, 2012, in percentages oegstgeest castricum noordwijk voorschoten hollands midden nederland jaar 65+ bron: GGD Hollands Midden, Kerncijfers volwassenen, gezondnhn.nl 2 Doet niet wekelijks een of meer van de volgende activiteiten: op bezoek gaan of bezoek ontvangen, uitoefenen van een hobby, oppassen op (klein)kinderen, activiteit van kerk of moskee bezoeken, vrijwilligerswerk, activiteit van buurthuis of wijkcentrum bezoeken, café of restaurant bezoeken, cursus of andere culturele activiteit doen. 14

21 3.3.4 Mantelzorg en hulp aan anderen 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% Figuur 13 Aandeel bevolking dat aangeeft mantelzorger te zijn, 2012, in percentages 0% oegstgeest noordwijk voorschoten castricum hollands midden nederland bron: CBS Statline, gezondheidsmonitor 2012 In Oegstgeest geeft 11% van de volwassenen van 19 jaar en ouder mantelzorg. Dit geldt voor zowel de leeftijdsgroep jaar als de 65-plussers (figuur 13). Uit de inwonersenquête Oegstgeest blijkt dat mantelzorg vooral gegeven aan familie (83%). De helft van alle mantelzorg wordt verleend aan (schoon)ouders (51%). Het percentage mantelzorgers in Oegstgeest is vergelijkbaar met dat in Noordwijk, Voorschoten, de regio Hollands Midden en Nederland. Het ligt wel lager dan in Castricum (18%). (figuur 13) 25% Figuur 14 Aandeel zwaar belaste mantelzorgers (19+) en gemiddeld aantal uren mantelzorg per week (19+), 2012, in percentages 20% 15% 10% 5% 0% oegstgeest castricum noordwijk hollands midden nederland % zwaar belaste mantelzorgers uren mantelzorg per week bron: CBS Statline, gezondheidsmonitor 2012 Mantelzorgers in Oegstgeest lijken gemiddeld genomen wat minder zwaar belast dan mantelzorgers in de benchmarkgemeenten en in Hollands Midden en Nederland (figuur 14). Er 15

22 kan echter niet aangetoond worden dat dit verschil significant is. Gemiddeld geven mantelzorgers in Oegstgeest 7,7 uren zorg. 9,4% van de mantelzorgers in Oegstgeest is zwaar belast. (bron: CBS Statline, GGD Hollands Midden, Inwonersenquête Oegstgeest 2015). 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% Figuur 15 Percentage 65-plussers dat mantelzorg ontvangt en dat behoefte heeft aan (meer) hulp (mantelzorg, vrijwillige zorg of professionele zorg), % oegstgeest noordwijk voorschoten hollands midden mantelzorg ontvangen behoefte aan (meer) hulp bron: GGD Hollands Midden, Kerncijfers volwassenen 7% van de 65-plussers in Oegstgeest ontvangt mantelzorg (figuur 15). 10% van alle 65-plussers heeft behoefte aan (meer) hulp. Dat kan mantelzorg, vrijwillige of professionele hulp zijn. De percentages in Oegstgeest wijken niet significant af van die in Hollands Midden. Figuur 16 Hulp aan en van buren, vrienden/kennissen, familie in Oegstgeest, 2015, in percentages % dat vertrouwen heeft dat buurtgenoten hulp bieden indien nodig % dat vertrouwen heeft dat vrienden/kennissen hulp bieden indien nodig % dat vertrouwen heeft dat familie hulp biedt indien nodig % heeft hulp/aandacht geboden aan buurtgenoten die in een zorgwekkende situatie zitten % bereid is (persoonlijke) ondersteuning te bieden aan buurt- of dorpsgenoten bron: Inwonersenquête Oegstgeest % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%100% 16

