De rol van formatief toetsen binnen taalonderwijs. Joanneke Prenger CPS 13 oktober Welkom aan boord!

Transcriptie

1 De rol van formatief toetsen binnen taalonderwijs Joanneke Prenger CPS 13 oktober 2016 Welkom aan boord! 1

2 Inleiding Veel aandacht voor het curriculum, leren, toetsing en toezicht Veel aandacht voor toetsing passend bij het leren Valide toetsing Toetsing ingebed in het leren Eindtoets PO: lezen en taalverzorging Na het bereiden 2

3 Tijdens het bereiden Terug naar school: wanneer gaan we na wat leerlingen geleerd hebben? Na het leren met een proefwerk, presentatie of andere toetsvorm? Tijdens het leren met allerhande taken, activiteiten en 'toetsen'? 3

4 Je kunt een toets gebruiken om het leren te beoordelen. Je hebt een 7., Je hebt een 4. Maar van dat cijfer gaan leerlingen echt niet leren Inside the black box Moet je dan niet toetsen? Integendeel! Je toetst, je analyseert veel vaker. Toetsen, evaluaties moet je zo inzetten dat zowel de leerling als de leraar ervan leert. De leraar heeft informatie nodig om betere beslissingen te kunnen nemen. En de leerling heeft informatie nodig om het beter te gaan doen om zijn leerdoelen bij te kunnen stellen. 4

5 Wat is formatief evalueren? Alle activiteiten die leerlingen en docent uitvoeren om de leeractiviteiten van leerlingen in kaart te brengen, te interpreteren en te gebruiken om betere beslissingen te maken over vervolgstappen (Black & Wiliam, 1998). Formatief evalueren heeft dus als primair doel om leerlingen inzicht te geven in hun eigen leerproces en onderwijs op maat te geven (o.a. Hattie & Timperley, 2007; Sluijsmans e.a., 2013; Wiliam & Leahy, 2015). Hattie, J. (2013). Leren zichtbaar maken. Huiswerk.29 Zittenblijven -.13 Formatief evalueren.90 Verwachtingen lln

6 Formatieve evaluatie: waarom? Inzicht in leren Motivatie Leerlingen aan het werk Passende feedback op het juiste moment Geen piekmomenten, 'geen bijltjesdag' Docent Medeleerling Leerling feed up feedback feed forward Waar werkt de Waar is de Hoe komt de leerling naar toe? leerling naar de leerling nu? gewenste situatie? Verhelderen van leerdoelen en delen van criteria voor succes Begrijpen en delen van leerdoelen en criteria voor succes Begrijpen van leerdoelen en criteria voor succes Realiseren van effectieve discussies, taken en activiteiten die bewijs leveren voor leren Feedback geven gericht op verder leren Activeren van leerlingen als belangrijk informatiebronnen voor elkaar Activeren van leerlingen in het stimuleren van eigenaarschap over het leren Bron: Vijf strategieën voor formative assessment gebaseerd op William & Leahy,

7 1. Verhelder leerdoelen en deel succescriteria. feed up feedback feed forward Waar werkt de leerling naar toe? Waar is de leerling nu? Hoe komt de leerling naar de gewenste situatie? Docent Medeleerling Leerling Verhelderen van leerdoelen en delen van criteria voor succes Begrijpen en delen van leerdoelen en criteria voor succes Begrijpen van leerdoelen en criteria voor succes Bron: Vijf strategieën voor formative assessment gebaseerd op William & Leahy, 2015 Voorbeeld: de boekenpitch Een boekenpitch van 3 minuten Best examples Kluun, Yvonne Cronenberg, Ronald Giphart,... Individueel: schrijf 1 positief punt op per boekenpitch In groepjes: wissel punten uit + formuleer en orden criteria Klassikaal: samenstellen beoordelingsmodel + weging 7

