LCOZ M2 Monitoring & handhaving. Cora Wielenga, 8 februari 2018

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "LCOZ M2 Monitoring & handhaving. Cora Wielenga, 8 februari 2018"

Transcriptie

1 LCOZ M2 Monitoring & handhaving Cora Wielenga, 8 februari 2018

2 Programma Compliancecyclus: terugblik op CRM Compliancecyclus: Monitoring Compliancecyclus :Handhaving Casuïstiek

3 Compliancecyclus Regels handhaven Vaststellen reikwijdte Regels monitoren Uitvoeren risicoanalyse Regels uitleggen Adviseren over regels

4 Compliancerisicomanagement

5 Compliancecyclus (2) Regels handhaven Vaststellen reikwijdte Regels monitoren Uitvoeren risicoanalyse Regels uitleggen Adviseren over regels

6 Uitvoeren risicoanalyse (1) 1. Bepaal de uitgangspunten voor de risicoanalyse Reikwijdte Definitie risico s, schades, periodiciteit Werkwijze Functionarissen 2. Vaststellen uitgangspunten door bestuur/directie 3. Voer de risicoanalyse uit 4. Periodieke revisie

7 Uitvoeren risicoanalyse (2) Analyse (kans * impact) versus H, M, L Inherent risico Beheersmaatregelen Nettorisico Adviseren over restrisico s Accepteren Aanvullend mitigeren Stoppen

8 Risicoclassificatie Impact KANS Laag Gemiddeld Hoog Zeer Hoog

9 Compliancecyclus: monitoring

10 Compliancecyclus: monitoring Regels handhaven Vaststellen reikwijdte Regels monitoren Uitvoeren risicoanalyse Regels uitleggen Adviseren over regels

11 Stelling De compliance officer monitoort wel maar controleert niet.

12 Stelling Monitoring vind ik één van de leukste activiteiten van het compliancevak.

13 Monitoren Monitoren (volgens de Van Dale): Controleren Toezicht houden op

14 Monitoren door de CO Het op systematische wijze verzamelen van overtuigende informatie over de naleving van wet- en regelgeving om vast te stellen in hoeverre de organisatie voldoet aan (interne) wet- en regelgeving om over de naleving te rapporteren en adviseren aan het management.

15 Monitoren door de CO Het op systematische wijze verzamelen van overtuigende informatie over de naleving van (interne) wet- en regelgeving om vast te stellen in hoeverre de organisatie voldoet aan (interne) wet- en regelgeving om over de naleving te rapporteren en adviseren aan het management.

16 Monitoren door de CO Kijken of er gekeken wordt

17 Controleren en monitoren (1) Controleren Activiteit of proces met als doel de tijdige identificatie en bijstelling van fouten Monitoren Activiteit of proces met als doel de tijdige identificatie en bijstelling van de oorzaak van fouten COSO Guidance on Monitoring September 2007

18 Controleren en monitoren (2) Output van controles = input ten behoeve van monitoring Output van monitoring= input ten behoeve van controles

19 Overtuigende informatie Geschikte informatie: Relevant Betrouwbaar (correct, te verifiëren en afkomstig van een objectieve bron) Tijdig Objectieve bron: Self review -> peer review -> supervisory review -> impartial monitoring COSO Guidance on Monitoring September 2007

20 Informatiebronnen Lijnmanagement Kwaliteitscoördinator Interne controle (afdeling) Interne accountantsdienst Risicomanagement Personeelszaken etc.

21 Intensiteit monitoren Continue monitoring (continue monitoring op kwaliteit) -> Periodieke evaluatie (jaarlijkse monitoring van gedragscode) COSO Guidance on Monitoring September 2007

22 Uitgangspunten MP (1) Wet- en regelgeving Risicogebaseerd Processen Thema s Actualiteiten Prioriteiten toezichthouder Incident gedreven Of: een combinatie van de hierboven beschreven uitgangspunten

23 Uitgangspunten MP (2) Integriteitsthema s Klant/patiënt-keten-integriteit Medewerkersintegriteit Organisatie-integriteit Data-integriteit Integriteitsrisicoanalyse Differentiatie in monitoring o.b.v. netto risicoclassificatie

24 Inhoud risico & monitoringsplan Compliancerisicoanalyse: Uitgeschreven compliancerisico (of integriteitsrisico) Kwantificering van het bruto compliancerisico Beheersmaatregelen Kwantificering van het netto compliancerisico Monitoringplan: Periodiciteit van het monitoren Informatie dat iets zegt over de mate van beheersing Informatiebron

25 Inhoud monitoringsplan (2) Monitoringplan: wanneer, krijg ik welke informatie, van welke functionaris, om iets te kunnen zeggen over de mate van beheersing van een bepaald compliancerisico.

26 Casuïstiek Van CRA naar monitoren

27 Monitoren van gedrag en cultuur

28 Het DNB Cultuurhuis

29 7 elementen, oftewel soft controls 1. Evenwichtig handelen: alle relevante belangen onderkennen en zichtbaar maken 2. Consistent handelen: handelen in lijn met doelstellingen 3. Bespreekbaarheid 4. Voorbeeldgedrag: tone at the top 5. Uitvoerbaarheid: realistische targets 6. Transparantie: communiceren over doelstellingen 7. Handhaving: aan niet-naleving worden consequenties verbonden

30 Soft controls 1. Helderheid 2. Voorbeeldgedrag 3. Betrokkenheid 4. Uitvoerbaarheid 5. Transparantie 6. Bespreekbaarheid 7. Aanspreekbaarheid 8. Handhaving

31 Soft controls, een definitie Soft controls zijn sturings- en beheersingsmaatregelen die erop gericht zijn om gewenst, integer, gedrag bij medewerkers en management te bevorderen. Bron: M. Lückerath-Rovers, Soft controls in governance, in Jaarboek Compliance 2010.

