Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Sint Jans Gasthuis te Weert in Utrecht, maart 2015

Transcriptie

1 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Sint Jans Gasthuis te Weert in 2014 Utrecht, maart 2015

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding en belang Toetsingskader en leidende vraag Gebruikte methode Korte beschrijving van de regio 5 2 Conclusies Conclusies per norm 9 3 Verbetermaatregelen 12 4 Resultaten Procedure rond overdracht (norm A1, A3 en A4) Medische overdracht inclusief medicatieoverdracht (norm B1, B6, B7 en B12) Medische overdrachten vaak niet tijdig (norm B1) Medische overdracht meestal incompleet (norm B6) Medicatieoverdracht vaak niet tijdig ontvangen en voor bijna de helft incompleet (norm B7) Ontbrekende informatie niet door opvolgende artsen opgevraagd (norm B12) Verpleegkundige overdracht (norm C1 en C5) Verpleegkundige overdracht niet altijd ontvangen en meestal niet tijdig (norm C1) Verpleegkundige overdracht mogelijk niet compleet (norm C5) Overdrachten naar huis met thuiszorg het vaakst tijdig 23 5 Eindverantwoordelijkheid voor het overdrachtsproces 24 Literatuur 25 Afkortingen 26 Bijlage 1: Overzicht documenten die zijn ingezien 27 Bijlage 2: Toetsingskader Overdracht ZH - VVT 28 Bijlage 3: Toelichting scores in toezichtinstrument 30 Pagina 2 van 32

3 1 Inleiding 1.1 Aanleiding en belang In het kader van haar toezichthoudende taak heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna te noemen: de inspectie) in de periode van 30 juni tot 16 juli 2014 aangekondigde bezoeken gebracht aan het Sint Jans Gasthuis te Weert en aan vier verpleeghuizen, vier thuiszorgorganisaties en twaalf huisartspraktijken in de regio van het Sint Jans Gasthuis. Op 2 december 2014 is een tweede bezoek gebracht aan het Sint Jans Gasthuis. Doel van deze bezoeken was te beoordelen of de instellingen/zorgaanbieders voldoen aan de voorwaarden voor verantwoorde zorg, zoals bedoeld in de artikelen 2, 3 en 4 van de Kwaliteitswet Zorginstellingen en wel specifiek op het onderwerp overdracht van patiënteninformatie ten behoeve van de continuïteit van verantwoorde zorg voor kwetsbare ouderen 1. Een incomplete, incorrecte, niet tijdige of volledig afwezige medische, medicatie- en verpleegkundige overdracht naar een zorginstelling of huisarts waarheen een patiënt vanuit het ziekenhuis wordt ontslagen, vormt een risico voor de veiligheid van kwetsbare oudere patiënten. Hoewel een incomplete, incorrecte, niet tijdige of ontbrekende medische, medicatie- en verpleegkundige overdracht vanuit de VVT 2 of van de huisarts naar een ziekenhuis ook risicovol is, heeft de inspectie in het kader van dit onderzoek hier niet naar gekeken. De inspectie wil door toezicht te houden op complete, correcte en tijdige overdrachten bijdragen aan verantwoorde en veilige zorg, met name waar het gaat om kwetsbare ouderen. Kwetsbare ouderen moeten erop kunnen vertrouwen dat de overdracht tussen ziekenhuis en andere zorgaanbieders, zoals huisarts, thuiszorg, verpleeghuis en verzorgingshuis op de juiste wijze verloopt. 1.2 Toetsingskader en leidende vraag Om tot een verantwoord oordeel te kunnen komen over de continuïteit van verantwoorde zorg voor kwetsbare ouderen, maakt de inspectie onder andere gebruik van het IGZ-toetsingskader Overdracht ZH VVT van december 2013 (bijlage 2). Dit toetsingskader is gebaseerd op de wet en de richtlijnen, normen en (verenigings)standpunten die de cliënten-, beroeps- en brancheorganisaties hebben ontwikkeld. Het gaat onder andere om de volgende wet- en regelgeving en veldnormen: 1. Kwaliteitswet zorginstellingen (KWZ) 2. Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) 3. Geneesmiddelenwet (GW) 4. Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) 5. Richtlijn overdracht van medicatiegegevens, Handreiking voor zes overdrachtssituaties. Bijlage bij de richtlijn overdracht van medicatiegegevens, De inspectie heeft bij dit onderzoek de volgende definitie voor kwetsbare ouderen gebruikt: patiënten van 70 jaar of ouder die na ziekenhuisopname een korte of lange periode zorg nodig hebben in een verpleeghuis, verzorgingshuis of thuis door thuiszorg. 2 VVT: verpleeghuizen, verzorgingshuizen, thuiszorgorganisaties. Pagina 3 van 32

