Schoolzelfevaluatie met het Computerprogramma LOVS

Transcriptie

1 Primair en speciaal onderwijs Cito Volgsysteem Schoolzelfevaluatie met het Computerprogramma LOVS Groep 1 t/m 8 Maak uw beeld compleet met de module Schoolzelfevaluatie in het Computerprogramma LOVS!

2

3 Schoolzelfevaluatie met het Computerprogramma LOVS Met toetsresultaten volgt u niet alleen uw leerlingen, maar ook uw onderwijs. Toetsresultaten zijn een hulpmiddel om het onderwijs op schoolniveau te analyseren en te verbeteren. De resultaten kunt u op verschillende manieren benutten. H et opstellen en evalueren van verbeterplannen: Toetsresultaten geven inzicht in welke vakken en welke groepen om extra aandacht vragen. Dit helpt bij het formuleren van verbeterplannen en bij de evaluatie van plannen die eerder zijn opgesteld. Het opstellen en evalueren van doelen op schoolniveau: Toetsresultaten laten zien hoe leerlingen en groepen leerlingen zich verhouden tot het landelijk gemiddelde. Dit betekent niet dat elke school aan het gemiddelde moet voldoen. Welke doelen reëel zijn voor een school is immers afhankelijk van de leerlingpopulatie. Kijken naar de huidige situatie, helpt u om ambitieuze maar realistische doelen voor uw school op te stellen. Schoolzelfevaluatie in vier stappen In de module Schoolzelfevaluatie van het Computerprogramma LOVS staan alle rapporten op schoolniveau overzichtelijk bij elkaar. Om het maximale uit de verschillende rapportages te halen, hebben wij een vierstappenplan ontwikkeld waarmee u een diepte-analyse van uw school maakt: Stap 1: bestudeer de niveauverdeling; Stap 2: formuleer zorgsignalen; Stap 3: analyseer de zorgsignalen; Stap 4: trek conclusies en bepaal het vervolg. Startscherm Computerprogramma LOVS met hierin uitgelicht de menuknop om de module Schoolzelfevaluatie te starten 1

4 Stap 1: Bestudeer de niveauverdeling Met een dwarsdoorsnede maakt u een foto van uw school. Hiermee kunt u de volgende vraag beantwoorden: Hoe doet mijn school het op één of meerdere vakgebieden op een bepaald moment? In dit rapport ziet u in één oogopslag de resultaten van één toetsmoment voor meerdere vakgebieden en meerdere groepen. Op basis van dit rapport kunt u twee zaken nagaan: Hoe scoren de leerlingen ten opzichte van het landelijk gemiddelde? Presteren de jaargroepen bij de verschillende vakken over het algemeen op hetzelfde niveau? Door gebruik te maken van de groene hulplijntjes in de rapportage ziet u snel of er groepen of vakken zijn waar meer dan 50% van de leerlingen boven het landelijk gemiddelde scoort. In dat geval komt de betreffende balk boven het groene hulplijntje van +50% uit, bijvoorbeeld Rekenen-Wiskunde in groep 3. Maar u ziet ook of er groepen of vakken zijn waar het merendeel van de leerlingen onder het landelijk gemiddelde scoort. In dat geval komt de betreffende balk onder het groene hulplijntje van -50% uit, bijvoorbeeld Begrijpend lezen groep 7. Doordat u in een dwarsdoorsnede meerdere vakken en groepen in beeld brengt, krijgt u een snelle indicatie van de sterke punten binnen uw school en ziet u welke groepen en vakken om extra aandacht vragen. Stap 2: Formuleer zorgsignalen Zorgsignalen zijn opvallende of tegenvallende resultaten die u verder wilt analyseren. U kunt deze formuleren op basis van de dwarsdoorsnede. We maken hierbij onderscheid tussen: Absolute zorgsignalen; meer dan de helft van de leerlingen uit een groep scoort op één of meer vakgebieden onder het landelijk gemiddelde. Relatieve zorgsignalen; het merendeel van de leerlingen scoort weliswaar boven het landelijk gemiddelde, maar de resultaten zijn lager dan bij andere toetsen of groepen. Ons advies is om na een toetsperiode maximaal drie zorgsignalen te formuleren om nader te onderzoeken. Zo houdt u het voor uw team werkbaar en overzichtelijk. 2