32 Soft controls, een definitie Een soft control is een (beheersings)maatregel welke meer dan hard controls ingrijpt op c.q. appelleert aan het persoonlijk functioneren van medewerkers (overtuiging, persoonlijkheid). Soft controls zijn op te vatten als maatregelen die van invloed zijn op bijvoorbeeld de motivatie, loyaliteit, integriteit, inspiratie en normen en waarden van medewerkers. Bron: R.S. de Heus, M.T.L. Stremmelaar, Auditen van Soft Controls, Kluwer 2000.

33 Soft controls, een definitie Soft controls are elements of the corporate culture. All the soft controls together constitute the corporate culture. Hard controls are like a map that tells what should be there, soft controls are what s really there within people Bron: Interview James Roth in Auditmagazine, nummer 4, december 2009.

34 Soft controls, of anders gezegd 1. Social controls 2. Conduct drivers / gedragsbeïnvloedende factoren

35 Cultuurhuis als meetinstrument

36 Het DNB Cultuurhuis

37 7 elementen oftewel soft controls 1. Evenwichtig handelen: alle relevante belangen onderkennen en zichtbaar maken 2. Consistent handelen: handelen in lijn met doelstellingen 3. Bespreekbaarheid 4. Voorbeeldgedrag: tone at the top 5. Uitvoerbaarheid: realistische targets 6. Transparantie: communiceren over doelstellingen 7. Handhaving: aan niet-naleving worden consequenties verbonden

38 Rol van de compliance officers t.a.v. soft controls

39 Gebruik van soft controls voor compliance officers 1. Identificeren soft controls tijdens CRA/SIRA 2. Structureel inzetten bij monitoring 3. Inzetten bij negatieve output hard controls 4. Inzetten bij oorzaakanalyse 5. Themagericht inzetten (per waarde of element uit het DNB huis) 6. Organisatiebrede cultuuranalyse + integratie in de compliancecyclus

40 Starten met soft controls 1. Opdracht vanuit bestuur benodigd? 2. Samenwerking met andere staffuncties? 3. Werk in duo s bij observatie & interview. 4. Aansluiten bij andere initiatieven? 5. Doorloop eerst één soft control helemaal t/m de rapportage voordat de integrale aanpak wordt opgestart. 6. Angst versus moed. 7. Geduld.

41 Achtergrondinformatie voor compliance officers DNB: 7 elementen van een integere cultuur (2009) DNB: Leading by example, 19 maart 2013 DNB: Toezichtsmethodieken gedrag en cultuur, augustus 2013 DNB: Supervision of behaviour and culture, HvK: Integriteit in de praktijk. Werken aan cultuur, Databank NCI, thema gedrag en cultuur

42 Casuïstiek Gedragsbeïnvloedende factoren

43 Compliancecyclus: handhaving

44 Compliancecyclus: handhaving Regels handhaven Vaststellen reikwijdte Regels monitoren Uitvoeren risicoanalyse Regels uitleggen Adviseren over regels

45 Handhaven Santioneren Rapporteren

46 Handhaven: sanctioneren Stel sanctiebeleid op In geval van sanctie: Onderzoek naar feiten uitvoeren Zorgvuldigheid Hoor wederhoor Conclusie formuleren Schriftelijk rapport aan directie Wie legt sancties op?

47 Sancties (1) Waarschuwing Schorsing Overplaatsing Ontslag Ontneming voordeel Etc etc

48

49 Sancties (2) Angst voor sanctioneren Roep op meer sancties Leren aanspreken Zichtbaar sanctioneren Bij herhaling: Vastlegging van aanspreken

50 Handhaven: rapporteren RvB RvT Periodieke gesprekken zonder aanwezigheid van de RvB Externe toezichthouder? Periodiciteit Inhoud rapportage

51 2018 Nederlands Compliance Instituut

LCP module 5 Monitoren. Cora Wielenga, 31 mei 2016

LCP module 5 Monitoren. Cora Wielenga, 31 mei 2016 LCP module 5 Monitoren Cora Wielenga, 31 mei 2016 Programma Informatie praktijkopdracht LCP Monitoringprogramma Monitoren op basis van soft controls Monitoren door de CO Het op systematische wijze verzamelen

Nadere informatie

Soft controls & behavioral compliance. Cora Wielenga en Sip Koole 15 mei 2018

Soft controls & behavioral compliance. Cora Wielenga en Sip Koole 15 mei 2018 Soft controls & behavioral compliance Cora Wielenga en Sip Koole 15 mei 2018 Margin Call (1) Doelstelling Masterclass Organisatiecultuur begrijpelijk en werkbaar te maken voor de compliance officer Leren

Nadere informatie

LCP module 5 Monitoren. Marieke van Maarseveen

LCP module 5 Monitoren. Marieke van Maarseveen LCP module 5 Monitoren Marieke van Maarseveen Programma Opening Update CRA Wat is monitoring Monitoringstechnieken Even voorstellen Marieke van Maarseveen 46 jaar Accountancy Rabobank, Robeco, AEGON Specialisatie

Nadere informatie

LCOZ Cultuur, gedrag en bewustwording

LCOZ Cultuur, gedrag en bewustwording LCOZ Cultuur, gedrag en bewustwording Jet van Mourik 7 juni 2017 Programma Compliance en integriteit Organisatiecultuur Awareness Gedragsbeïnvloeding 1 Compliance 2.0 Compliance is het versterken van de

Nadere informatie

Monitoren van Compliance Risk

Monitoren van Compliance Risk Monitoren van Compliance Risk ACHMEA Zeist, 21 april 2016 Even voorstellen: Peter Steenwijk Bedrijfskunde, Ondernemingsrecht en Internal Auditor Docent en onderzoeker Haagse Hogeschool Risk Management,

Nadere informatie

LCOZ Risicomanagement

LCOZ Risicomanagement LCOZ Risicomanagement Denise Lejeune, 11 mei 2017 Programma Inventarisatie kennis van deelnemers met risicomanagement Definitie risicomanagement Compliance risicomanagement model Compliance risicomanagement