23 Mantelzorg wordt vooral verleend aan familie. Ook voor andere vormen van hulp denken inwoners vooral terug te kunnen vallen op familie (96%) (figuur 16). Naast hulp van familie is burenhulp belangrijk. Drie kwart van de inwoners (76%) weet (bijna) zeker hulp van buurtgenoten te krijgen als dat nodig is. 9% van de inwoners denkt van vrienden/kennissen hulp te krijgen. Meer dan de helft (54%) van de Oegstgeestenaren is zelf bereid buren persoonlijke ondersteuning te bieden. 32% heeft daadwerkelijk hulp/aandacht geboden aan buurtgenoten die in een zorgwekkende situatie zitten. Figuur 17 Percentage inwoners in Oegstgeest dat vrijwilligerswerk verricht, vrijwilligerswerk geen vrijwilligerswerk bron: Inwonersenquête Oegstgeest 2015 Ruim één op de drie Oegstgeestenaren (36%) is vrijwilliger. De meeste vrijwilligers zijn actief bij een sportvereniging (34%), een organisatie voor zorg of welzijn (21%) of een school of onderwijsinstelling (20%) (bron: Inwonersenquête Oegstgeest 2015) Financiële situatie Een goede financiële situatie is belangrijk voor de zelfredzaamheid en het welbevinden van inwoners. Echter, één op de vijf inwoners van Oegstgeest moet door een tekort aan financiële middelen wel eens bezuinigen op eten, kleding of huishoudelijke hulp. Bij lagere inkomensgroepen (41%) en jongeren tot 35 jaar (35%) liggen deze percentages hoger dan gemiddeld. 5% van de huishoudens in Oegstgeest geeft aan (zeer) moeilijk rond te kunnen komen met het huishoudinkomen. 20% zegt het net te redden. Verder heeft 3% van de huishoudens in Oegstgeest op het moment van ondervragen een betalingsachterstand van vaste lasten. (bron: Inwonersenquête Oegstgeest 2015). 17

24 Figuur 18 Financiële situatie inwoners Oegstgeest, % 15% 10% 5% 0% % inwoners dat weleens bezuinigt op eten, kleding of huishoudelijke hulp % huishoudens dat (zeer) moeilijk rondkomt % huishoudens met betalingsachterstand bron: Inwonersenquête Oegstgeest Samengestelde indices In de KING monitor is een aantal indices beschikbaar, die zijn samengesteld uit meerdere vragen uit de landelijke gezondheidsmonitor van de GGD s. De indices gaan over mentale gezondheid, lichamelijke gezondheid, zelfredzaamheid, sociale leefomgeving en samenredzaamheid. De figuren 19 en 20 geven de scores op de indices voor Oegstgeest en de vier gemeenten waarmee Oegstgeest vergeleken wordt. Figuur 19 gaat over inwoners van 19 tot en met 64 jaar. Figuur 20 betreft 65-plussers. Hoe hoger de score hoe gunstiger de situatie. De definities van de indices zijn aan het einde van deze paragraaf te vinden. Figuur 19 Index mentale gezondheid, lichamelijke gezondheid, zelfredzaamheid, sociale leefomgeving en samenredzaamheid voor inwoners van 19 tot en met 64 jaar, bron: KING monitor oegstgeest castricum noordwijk voorschoten ouder-amstel nederland 18

25 De mentale gezondheid, zelfredzaamheid, sociale leefomgeving en samenredzaamheid van Oegstgeestenaren in de leeftijd van 19 tot en met 64 jaar is iets gunstiger dan in de vier benchmarkgemeenten. De lichamelijke gezondheid is vergelijkbaar. De inwoners van Oegstgeest van 19 tot en met 64 jaar scoren duidelijk gunstiger op de vijf indices dan gemiddeld in Nederland Figuur 20 Index mentale gezondheid, lichamelijke gezondheid, zelfredzaamheid, sociale leefomgeving en samenredzaamheid voor inwoners van 65 jaar en ouder, 2013 bron: KING monitor oegstgeest castricum noordwijk voorschoten ouder-amstel nederland Opvallend is de relatief lage score van samenredzaamheid bij 65-plussers in Oegstgeest. Deze lage score kan niet goed verklaard worden uit de cijfers over mantelzorg eerder in deze rapportage. De mentale en lichamelijke gezondheid, de sociale omgeving en zelfredzaamheid is voor 65-plussers in Oegstgeest is vergelijkbaar met die in de overige gemeenten en gunstiger dan gemiddeld in Nederland. Mentale gezondheid De index mentale gezondheid is gebaseerd op matige psychische klachten en ernstige psychische klachten. Fysieke gezondheid De score lichamelijke gezondheid bestaat uit drie indicatoren: twee of meer chronische aandoeningen; beperkingen gehoor/zicht; beperkingen mobiliteit. Sociale omgeving De index sociale omgeving is opgebouwd uit twee samengestelde indicatoren: veiligheid (veiligheidsgevoel en huiselijk geweld, zoals psychisch of emotioneel geweld (getreiterd, gekleineerd of uitgescholden worden, et cetera) lichamelijk geweld (mishandeld, geschopt en geslagen, et cetera) ongewenste seksuele toenadering (seksueel getinte opmerkingen, 19

26 ongewenst aangeraakt, et cetera) seksueel misbruik (aangerand of verkracht)) en eenzaamheid. Zelfredzaamheid De index zelfredzaamheid omvat de samengestelde indicatoren Zelfredzaamheidsindex en Sociale Uitsluitingsindex. Samenredzaamheid De index samenredzaamheid is gemeten aan de hand van het percentage inwoners dat mantelzorg verleent en de belasting hiervan (wel/niet zwaar) (kinggemeenten.nl). 20

