CODIA. Aanleggen van een shunt. Codia Waterland. Dialysecentrum voor de regio Waterland

Transcriptie

1 CODIA Dialysecentrum voor de regio Waterland Aanleggen van een shunt Codia Waterland

2 Inleiding In overleg met uw behandelend arts heeft u ermee ingestemd om een shunt aan te laten leggen. Deze folder is bedoeld om u te informeren over de shunt en de procedure voor, tijdens en na de operatie. Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, dan kunt u deze stellen aan de arts of de verpleegkundige. De shunt Met hemodialyse worden afvalstoffen en overtollig vocht verwijderd uit het bloed met behulp van een kunstnier. Om voldoende bloed naar de kunstnier te leiden is een toegang tot de bloedbaan nodig. Een shunt is een onderhuidse verbinding tussen een slagader en een ader die door middel van een operatie wordt gemaakt. In een slagader bestaat een hogere druk dan in een ader, waardoor het bloed sneller stroomt. Door de verbinding die wordt gemaakt tussen de slagader en de ader, komt het bloed uit de slagader nu rechtstreeks in de ader. In de ader ontstaat nu ook een hogere druk en snellere stroming. Dit heeft tot gevolg dat de ader gaat uitzetten en de vaatwand steviger wordt. Het duurt 4 tot 6 weken voordat de ader zich ontwikkelt tot een aanprikbare shunt. Na deze periode kan de shunt aangeprikt worden. De shunt wordt meestal aangelegd in de onderarm, maar soms ook in de bovenarm. Een shunt wordt bij voorkeur gemaakt van uw eigen bloedvaten. Als uw eigen bloedvaten niet geschikt zijn om een shunt aan te leggen, kan gekozen worden voor een kunststof bloedvat. Door middel van een operatie wordt een kunststof bloedvat in de onderarm geplaatst. Deze kan in een lus of in een recht traject worden aangelegd. Zodra het kunststof bloedvat is vastgegroeid in het weefsel kan de shunt gebruikt worden voor hemodialyse. Dit is meestal na ongeveer 3 weken. Bij een kunststof bloedvat is de kans op verstopping groter. Indien nodig schrijft de arts bloedverdunnende medicijnen voor. Voorbereiding Echo Duplex Voor de operatie wordt een echo gemaakt om te kijken hoe de conditie is van de bloedvaten. Bij dit onderzoek wordt er een apparaatje, transducer genaamd, over de huid bewogen. Om het geluid optimaal te geleiden, wordt de huid ingesmeerd met een gel. De transducer zendt onhoorbaar geluid uit dat weerkaatst wordt. Hierdoor wordt de bloedstroom en de wand van het bloedvat zichtbaar gemaakt. 3

3 Vaatchirurg U krijgt een afspraak op de poli van de vaatchirurg. De vaatchirurg zal in overleg met u bekijken welke arm het meest geschikt is voor het aanleggen van een shunt. Als bekend is in welke arm de shunt aangelegd gaat worden, moet u de vaten in de betreffende arm beschermen. Dit betekent dat u aan deze arm: geen bloed laat prikken, ook geen bloedsuiker prikjes in de vingertoppen. geen bloeddruk laat meten. geen infuus laat aanleggen. Anesthesist U krijgt ook een afspraak gemaakt op de Pre-operatieve poli van de anaesthesist. Deze informeert u over de narcose of plaatselijke verdoving tijdens de operatie. Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, wordt waarschijnlijk afgesproken dat u hier tijdelijk mee moet stoppen. Pre-dialysepoli Een week voor de operatie wordt een afspraak gemaakt op de Pre-dialysepoli. De pre-dialyseverpleegkundige geeft u informatie en instructie over het controleren van de shunt na de operatie. De opname U wordt per brief of telefonisch opgeroepen voor de operatie. Op deze dag meldt u zich op afgesproken tijd en aangegeven afdeling. Voor de operatie wordt u een dag, of een dag en een nacht opgenomen. De operatie Onder plaatselijke of algehele verdoving wordt een verbinding gemaakt tussen een slagader en een ader. De operatie zal uitgevoerd worden door de vaatchirurg. Na de operatie Na de operatie heeft u een wond. De wond wordt door middel van hechtingen bijeen gehouden. De wond is afgedekt met een pleister die 24 uur op de wond moet blijven zitten. Na de operatie komt er een dialyseverpleegkundige langs op de afdeling om de shunt te controleren. Met een stethoscoop wordt er geluisterd of er een goede bloedstroming is. Ontslag Afhankelijk van uw situatie wordt bekeken wanneer u met ontslag gaat. U mag zelf geen vervoermiddel besturen. Het is ook niet raadzaam om alleen met het openbaar vervoer of taxi naar huis te gaan. Zorg dus dat iemand 4