4 7. NHG Richtlijn Informatie-uitwisseling tussen huisarts en specialist bij verwijzingen, KNMG Handreiking verantwoordelijkheidsverdeling, januari KNMG Standpunt ouderenzorg, maart NPCF e.a. Kwaliteit in Zicht. Minimale voorwaarden voor goede ketenzorg vanuit patiëntenperspectief, V&VN Verpleegkundige en verzorgende verslaglegging, september 2011 In dit rapport leest u de resultaten van het onderzoek naar de kwaliteit van de overdracht van patiëntengegevens. Voor dit onderzoek was de volgende vraag leidend: Hoe scoren de zorgaanbieders op de continuïteit van verantwoorde zorg voor kwetsbare ouderen door overdracht van patiëntengegevens? 1.3 Gebruikte methode Steekproef De inspectie heeft op basis van een gestratificeerde 3 aselecte steekproef uit alle ziekenhuizen eind 2013 het Sint Jans Gasthuis te Weert geselecteerd en vervolgens gevraagd data aan te leveren over kwetsbare ouderen die in de periode half oktober tot half december 2013 uit het ziekenhuis naar de verpleeghuizen, verzorgingshuizen en naar huis met thuiszorg (VVT) zijn ontslagen. Het ziekenhuis (ZH) kon zich beperken tot de volgende specialismen: interne geneeskunde, neurologie en chirurgie. Uit de door het ziekenhuis aangeleverde data heeft de inspectie van elk specialisme negen dossiers gekozen, bij voorkeur gelijk verdeeld over de ontslagbestemmingen: drie naar verpleeghuis, drie naar verzorgingshuis en drie naar thuiszorg. Bij deze verdeling gaat het voor de medische zorg in het verzorgingshuis en de thuiszorg om maximaal zes huisartsen (HA) per medisch specialisme. Het door het Sint Jans Gasthuis aangeleverde bestand bevatte slechts twee patiënten die naar een verzorgingshuis waren ontslagen in de periode van half oktober tot half december Bij de bezoeken bleek echter dat deze patiënten niet naar verzorgingshuizen waren ontslagen, maar naar een verpleeghuis en naar huis met thuiszorg. In deze regio kon uiteindelijk alleen de overdracht van informatie naar het verpleeghuis, de thuiszorg en huisarts worden onderzocht. Beoordeling bij VVT en HA Van de 27 uit het ziekenhuis ontslagen kwetsbare oudere patiënten zijn de dossiers bij de verpleeghuizen, thuiszorgorganisaties en huisartsen ingezien 4 om de kwaliteit van de overdrachten te beoordelen aan de hand van het IGZ-toetsingskader overdracht ZH VVT van december Ook zijn bij alle opvolgende zorgaanbieders interviews afgenomen bij specialisten ouderengeneeskunde of huisartsen en verpleegkundigen/verzorgenden aan de hand van semigestructureerde vragenlijsten om zo inzicht te krijgen in de werkwijze rond overdracht, de beleving van de onderlinge samenwerking en in de oorzaken van 3 Gestratificeerd: academisch, topklinisch en algemeen. 4 De inzage vond plaats op grond van artikel 87, tweede lid Wet BIG en artikel 7, derde lid KWZ met inachtneming van de brieven van de Minister van VWS aan de Eerste kamer bij de behandeling van de Wet uitbreiding bestuurlijke handhaving volksgezondheidswetgeving. Pagina 4 van 32