27 4 Participatiewet 4.1 Inleiding Dit hoofdstuk beschrijft het gebruik van regelingen binnen de Participatiewet. De thema s die aan bod komen zijn: bijstandsuitkeringen, re-integratietrajecten, uitkeringsgerechtigden dat vrijwilligerswerk verricht, wsw ers (oud), participatiebanen, wsw-nieuw en uitkeringsgerechtigden die een tegenprestatie doen. Daar waar mogelijk worden ter vergelijking cijfers over andere gemeenten en Nederland getoond. In dit hoofdstuk wordt geen onderscheid gemaakt tussen output- en outcome-indicatoren Early warning items Participatiewet Om de outputindicatoren voor de Participatiewet goed te kunnen duiden is het van belang het werkloosheidspercentage in ogenschouw te nemen. 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% Figuur 21 Werkloosheidspercentage (beroepsbevolking jaar 1 ), werkloosheidspercentage Het CBS hanteert voor de beroepsbevolking de leeftijdscategorie jaar. Dit is conform de internationale definitie. bron: CBS Statline; bewerking Tympaan Instituut 5,1% van de beroepsbevolking in Oegstgeest is werkloos. Dit percentage is vergelijkbaar met de andere gemeenten. Hollands Midden kent een iets hoger werkloosheidspercentage (5,7%). In Nederland is het werkloosheidspercentage met 6,9 duidelijk hoger dan in Oegstgeest. 3 De indicatoren genoemd in de Opzet monitor 3 decentralisaties hebben bijna allemaal betrekking op het gebruik en kunnen dus beschouwd worden als ouputindicatoren, ook de indicatoren genoemd onder het kopje outcome. Mogelijk komen er later nog wel outome-indicatoren beschikbaar uit het tevredenheidonderzoek gehouden onder cliënten van sociale zaken. 21

28 4.3 Aantal bijstands(gerelateerde) uitkeringen Tabel 3 Aantal personen met een (bijstandsgerelateerde)uitkering, peildatum 31 december 2015 uitkering aantal personen participatiewet 263 ioaz, ioaw, bbz 19 totaal 282 bron: gemeente Oegstgeest Eind december 2015 ontvangen 282 personen in Oegstgeest een bijstands(gerelateerde) uitkering (tabel 3). Het gaat in de meeste gevallen (263 personen) om een uitkering in het kader van de Participatiewet. In figuur 22 wordt het percentage personen met een bijstands(gerelateerde) uitkering in Oegstgeest vergeleken met andere gemeenten en Nederland. Hierbij zijn alleen personen meegenomen die de AOW-leeftijd nog niet hebben bereikt. De meest recente cijfers van het CBS over het aantal personen met een bijstands(gerelateerde) uitkering betreffen voorlopige cijfers over juni Het percentage voor Oegstgeest (2,2%) is vergelijkbaar met het gemiddelde voor de vier overige gemeenten. Het percentage in Oegstgeest is duidelijk lager dan gemiddeld in Nederland. 4,5% 4,0% 3,5% 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% Figuur 22 Percentage personen met een bijstands(gerelateerde) uitkering, juni ,0% oegstgeest castricum noordwijk ouder-amstel voorschoten nederland bron: CBS Aantal re-integratietrajecten Gemeenten zetten re-integratievoorzieningen in om de afstand tot de arbeidsmarkt van werkzoekenden te verkleinen, met het doel deze groep uiteindelijk aan een baan te helpen. In 2015 telde Oegstgeest 132 re-integratietrajecten (tabel 4). Dit betrof 130 personen. Voor twee personen is het doel van het re-integratietraject in de loop van 2015 aangepast. Het doel van het re-integratietraject is in de meeste gevallen uitstroom naar betaalde arbeid. 22