Nadere informatie

Compliance Charter. Pensioenfonds NIBC

Compliance Charter. Pensioenfonds NIBC Compliance Charter Pensioenfonds NIBC Vastgesteld in bestuursvergadering 9 december 2016 Inleiding Pensioenfonds NIBC voert de pensioenregeling van NIBC Bank N.V. uit. Het pensioenfonds is een stichting

Nadere informatie

Compliancemonitoring: kijken of er gekeken wordt

Compliancemonitoring: kijken of er gekeken wordt Compliancemonitoring: kijken of er gekeken wordt C.A. Wielenga 1 Wanneer je tien compliance officers vraagt naar hun favoriete onderdeel van compliance, zullen er waarschijnlijk maar twee of drie antwoorden

Nadere informatie

HANDREIKING OVER SOFT CONTROLS

HANDREIKING OVER SOFT CONTROLS HANDREIKING OVER SOFT CONTROLS Cora Wielenga Hoe kun je als compliance officer aan de slag gaan met soft controls? Hoe kun je zoiets vaags als cultuur verwerken in het gestructureerde raamwerk van een

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Ecolab. Compliance Charter. Voorwoord

Stichting Pensioenfonds Ecolab. Compliance Charter. Voorwoord Stichting Pensioenfonds Ecolab Compliance Charter Voorwoord Het Compliance Charter beschrijft de definitie, doelstellingen, scope, en taken en verantwoordelijkheden van de betrokkenen in het kader van

Nadere informatie

Commitment without understanding is a liability

Commitment without understanding is a liability Commitment without understanding is a liability Accent Organisatie Advies Risicocultuur tastbaar maken Propositie van Accent Organisatie Advies Frank van Egeraat Januari 2017 Nederlandse Corporate Governance

Nadere informatie

De compliance functie Hoe werkt het in de praktijk

De compliance functie Hoe werkt het in de praktijk De compliance functie Hoe werkt het in de praktijk Compliance praktijk NCI module 2 december 2017 Joyce van Tuyl Manager CDD Klantsignalen Rabobank Nederland Programma Inleiding Compliance De functie Compliance

Nadere informatie

Module 7: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse

Module 7: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Module 7: Inrichting risicomanagement en inleiding risicoanalyse Mr drs. Peter Steenwijk Nederlands Compliance Instituut Docent Risicomanagement /Onderzoeker IFC Haagse Hogeschool Even voorstellen: Peter

Nadere informatie

Toezicht op Gedrag & Cultuur

Toezicht op Gedrag & Cultuur Toezicht op Gedrag & Cultuur 25 mei, 2010 Inge Veldhuis Expertise Centrum Integriteit DNB (Deze presentatie is op persoonlijke titel) De aankondiging 8 februari 2010 FD/NRC: DNB gaat letten op de invloed

Nadere informatie

Compliance Charter. Voor uitvoeringsorganisaties

Compliance Charter. Voor uitvoeringsorganisaties Compliance Charter Voor uitvoeringsorganisaties September 2008 Inhoudsopgave 1 Voorwoord 1 2 Definitie en reikwijdte 2 3 Missie van compliance 6 4 Belangrijkste taken en verantwoordelijkheden compliance

Nadere informatie

Compliance Charter. Voor pensioenfondsen met pensioenadministratie en vermogensbeheer in eigen beheer

Compliance Charter. Voor pensioenfondsen met pensioenadministratie en vermogensbeheer in eigen beheer Compliance Charter Voor pensioenfondsen met pensioenadministratie en vermogensbeheer in eigen beheer September 2008 Inhoudsopgave 1 Voorwoord 1 2 Definitie en reikwijdte 2 3 Missie van compliance 6 4 Belangrijkste

Nadere informatie

BizPlan SIRA. & Risicomonitoring. Asya Oosterwier. Module 5 D2 Nederlands Compliance Instituut

BizPlan SIRA. & Risicomonitoring. Asya Oosterwier. Module 5 D2 Nederlands Compliance Instituut BizPlan SIRA & Risicomonitoring Asya Oosterwier Module 5 D2 Nederlands Compliance Instituut 2 Programma 1. Introductie 2. Leerdoelen 3. SIRA 4. Risicomonitoring 5. CASUS 6. Afsluiting 3 Leerdoelen Lorem

Nadere informatie

Stel een compliance program op voor jouw organisatie. Werk daarbij de volgende onderdelen uit:

Stel een compliance program op voor jouw organisatie. Werk daarbij de volgende onderdelen uit: PRAKTIJKOPDRACHT LCO/LCP Het inleveren van de praktijkopdracht is alleen noodzakelijk voor de deelnemers die uiteindelijk het Diploma Compliance Officer (modules 1 t/m 4) of het Diploma Compliance Professional

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Wolters Kluwer Nederland. Compliance program. Vastgesteld en gewijzigd in de bestuursvergadering van 12 februari 2014

Stichting Pensioenfonds Wolters Kluwer Nederland. Compliance program. Vastgesteld en gewijzigd in de bestuursvergadering van 12 februari 2014 Stichting Pensioenfonds Wolters Kluwer Nederland Compliance program Vastgesteld en gewijzigd in de bestuursvergadering van 12 februari 2014 1 Inleiding In dit Compliance Program is de inrichting van de

Nadere informatie

BNG Compliance Charter

BNG Compliance Charter BNG Compliance Charter Koninginnegracht 2 2514 AA Den Haag T 070 3750 750 www.bng.nl Contactpersoon Compliance, Integriteit en Veiligheidszaken T 070 3750 677 N.V. Bank Nederlandse Gemeenten, statutair

Nadere informatie

PROFESSIONEEL INTEGER DIENSTBAAR. Nederlands Compliance Instituut

PROFESSIONEEL INTEGER DIENSTBAAR. Nederlands Compliance Instituut PROFESSIONEEL INTEGER DIENSTBAAR Nederlands Compliance Instituut MISSIE VAN HET NEDERLANDS COMPLIANCE INSTITUUT We helpen organisaties met kennis, opleidingen, advies en detachering, om compliance en integriteit