5 eventuele problemen bij de overdracht van patiëntengegevens in de verschillende regio s. In hoofdstuk 4 zijn ter illustratie enkele citaten opgenomen. Tot slot is er gevraagd naar (regiobrede) schriftelijke afspraken met het ziekenhuis over de inhoud en de kwaliteit van de uitwisseling van patiëntengegevens in het kader van de continuïteit van zorg. Verificatie in het ziekenhuis Aangezien het inspectieonderzoek zich primair richt op de continuïteit van zorg voor kwetsbare ouderen na ziekenhuisopname, rapporteert de inspectie over de overdrachten die zij bij de verpleeghuizen, thuiszorgorganisaties en huisartsen heeft aangetroffen. Omdat de inspectie zich realiseert dat het niet aantreffen van overdrachten bij de opvolgende zorgverlener niet hoeft te betekenen dat deze niet verzonden zijn, heeft de inspectie ter verificatie ook dossieronderzoek in het ziekenhuis gedaan in die gevallen waar overdrachtgegevens bij de opvolgende zorgverlener ontbraken of niet tijdig waren ontvangen. Als de patiënt niet bekend was bij de zorgaanbieder waar naartoe hij/zij volgens het ziekenhuis was ontslagen, zijn de medische, medicatie- en verpleegkundige overdracht als niet aangetroffen beoordeeld. Ook in het ziekenhuis heeft de inspectie gevraagd naar (regiobrede) schriftelijke afspraken over de inhoud en de kwaliteit van de uitwisseling van patiëntengegevens in het kader van de continuïteit van zorg. Net als bij de opvolgende zorgverlener zijn in het ziekenhuis semigestructureerde interviews gehouden. Om inzicht te krijgen in de werkwijze rond overdracht en de beleving van de samenwerking heeft de inspectie gesproken met medisch specialisten, verpleegkundigen en de ziekenhuisapotheker. Deze interviewgegevens zijn in dit regiorapport beperkt gebruikt. Tijdigheid op basis van vermelde datum Omdat de inspectie de continuïteit van verantwoorde zorg voor kwetsbare ouderen heeft getoetst, heeft de inspectie de tijdigheid van de overdrachten (conform de richtlijn overdracht van medicatiegegevens in de keten ) gedefinieerd als zo snel als nodig is voor verantwoorde zorg, maar zeker binnen 24 uur beschikbaar. De tijdigheid van de (voorlopige) overdracht heeft de inspectie alleen kunnen beoordelen aan de hand van de datum op de overdracht. Geen van de opvolgende zorgverleners registreert de datum van ontvangst. Als de inspectie oordeelt dat de overdracht niet tijdig is, betekent dit dat de datum op de (voorlopige) overdracht meer dan 24 uur vóór het ontslag of meer dan 24 uur na het ontslag ligt. In een te vroeg verstuurde overdracht kan essentiële informatie ontbreken over de dagen vóór het ontslag. Als de datum op de overdracht vóór het moment van ontslag ligt, is niet vast te stellen of de overdracht is bijgewerkt tot het moment van ontslag. 1.4 Korte beschrijving van de regio De volgende zorgaanbieders zijn bezocht: Verpleeghuizen: De Zorggroep, Verpleeghuis Camillus te Roermond Regionale Stichting Zorgcentra De Kempen, RSZK t Hofhuys te Bergeijk St. Anna Zorggroep, Berkenheuvel (Centrum voor verpleegzorg) te Geldrop Stichting Land van Horne, Verpleeghuis St. Martinus te Weert Pagina 5 van 32