29 Tabel 4 Aantal re-integratietrajecten naar doel traject, peiljaar 2015 doel beheersen nederlandse taal 12 gericht op scholing 8 sociale activering 8 uitstroom naar betaalde arbeid 94 verrichten vrijwilligerswerk 10 totaal 132 bron: gemeente Oegstgeest aantal Figuur 23 toont gegevens uit de KING monitor over het aantal re-integratietrajecten in de eerste helft van Hieruit blijkt dat het aantal re-integratietrajecten per inwoners van 15 tot 65 jaar in Oegstgeest iets lager is dan gemiddeld in de gemeenten Castricum, Noordwijk en Ouder-Amstel Figuur 23 Aantal re-integratievoorzieningen per inwoners van jaar oegstgeest castricum noordwijk ouder-amstel nederland bron: KING monitor, waarstaatjegemeente.nl Aantal uitkeringsgerechtigden dat vrijwilligerswerk verricht Eind 2015 telt Oegstgeest ruim 280 uitkeringsgerechtigden. Hiervan werkt 21% als vrijwilliger. 44% doet nog geen vrijwilligerswerk, maar zou dat op termijn kunnen gaan doen. 35% van de uitkeringsgerechtigden is tijdelijk of duurzaam niet in staat om als vrijwilliger aan de slag te gaan. 4 Het aantal re-integratietrajecten in Voorschoten is in de figuur weggelaten, omdat dit aantal onwaarschijnlijk hoog lijkt. Mogelijkerwijs wijzigen de cijfers uit de KING monitor nog, wanneer cijfers over geheel 2015 beschikbaar zijn. 23

30 Tabel 5 Percentage uitkeringsgerechtigden dat vrijwilligerswerk verricht, peildatum 31 december 2015 verricht vrijwilligerswerk 21 verricht nog geen vrijwilligerswerk 44 tijdelijk niet in staat tot vrijwilligerswerk 17 duurzaam niet in staat tot vrijwilligerswerk 18 totaal 100 bron: gemeente Oegstgeest Aantal wsw ers Tabel 6 Aantal wsw ers woonachtig in Oegstgeest, peiljaar 2015 aantal personen wsw 46 bron: gemeente Oegstgeest % In 2015 werken 46 personen uit Oegstgeest in een sociale werkplaats. Bij het gemeenteloket SZW zijn cijfers beschikbaar voor de eerste helft van 2015 (figuur 24). Uit deze cijfers blijkt dat het aantal wsw ers in Oegstgeest vergelijkbaar is met dat in andere gemeenten. 0,6 Figuur 24 Aantal personen werkzaam in de sociale werkvoorziening per 100 inwoners van 15 tot 65 jaar, eerste helft ,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 oegstgeest castricum noordwijk ouder-amstel voorschoten bron: Gemeenteloket SZW, CBS Statline; bewerking Tympaan Instituut Overige cijfers arbeid Participatiebaan Per 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor arbeidsgehandicapten met arbeidsvermogen. Een deel van de arbeidsgehandicapten kan met loonkostensubsidie en/of begeleiding aan de slag bij een gewone werkgever. Deze arbeidsgehandicapten komen in aanmerking voor een garantiebaan. In 2015 is in Oegstgeest één arbeidsgehandicapte aan het werk geholpen binnen een garantiebaan. 24

31 Beschut werk nieuw Beschut werk is bedoeld voor mensen die door hun lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking een zodanige mate van begeleiding en aanpassingen van de werkplek nodig hebben, dat niet van een reguliere werkgever mag worden verwacht dat hij deze mensen in dienst neemt. In 2015 waren er in Oegstgeest geen arbeidsgehandicapten op deze wijze aan het werk. Tegenprestatie Gemeenten kunnen personen met een bijstandsuitkering vragen een tegenprestatie te verrichten. Het gaat dan om een onbetaalde, maatschappelijk nuttige activiteit van beperkte duur en omvang. In 2015 waren er geen personen uit Oegstgeest die een tegenprestatie hebben geleverd. 25

32 26

33 5 Jeugd 5.1 Inleiding Voorzieningen voor jeugd bestaan uit vrij toegankelijk hulp door het Jeugd- en Gezinsteam (JGT), specialistische hulp met en zonder verblijf, waarvoor een verwijzing nodig is. Specialistische hulp is zowel als Zorg in natura (ZIN) als via een persoonsgebonden budget (PGB) te ontvangen. Daarnaast is er jeugdhulp in het gedwongen kader: de Jeugdbescherming en -reclassering. 5.2 Early warning items jeugd In de KING monitor (kinggemeenten.nl) zijn er meerdere early warning items opgenomen die een relatie hebben met het gebruik van voorzieningen in het domein jeugd: aantal meldingen kindermishandeling, aantal jeugdigen met kans op armoede, aantal voortijdig schoolverlaters en het schoolniveau. In 2015 zijn er 56 meldingen gedaan over jeugdigen uit Oegstgeest bij Veilig Thuis. Dit betreft ook zorgmeldingen die door de politie zijn gedaan en die voorheen naar het Jeugdpreventieteam (JPT) gingen Figuur 25 Aantal meldingen Veilig Thuis jeugd per jeugdigen bron: CBS, GGD Hollands Midden 2015 oegstgeest noordwijk voorschoten 27