5 Stap 3: Analyseer de zorgsignalen De derde stap bestaat uit het nader analyseren van de geformuleerde zorgsignalen. U kijkt per zorgsignaal één voor één naar de volgende rapportages: A De Trendanalyse Volgmodel jaargroepen B De Trendanalyse Volgmodel leerlingen C De Groepsanalyse D De Vaardigheidsgroei 3a Trendanalyse jaargroepen Met de Trendanalyse jaargroep vergelijkt u de gegevens van één of meer groepen uit het huidige schooljaar met die van de vorige jaren. In het onderstaand voorbeeld zijn dat de groepen 3 en 4: Hoe doen groep 3 en 4 van dit jaar het in vergelijking tot de groepen 3 en 4 van voorgaande jaren op een bepaald vakgebied? In deze groepen 3 en 4 zitten ieder schooljaar andere leerlingen. U krijgt zo in beeld of het niveau in een jaargroep over de jaren heen constant blijft of dat dit verandert. Met andere woorden, u kijkt of een zorgsignaal eenmalig is of al meerdere jaren voorkomt. In de grafiek kunt u niet alleen naar de trends kijken, u ziet ook hoe de scores van de groepen zich verhouden tot de landelijk gemiddelde scores. Wanneer de score van een groep boven het landelijk gemiddelde ligt, is dit aangegeven met een groene verticale lijn. Wanneer de score van een groep beneden het landelijk gemiddelde ligt, is dit aangegeven met een verticale rode lijn. 3b Trendanalyse leerlingen Met de Trendanalyse leerlingen krijgt u een beeld van de vaardigheidsontwikkeling van een specifieke groep leerlingen in de tijd. In het onderstaand voorbeeld ziet u voor RekenenWiskunde de gemiddelde vaardigheid van de huidige groep 8: Hoe doen zij het nu en hoe deden ze het qua rekenvaardigheid toen zij in groep 7, 6, 5, etc. zaten? Vragen die u daarbij kunt stellen zijn: Scoorde de huidige groep 8 altijd net boven het gemiddelde of is dat veranderd gedurende de basisschoolperiode? 3

6 In het voorbeeld zien we dat de rekenvaardigheid van de huidige groep 7 momenteel onder het landelijk gemiddelde ligt, maar dat dit niet altijd het geval was. In scoorden deze leerlingen, die toen in groep 3 zaten, nog boven het landelijk gemiddelde. Deze groep is in de afgelopen jaren dus minder snel dan gemiddeld gegroeid waardoor de voorsprong ten opzichte van het landelijk gemiddelde is verdwenen en zelfs in een achterstand is veranderd. Dit is een belangrijke aanleiding om het onderwijsaanbod nader te bestuderen. 3c Groepsanalyse Om te kijken of een trend specifiek voor een vakgebied is, maakt u een groepsanalyse. Met de groepsanalyse kunt u de volgende vraag beantwoorden: Hoe verhoudt het vaardigheidsniveau van de groep bij een vakgebied zich tot de vaardigheidsniveaus van diezelfde groep bij andere vakgebieden? Hierbij kijkt u vooral naar de resultaten van de vakgebieden ten opzichte van elkaar. In dit voorbeeld: Is Rekenen-Wiskunde het enige vakgebied waarin het vaardigheidsniveau van de groep afneemt? Of zijn er ook andere vakgebieden waar de vaardigheidsniveaus in de loop van de jaren lager worden? 4

7 3d Vaardigheidsgroei Tot slot gaat u aan de hand van de rapportage Vaardigheidsgroei na of u tevreden bent met de groei van zowel de groep als geheel als van de individuele leerlingen. U bekijkt in de rapportage: 1 Hoe verhoudt de groei van de groep als geheel zich tot de landelijke groei? 2 In welke mate verschilt de groei van individuele leerlingen? Zijn er leerlingen die veel of juist niet of nauwelijks gegroeid zijn? In de grafiek geeft de horizontale stippellijn aan hoeveel groei in vaardigheid uw groep leerlingen gemiddeld heeft doorgemaakt. De horizontale streepjeslijn geeft aan wat de landelijk gemiddelde groei is tussen de twee gekozen toetsmomenten. Door deze twee met elkaar te vergelijken krijgt u antwoord op de eerste vraag. In het onderstaand voorbeeld is uw groep leerlingen qua rekenvaardigheid minder gegroeid dan gemiddeld. Elk staafje in de grafiek hoort bij één leerling. Hoe hoger het staafje, hoe meer groei de leerling heeft doorgemaakt. Bij elk staafje staat de naam van de leerling. Door op een staafje te klikken krijgt u de toetsscores op de twee toetsmomenten van de leerling in beeld. Met deze informatie kunt u vraag 2 beantwoorden. In het kader van schoolzelfevaluatie is het belangrijk om, zeker bij kleinere groepen, naar de groei van individuele leerlingen te kijken. U weet zo of er specifieke leerlingen zijn die de score sterk beïnvloeden. Ook kunt u zo in kaart brengen of de leerlingen die veel groei doormaken leerlingen zijn met een hoog of juist met een lager niveau. Zo weet u of specifieke groepen leerlingen binnen uw groep meer of minder van het onderwijsaanbod profiteren dan andere leerlingen. 5

