RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ ROC MIDDEN NEDERLAND BUSINESS & ADMINISTRATION COLLEGE. Opleidingen Commercieel medewerker binnendienst

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ ROC MIDDEN NEDERLAND BUSINESS & ADMINISTRATION COLLEGE Opleidingen Commercieel medewerker binnendienst Plaats: BRIN: Onderzoeksnummer: Onderzoek uitgevoerd op: Conceptrapport verzonden op: Rapport vastgesteld te Utrecht op: Utrecht 25LH november en 1 december januari februari 2012 Rapport van bevindingen (Toezichtkader 2009), vastgesteld , /9 pagina 1/11

2 pagina 2/11

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 28 november en 1 december 2011 een onderzoek uitgevoerd op ROC Midden Nederland, Business & Administration College, opleidingen Commercieel medewerker binnendienst naar de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. In het onderzoek uitgevoerd op 28 oktober 2010 bleek er sprake te zijn van tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs. Geconstateerd is daarbij dat er sprake was van zwak onderwijs vanwege onvoldoende opbrengsten en voldoende onderwijsproces. In het kader van het geïntensiveerde toezicht is een onderzoek naar verbetering van de kwaliteit van het onderwijs uitgevoerd. In dit kader zijn de volgende opleidingen onderzocht: crebocode 90110/90112 Commercieel medewerker/commercieel medewerker (Commercieel medewerker binnendienst KC Handel), niveau 3 crebocode 90110/90111 Commercieel medewerker/commercieel medewerker (Commercieel medewerker binnendienst Stichting Ecabo), niveau 3 Aangezien de eindtermenopleidingen Commercieel Medewerker Binnendienst, niveau 3 en Commercieel Medewerker Binnendienst, niveau 3 niet meer aangeboden worden, worden alleen de opbrengstgegevens van de bovengenoemde opleidingen meegenomen in het onderzoek. Onderzoeksopzet De inspectie heeft zich in dit onderzoek voornamelijk gericht op het opnieuw beoordelen van de criteria die onvoldoende waren tijdens het eerdere onderzoek in Daarbij is nagegaan in hoeverre de tekortkomingen die toen zijn geconstateerd, zijn opgeheven. Dit onderzoek is met name gericht op de volgende criteria: maatwerk, leertijd, systematische kwaliteitszorg en beoordeling. Deze rapportage is gebaseerd op: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de instelling/ opleidingen die bij de inspectie aanwezig zijn. Onderzoek op locatie, waarbij schooldocumenten zijn bestudeerd; de onderwijspraktijk is geobserveerd; gesprekken met de directie, teammanagers, docenten en studenten zijn gehouden. De opleidingen zijn in beide leerwegen en in diverse teams en locaties onderzocht. Voor de beoordeling van de opbrengsten is gebruikgemaakt van cijfers uit BRON, schooljaar met de erbij behorende onderstaande normen. pagina 3/11

4 Niveau 3: jaarresultaat 65,3 procent en diplomaresultaat 67,3 procent. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader bve 2009 en de Aanvulling voor 2010 op het Toezichtkader bve Deze zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de ontwikkeling van de opleiding in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 4/11

5 2. BEVINDINGEN 2.1 Bevindingen opleidingen Commercieel medewerker binnendienst Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie tot welke bevindingen per opleiding het onderzoek heeft geleid. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate het betreffende criterium gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Scores van de opleidingen: crebocode 90110/90112 Commercieel medewerker/commercieel medewerker (Commercieel medewerker binnendienst KC Handel), niveau 3 crebocode 90110/90111 Commercieel medewerker/commercieel medewerker (Commercieel medewerker binnendienst Stichting Ecabo), niveau Naleving Wettelijke vereisten Naleving Wettelijke vereisten 2.1 Opbrengsten van opleidingen /2.1.2 jaarresultaat en diplomaresultaat 3.1 Programma Samenhang Maatwerk Programmatijd Voorzieningen 3.2 Leerproces Leertijd Didactisch handelen Begeleiding in de instelling Beroepspraktijkvorming 3.3 Trajectbegeleiding Intake Studieloopbaanbegeleiding Zorg studenten specifieke behoeften Samenwerking 3.4 Omgang en veiligheid Bejegening/omgang Veiligheid 4.1 Kwaliteitszorg Systematische Kwaliteitszorg Beoordeling pagina 5/11