6 Thuiszorg: De Zorggroep, Groene Kruis regio Helden te Weert Proteion Thuis, Proteion Thuiszorg Noord-Limburg te Venray Stichting Land van Horne, Thuiszorg Weert Land van Horne te Weert Zuidzorg, ZuidZorg Thuiszorg te Budel Huisartspraktijken: Grensweg 1 te Budel (twee huisartspraktijken) Notaris Ruttenlaan 2 te Heythuysen Steegstraat 26 te Meijel Karel Doormanstraat 8 te Stramproy Binnenwiek 1 te Weert Maaslandlaan 80 te Weert Noordkade 2D te Weert Parallelweg 12 te Weert Roermondseweg 11 te Weert Sint Odastraat 22 te Weert Victor de Stuersstraat 12 te Weert Beschrijving van de samenwerking in de regio op basis van de gesprekken die gevoerd zijn tijdens de inspectiebezoeken in 2014: Het Sint Jans Gasthuis te Weert is een algemeen ziekenhuis gericht op het westelijk deel van Midden-Limburg en het zuidoosten van Noord-Brabant, met name voor de inwoners van Weert, Nederweert, Leudal en Cranendonck. Het ziekenhuis heeft ouderenzorg als topprioriteit en heeft het keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis ontvangen. Ontwikkelingen in overdracht in 2014 Eind 2013 is voor de duur van een half jaar een proefproject van start gegaan waarbij de huisarts op een speciaal overdrachtsformulier bijzonderheden van de patiënt noteert voor de specialist. Zo nodig belt de huisarts naar de specialist voor een toelichting. In het kader van de overdracht van informatie betreffende kwetsbare ouderen zijn medio 2014, in het transmurale overleg met huisartsen in de regio Weert en Land van Horne, afspraken gemaakt over een overdrachtsformulier dat gebruikt zal worden door huisartsen, verpleeghuizen en het ziekenhuis. De bruikbaarheid van het formulier wordt geëvalueerd. De overdracht zal vanuit het multidisciplinair overleg (MDO) in het ziekenhuis plaatsvinden volgens het SFMPC 5 model. Dit model wordt in de regio de standaard. De richtdatum van implementatie van de MDO s in het ziekenhuis en de bijbehorende verslaglegging en overdracht is januari Daarnaast is een protocol, volgens de richtlijnen van de NHG 6 en OMS 7, opgesteld over informatieuitwisseling tussen specialist en huisarts. Vanaf mei 2014 kunnen huisartsen via Zorgdomein hun patiënten elektronisch doorverwijzen naar het Sint Jans Gasthuis. De huisarts kan de verwijsbrief elektronisch versturen. 5 SFMPC: Somatisch, Functioneren, Maatschappelijk, Psychisch en Communicatie 6 NHG: Nederlands Huisartsen Genootschap 7 OMS: Orde van Medisch Specialisten Pagina 6 van 32

