SEMINAR PRAKTISCH RISICOMANAGEMENT d.d. 1 juni 2010 in De Meern

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "SEMINAR PRAKTISCH RISICOMANAGEMENT d.d. 1 juni 2010 in De Meern"

Fanny Vermeiren
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 SEMINAR PRAKTISCH RISICOMANAGEMENT d.d. 1 juni 2010 in De Meern

2 Programma uur Opening uur Risicomanagement in het onderwijs door Marien Rozendaal RA uur Pauze uur Risicomanagement in de praktijk en presentatie RMToolbox door drs. Wim van Dijk RA uur Afsluiting met gelegenheid tot stellen van vragen uur Informeel samenzijn met hapje en drankje uur Einde seminar

00 uur Risicomanagement in de praktijk en presentatie RMToolbox door drs.

3 Wat houdt Risicomanagement in? Risico = Een gebeurtenis die een negatief of positief effect heeft op het bereiken van organisatiedoelstellingen Risicomanagement = het proces van identificeren en analyseren van risico s en vervolgens het ontwerpen en implementeren van maatregelen om de kans van optreden van de risico s te verminderen, oftewel om de schade, veroorzaakt door de risico s te minimaliseren en de kansen te benutten

organisatiedoelstellingen Risicomanagement = het proces van identificeren en analyseren van risico s en

4 Waarom risicomanagement? Twee hoofdredenen: Voldoen aan wet- en regelgeving Algemene wet- en regelgeving Specifieke onderwijs wet- en regelgeving Creëren van toegevoegde waarde realiseren van de maatschappelijke doelstelling van de instelling

wet- en regelgeving Specifieke onderwijs wet- en regelgeving

5 Commissie-Don Aanbevelingen Commisie-Don Alle instellingsbesturen moeten een op de eigen omstandigheden toegesneden risicoanalyse opstellen (cruciaal voor verbetering van het financiële beleid) instellingen moeten risico s die zij lopen zoveel mogelijk voorkomen door goed bestuur, of afdekken met beheersingsmaatregelen c.q. door het treffen van voorzieningen Alleen voor overblijvende risico s financiële buffer aanleggen

moeten risico s die zij lopen zoveel mogelijk voorkomen door goed bestuur, of afdekken met

6 Code goed bestuur PO Art 15 lid 4: Het schoolbestuur onderzoekt periodiek en op gestructureerde wijze welke onzekere factoren het realiseren van zijn strategische beleid en doelen in de weg kunnen staan.

7 Code goed bestuur VO Art. 21: Periodiek, gestructureerd onderzoek naar risico s Benoemen van beheersmaatregelen Balans tussen maatregelen en omvang risico Informatie verstrekken aan belanghebbenden

8 Branchecode Goed Bestuur BVE Art : Systemen nodig voor interne risicobeheersing en controle: In beeld brengen risico s Intern waarschuwingssysteem Helderheid over te nemen stappen bij risico s Handleiding voor (financiële) verslaglegging Procedures voor tijdige, betrouwbare en volledige informatie over financiën en cruciale bedrijfsprocessen

Intern waarschuwingssysteem Helderheid over te nemen stappen bij risico s Handleiding

9 Branchecode Governance HBO Art. II.1.4.: Toegesneden intern risicobeheersings- en controlesysteem aanwezig. Instrumenten daarbij: Risicoanalyses Integriteitcode Kwaliteitszorgsysteem Handleidingen (financiële verslaggeving, bekostigingsgegevens en kwaliteitsbeleid) + procedures Systeem van monitoring en rapportering Verantwoording van risicobeheersings- en interne controlesystemen in jaarverslag

Instrumenten daarbij: Risicoanalyses Integriteitcode Kwaliteitszorgsysteem Handleidingen

10 Governanceprocessen en risicomanagement Besturen 1. Kaders & strategie 2. Risico-analyse Beheersen 3. Beheersingsmaatregelen 6. Continue verbetering Toezicht houden 5. Toezicht en toetsing Verantwoording afleggen 4. Monitoren resultaten

11 Ontwikkelingen in risicomanagement 1. Traditioneel risicomanagement vooral gericht op financiële risico s en beheersingsmaatregelen + kansen niet in ogenschouw genomen 2. Bedrijfsrisicomanagement Gericht op bedrijfsrisico s en beheersing in brede zin + kansen beperkt in ogenschouw genomen 3. Enterprise risk management Gericht op bedrijfsrisico s en beheersing in brede zin + kansen volledig geïntegreerd in risico s

12 COSO ERM-model

13 1e dimensie: componenten Interne omgeving bedrijfscultuur Formuleren van doelstellingen Indentificeren van gebeurtenissen interne en externe Risicobeoordeling kans en impact Reactie op risico 4 basisstrategiën: vermijden, accepteren, verminderen en delen/overdragen Beheersingsactiviteiten Informatie en communicatie Bewaking

Risicobeoordeling kans en impact Reactie op risico 4 basisstrategiën: vermijden,

14 2e dimensie: risiconiveau s Strategische risico s Operationele risico s Verslaggevingsrisico s Compliancerisico s lange termijn doelen dagelijkse gang van zaken onjuiste verslaggeving verkeerde beslissingen naleving wet- en regelgeving

Compliancerisico s lange termijn doelen dagelijkse gang

15 3e dimensie: organisatieonderdelen Dochtermaatschappijen Business-Units Divisies Entiteiten Bij grote organisaties is het zinvol het risicomanagement specifiek te maken naar organisatieonderdelen. Onderwijsinstellingen zijn meestal vrij homogene organisaties, waardoor risicomanagement veelal niet per organisatieonderdeel opgezet behoeft te worden.