Nadere informatie

Cultuur, gedrag en bewustwording. Jet van Mourik 8 februari 2018

Cultuur, gedrag en bewustwording. Jet van Mourik 8 februari 2018 LCOZ Cultuur, gedrag en bewustwording Jet van Mourik 8 februari 2018 Programma Organisatiecultuur Bewustwording Gedragsbeïnvloeding Compliance 2.0 Compliance is het versterken van de integriteit van de

Nadere informatie

SAP Risk-Control Model. Inzicht in financiële risico s vanuit uw SAP processen

SAP Risk-Control Model. Inzicht in financiële risico s vanuit uw SAP processen SAP Risk-Control Model Inzicht in financiële risico s vanuit uw SAP processen Agenda 1.Introductie in Risicomanagement 2.SAP Risk-Control Model Introductie in Risicomanagement Van risico s naar intern

Nadere informatie

Compliance Charter. Voor pensioenfondsen die pensioenadministratie en/of vermogensbeheer geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed

Compliance Charter. Voor pensioenfondsen die pensioenadministratie en/of vermogensbeheer geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed Compliance Charter Voor pensioenfondsen die pensioenadministratie en/of vermogensbeheer geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed September 2008 Inhoudsopgave 1 Voorwoord 1 2 Definitie en reikwijdte 2 3

Nadere informatie

Bent u 100% in Compliance?

Bent u 100% in Compliance? Themabijeenkomst TQC Bent u 100% in Compliance? 6 december 2011 KWA Bedrijfsadviseurs B.V. Robin Sinke 21 december 2011-1 Doel van deze bijeenkomst het brede speelveld van Compliance de praktische invulling

Nadere informatie

Compliance risicoanalyse

Compliance risicoanalyse Compliance risicoanalyse Leergang Compliance Professional 10 januari 2018 dr. mr. ir. Richard Hoff 1 2 3 4 Organisatie - een geheel van mensen en middelen dat bepaalde doelen wenst te bereiken doelen stellen

Nadere informatie

LCP module 5 / Monitoring

LCP module 5 / Monitoring LCP module 5 / Monitoring 20-04-2016 Rafael Fructuoso van der Veen MBA EMIA RO CCP Programma Opening update CRA Monitoring Monitoringstechnieken Kort voorstellen Rafael Fructuoso van der Veen MBA EMIA

Nadere informatie

OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT. Groningen, maart 2016 Wim Pauw

OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT. Groningen, maart 2016 Wim Pauw OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT Groningen, maart 2016 Wim Pauw Risicomanagement Risicomanagement is steeds meer een actueel thema voor financiële beleidsbepalers, maar zij worstelen vaak met de bijbehorende

Nadere informatie

Gedragseffecten in de (internal) audit-professie. 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018

Gedragseffecten in de (internal) audit-professie. 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018 Gedragseffecten in de (internal) audit-professie 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018 1 Introductie John Bendermacher RA CIA 57 jaar Chief Audit Executive ABN AMRO Voorheen SNS REAAL,

Nadere informatie

Betere Performance met soft controls

Betere Performance met soft controls Betere Performance met soft controls 11 juni 2015 Agenda ü ü ü ü ü ü ü ü Welkom Introductie Stellingen Theorie Dilemma s Discussie / presentatie Evaluatie Afsluiting Introductie Coen van der Kruijs Martijn

Nadere informatie

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system!

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system! Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system!! Tom Veerman! Triple A Risk Finance B.V.! 1! Programma! Solvency II stand

Nadere informatie

Regelloos en toch in control?

Regelloos en toch in control? Workshop Regelloos en toch in control? Controllersbijeenkomst 1 februari 2017 1 februari 2017 1 Associatie Cultuur 2 Even voorstellen Sharona Glijnis Manager Internal Audit, Risk & Compliance Services

Nadere informatie

Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement

Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement Benne van Popta (voorzitter Detailhandel) Steffanie Spoorenberg (adviseur Atos Consulting) Agenda 1. Risicomanagement 2. Risicomanagement vanuit

Nadere informatie

Inhoudsopgave. BLANCO SPACES ZUIDAS - 6TH FLOOR BARBARA STROZZILAAN HN AMSTERDAM T. +31 (0)

Inhoudsopgave. BLANCO SPACES ZUIDAS - 6TH FLOOR BARBARA STROZZILAAN HN AMSTERDAM T. +31 (0) Inhoudsopgave Inleiding... 2 1. Compliance Charter... 3 1.1. Definitie, missie en doel... 3 1.1.1. Definitie... 3 1.1.2. Missie en doel... 3 1.2. Reikwijdte... 3 1.2.1. Binnen scope... 3 1.2.2. Buiten

Nadere informatie

Leergang Compliance Officer in de Zorg. Dé Leergang Compliance Officer in de Zorg

Leergang Compliance Officer in de Zorg. Dé Leergang Compliance Officer in de Zorg Leergang Compliance Dé Leergang Compliance Leergang Compliance Dé Leergang Compliance Weet u wat het woord compliance betekent? Misschien herkent u het woord direct en weet u wat de betekenis is, maar

Nadere informatie

Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018

Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018 Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018 *** Onbekende risico s zijn een bedreiging, bekende risico s een management issue *** Samenvatting en besluit Risicomanagement is een groeiproces waarbij

Nadere informatie

Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds van de ABN AMRO Bank N.V.

Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds van de ABN AMRO Bank N.V. Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds van de ABN AMRO Bank N.V. [geldend vanaf 1 juni 2015, PB15-220] Artikel 1 Definities De definities welke in dit uitbestedingsbeleid worden gebruikt zijn nader

Nadere informatie

SEMINAR PRAKTISCH RISICOMANAGEMENT d.d. 1 juni 2010 in De Meern

SEMINAR PRAKTISCH RISICOMANAGEMENT d.d. 1 juni 2010 in De Meern SEMINAR PRAKTISCH RISICOMANAGEMENT d.d. 1 juni 2010 in De Meern Programma 13.30 uur Opening 13.40 uur Risicomanagement in het onderwijs door Marien Rozendaal RA 14.30 uur Pauze 15.00 uur Risicomanagement

Nadere informatie

Compliance Program. Voor pensioenfondsen die pensioenadministratie en/of vermogensbeheer geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed

Compliance Program. Voor pensioenfondsen die pensioenadministratie en/of vermogensbeheer geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed Compliance Program Voor pensioenfondsen die pensioenadministratie en/of vermogensbeheer geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed September 2008 Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 1.1 Voorwoord 1 1.2 Definitie

Nadere informatie

Risicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam

Risicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam Risicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam Robert t Hart / Geert Haisma 26 september 2013 r.hart@risicomanagement.nl / haisma@risicomanagement.nl 1www.risicomanagement.nl Visie risicomanagement Gemeenten

Nadere informatie

Inspiratiedag. Workshop 1: Risicogestuurde interne controle. 15 september 2016

Inspiratiedag. Workshop 1: Risicogestuurde interne controle. 15 september 2016 Inspiratiedag Workshop 1: Risicogestuurde interne controle 15 september 2016 Programma Inleiding Risicomanagement Interne beheersing Relatie met de externe accountant Van interne controle naar beheersing

Nadere informatie

Horizontaal toezicht of horizontale samenwerking? Workshop bij Landelijke Themadag Verminderen administratieve lasten en Horizontaal toezicht

Horizontaal toezicht of horizontale samenwerking? Workshop bij Landelijke Themadag Verminderen administratieve lasten en Horizontaal toezicht Horizontaal toezicht of horizontale samenwerking? Workshop bij Landelijke Themadag Verminderen administratieve lasten en Horizontaal toezicht Inhoud Even voorstellen Handreiking control framework Enquête

Nadere informatie

Wat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact?

Wat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact? Educatiesessie 19 september 2018 Wat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact? N A T H A L I E H O U W A A R T Programma 1. Wat zegt IORP over risicomanagement? 2. Hoe

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds KAS BANK

Stichting Pensioenfonds KAS BANK Stichting Pensioenfonds KAS BANK Compliance Charter Januari 2017 Inhoudsopgave 1 Voorwoord... 2 2 Definitie en reikwijdte... 2 3 Missie van compliance... 2 Integriteit van het bestuur... 3 Integere bedrijfsvoering...

Nadere informatie

Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V.

Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V. Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V. Datum: 15 april 2013 Versie 1.0 1. Inleiding Het Risk & Compliance Charter (charter) bevat de uitgeschreven principes, doelstellingen en bevoegdheden

Nadere informatie

Programma uur Introductie door de dagvoorzitter

Programma uur Introductie door de dagvoorzitter Programma 14.30-14.35 uur Introductie door de dagvoorzitter 14.35-15.10 uur Prof. Mr. Gerard van Solinge Risico-management: taak, verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid 15.10-15.45 uur Drs. Geomaly

Nadere informatie

Workshop Horizontaal Toezicht congres Rechtmatige Zorg Ervaringen uit de praktijk: Dimence Groep

Workshop Horizontaal Toezicht congres Rechtmatige Zorg Ervaringen uit de praktijk: Dimence Groep Workshop Horizontaal Toezicht congres Rechtmatige Zorg Ervaringen uit de praktijk: Dimence Groep Marloes Baak & Marloes Hofenk Dimence Groep Donderdag 19 april 2018 Agenda Voorstellen Wat zijn de ervaringen

Nadere informatie

Leergang Compliance Officer in de Zorg

Leergang Compliance Officer in de Zorg Leergang Officer in de Zorg Sharon Karsten en Cora Wielenga, 11 mei 2017 Programma 09.00-12.30 Kennismaking & Introductie & Integriteit officer program en de reikwijdte 12.30 13.15 Lunch 13.15-16.45 cyclus

Nadere informatie

Actieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek. Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012

Actieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek. Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012 Actieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012 Inhoudsopgave - Actieplan GVB Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. n.a.v. BDO-rapportage 13

Nadere informatie

Compliancestatuut 2018

Compliancestatuut 2018 Compliancestatuut 2018 29-01-2018 INLEIDING Dit compliancestatuut bevat de uitgangspunten, taken, activiteiten en verantwoordelijkheden van compliance binnen Woonstad Rotterdam. Het document onderstreept

Nadere informatie

Compliance Charter. a.s.r

Compliance Charter. a.s.r Compliance Charter a.s.r Status: definitief Versie: 4.0 Datum opgesteld: 19 september 2013 Goedgekeurd door: Raad van Bestuur op 29 november 2013 Goedgekeurd door: Audit & Risicocommissie op 9 december

Nadere informatie

Compliance charter Stichting Pensioenfonds van de ABN AMRO Bank N.V.