4 u begeleidt met de auto, taxi of het openbaar vervoer. Nazorg De arm kan door vochtophoping of een bloeduitstorting dikker zijn. Dit verdwijnt na ongeveer 1 tot 4 weken. De vochtophoping kunt u laten slinken door uw arm een aantal dagen hoger te leggen, bijvoorbeeld op een kussen. Wordt de zwelling en/of bloeduitstorting groter en treden er meer klachten op, neemt u dan direct contact op met de Dialyseafdeling. Na 24 uur mag u onder de douche. Verwijder dan eerst de pleister van de wond. De wond mag nat worden met water, maar er mag geen zeep op de wond komen. De wond moet na het douchen drooggedept worden met een droge schone handdoek. Als de wond niet meer bloedt, is een pleister niet meer noodzakelijk, maar het mag wel als u dit prettig vindt. Ongeveer 7 tot 10 dagen na de operatie komt u voor controle bij de pre-dialyseverpleegkundige. Deze beoordeelt de werking van de shunt en verwijdert de hechtingen, als dit niet zelfoplosbare hechtingen zijn. Als u al dialyseert zal de controle plaatsvinden tijdens de dialysebehandeling. Een week na de operatie kunt u het ontwikkelen van de shunt van uw eigen vaten stimuleren door 3 keer per dag gedurende 5 minuten te oefenen met een knijpballetje. Deze krijgt u mee van de (pre-)dialyseverpleegkundige. 4-6 weken na de operatie krijgt u een afspraak op de Pre-dialysepoli voor controle van de shunt met een echoapparaat. Er wordt bekeken of de shunt ontwikkelt tot een aanprikbare shunt. Daarna zal de shuntcontrole, indien mogelijk, gecombineerd worden met het bezoek aan de Pre-dialysepoli bij de arts. Soms ontwikkelt de shunt zich niet goed. Er zal dan onderzoek gedaan worden naar de oorzaak. Soms is het nodig dat u opnieuw geopereerd wordt. Controles met betrekking tot een shunt Voor een zo lang mogelijke levensduur van de shunt is het belangrijk regelmatig zelf uw shunt te controleren. Door de shunt elke dag te bekijken, te bevoelen en te beluisteren kunt u veranderingen vaststellen. Deze veranderingen kunnen zijn: verkleuring van de huid. zwelling. warme, pijnlijke, rode en/of harde shunt. de trilling in de shunt is niet goed voelbaar. 5

5 gevoelloze, koude en/of blauwe vingers. wondjes of andere onregelmatigheden van de huid. Wij raden u aan om de shunt met behulp van een stethoscoop minimaal 1 keer per dag ( s morgens) te beluisteren over de gehele lengte van de shunt. U krijgt een stethoscoop mee van de dialyseverpleegkundige. Zij leert u hoe u zelf de shunt kunt controleren. Het shuntgeluid dat u hoort wordt veroorzaakt door de kracht waarmee het bloed door de shunt stroomt. Veranderingen van het shuntgeluid kunnen zijn: een zachter geluid. een hoger geluid. geen geluid. Indien er veranderingen optreden is het van groot belang dat u onmiddellijk contact opneemt met de Dialyseafdeling (ook in het weekend of s nachts). Door tijdig ingrijpen kan de shunt vaak nog behouden blijven. Mogelijke complicaties Bloeduitstorting Een bloeduitstorting kan direct na de operatie ontstaan. Het gebruik van bloedverdunnende medicijnen kan een versterkt effect hebben op het ontstaan van bloeduitstortingen. De bloeduitstorting verdwijnt spontaan na enkele dagen. In die tijd kan deze wel van kleur en grootte veranderen. Wordt de bloeduitstorting groter en neemt de pijn toe, raadpleeg dan de Dialyseafdeling. Pijnlijke, rode shuntarm Wanneer uw shunt pijnlijk en eventueel hard aanvoelt, rood, warm of gezwollen is raden wij u aan om uw temperatuur op te nemen en daarna contact op te nemen met de Dialyseafdeling. Het is bij koorts namelijk mogelijk dat uw shunt ontstoken is. Leefregels Voor een zo lang mogelijke levensduur van de shunt is het van belang u te houden aan de volgende leefregels: de shuntarm mag op geen enkele wijze worden afgekneld. Dit kan de bloeddoorstroming belemmeren waardoor de shunt dicht kan gaan zitten. probeer niet op de shuntarm te gaan liggen. draag geen knellende kleding, armbanden of horloges aan de shuntarm. korstjes niet wegkrabben in verband met het risico op een ontsteking. 6

6 Colofon Dit is een publicatie voor patiënten van het Waterlandziekenhuis Informatie adres: januari 2017