16 Specifieke risico s onderwijssector VO-Raad: 1. Politiek: bekostiging, bezuinigingen, hogere (kwaliteits)eisen 2. Leerlingen: ontwikkeling leerlingaantallen, concurrentiepositie, financiering leerlingenstromen (bijv. leerplusarrangementen) 3. Onderwijs: breedte v.h. aanbod, kwaliteit v.h. onderwijs, intensiteit noodzakelijke vernieuwingen 4. Personeel: gemiddelde leeftijd, ziekteverzuim, wachtgeldrisico s/claims, deskundigheid, verloop

Leerlingen: ontwikkeling leerlingaantallen, concurrentiepositie, financiering leerlingenstromen (bijv.

17 Specifieke risico s onderwijssector (vervolg) 5. Organisatie: kwaliteit management, kwaliteit beheersorganisatie, structuur en efficiency, communicatie 6. Gebouwen: bezettingsgraad, aantrekkelijkheid, actuele onderwijskundige eisen, onderhoudsbehoefte, 7. Inventaris: onderwijskundige eisen, wijzigingen in toekomstig investeringsniveau

18 Aspecten bij risicomanagement Continu risico s op een gestructureerde wijze expliciet maken en beheersen Risicoalertheid creëren Pro-actief met risico s omgaan in plaats van reactief Bewust met risico s omgaan en bijbehorende beheersmaatregelen nemen

Risicoalertheid creëren Pro-actief met risico s omgaan in

19 Relatie tussen risico's en weerstandsvermogen Inherente risico s Financiële gevolgen van de geïnventariseerde risico s Beheersing Mitigerende werking van interne beheersingsmaatregelen Restrisico s Restant financieel gevolg rekening houdend met de effecten van IB Weerstandscapaciteit Financiële buffer om de financiële gevolgen van restrisico s op te vangen Weerstandsvermogen Is instelling in staat om de financiële gevolgen van restrisico s op te vangen?

rekening houdend met de effecten van IB Weerstandscapaciteit Financiële buffer om de financiële gevolgen van

20 In control statement IC-statement verantwoording over de effectiviteit van de interne beheersing (t.a.v. financiële verslaggevingsproces) RJ: In control statement in jaarverslag is niet verplicht Deugdelijke grondslag voor IC-statement noodzakelijk Zekerheid voor gebruikers jaarrekening incl. RvT Risico afgerekend te worden

financiële verslaggevingsproces) RJ: In control statement in jaarverslag is niet

21 Tip 1: inbedden in P&C cyclus Risicomanagement is geen statisch geheel Voortdurend evalueren Inbedden in planning- & controlcyclus

22 Tip 2: maak het organisatiespecifiek Algemene risico s Branchespecifieke risico s Organisatiespecifieke risico s

23 Tip 3: houd het praktisch Stem RM af op aard en omvang organisatie Hanteer praktische modellen Voorkom dikke boekwerken die in de bureaula verdwijnen

24 Vragen?

25 PAUZE

26 Praktisch risicomanagement

27 Risicomanagement Stelling Geen doelstellingen, dan ook geen risico s

28 Risico s wereldwijd

29 Risico s in het onderwijs

30 Planning & Control Stelling Financieel beleid maakt integraal deel uit van strategisch, tactisch en operationeel beleid

31 Samenhang beleid strategisch Invalshoeken (o.a.): 1. Identiteit 2. Ethisch 3. Financieel tactisch operationeel

32 Casus De veilige school doelstellingen, beleidsniveau, risico s, risicostrategie, prestatieen risicoindicatoren, maatregelen, weerstandsvermogen.

33 Casus Gebruik actuele lesmethoden doelstellingen, beleidsniveau, risico s, risicostrategie, prestatieen risicoindicatoren, maatregelen, weerstandsvermogen.

34 Casus Passende inzet formatie doelstellingen, beleidsniveau, risico s, risicostrategie, prestatieen risicoindicatoren, maatregelen, weerstandsvermogen.

35 RMToolbox Stelling Risicomanagement mag geen hogere wiskunde zijn

36 RMToolbox strategisch plan, incl. meerjarenbegroting jaarplan, incl. begroting beleidsstukken RMToolbox periodieke managementinformatie verantwoordingsdocumenten

Vergelijkbare documenten

Risico s in beeld. Wat nu? Door Ilona Hoving 1

Risico s in beeld. Wat nu? Door Ilona Hoving 1 Risico s in beeld. Wat nu? 29-9-2015 Door Ilona Hoving 1 Even voorstellen Ilona Hoving 29-9-2015 Door Ilona Hoving 2 Wat gaan we DOEN? Korte introductie op thema Aan de slag met risico s Hoe waardeer je