Compliance charter Stichting Pensioenfonds van de ABN AMRO Bank N.V. Compliance charter Stichting Pensioenfonds van de ABN AMRO Bank N.V. [geldend vanaf 26 september 2018, PF18-177] Artikel 1 Definities De definities welke in dit compliance charter worden gebruikt, worden

Nadere informatie

Bijeenkomst over VCO toolbox Gedrag & Cultuur VCO Kennistafel Gedrag & Cultuur 1

Bijeenkomst over VCO toolbox Gedrag & Cultuur VCO Kennistafel Gedrag & Cultuur 1 Bijeenkomst over VCO toolbox Gedrag & Cultuur 06-03-2019 VCO Kennistafel Gedrag & Cultuur 1 Kennistafel Gedrag & Cultuur VCO Kennistafel Gedrag & Cultuur Carolien Merkens Marlène Jans Aan de slag met de

Nadere informatie

Workshop Pensioenfondsen. Gert Demmink

Workshop Pensioenfondsen. Gert Demmink Workshop Pensioenfondsen Gert Demmink 13 november 2012 Integere Bedrijfsvoering Integere bedrijfsvoering; Bas Jennen Bestuurderstoetsingen; Juliette van Doorn Integere bedrijfsvoering, beleid & uitbesteding

Nadere informatie

Project integriteitrisicoanalyse

Project integriteitrisicoanalyse Project integriteitrisicoanalyse en de DNB guidance Maud Bökkerink Waarom opeens dit project? De systematische analyse van integriteitrisico s is al een eis sinds 2001 Uit diverse toezichtonderzoeken blijkt

Nadere informatie

PROCESBEHEER en ORGANISATIEBEHEERSING. bij MOD DAR-iV Strategic seminars 10 september 2010

PROCESBEHEER en ORGANISATIEBEHEERSING. bij MOD DAR-iV Strategic seminars 10 september 2010 PROCESBEHEER en ORGANISATIEBEHEERSING bij MOD DAR-iV Strategic seminars 10 september 2010 INHOUD Het kader De doelstellingen van Procesbeheer Aanpak inzake Procesbeheer De doelstellingen van OBIC Aanpak

Nadere informatie

Vragenlijst onderzoek

Vragenlijst onderzoek Vragenlijst onderzoek Compliance in de zorg KPMG, VCZ en Erasmus Februari 06. HOEVEEL MEDEWERKERS (FTE) TELT HET ZIEKENHUIS?. IN WAT VOOR TYPE ZIEKENHUIS BENT U WERKZAAM? Algemeen 9 Topklinisch 50-000

Nadere informatie

Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds NIBC

Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds NIBC Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds NIBC Vastgesteld 11 november 2016 Artikel 1 Doel van het uitbestedingsbeleid 1.1 Het bestuur streeft de doelstellingen van het pensioenfonds na met betrekking

Nadere informatie

Januari 2011. Visiedocument Bestuurdersaansprakelijkheid Woningcorporaties. Governance, Risk & Compliance

Januari 2011. Visiedocument Bestuurdersaansprakelijkheid Woningcorporaties. Governance, Risk & Compliance Januari 2011 Visiedocument Bestuurdersaansprakelijkheid Woningcorporaties - Governance, Risk & Compliance Agenda Bespreken ontwikkelingen Governance, Risk & Compliance Invloed op bestuurdersaansprakelijkheid

Nadere informatie

Risico s in beeld. Wat nu? Door Ilona Hoving 1

Risico s in beeld. Wat nu? Door Ilona Hoving 1 Risico s in beeld. Wat nu? 29-9-2015 Door Ilona Hoving 1 Even voorstellen Ilona Hoving 29-9-2015 Door Ilona Hoving 2 Wat gaan we DOEN? Korte introductie op thema Aan de slag met risico s Hoe waardeer je

Nadere informatie

Auditen van softcontrols: Waar staan we?

Auditen van softcontrols: Waar staan we? Auditen van softcontrols: Waar staan we? RO Masterclass Muel Kaptein 24 November 2016 Vragen voor dit gedeelte Wat zijn de ontwikkelingen op het gebied van het auditen van soft-controls? Wat doen organisaties

Nadere informatie

Self assessment Goederenvervoer

Self assessment Goederenvervoer Self assessment Goederenvervoer De houdt toezicht op de naleving van wet- en regelgeving op vervoersgebied. De inspectie kent hiervoor vijf vormen van toezicht: objectinspecties, administratie controles,

Nadere informatie

Controlstatuut Havensteder

Controlstatuut Havensteder Controlstatuut Havensteder Vastgesteld door het Bestuur d.d.: 29 november 2016 Goedgekeurd door de RvC d.d.: 16 december 2016 Inhoud 0. Inleiding... 3 1. Verankering... 3 1.1. Plaats van de controlfunctie

Nadere informatie

Studiedag VZI Risicomanagement Toepassing van gecertificeerde kwaliteitsmanagementsystemen Kees van Putten, DEKRA Solutions B.V.

Studiedag VZI Risicomanagement Toepassing van gecertificeerde kwaliteitsmanagementsystemen Kees van Putten, DEKRA Solutions B.V. Studiedag VZI Risicomanagement Toepassing van gecertificeerde kwaliteitsmanagementsystemen Kees van Putten, DEKRA Solutions B.V. Een kwaliteitsmanagementsysteem helpt bij de beheersing van risico s Want

Nadere informatie

Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds van de ABN AMRO Bank N.V.

Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds van de ABN AMRO Bank N.V. Uitbestedingsbeleid Stichting Pensioenfonds van de ABN AMRO Bank N.V. [geldend vanaf 22 maart 2017, PF17-058] Artikel 1 Definities De definities welke in dit uitbestedingsbeleid worden gebruikt zijn nader

Nadere informatie

Veiligheidsmanagement in Rivierduinen

Veiligheidsmanagement in Rivierduinen Veiligheidsmanagement in Rivierduinen Op zoek naar een balans tussen beheersen en toevertrouwen Bart Bruins, klinisch psycholoog/bestuursadviseur Kennisdag risicoanalyse in de GGZ/ 20 juni 2011 Utrecht,

Nadere informatie

Matrix Comply-or-Explain Code Banken 2017

Matrix Comply-or-Explain Code Banken 2017 Matrix Comply-or-Explain Code Banken 2017 In oktober 2014 heeft de Nederlandse Vereniging van Banken de herziene Code Banken (de "Code Banken"), onderdeel van een pakket met de naam "Future Oriented Banking"

Nadere informatie

Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn?

Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn? Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn? 7 september 2017 Erik Breijer 1 Waarom Risicomanagement? Wat is aanleiding om met risicomanagement te starten:

Nadere informatie

Netwerk organisatiebeheersing. 20 april 2017

Netwerk organisatiebeheersing. 20 april 2017 Netwerk organisatiebeheersing 20 april 2017 Agenda Welkom! Nieuwe aanpak organisatie-audits binnen de Vlaamse administratie o Algemene toelichting o Praktijkcase en ervaringen vanuit Het Facilitair Bedrijf

Nadere informatie

Handleiding. Documentatie

Handleiding. Documentatie Handleiding Documentatie Mei 2009 Inleiding Compliance is relatief nieuw in de pensioensector en er zijn nog weinig hulpmiddelen voorhanden om compliance in te bedden in uw organisatie. Om die reden hebben

Nadere informatie

WWW.CAGROUP.NL COMPLIANCE RADAR HET MEEST COMPLETE BESTURINGSSYSTEEM VOOR GEMEENTEN.

WWW.CAGROUP.NL COMPLIANCE RADAR HET MEEST COMPLETE BESTURINGSSYSTEEM VOOR GEMEENTEN. WWW.CAGROUP.NL COMPLIANCE RADAR HET MEEST COMPLETE BESTURINGSSYSTEEM VOOR GEMEENTEN. COMPLIANCE RADAR De Compliance Radar helpt gemeenten een brug te slaan tussen beleidsdoelstellingen en uitvoering. Door

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds voor Dierenartsen

Stichting Pensioenfonds voor Dierenartsen Stichting Pensioenfonds voor Dierartsen Incidentenregeling Artikel 1 Pensioenfonds: Incident: Definities Stichting Pensioenfonds voor Dierenartsen een gedraging of een gebeurtenis die een ernstig gevaar

Nadere informatie

Afdeling : Planning & Control Organisatie : Thuisvester Functie : Medewerker Planning & Control Datum : augustus 2014

Afdeling : Planning & Control Organisatie : Thuisvester Functie : Medewerker Planning & Control Datum : augustus 2014 FUNCTIEDOCUMENT CONTEXT De afdeling Planning & Control richt zich op de effectieve en efficiënte uitvoering van planning & controlcyclus governance, financiering & treasury en risicomanagement. De medewerker

Nadere informatie

Compliance risicoanalyse

Compliance risicoanalyse Compliance risicoanalyse Leergang Compliance Professional 1 november 2017 Mr drs. P. Steenwijk RO 1 2 3 4 Organisatie - een geheel van mensen en middelen dat bepaalde doelen wenst te bereiken doelen stellen

Nadere informatie

Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Zoetwarenindustrie;

Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Zoetwarenindustrie; Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Zoetwarenindustrie Reglement incidenten- en klokkenluidersregeling Artikel 1 pensioenfonds: incident: Definities Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Zoetwarenindustrie;

Nadere informatie

Het feestje van compliance. Waar is hier de nooduitgang?

Het feestje van compliance. Waar is hier de nooduitgang? Het feestje van compliance. Waar is hier de nooduitgang? H. Wanders en C.A. Wielenga 1 Wat krijgen we nu weer? Moet ik deze hele lijst met klanten bellen om te vragen naar de herkomst van hun vermogen?

Nadere informatie

IT General Controls en beheersmaatregelen met een IT-component. Handvat voor toepassing IT General Controls binnen Horizontaal Toezicht

IT General Controls en beheersmaatregelen met een IT-component. Handvat voor toepassing IT General Controls binnen Horizontaal Toezicht IT General Controls en met een IT-component Handvat voor toepassing IT General Controls binnen Horizontaal Toezicht (versie 1.0 definitief) september 2019 IT General Controls en met een IT-component Alle

Nadere informatie

REGLEMENT RISK- EN AUDITCOMMISSIE N.V. NEDERLANDSE SPOORWEGEN

REGLEMENT RISK- EN AUDITCOMMISSIE N.V. NEDERLANDSE SPOORWEGEN REGLEMENT RISK- EN AUDITCOMMISSIE N.V. NEDERLANDSE SPOORWEGEN 24 november 2017 INHOUD HOOFDSTUK 1: Rol en status van het Reglement 1 HOOFDSTUK 2: Samenstelling RAC 1 HOOFDSTUK 3: Taken RAC 2 HOOFDSTUK

Nadere informatie

Raad van Toezicht Marketing Drenthe

Raad van Toezicht Marketing Drenthe Algemeen functieprofiel i Raad van Toezicht Marketing Drenthe versie 1.0 RBe okt 2017 Inleiding De Raad van Toezicht is een belangrijk intern toezichthoudend orgaan van Marketing Drenthe. Het is daarom

Nadere informatie

Matrix referentieprofiel Local Compliance Officer. Local Compliance Officer B Functiegroep 9. Local Compliance Officer A

Matrix referentieprofiel Local Compliance Officer. Local Compliance Officer B Functiegroep 9. Local Compliance Officer A Local Compliance Officer A Local Compliance Officer B Functiegroep 9 Functiegroep 10 Indelingsadvies Komt regulier voor bij lokale banken met bankschaal tot en met C1 Komt regulier voor bij lokale banken

Nadere informatie

Wie ben ik? WHY: Definitie audit. Effectief auditprogramma (opbouw) GoRisk. NEN Introductie-evenement ISO AUDITING IN BEWEGING

Wie ben ik? WHY: Definitie audit. Effectief auditprogramma (opbouw) GoRisk. NEN Introductie-evenement ISO AUDITING IN BEWEGING NEN Introductie-evenement ISO 19011 AUDITING IN BEWEGING Effectief Auditprogramma Edwin Martherus, GoRisk Beatrixgebouw Utrecht, 20 sept 2018 GoRisk Wie ben ik? Ø Technisch, bedrijfskundig, financieel

Nadere informatie

Bestuur en management in control

Bestuur en management in control 29 mei + 4 juni 2019 Bestuur en management in control E D U C AT I E S E S S I E Agenda Korte inleiding in risicomanagement Gastspreker: Alvin Zievinger (SETAR) Pauze: 15.15 15.35 Paneldiscussie Emily