7 Samenwerking Huisartsen en specialisten in de regio hebben samen in het najaar van 2014 een conferentiereis Op Stap gehad, waarin onder andere over het onderwerp informatieuitwisseling is gesproken. Ook een terugkomavond is georganiseerd. De bedoeling is meer interactie te verkrijgen dan op klinische avonden. Met partners uit de sector Verpleging & Verzorging, waaronder Land van Horne en De Zorggroep, is regelmatig overleg gericht op informatievoorziening/uitwisseling en effectieve doorstroming c.q. beperking van de verkeerde bedden. Met Meditta, een belangenorganisatie voor huisartsen, is sprake van regelmatig bestuurlijk overleg. Naast afspraken inzake eerstelijnsdiagnostiek wordt gewerkt aan afspraken gericht op het verantwoord en haalbaar terugleggen van het consult van tweede naar de eerstse lijn. Er is een afspraak om tot een geïntegreerde HAP 8 /SEH 9 in 2015 te komen. Medische overdracht Ten tijde van het inspectieonderzoek (oktober-december 2013) was net het EPD in het ziekenhuis (september 2013) opgestart. Er werden toen handgeschreven voorlopige overdrachten op papier meegegeven. Het doordrukformulier kwam in de status van de patiënt. Sinds het najaar 2014 wordt er een standaard format voor de voorlopige ontslagbrief ingevoerd. De medische overdracht gaat met de patiënt mee, maar wordt ook digitaal naar de huisarts verzonden, mits deze is aangesloten op Edifact. De specialist ouderengeneeskunde (SO) krijgt de overdracht op papier, omdat het verpleeghuis nog niet is aangesloten op een beveiligd systeem. De SO van Land van Horne heeft wel toegang tot het ziekenhuisinformatiesysteem (ZIS) en kan documenten en medicatie inzien. Chirurgie heeft het administratieve proces aangepast en streeft ernaar om de definitieve ontslagbrief bij ontslag mee te geven. De neurologen hebben hetzelfde principe. Interne geneeskunde heeft het streven om de definitieve brief binnen maximaal twee weken te versturen. Vanuit het elekronisch patiëntendossier (EPD) wordt de datum automatisch op de ontslagbrief gezet wanneer de diagnose in de brief wordt gezet. De daadwerkelijke datum van ontslag moet handmatig veranderd worden. De medicatie wordt vanuit het EPD in de medische overdracht geladen. Verpleegkundige overdracht De transferverpleegkundige wordt, indien nodig, via een digitaal formulier ingeschakeld. Deze functionaris verstuurt digitaal kort zorginhoudelijke informatie naar de opvolgende zorgverlener om de randvoorwaarden voor zorgverlening aan te geven. Dit zijn bijvoorbeeld noodzakelijke hulpmidddelen die voor zorgverlening ingezet moeten worden. De verpleegkundige overdracht wordt door de verpleegkundige van de afdeling opgesteld. Aan de printdatum is te zien wanneer de overdracht is meegegeven aan de patiënt. Op de overdracht staat de naam van degene die de overdracht printte, dit is niet altijd degene die de overdracht heeft opgesteld. 8 HAP: Huisartsenpost 9 SEH: Spoedeisende hulp Pagina 7 van 32

8 Met het MDO-formulier dat ingevoerd wordt, zal de verpleegkundige overdracht ook voor huisartsen te lezen zijn. De geriatrisch casemanager, een nieuwe rol, zal de MDO brief opstellen. Medicatieoverdracht De ziekenhuisapotheken van het Sint Jans Gasthuis in Weert en het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven werken intensief samen. De apothekers van het Sint Jans Gasthuis maken deel uit van het apothekersteam in Eindhoven. Er is sprake van één vakgroep. Als een patiënt met ontslag gaat, wordt door de arts een medicatie- /receptenoverzicht afgedrukt. Op de lijst staan achter de medicatie drie kolommen waarbij de arts moet aankruisen of de medicatie gestopt, doorgebruikt of afgeleverd moet worden. Dit formulier wordt verwerkt door het apotheek servicepunt (ASP). De apothekersasistente voert het ontslaggesprek met de patiënt. Het medicatie- /receptenoverzicht wordt door het ASP naar de openbare apotheek van de patiënt gefaxt. Eén maal per maand worden de originele medicatie-/receptenoverzichten naar de openbare apotheek verstuurd. Het ziekenhuis scant zelf het medicatie- /receptenoverzicht en bewaart dit in de eigen administratie. De medicatielijst wordt opgenomen in de medische overdrachtsbrief. In 2014 is er een openbare apotheekvoorziening in het ziekenhuis gerealiseerd. De ziekenhuisapotheek kan niet digitaal medicatieoverdrachten naar openbare apotheken versturen. Via de koppeling van de poliklinische apotheek met andere openbare apotheken kunnen de apothekers wel informatie binnen halen als een patiënt in het ziekenhuis wordt opgenomen. Wanneer de patiënt na ontslag medicatie ophaalt bij de poliklinische apotheek, komt dat in het systeem van het ziekenhuis te staan. De apotheek is bezig om via het ASP deze koppeling met de andere apotheken te realiseren. Pagina 8 van 32

