Nierinsufficiëntie 24/04/2013. Nierinsufficiëntie. Functies van de nieren Universitair

Transcriptie

1 Nierinsufficiëntie Stand van zaken Behandeling Vroegbegeleiding Impact op arbeidsongeschiktheid Nierinsufficiëntie Definitie van chronisch nierlijden (CKD) CKD en co-morbiditeit Hoe de evolutie van CKD afremmen? Vroegtijdige verwijzing Impact van CKD op arbeidsgeschiktheid Prof. dr. J-L. Bosmans Functies van de nieren Functie 1: Homeostase 1. Homeostase = de chemische samenstelling van het lichaam constant houden (water, elektrolyten, ph, osmolaliteit) invoer + productie = uitvoer + verbruik Water (= vochtbalans) Elektrolyten (vb. natrium, kalium, fosfor, magnesium..) 2. Excretie Afvalstoffen (= eindproducten van metabole processen) vb. ureum Lichaamsvreemde stoffen vb. medicatie ph ( 7.40) Osmolaliteit ( 280 mosm/l) 3. Productie van enzymen en hormonen vb. renine, erythropoietin, vitamine D Functie 2: Excretie Functie 3: Productie van enzymen en hormonen Afvalstoffen (dit zijn eindproducten van metabole processen): vb. ureum Lichaamsvreemde stoffen: vb. geneesmiddelen Renine regelt onrechtstreeks de bloeddruk Erythropoietin stimuleert de aanmaak van rode bloedcellen 1 hydroxylase regelt de productie van actief vitamine D 1

2 Chronisch nierlijden (CKD) Definitie van CKD: Afwijkende nierstructuur of -functie gedurende meer dan 3 maanden, met weerslag op de gezondheid Classificatie van CKD: Is gebaseerd op oorzaak, categorie van de nierfunctie en graad van proteïnurie Wesson L. Physiology of the human kidney 1969 Stages of CKD Stage Detail GFR (ml/min/1.73m²) I Kidney damage GFR normal or > 90 GFR category (ml/min/1.73m²) Terms G1 90 Normal or high G Mildly decreased* II Kidney damage Mild GFR G3a Mildly to moderately decreased III Moderate GFR G3b Moderately to severely decreased IV Severe GFR G Severely decreased V Kidney failure < 15 / dialysis G5 < 15 Kidney failure Levey AS et al. Kidney Int 2011; 80:

3 Nierinsufficiëntie Definitie van chronisch nierlijden (CKD) CKD en co-morbiditeit Hoe de evolutie van CKD afremmen Vroegtijdige verwijzing Impact van CKD op arbeidsgeschiktheid Matshushita K et al. Lancet 2010; 375: Matshushita K et al. Lancet 2010; 375: Go AS et al. NEJM 2004; 351: Go AS et al. NEJM 2004; 351:

4 Go AS et al. NEJM 2004; 351: Doodsoorzaak bij patiënten met eindstadium nierfalen Patient characteristics at the start of ESRD: distribution of primary renal disease Am J Kidney Dis 34: S63-S73,

5 5 Serum phosphorous & mortality

6 Onbekend Glomerulonefritis Pyelo/interstitiële aandoening Analgetica nefropathie Cystische nieraandoening Aangeboren/erfelijke aandoening Congenitale nierhypoplasie Renale vaataandoening Diabetes nefropathie 24/04/2013 Overige nieraandoening NBVN Incidentie nieraandoeningen / 10 6 inwoners in Vlaanderen Nierinsufficiëntie Definitie van chronisch nierlijden (CKD) CKD en co-morbiditeit Hoe de evolutie van CKD afremmen? Vroegtijdige verwijzing Impact van CKD op arbeidsgeschiktheid serumcreatinine Creatinineklaring 10 mg niervervangende zorg verwijzen! conservatieve nierzorg curatieve nierzorg? ml/min creatinineklaring Interventie Tijd 6

7 Progressie van nierziekten: Potentiële interventies Behandeling van hypertensie en proteïnurie Eiwitbeperkend diëet (0,8 g / kg LG / dag) Glycemie-controle bij diabetes (streef HbA1c 7%) Zoutbeperking (< 2 g Na of < 5 g NaCl / dag) Aanpassing van leefstijl Rookstop Vroegtijdige behandeling Levey AS et al. Kidney Int 2011; 80: Bloeddruk en ontwikkeling van nierfalen Streefbloeddrukken Algemene populatie CNI (< 1 g proteïnurie) CNI (> 1 g proteïnurie) Diabetes Diabetes met CNI < 140/90 mmhg < 130/80 mmhg < 125/75 mmhg < 130/85 mmhg < 125/75 mmhg Weir MR & Dworkin LD: Am J Kidney Dis 32: 1-22, 1998 Long-term treatment with metoprolol, furosemide and hydralazine ACE-inhibitoren en diabetische nefropathie bij Diabetes Type 1 Progression to death, dialysis or transplant (%) Captopril Placebo * 10 0 Parving HH et al: Nephrol Hypertens 10: , Follow-up (y) Collaborative Study Group * p = vs placebo. Lewis EJ et al. N Engl J Med 1993;329:

8 Sartanen en diabetische nefropathie bij Diabetes Type 2 ACE-inhibitoren en progressie van nierfalen Ramipril Placebo Brenner BM et al. New Engl J Med 345: , 2001 Ruggenenti P et al: Lancet 349: , 1997 Progressie van nierziekten: Potentiële interventies Behandeling van hypertensie en proteïnurie Eiwitbeperkend diëet (0,8g / kg LG / dag) Glycemie-controle bij diabetes (streef HbA1c 7%) Zoutbeperking (< 2 g Na of < 5 g NaCl / dag) Aanpassing van levensstijl Rookstop Vroegtijdige behandeling S. Klahr et al. NEJM 1994; 330: S. Klahr et al. NEJM 1994; 330: S. Klahr et al. NEJM 1994; 330:

9 Progressie van nierziekten: Potentiële interventies Behandeling van hypertensie en proteïnurie Eiwitbeperkend diëet (0,8 g / kg LG / dag) Glycemie-controle bij diabetes (streef HbA1c 7%) Zoutbeperking (< 2 g Na of < 5 g NaCl / dag) Aanpassing van levensstijl Rookstop Vroegtijdige behandeling Kasiske BL. Am J Kidney Dis 1998; 31: Y. Slinin et al. Am J Kidney Dis 2012 Y. Slinin et al. Am J Kidney Dis 2012 Progressie van nierziekten: Potentiële interventies Behandeling van hypertensie en proteïnurie Eiwitbeperkend diëet (0,8 g / kg LG / dag) Glycemie-controle bij diabetes (streef HbA1c 7%) Zoutbeperking (< 2 g Na of < 5 g NaCl / dag) Aanpassing van levensstijl Rookstop Vroegtijdige behandeling Y. Slinin et al. Am J Kidney Dis

10 Zoutbeperking Doet de bloeddruk dalen Vermindert de albuminurie en de proteïnurie Progressie van nierziekten: Potentiële interventies Behandeling van hypertensie en proteïnurie Eiwitbeperkend diëet (0,8 g / kg LG / dag) Versterkt het effect van ACE-inhibitoren en/of sartanen Glycemie-controle bij diabetes (streef HbA1c 7%) Zoutbeperking (< 2 g Na of < 5 g NaCl / dag) Aanpassing van levensstijl Rookstop Vroegtijdige behandeling Progressie van nierziekten: Potentiële interventies Behandeling van hypertensie en proteïnurie Eiwitbeperkend diëet (0,8 g / kg LG / dag) Glycemie-controle bij diabetes (streef HbA1c 7%) Zoutbeperking (< 2 g Na of < 5 g NaCl / dag) Aanpassing van levensstijl Rookstop Komakadis GC et al. Nephrol Dial Transplant 2012; 27: Vroegtijdige behandeling Nierinsufficiëntie Definitie van chronisch nierlijden (CKD) CKD en co-morbiditeit Hoe de evolutie van CKD afremmen Vroegtijdige verwijzing Impact van CKD op arbeidsgeschiktheid Hallan SI et al. Kidney Int 2011; 80:

11 serumcreatinine 10 mg niervervangende zorg verwijzen! conservatieve nierzorg curatieve nierzorg ml/min creatinineklaring KDIGO Kidney Int 2013; 3: Chan MR et al. Am J Med 2007; 120: Chan MR et al. Am J Med 2007; 120:

12 Nierinsufficiëntie Definitie van chronisch nierlijden (CKD) CKD en co-morbiditeit Hoe de evolutie van CKD afremmen Vroegtijdige verwijzing Impact van CKD op arbeidsgeschiktheid Subjectieve appreciatie van de arts Objectieve criteria: Stadium CKD (vnl stadium IV en V) Algemene conditie (oedemen, acidose, anemie, cachexie, ) Co-morbiditeiten (cardiovasculair, diabetes, ) Aantal vereiste medicaties Arbeidsgeschiktheid dus zeer individueel te evalueren, tenzij bv. extremen zoals hemodialyse 12