Nadere informatie

Compliancerapportageformat

Compliancerapportageformat Compliancerapportageformat voor middelgrote fondsen en uitvoeringsorganisaties Mei 2009 1 Inleiding In deze periodieke compliancerapportage over de periode rapporteert de Compliance

Nadere informatie

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen

Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen RAPPORT ACHMEA PENSIOEN- & LEVENSVERZEKERINGEN N.V. Laan van Malkenschoten 20 Postbus 9150 7300 HZ Apeldoorn www.achmea.nl Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen Rapportage Intern toezicht in

Nadere informatie

Montae kennissessie 4 juli Rob Kragten

Montae kennissessie 4 juli Rob Kragten IORP en sleutelfuncties Ervaringen Unilever APF Montae kennissessie 4 juli 2018 Rob Kragten Agenda Unilever APF Governance model Integraal risicomanagement Sleutelfuncties IORP Slide 2 Agenda Unilever

Nadere informatie

Leren uit het buitenland Risicomanagement en interne audit bij de Nederlandse Rijksoverheid.

Leren uit het buitenland Risicomanagement en interne audit bij de Nederlandse Rijksoverheid. Leren uit het buitenland Risicomanagement en interne audit bij de Nederlandse Rijksoverheid. SBOV workshop Mark Vandersmissen, manager-auditor Interne Audit 31 januari 2005 1 Opbouw presentatie Situering

Nadere informatie

Beschrijving van de generieke norm: ISO 27001:2013. Grafimedia en Creatieve Industrie. Versie: augustus 2016

Beschrijving van de generieke norm: ISO 27001:2013. Grafimedia en Creatieve Industrie. Versie: augustus 2016 Beschrijving van de generieke norm: ISO 27001:2013 Grafimedia en Creatieve Industrie Versie: augustus 2016 Uitgave van de branche (SCGM) INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 INLEIDING... 4 1. ONDERWERP EN

Nadere informatie

Audit Assurance bij het Applicatiepakket Interne Modellen Solvency II

Audit Assurance bij het Applicatiepakket Interne Modellen Solvency II Confidentieel 1 Audit Assurance bij het Applicatiepakket Interne Modellen Solvency II 1 Inleiding Instellingen die op grond van art. 112, 230 of 231 van de Solvency II richtlijn (richtlijn 2009/139/EC)

Nadere informatie

Governance University -EGC: Compliance voor commissarissen

Governance University -EGC: Compliance voor commissarissen Governance University -EGC: Compliance voor commissarissen De 7 elementen van een effectief corporate compliance programma Roland Notermans 17 maart 2017 Indien u vandaag met uw auto hier bent gekomen,

Nadere informatie

Soft controls in corporate governance

Soft controls in corporate governance Soft controls in corporate governance Prof. Dr. M. Lückerath-Rovers 107 Inleiding Soft controls zijn sturings- en beheersingsmaatregelen die erop gericht zijn om gewenst, integer, gedrag bij medewerkers

Nadere informatie

Borging van cultuur in het compliancesysteem

Borging van cultuur in het compliancesysteem Borging van cultuur in het compliancesysteem C.A. Wielenga en drs. H.T.J.M. van den Hout 1 Inleiding Bij de inrichting van compliance moet een organisatie rekening houden met zowel de structuur als de

Nadere informatie

Procedure Sanctieregelgeving BPL Pensioen. Versie: 1 juli 2017

Procedure Sanctieregelgeving BPL Pensioen. Versie: 1 juli 2017 Procedure Sanctieregelgeving BPL Pensioen Versie: 1 juli 2017 Inhoudsopgave I Algemeen.3 II De interne organisatie en contractbeheer... 3 III Pensioenbeheer... 4 IV Vermogensbeheer... 4 V Register.5 VI

Nadere informatie

Continuous auditing and continuous monitoring: continuous solutions? J. Jacobs en M. Hoetjes

Continuous auditing and continuous monitoring: continuous solutions? J. Jacobs en M. Hoetjes Continuous auditing and continuous monitoring: continuous solutions? J. Jacobs en M. Hoetjes Introductie Jacco Jacobs E-mail: jacco.jacobs@nl.ey.com Internet: www.ey.com Meta Hoetjes E-mail: meta.hoetjes@csi4grc.com

Nadere informatie

Doen of laten? Een dag zonder risico s is een dag niet geleefd

Doen of laten? Een dag zonder risico s is een dag niet geleefd Doen of laten? Een dag zonder risico s is een dag niet geleefd Wie, wat en hoe Eric Lopes Cardozo & Rik Jan van Hulst sturen naar succes Doel Delen van inzichten voor praktisch operationeel risico management

Nadere informatie

In control met Compliance Management

In control met Compliance Management In control met Compliance Management Botlek Studiegroep, 15 september 2016 www.compliancecare.nl Hay Eggen h.eggen@compliancecare.nl 06-27153555 Patrick de Klerk p.deklerk@compliancecare.nl 06-27153555

Nadere informatie

Procedure 07 CO 2 -prestatieladder. 24 februari 2013 (FKO)

Procedure 07 CO 2 -prestatieladder. 24 februari 2013 (FKO) Procedure 07 CO 2 -prestatieladder 24 februari 2013 (FKO) Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Stuurcyclus Energiemanagement 4 2. Methodiek voor de emissie inventaris 6 Procedure 07 CO 2-prestatieladder 2 Inleiding

Nadere informatie

Inleiding 11 DEEL 1 BESCHRIJVING VAN DE RISICO S 23

Inleiding 11 DEEL 1 BESCHRIJVING VAN DE RISICO S 23 Inhoud Inleiding 11 Risicomanagement, een selectie van toepassingen in ondernemingsbestuur 13 Theorie? 15 Bekende toepassingen 17 Risicomanagement in de financiële sector 18 Risico s in verband met ondernemingsbestuur

Nadere informatie