34 Figuur 26 Percentage 0-18-jarigen met kans op armoede, % 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% oegstgeest castricum noordwijk ouder-amstel voorschoten nederland bron: CBS Figuur 27 Voortijdig schoolverlaters als percentage van totaal vo en mbo, schooljaar ,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% oegstgeest castricum noordwijk ouder-amstel voorschoten nederland bron: Ministerie van OCW, Databank Zuid-Holland 28

35 Figuur 28 Deelname type onderwijs, percentage jarigen, schooljaar % 20% 15% 10% 5% 0% oegstgeest castricum noordwijk ouder-amstel voorschoten nederland algemene leerjaren deelname vmbo g/t 3-4 deelname vmbo b/k 3-4 deelname havo 3-5 deelname vwo 3-6 deelname praktijkonderwijs 1 Cijfers zijn voorlopig. bron: CBS Over het algemeen scoort Oegstgeest relatief gunstig op de early warning items. Zo zijn er weinig kinderen met kans op armoede en een relatief hoge deelname in de bovenbouw van het vwo. Het valt daarom te verwachten dat het gebruik van jeugdhulp lager ligt dan gemiddeld. 5.3 Output Jeugdhulp bestaat uit het Jeugd- en gezinsteam (JGT) wat een vrij toegankelijke voorziening is. De overige voorzieningen zijn alleen toegankelijk met een verwijzing. Deze verwijzing kan worden afgegeven door artsen (huisartsen, jeugdartsen en medisch specialisten), JGT of gecertificeerde instellingen. Die laatste categorie betreft in de regio Holland Rijnland Jeugdbescherming West. Deze instelling kan bepalen dat een jeugdige naast een jeugdbeschermingsmaatregel ook een vorm van specialistische jeugdhulp krijgt. De uitsplitsing die binnen de specialistische jeugdhulp wordt gehanteerd is zorg zonder en zorg met verblijf. Zorg zonder verblijf betreft bijvoorbeeld hulp door een psycholoog, maar ook hulp bij dyslexie of autisme. Zorg met verblijf kan pleegzorg zijn, maar ook wonen in een gezinsvervangend tehuis of een gesloten plaatsing. 29

36 Tabel 7 Aantal trajecten op soort hulp aantal trajecten zorg in natura pgb jgt hulp door jgt zorg zonder verblijf 2 ambulante hulp op locatie aanbieder 196 jeugdhulp in netwerk jeugdige 31 daghulp op locatie aanbieder 7 zorg met verblijf 2 pleegzorg 3 gezinsgericht 1 gesloten plaatsing 1 overig 1 totaal aantal trajecten Er zijn acht cliënten met een geboortedatum voor Er zijn geen cliënten opgenomen die in zorg zijn bij de niet-bevoorschotte aanbieders in Holland Rijnland. Een alternatief zijn de cijfers van het CBS. Die zijn echter op dit moment nog niet betrouwbaar. 3 Jeugdigen kunnen meerdere vormen van zorg tegelijkertijd hebben. Vandaar dat hier wordt gesproken over trajecten. Unieke cliënten komen op termijn beschikbaar via de KING monitor. bron: JGT s Holland Rijnland, bevoorschotte aanbieders Holland Rijnland, gemeente Oegstgeest; bewerking Tympaan Instituut Tabel 8 Verwijzers van gestarte trajecten in de eerste drie kwartalen ambulante hulp op locatie aanbieder zorg zonder verblijf jeugdhulp in netwerk jeugdige arts 44 1 jgt gecertificeerde instelling onbekend totaal aantal gestarte trajecten daghulp op locatie aanbieder Dit betreft of een verwijzing door Bureau Jeugdzorg voor , waarvan de zorg na is gestart, of een jeugdige met een jeugdbeschermings- of jeugdreclasseringmaatregel waarvan de organisatie die deze maatregel uitvoert (bijvoorbeeld jeugdbescherming West of de William Schrikkerstichting) van mening is dat ook andere zorg nodig is. NB Het aantal gestarte trajecten bij zorg in verblijf is te laag om hiervan de verwijzers in kaart te brengen. bron: JGT s Holland Rijnland, bevoorschotte aanbieders Holland Rijnland, gemeente Oegstgeest; bewerking Tympaan Instituut Artsen zijn belangrijke verwijzers naar specialistische ambulante hulp. Het JGT daarentegen is de belangrijkste verwijzer naar jeugdhulp in het netwerk van de jeugdige. Daarnaast zijn enkele jeugdigen verwezen door een gecertificeerde instelling. Naast de vrijwillige hulp valt gedwongen hulp onder de jeugdvoorzieningen (tabel 9). Dit betreft een jeugdbeschermingsmaatregel (een onder toezichtstelling of een voogdijmaatregel) of Jeugdreclassering. Jeugdige met een maatregel kunnen ook jeugdhulp van specialistische instellingen of het JGT krijgen. Tabel 9 Aantal jeugdigen in de Jeugdbescherming en Jeugdreclassering in Oegstgeest op 1 oktober 2015 ondertoezichtstelling (ots) voogdij jeugdreclassering bron: aanbieders Jeugdbescherming en Jeugdreclassering Holland Rijnland; bewerking Tympaan Instituut 30