9 2 Conclusies In dit hoofdstuk leest u de conclusies van de inspectie over de continuïteit van zorg in de regio van het Sint Jans Gasthuis. De hoofdconclusie luidt dat het Sint Jans Gasthuis en de zorgaanbieders in de regio van het ziekenhuis aan geen van de normen die de inspectie getoetst heeft, voldoen. 2.1 Conclusies per norm Onderstaand zijn de conclusies van de inspectie per norm van het IGZtoetsingskader overdracht ZH-VVT (zie bijlage 2) beschreven. Het eerste IGZ-toetsingskader overdracht ZH - VVT gebaseerd op veldnormen, is in juli 2013 door de inspectie vastgesteld. Na een pilot met een toezichtinstrument gebaseerd op dit toetsingskader heeft de inspectie besloten een groot aantal normen uit dit vastgestelde toetsingkader, onder meer wegens een te sterk detailniveau en overlap, niet te gebruiken. Onderstaande nummering op basis van het definitieve IGZ-toetsingskader overdracht ZH - VVT van december 2013, loopt hierdoor niet door. Norm A1: Er is een duidelijk omschreven ontslagprocedure voor kwetsbare ouderen. Het Sint Jans Gasthuis voldoet niet aan de norm, omdat de inspectie geen duidelijk omschreven ontslagprocedure voor kwetsbare ouderen heeft aangetroffen die geldt voor het hele ziekenhuis. Voor toelichting zie pagina 13. Norm A3: Op de dag van ontslag is een kort schriftelijk bericht aan de opvolgende zorgverlener gestuurd met daarin duidelijk de naam en het intercollegiale telefoonnummer van de medisch specialist die in het ziekenhuis het aanspreekpunt is. De zorgaanbieders in de regio en het Sint Jans Gasthuis voldoen niet aan de norm, omdat in geen van de 27 gevallen bij de opvolgende zorgverlener een kort schriftelijk bericht is aangetroffen dat voldoet aan de norm. Voor toelichting zie pagina 14. Hoewel het Sint Jans Gasthuis niet aan kan tonen dat zij aan de norm voldoet, meent de inspectie op basis van de gesprekken voldoende aanwijzingen te hebben dat er twee maal per week per post mutatieberichten aan de opvolgende zorgverlener verstuurd worden. Deze berichten worden echter niet in het ziekenhuis, de VVT of door huisartsen bewaard en kunnen daarom niet worden aangetroffen. Norm A4: Het ziekenhuis heeft met de opvolgende zorgverlener afgesproken dat het ziekenhuis deze informeert over: gestelde diagnose, vastgesteld Pagina 9 van 32