6 2.1.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie heeft de opleidingen Commercieel medewerker binnendienst op drie locaties onderzocht en heeft het onderwijsproces als voldoende beoordeeld. De opbrengsten zijn echter onvoldoende. De inspectie beoordeelt hiermee de onderwijskwaliteit van de opleidingen, net als tijdens het vorige onderzoek, als zwak. De effecten van de ingezette verbeteracties zijn zeer beperkt, en met name bij één uitvoeringslocatie, waarneembaar. De opleidingen zijn er niet in geslaagd het verzuim te verminderen en ook wordt te weinig gedifferentieerd in het onderwijsprogramma waardoor te weinig tegemoet wordt gekomen aan de verschillen in onderwijsbehoeften van de studenten. Hierdoor blijven de onvoldoende oordelen op de criteria maatwerk en leertijd gehandhaafd. Ook blijven de onvoldoende oordelen op het gebied van kwaliteitszorg ongewijzigd. Doordat verbeteracties laat ingezet zijn, lijken bij twee teams de urgentie en het belang van de veranderingen te ontbreken. Momenteel bevinden de opleidingen, zowel de bo- als bb-leerweg, zich nog steeds in een kwetsbare situatie en behoorlijke impulsen blijven nodig om te kwaliteit van het onderwijs te verstevigen. Hieronder licht de inspectie de belangrijkste bevindingen toe. Wettelijke vereisten Voor zover onderzocht voldoet de opleiding aan de wettelijke vereisten op het gebied van zorg- en informatieplicht, onderwijsovereenkomst, praktijkovereenkomst, rechtsbescherming, erkenning leerbedrijven, gebruik crebonamen en onderwijstijd. Opbrengsten De opbrengsten van zijn onvoldoende. Uitgaande van een koppeling van verwante 'oude' en 'nieuwe' opleidingen bedraagt het jaarresultaat 52,7 procent en het diplomaresultaat 54,5 procent. De voorlopige opbrengstgegevens van de instelling laten ook geen wezenlijke verbetering zien. De instelling heeft per locatie bekeken wat de uitvalredenen zijn geweest. Hierna heeft echter geen verdiepende analyse plaatsgevonden. De mogelijke oorzaken van de lage opbrengsten hebben de teams niet scherp in beeld. Zij hebben de neiging de lage opbrengsten toe te schrijven aan gedrag, houding en niveau van de studenten, zonder die te relateren aan de eigen aanpak van het onderwijs. pagina 6/11

7 Programma Net als tijdens het vorige onderzoek zijn met uitzondering van maatwerk alle criteria van het programma voldoende. In overeenstemming met de bevindingen van het vorige onderzoek heeft de inspectie geconstateerd dat de opleidingen over het algemeen voldoende samenhang vertonen. Het onderwijsprogramma biedt voldoende kader en uitdaging. Een kritische kanttekening blijft hierbij het bieden van overzicht aan studenten over de inhoud en het verloop van de opleiding. Op één locatie is er inmiddels voldoende aanhoudende informatie en uitleg van het programma zodat de studenten overzicht houden. Bij deze locatie wordt ingezet op het eerst afronden van niveau 3 om vervolgens niveau 4 te volgen. Bij de overige locaties bestaat er, hoewel er een programma aanwezig is, onduidelijkheid bij de studenten. Tijdens de opleiding hebben zij onvoldoende zicht op de inhoud van een aantal programmaonderdelen en de daarbij te leveren prestaties. Daarnaast is er sprake van onduidelijkheid over de doorstroom van niveau 3 naar niveau 4. De communicatie richting studenten ten aanzien van het programma behoeft op deze locaties aandacht, zodat alle aspecten van het programma voor hen inzichtelijk worden. Het maatwerk is onvoldoende omdat er in het programma-aanbod nog steeds te weinig rekening gehouden wordt met de onderwijsbehoeften van de studenten. Op twee locaties wordt er niet consequent gebruikgemaakt van alle beschikbare instrumententen bij de intake. Hier zou aanscherping wenselijk zijn om te zorgen voor een juiste plaatsing van studenten en om deze informatie te gebruiken bij het vormgeven van het programma van de student. De vormgeving van het programma verschilt per locatie en leerweg, hierbij zijn de afzonderlijke programma's en onderwijsleersituaties hoofdzakelijk uniform voor de studenten. In principe volgt de gehele groep hetzelfde programma; uitzonderingen hierop vinden sporadisch en niet systematisch plaats. Extra ondersteuning en versnelling is mogelijk maar hieraan wordt weinig aandacht besteed richting de studenten. Het initiatief ligt hierbij te veel bij de studenten. Ook in de lessen bieden de docenten weinig differentiatiemogelijkheden. De uitkomsten van taaltesten worden te weinig efficiënt ingezet zodat dit op dit moment niet leidt tot gestructureerd maatwerk. Bij de bbl-opleiding is de instroom flexibel maar nog steeds geven studenten aan dat zij op eigen kracht en initiatief de opleiding vorm moeten geven. Zij moeten zelf hun voortgang monitoren en ontvangen hierin weinig stimulans vanuit de opleiding. Iedereen doorloopt in eigen tempo hetzelfde programma. De voldoende oordelen bij programmatijd en voorzieningen zijn overgenomen omdat de inspectie geen aanwijzingen heeft die ertoe leiden dat deze criteria anders beoordeeld moeten worden. Leerproces Wederom zijn met uitzondering van leertijd alle criteria van het leerproces voldoende. pagina 7/11