37 Het grootste deel van de trajecten in de jeugdhulp is in de eerste drie kwartalen afgesloten volgens plan. Het JGT had in de eerste drie kwartalen in vergelijking met de specialistische ambulante hulp meer trajecten die niet volgens plan worden afgesloten (36 versus 26%). Tabel 10 Afgesloten trajecten jeugdhulp eerste drie kwartalen in Oegstgeest in 2015 soort hulp volgens plan afgesloten niet volgens plan afgesloten onbekend jgt hulp door jgt zorg zonder ambulante hulp op locatie aanbieder verblijf jeugdhulp in netwerk jeugdige daghulp op locatie aanbieder zorg met verblijf pleegzorg gezinsgericht gesloten plaatsing overig 2 totaal 104 (68%) 45 (30%) 3 (2%) bron: JGT s Holland Rijnland, bevoorschotte aanbieders Holland Rijnland; bewerking Tympaan Instituut Benchmark jeugd Op termijn kunnen hier gegevens worden getoond over het percentage jeugdigen dat gebruikmaakt van jeugdvoorzieningen via de KING monitor of via de kwartaalrapportages Holland Rijnland (de cijfers zijn nu nog niet betrouwbaar genoeg aangeleverd door de jeugdzorgaanbieders). 5.4 Outcome Hieronder worden per beleidsdoel de sturingsindicatoren genoemd zoals ze zijn afgesproken binnen de gemeente Oegstgeest. Indicatoren die al zijn opgenomen bij de outputindicatoren, worden hier niet herhaald. Daarnaast zijn er sturingsindicatoren die terugkomen in de financiële monitor of die op dit moment nog niet beschikbaar zijn. Er is voor gekozen om deze indicatoren al wel op te nemen als paragraaf (5.4.4 tot en met 5.4.6) Algemene sturingsindicatoren Uit de Inwonersenquête Oegstgeest 2015 blijkt dat ouders met een lagere opleiding en een lager inkomen minder bekend zijn met het CJG en het JGT dan gemiddeld. Het CJG is bekender dan het JGT. 31

38 Figuur 29 Percentage ouders met kinderen (< 23 jaar) dat bekend is en contact had met CJG en JGT 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% bekend met het cjg contact met het cjg bekend met het jgt contact met het jgt totaal lage opleiding laag inkomen bron: Inwonersenquête 2015; bewerking Tympaan Instituut Gezond en veilig opgroeien De gemeente Oegstgeest streeft ernaar dat kinderen en jongeren gezond en veilig kunnen opgroeien. De meeste jongeren zijn gezond. Iets meer dan 1% van de jongeren geeft aan dat ze zelf vinden geen goede gezondheid te hebben. Het aantal jongeren in Oegstgeest dat aangeeft geen goede gezondheid te hebben wijkt niet significant af van de benchmarkgemeenten en de regio. 2,0% Figuur 30 Percentage jarigen dat aangeeft dat hun gezondheid niet zo best is 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% oegstgeest noordwijk voorschoten hollands midden bron: GGD Hollands Midden jongerenpeiling gemeenten Oegstgeest, Noordwijk, Voorschoten 2013 Het aantal jongeren dat aangeeft geen goede gezondheid te hebben wijkt niet significant af van de benchmarkgemeenten en de regio Jeugdigen hebben ontwikkelkansen De gemeente Oegstgeest streeft ernaar dat jeugdigen voldoende kansen hebben zich te ontwikkelen in het onderwijs en op de arbeidsmarkt. 32

39 De meeste jeugdigen in Oegstgeest gaan naar school. Er zijn 27 voortijdig schoolverlaters in Oegstgeest in 2014 (Ministerie van OCW). De meeste hiervan zitten op het mbo. Verder zijn er 29 jeugdigen vrijgesteld van de inschrijvingsplicht. Dit betreft achttien leerlingen die onderwijs volgen in het buitenland, twee leerlingen waarbij de ouders bedenkingen hebben bij de richting van het onderwijs en negen vanwege lichamelijke en/of psychische gronden. Er waren twee zorgleerlingen (leerlingen die langer dan vier weken niet naar school gaan en wachten op opname of behandeltraject) (RBL 2015). Figuur 31 Voortijdig schoolverlaters, als percentage van deelnemers in schooltype, schooljaar % 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% vo mbo bron: Ministerie van OCW, Databank Zuid-Holland oegstgeest noordwijk voorschoten Oegstgeest heeft wat minder jonge niet-werkende werkzoekenden dan gemiddeld in Nederland. Het aandeel ligt ongeveer op 10% van de betreffende leeftijdscategorie. 12% Figuur 32 Percentage niet-werkende werkzoekenden jaar in % 8% 6% 4% 2% 0% oegstgeest castricum noordwijk ouder-amstel voorschoten nederland bron: CBS Statline 33