8 Stap 4: Trek conclusies en bepaal het vervolg Pas in stap 4 trekt u op basis van al uw bevindingen per zorgsignaal een conclusie. Maak hierbij gebruik van alle gegevens uit de verschillende rapportages, want ieder rapport geeft antwoord op een andere vraag. Bepaal daarna de vervolgstap. Denk bij het bepalen van de vervolgstap na over mogelijke verklaringen van de gevonden resultaten. U kijkt hierbij bijvoorbeeld naar: Keuzes in onderwijsaanbod; denk aan de hoeveelheid leertijd voor een vak of de gebruikte methode. Kennis en vaardigheden van leerkrachten; zijn leerkrachten voldoende in staat om in te spelen op verschillen tussen leerlingen? Kenmerken van de leerlingpopulatie; van een school in een achterstandswijk verwacht u andere resultaten dan op een school met veel leerlingen met hoogopgeleide ouders. Met deze informatie bekijkt u wat de resultaten betekenen voor het handelen binnen de school, bijvoorbeeld: methodegebruik en didactiek in de school; het onderwijs aan de groep; de (effectieve) leertijd; ondersteuning van individuele leerlingen; de ambities die u als school nastreeft. Enkele tips 1 Zorg voor een goede, volledige registratie van toetsresultaten. Een voorwaarde om toets resultaten te benutten voor schoolzelfevaluatie is dat er voldoende gegevens beschikbaar zijn én dat deze goed zijn ingevoerd. Alleen bij een volledige set gegevens krijgt u een goed beeld van uw school. Het is belangrijk om van meerdere jaren (bijvoorbeeld 3 jaar), voor meerdere vakgebieden en van alle groepen gegevens te verzamelen. 2 Bekijk de rapporten in relatie tot elkaar. Elk rapport heeft zijn eigen functie. Ook wanneer u een voorkeur hebt voor een specifieke rapportage is het van belang deze altijd sámen met de andere rapportages uit de module te interpreteren. 3 Trek niet te snel conclusies. Let op dat bij het kijken naar toetsresultaten uw conclusies op voldoende leerlingen zijn gebaseerd. Bij kleine groepen leerlingen zijn groepsgemiddelden minder betrouwbaar, omdat uitschieters naar boven en beneden dan veel invloed hebben op het gemiddelde. Toetsresultaten geven dus slechts een goede indicatie van wat er aan de hand kan zijn. Het Computerprogramma LOVS helpt u bij de eerste drie stappen van schoolzelfevaluatie. Op basis van de toetsresultaten krijgt u in beeld welke groepen en vakgebieden om verder onderzoek vragen. In veel gevallen zullen toetsresultaten uw eigen indruk bevestigen. In sommige gevallen brengen ze echter ook blinde vlekken in kaart. Bestudeer toetsgegevens uit het Computerprogramma LOVS altijd samen met uw eigen analyses van het onderwijsaanbod op basis van observaties en methodegebonden toetsen. Zo maakt u optimaal gebruik van toetsresultaten. Bekijk ook ons instructiefilmpje Schoolzelfevaluatie in vogelvlucht op ons YouTube kanaal: 6

9 Cursus Wilt u het optimale halen uit de module Schoolzelfevaluatie? Volg dan de cursus. Meer informatie hierover vindt u op trainingenadvies-po.cito.nl. Hier kunt u zich ook direct inschrijven voor de cursus. Meer informatie Voor meer informatie neemt u contact op met onze klantenservice: (026) of klantenservice@cito.nl. 7

10 8

11

12 Primair en speciaal onderwijs Cito Volgsysteem Schoolzelfevaluatie met het Computerprogramma LOVS Groep 1 t/m 8 Cito Amsterdamseweg 13 Postbus MG Arnhem T (026) F (026) Klantenservice T (026) F (026) klantenservice@cito.nl Fotografie: Ron Steemers maart 2013