8 Leertijd blijft onvoldoende omdat er nog steeds sprake is van een substantieel deel van de studenten dat spijbelt of te laat komt. Het verzuim vormt een belemmering voor de uitvoering van gezamenlijke projecten door studenten en kan de individuele voortgang van het leerproces vertragen. De teams hebben onvoldoende grip op het verzuim. Er zijn acties en sancties ingevoerd maar deze hebben niet geleid tot een zichtbaar effect. Over het algemeen wordt te coulant omgegaan met te laat komen en er is niet een duidelijke consequente lijn binnen de teams hoe hiermee omgegaan wordt. Bij de bbl-opleiding is er sprake van een te grote vrijblijvendheid; studenten worden niet effectief aangesproken op het verzuim of op te laat komen. Voortgangsgesprekken met de loopbaanbegeleider waarin dergelijke zaken aan bod komen, hebben hier nog niet plaatsgevonden. Het voldoende oordeel bij didactisch handelen blijft gehandhaafd. Bij de bbl-opleiding bestond er vorig jaar bij de studenten de behoefte aan versterking van de instructie bij lastige theorieonderdelen. Studenten geven aan dat zij nog steeds te weinig instructie hierbij krijgen en met name zelfstandig aan het werk zijn. Het oordeel bij de begeleiding in de instelling blijft voldoende. De begeleiding van de studievoortgang door de loopbaanbegeleider en de registratie van beoordelingen vinden adequaat plaats. Per locatie verschilt de frequentie van de vastgelegde contactmomenten van de student met de loopbaanbegeleider. Waar ook specifieke lessen met de loopbaanbegeleider zijn, zijn studenten tevreden met dit geïntensiveerde contact. Bij de bbl-opleiding ervaren de studenten nog steeds onvoldoende ondersteuning vanuit de loopbaanbegeleider bij het plannen van de studie. Hier heeft in dit schooljaar nog geen individueel gesprek met de loopbaanbegeleider plaatsgevonden. Tijdens het vorige onderzoek was de beroepspraktijkvorming (bpv) als voldoende beoordeeld, echter met een tweetal aandachtspunten, te weten: de voorbereiding op de stage bij de bol-opleiding en de begeleiding van de studenten door de onderwijsinstelling. De opleidingen hebben gewerkt aan het verbeteren van de bpv door stagevoorbereidingslessen in te voeren waarmee studenten voorbereid worden op de stage en vroegtijdig op zoek gaan naar een stageplek. Ook is een lijst met preferente leerbedrijven opgesteld als hulpmiddel hierbij. Of deze acties ook leiden tot een vermindering van het aantal studenten zonder tijdige stageplek zal moeten blijken. Wat betreft de begeleiding is er een verschil geconstateerd per locatie. Bij twee locaties heeft er geen versterking van de begeleiding plaatsgevonden, terwijl bij een andere locatie hier expliciet aandacht aan is besteed door twee vaste stagedocenten in te zetten. Ook is daar een stagecoördinator werkzaam die beschikbaar is voor vragen over de stageplek om zo sneller in te spelen op de vragen en om één lijn en meer helderheid te creëren. Bij de bbl-opleiding blijkt dat het voornemen om een specifieke bpv-begeleider in te zetten niet geëffectueerd is en heeft een zittende docent deze begeleiding afgelopen schooljaar tijdelijk waargenomen. Dit schooljaar is er bij deze opleiding onvoldoende aandacht besteed aan de bpv richting de studenten waardoor er onduidelijkheid bij pagina 8/11