40 Er zijn in Oegstgeest minder jeugdigen met een uitkering dan gemiddeld in Nederland. In totaal zijn er jarigen met een WW-uitkering in Oegstgeest en 48 met een Wajonguitkering eind 2014 (UWV WERKbedrijf 2015). 4,0% 3,5% 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% Figuur 33 Percentage jarigen met een uitkering op 1 januari ,0% oegstgeest castricum noordwijk ouder-amstel voorschoten nederland ww-uitkering wajong-uitkering bron: UWV, Databank Zuid-Holland Afnemen jeugdproblematiek Nog niet beschikbaar Cliënttevredenheid realiseren Nog niet beschikbaar Versterken van preventie Nog niet beschikbaar. 34

41 6 Overlap regelingen in het sociale domein 6.1 Inleiding Dit hoofdstuk beschrijft of en in hoeverre huishoudens gebruikmaken van meerdere voorzieningen uit het sociale domein. De volgende voorzieningen uit de Wmo en Participatiewet zijn meegenomen in de analyse: begeleiding (met en zonder vervoer), huishoudelijke ondersteuning, rolstoelvoorzieningen, vervoer (niet voor begeleiding), woonvoorzieningen, bijzondere bijstand en een bijstands(gerelateerde) uitkering. Huishoudens zijn per onderscheiden voorziening maximaal één keer meegeteld. De analyse is uitgevoerd op huishoudens die op 31 december 2015 een of meer van deze voorzieningen gebruikten. Voorzieningen uit het domein jeugd zijn niet meegenomen. In de data die het Tympaan Instituut ter beschikking heeft over jeugd is geen informatie aanwezig over het huishouden waarvan de jeugdigen deel uitmaken. De gegevens kunnen dus niet gekoppeld worden aan de informatie van huishoudens die gebruikmaken van de Wmo en de Participatiewet. 6.2 Aantal gebruikte voorzieningen Tabel 11 laat zien dat veruit de meeste huishoudens (88,8%) gebruikmaken van één regeling/voorziening. Het maximaal aantal gebruikte regelingen is vijf. Tabel 11 Huishoudens met een of meerderen regelingen, peildatum 31 december 2015 aantal regelingen aantal huishoudens % huishoudens , , , , ,3 totaal bron: gemeente Oegstgeest; bewerking Tympaan Instituut 35

42 6.3 Overlap Wanneer naar het absolute aantal huishoudens gekeken wordt dat gebruikmaakt van meerdere voorzieningen (tabel 12) blijkt het volgende: De overlap in absolute zin is het grootst tussen begeleiding en huishoudelijke ondersteuning. 29 huishoudens maken gebruik van beide voorzieningen. Ook vervoer en huishoudelijke ondersteuning komen vaak samen voor (tien huishoudens). Tabel 12 Overlap (in absoluut aantal huishoudens) in gebruik van voorzieningen (Wmo en bijstands(gerelateerde) uitkeringen), peildatum 31 december 2015 begeleiding huishoudelijke ondersteuning rolstoel vervoer woon bijzondere bijstand bijstandsuitkering wsw begeleiding huishoudelijke 29 ondersteuning rolstoel 2 7 vervoer woon bijzondere bijstand bijstandsuitkering wsw totaal Leeswijzer: van de in totaal 114 huishoudens met begeleiding, maken 29 huishoudens ook gebruik van huishoudelijke ondersteuning. bron: gemeente Oegstgeest; bewerking Tympaan Instituut De overlap kan ook in relatieve zin bekeken worden. Dat is gedaan in tabel 13. Hoe de tabel gelezen moet worden, wordt uitgelegd aan de hand van twee voorbeelden. Hoeveel huishoudens ontvangen eind 2015 begeleiding en welk percentage krijgt naast begeleiding ook huishoudelijke ondersteuning? De percentages in de tabel zijn kolompercentages. De tabel moet dus als volgt gelezen worden: kies een voorziening genoemd boven de kolommen, in dit geval begeleiding. Helemaal onderin deze kolom is vermeld dat 114 huishoudens gebruikmaken van begeleiding aan het einde van In dezelfde kolom is vermeld dat 25,4% van deze huishoudens ook huishoudelijke ondersteuning ontvangt. Hoeveel huishoudens ontvangen huishoudelijke ondersteuning en welk percentage krijgt ook begeleiding? Kies de kolom waar huishoudelijke ondersteuning boven staat. Onderin deze kolom is vermeld dat dit 229 huishoudens huishoudelijke ondersteuning ontvangen. Van deze huishoudens ontvangt 12,7% begeleiding. De belangrijkste bevindingen uit tabel 13 zijn: Huishoudens met begeleiding, een rolstoel-, vervoers- of woonvoorziening maken relatief vaak (25 tot 100%) gebruik van huishoudelijke ondersteuning. Daarnaast maakt 37,5% van de huishoudens met een rolstoelvoorziening en 42,9% van de huishoudens met een woonvoorziening ook gebruik van vervoer. Verder blijkt een relatief groot deel (22,2%) van de huishoudens met bijzondere bijstand vanwege algemene voorziening huishoudelijke ondersteuning een bijstandsuitkering te ontvangen. 36