8 Schrijf op wat je goed vindt Goed aan deze boekpitch vind ik: Wissel uit in drie-/viertallen onderdeel: bijv. houding, inhoud, taalgebruik Waar moet de pitch aan voldoen? Aantal pnt/ weging 8

9 Uiteindelijke resultaat in 3-vmbo 2. Zorg voor effectieve discussies, taken en activiteiten die bewijs voor leren leveren. Docent feed up feedback feed forward Waar werkt de leerling naar toe? Waar is de leerling nu? Realiseren van effectieve discussies, taken en activiteiten die bewijs leveren voor leren Hoe komt de leerling naar de gewenste situatie? Medeleerling Leerling Bron: Vijf strategieën voor formative assessment gebaseerd op William & Leahy,

10 Voorbeeld: check begrip met digitale tool Ontleden Beeldspraak Voetbal is oorlog 3. Geef feedback gericht op verder leren. feed up feedback feed forward Waar werkt de leerling naar toe? Waar is de leerling nu? Hoe komt de leerling naar de gewenste situatie? Docent Feedback geven gericht op verder leren Medeleerling Leerling Bron: Vijf strategieën voor formative assessment gebaseerd op William & Leahy,

11 Voorbeeld: gebruik informatie uit leesgesprek Meer informatie over leesgeprekken op: nederlands.slo.nl/leesgesprekken 4. Activeer leerlingen als belangrijke informatiebronnen voor elkaar. feed up feedback feed forward Waar werkt de leerling naar toe? Waar is de leerling nu? Hoe komt de leerling naar de gewenste situatie? Docent Medeleerling Activeren van leerlingen als belangrijk informatiebronnen voor elkaar Leerling Bron: Vijf strategieën voor formative assessment gebaseerd op William & Leahy,

12 Voorbeeld: feedback bij teksten op stroken Stroken feedback Groepjes van drie Leerlingen hun teksten terug Onder elke tekst heeft de docent 3 feedbackvragen gesteld Leerlingen matchen de feedback aan het juiste tekstgedeelte en geven elkaar verbetertips a.d.h.v. feedbackformulier. 5. Stimuleer eigenaarschap over het eigen leren feed up feedback feed forward Waar werkt de leerling naar toe? Waar is de leerling nu? Hoe komt de leerling naar de gewenste situatie? Docent Medeleerling Leerling Activeren van leerlingen in het stimuleren van eigenaarschap over het leren Bron: Vijf strategieën voor formative assessment gebaseerd op William & Leahy,

13 Voorbeeld: Mondelinge taalvaardigheid: gesprekken Hoe ziet een goed groepsgesprek eruit? Waarom? Om beter af te stemmen op de onderwijsbehoeften van de leerlingen; Om de leerwinst te verhogen; Dagelijks formatief evalueren heeft enorme impact op de leerresultaten. Leerlingen worden zelf eigenaar van hun leren: kunnen zelf doelen opstellen, krijgen zelf zicht op hoe ze aan het leren zijn, vragen zelf om feedback etc. 13

14 En gericht op taal en lezen... Zicht op de brede taalontwikkeling Naast summatieve toetsen Ook andere domeinen Om de strategieën van formatief evalueren effectief in te zetten, zijn enkele randvoorwaarden nodig een gezamenlijke visie op toetsing en een ondersteunende schoolleiding; professionalisering van docenten op het gebied van toetsing, bijvoorbeeld door het opzetten van professionele leergemeenschappen; een actieve rol van de leerling. (Sluijsmans e.a., 2013) 14

15 Met welke werkvormen kunnen leerlingen en leraren het leren van leerlingen zichtbaar maken? Hoe zet je die werkvormen in binnen de taalles? Hoe zorg je dat het formatief handelen is, en niet alleen een formatieve intentie? Meer informatie? Bezoek onze website nederlands.slo.nl/themas/formatief-evalueren In Didactief twee artikelen Tijdschrift po Online vo Neem contact met ons op Joanneke Prenger 15