Weg met de olifant in de porseleinen kast

Transcriptie

1 Workshop Indirect leren communiceren met LMR model van Lewis - Stop talking or leave Wanneer: Symposium woensdag 16 oktober Waar: Universiteit Tilburg Door wie: Natascha Zoutewelle Weg met de olifant in de porseleinen kast De cultuur omschrijvingen van Lewis' LMR model representeert de drie volgende cultuurgroepen en daarmee corresponderende communicatiestijlen. De lineair actieve culturen, de multi-actieve culturen en de reactieve culturen.

2 Lewis model, samenvatting (Richard Lewis 1999) Lineair actief, Multi-actief, Reactief Lineair-actief Taak georiënteerd Geschreven woord belangrijk Feiten, dat wat gezegd wordt is belangrijk, het hoe is ondergeschikt Eerlijkheid Logica belangrijker dan emoties Ieder zorgt voor zijn eigen gezicht (gezichtsverlies is onprettig maar overkomelijk) Directe communicatie is wenselijk Activiteiten worden lineair gepland Plannen in de tijd belangrijk Status wordt verkregen door afgeleverd werk Leidinggevenden stellen zich gelijk op aan medewerkers Tijd is geld Multi-actief mens georiënteerd Dialoog, relatie en gevoelens zijn belangrijk Intuïtie is belangrijk wie de informatie geeft en hoe is belangrijk Tijd is niet lineair: mensen doen verschillende dingen op hetzelfde moment Planning en niet erg belangrijk, uitstellen geen probleem Tijd wordt bepaald door het belang van de relatie, niet door de klok Flexibiliteit en improvisatie: belangrijke vaardigheden Contacten zijn belangrijker dan producten Relaties worden liefst face to face gelegd Officiële regels minder belangrijk Leidinggevenden moeten sterk sturen Reactief respect georiënteerd Luisteren en stiltes belangrijk Monologen zijn favoriet Veelheid aan woorden en snel praten oogst weinig respect Non-verbale communicatie is subtiel Emoties worden niet snel getoond Door wie, waar, op welk moment en hoe het gezegd is, is uitermate belangrijk voor de betekenis van woorden Ik zorg voor jouw gezicht, jij zorgt voor mijn gezicht Indirecte communicatie Confrontaties worden vermeden Netwerken en contacten erg belangrijk

3 Zelfkennis In de workshop krijgen de deelnemers eerst uitleg over het LMR model. Vervolgens doen ze individueel een korte zelftest mijdt 15 meerkeuzevragen. De optelsom van de antwoorden van de vragen bepalen de favoriete /dominante communicatiestijl van de deelnemer. In een groep met Nederlanders en West Europeanen is de kans groot dat de meeste deelnemers hoog scoren op lineair actief een multi-actief. De reactieve communicatiestijl is dan minder vertegenwoordigd in groep. Als je wilt werken met multiculturele groepen (business, zorg, onderwijs) is het handig als je jezelf traint in het hanteren van een minder directe communicatiestijl. We zijn het vaak niet gewend om indirect te zijn in onze boodschap. Denk eens aan het slechtnieuwsgesprek. De structuur van dit gesprek moet zijn: eerst de boodschap (het ontslag bv) dan de aanleiding/reden en aandacht voor de emoties van de ander (het 'opvangen'). We zijn dus opgeleid om op een directe manier te communiceren en zijn er ook van overtuigd dat dit meer duidelijkheid verschaft. Indirecter leren communiceren Het gaat in eerste instantie om taal. Welke zinnen gebruik je, hoeveel woorden besteed je aan je boodschap, lijdt je je boodschap in? Praat je 'van buiten naar binnen' (vanuit een inleiding naar de kern) of praat je 'van binnen naar buiten' (ik begin met een inleiding en komt langzaam tot de kern van je boodschap)? Nederlanders en ook Amerikanen houden ervan om snel 'to the point' te komen. We hebben er in het Nederlands zelfs een uitdrukking voor als mensen daar wat langer over doen: hij/zij draait om de hete brij heen. Dit vinden we onprettig en soms zelfs onbetrouwbaar. Het is dan ook niet moeilijk voor te stellen dat het ons moeite kost om een gewiekste indirecter communicatiestijl te hanteren op het juiste moment. Blurring Als je wilt leren om boodschappen op een indirectere manier over te brengen zijn er tal van mogelijkheden. Bijgevoegde schema helpt bij het vertalen van je directe boodschap naar een indirecter boodschap. Het eenvoudige communicatieschema met zender, ontvanger en boodschap is bekend. Toegevoegd wordt hier de taak om te gaan blurren (vertoebelen). Je kunt drie dingen doen. Je kunt je boodschap blurren, de zender blurren of de ontvanger blurren. Dit blijkt niet gemakkelijk in de praktijk, want het vertroebelen van je boodschap kan vanuit het perspectief van iemand uit een lineaire cultuur voelen alsof je vaag aan het praten bent. In een reactieve cultuur echter is indirecter communiceren juist effectiever, omdat je rekening houdt met de waarden en posities van de ander. In een communicatietraining van een halve dag kun je dit oefenen. Waarschijnlijk moet je eerst wennen aan jezelf om vervolgens effectief met de ander te kunnen communiceren. Ik spreek uit eigen ervaring. Met mijn directe communicatiestijl is niets mis als ik onder gelijkgestemde stijl genoten verkeer. Maar ik loop vast en zeker tegen een lamp wanneer ik in een omgeving ben waar men gewend is indirecter en subtiel een boodschap te formuleren. Ik ben dan al snel die olifant in dat porseleinen kastje. Maar, geen nood. Want oefening baart kunst! Kantekening model Lewis De wetenschappelijke ondergrond van het model van Lewis lijkt niet onbetwist. Als communicatie trainer hanteer ik zijn model echter wel graag. In de praktijk herkennen mensen de stijlen vanuit hun eigen ervaring en dat is een groot voordeel. De eenvoudige 3 deling is bovendien gemakkelijk te onthouden en dit stimuleert gedragsverandering van de deelnemers van een interculturele training. Daadwerkelijke gedragsverandering is voor trainers een hoog goed!

4

5 Indirecte communication, how to put in practice?

6 Case: Two students are drinking tea, eating and talking in the class, during your lessons. You want to tell them you don t like that. In an indirect way. What would you say??

7 Blur sender receiver Message