43 Van de huishoudens met een woonvoorziening krijgt 57,1% tevens begeleiding. Tabel 13 Overlap (in percentages van het aantal huishoudens) in gebruik van voorzieningen (Wmo en bijstands(gerelateerde) uitkeringen), peildatum 31 december 2015 begeleiding huishoudelijke ondersteuning rolstoel vervoer woon bijzondere bijstand bijstandsuitkering wsw begeleiding 12,7 25,0 18,2 57,1 11,1 3,2 15,6 huishoudelijke ondersteuning 25,4 87,5 45,5 100,0 11,1 3,2 11,1 rolstoel 1,8 3,1 13,6 14,3 11,1 0,4 0,0 vervoer 3,5 4,4 37,5 42,9 11,1 1,2 0,0 woon 3,5 3,1 12,5 13,6 0,0 0,4 0,0 bijzondere bijstand 0,9 0,4 12,5 4,5 0,0 0,8 0,0 bijstandsuitkering 7,0 3,5 12,5 13,6 14,3 22,2 2,2 wsw 6,1 2,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,4 totaal (absoluut aantal huishoudens) Leeswijzer: van de in totaal 114 huishoudens met begeleiding, maakt 25,4% ook gebruik van huishoudelijke ondersteuning. bron: gemeente Oegstgeest (het betreft in de tabel dus kolompercentages); bewerking Tympaan Instituut 37

44

45

46 L Literatuur Schriftelijke documentatie Gemeente Oegstgeest. Inwonersenquête Oegstgeest 2015 Gemeente Oegstgeest. Opzet monitor 3 decentralisaties in Oegstgeest, GGD Hollands Midden. Kerncijfers jongerenpeiling 2013 Gemeente Oegstgeest. GGD Hollands Midden. Kerncijfers jongerenpeiling 2013 Gemeente Voorschoten. GGD Hollands Midden. Kerncijfers jongerenpeiling 2013 Gemeente Noordwijk. GGD Hollands Midden. Kerncijfers volwassenen en ouderen 2012 Oegstgeest. GGD Hollands Midden. Kerncijfers volwassenen en ouderen 2012 Noordwijk. GGD Hollands Midden. Kerncijfers volwassenen en ouderen 2012 Voorschoten. GGD Hollands Midden. Jaarverslag Veilig Thuis GGD Hollands Noorden. Hoe gaat het met Castricum? Resultaten Gezondheidsmonitor Schagen: GGD Hollands Noorden, KING/VNG. Definitielijst rapport gemeentelijke monitor Sociaal Domein. Achtergrond bij tweede rapport gemeentelijke monitor Sociaal Domein (januari 2016). Den Haag: KING/VNG, Regionaal Bureau Leerplicht (RBL). Jaarverslag Regionaal Bureau Leerplicht Holland Rijnland Leiden: RBL, UWV WERKbedrijf. Atlas Sociale Verzekeringen Amsterdam: UWV WERKbedrijf, Websites statline.cbs.nl gezondnhn.nl waarstaatjegemeente.nl, gemeentelijke monitor Sociaal Domein (KING monitor) gemeenteloket.szw.nl werk.nl databankzh.nl aanvalopschooluitval.nl CBS GGD Hollands Noorden VNG/KING Ministerie SZW UWV WERKbedrijf Databank Zuid-Holland Ministerie van OCW Overige bronnen Gemeente Oegstgeest Aanbieders Jeugdbescherming en Jeugdreclassering Holland Rijnland JGT s Holland Rijnland, bevoorschotte aanbieders Holland Rijnland

47

48