9 hen bestaat over de uit te voeren bpv-opdrachten. Het feit dat er momenteel nog geen stagebegeleider beschikbaar is, draagt hier niet aan bij. De instelling heeft het afgelopen jaar gewerkt aan het concretiseren van de bpvopdrachten. Omdat er nog niet mee gewerkt is, moeten de ervaringen hiermee nog blijken. Trajectbegeleiding Alle criteria van trajectbegeleiding zijn net als tijdens het vorige onderzoek als voldoende beoordeeld. De intake is als voldoende beoordeeld aangezien de inspectie geen aanwijzingen heeft om dit anders te beoordelen. Ook de studieloopbaanbegeleiding is voldoende. De loopbaanbegeleider is beschikbaar voor vragen over de loopbaan. Wanneer er zich problemen voordoen, kunnen de studenten bij de loopbaanbegeleider terecht. Waar vorig jaar door studenten werd aangegeven dat de begeleiding op sociaal-emotioneel gebied beperkt was, geven studenten nu aan dat er rekening gehouden wordt met hun persoonlijke situatie en dat zij ook op sociaal-emotioneel gebied voldoende begeleid worden. Het voldoende oordeel bij de zorg voor studenten met specifieke onderwijsbehoeften en de samenwerking met ketenpartners blijft ongewijzigd. Omgang en veiligheid Beide criteria van omgang en veiligheid zijn nog steeds voldoende aangezien ook hier geen aanwijzingen zijn voor een ander oordeel. Kwaliteitszorg De kwaliteitszorg in de opleiding is onvoldoende systematisch en er mist een onafhankelijke beoordeling van de onderwijskwaliteit. Dit sluit aan bij het oordeel tijdens het vorige onderzoek. De teams werken met teamplannen waarin opgenomen is waaraan het team gaat werken. De doelen zijn hierin echter niet altijd op zo'n manier geformuleerd, dat ze ook toetsbaar zijn. Er ontbreekt een duidelijke formulering van wat men precies wil bereiken met de ingezette verbeteracties en wat hierbij de zelfvastgestelde norm is. Ook heeft er nog niet overal een meting plaatsgevonden van de effecten van de ingezette verbeteracties. Bovendien ontbreekt bij twee locaties de systematische controle op de uitvoering van de vastgelegde procedures en afspraken om te waarborgen dat deze ook zo pagina 9/11

10 uitgevoerd worden als afgesproken is. Bij deze twee teams zijn meerdere verbeteracties pas recent ingezet. Bij één locatie wordt er wel frequent bekeken wat de stand van zaken is en zijn er reeds zichtbare veranderingen doorgevoerd. Ten aanzien van de behandeling van klachten zien studenten dat deze opgepakt worden, maar de snelheid waarmee actie ondernomen wordt, kan sneller. De beoordeling is onvoldoende omdat er geen beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs heeft plaatsgevonden met betrokkenheid van onafhankelijke deskundigen. pagina 10/11

11 3. TOEZICHTARRANGEMENT De kwaliteit van het onderwijs van de volgende opleidingen vertoont tekortkomingen in de opbrengsten en is als zwak beoordeeld: crebocode 90110/90112 Commercieel medewerker/commercieel medewerker (Commercieel medewerker binnendienst KC Handel), niveau 3 crebocode 90110/90111 Commercieel medewerker/commercieel medewerker (Commercieel medewerker binnendienst Stichting Ecabo), niveau 3 Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan deze opleidingen een aangepast arrangement toe. De opleidingen vallen onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de onderwijskwaliteit in februari 2013 weer voldoende is. De inspectie voert een jaar na vaststelling van dit rapport opnieuw onderzoek uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. pagina 11/11