10 behandelplan/zorgplan, actueel medicatieoverzicht, vastgestelde respons van behandelingen/begeleiding, ontslag (datum/tijd), bij welke problemen contact op te nemen met het ziekenhuis. De zorgaanbieders in de regio en het Sint Jans Gasthuis voldoen niet aan de norm, omdat de inspectie in de regio van het Sint Jans Gasthuis en in het ziekenhuis geen vastgestelde documenten heeft aangetroffen die aan deze norm voldoen. Voor toelichting zie pagina 14. Norm B1: Er is een schriftelijke overdracht van gegevens over de klinische behandelingen voor de opvolgende zorgverleners. De zorgaanbieders in de regio en het Sint Jans Gasthuis voldoen niet aan de norm, omdat in veertien van de 27 gevallen bij de opvolgende zorgverlener niet een tijdige 10 schriftelijke medische overdracht is aangetroffen. Voor toelichting zie pagina 15. Norm B6: Het [retour]bericht van de specialist [aan de opvolgende zorgverlener] bevat de volgende informatie: anamnese, lichamelijk onderzoek, bespreking, conclusie en diagnose, beleid. Het Sint Jans Gasthuis voldoet niet aan de norm, omdat van de 23 bij de opvolgende zorgverlener aangetroffen medische overdrachten er zeventien incompleet waren. Voor toelichting zie pagina 17. Norm B7: Bij overdracht [naar opvolgende zorgverlener] is er een actueel medicatieoverzicht conform de richtlijn overdracht van medicatiegegevens zo snel als nodig is voor verantwoorde zorg, maar zeker binnen 24 uur beschikbaar. Het Sint Jans Gasthuis voldoet niet aan de norm, omdat in acht van de 27 gevallen bij de opvolgende zorgverlener niet een tijdige 10 medicatieoverdracht is aangetroffen en van de 21 ontvangen overdrachten er tien incompleet waren. Voor toelichting zie pagina 18. Norm B12: De opvolgende zorgverlener heeft actief informatie opgevraagd [bij de voorgaande zorgverlener] die onontbeerlijk is voor zijn of haar handelen. De huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde in de regio van het Sint Jans Gasthuis voldoen niet aan de norm, omdat bij de ontbrekende vier medische overdrachten geen enkele keer actief informatie is opgevraagd. Voor toelichting zie pagina Zie pagina 5: Tijdigheid op basis van vermelde datum Pagina 10 van 32

11 NB: de inspectie heeft hier alleen geoordeeld op basis van het totaal ontbreken van een medische overdracht en niet op basis van het niet-tijdig of incompleet zijn van de medische overdracht. Norm C1: Er is een schriftelijke overdracht van de verpleegkundige of verzorgende bij overplaatsing naar een andere zorgsetting, thuiszorg of andere disciplines bij ontslag naar huis. De zorgaanbieders in de regio en het Sint Jans Gasthuis voldoen niet aan de norm, omdat van twintig van de 27 uit het ziekenhuis ontslagen patiënten bij de opvolgende zorgverlener geen tijdige 11 verpleegkundige overdracht is aangetroffen. Voor toelichting zie pagina 20. Norm C5: De verpleegkundige of verzorgende schriftelijke overdracht bevat de volgende elementen: a) de verleende zorg b) aan wie de zorg wordt overgedragen c) door wie de zorg wordt overgedragen d) per wanneer de zorg wordt overgedragen e) de actuele ondersteuningsvragen, zorgproblemen en verpleegkundige diagnoses f) de beoogde resultaten/doelen g) de redenen van overplaatsing of ontslag naar huis h) de redenen voor de voortzetting van de zorg i) met de cliënt gemaakte afspraken j) bij wie de cliënt na ontslag terecht kan met vragen. Deze door de inspectie gebruikte norm bleek bij het toezicht moeilijk hanteerbaar, omdat de in de norm gebruikte termen door de opstellers niet zo gedefinieerd zijn dat zij voor toezicht geschikt zijn. De inspectie heeft er desalniettemin voor gekozen wel over deze norm te rapporteren, om een signaal aan het Sint Jans Gasthuis af te geven dat verbetering op dit punt wenselijk is. Op deze norm zal de inspectie niet handhaven. De inspectie geeft wel het signaal af dat het erop lijkt dat het Sint Jans Gasthuis niet aan de norm voldoet, omdat de verpleegkundige overdrachten mogelijk in alle beoordeelde gevallen incompleet waren. Voor toelichting zie pagina Zie pagina 5: Tijdigheid op basis van vermelde datum Pagina 11 van 32

12 3 Verbetermaatregelen In dit hoofdstuk geeft de inspectie weer op welke wijze zij door handhaving verbetering van kwaliteit en veiligheid wil bereiken. In de regio van het Sint Jans Gasthuis voldoen de zorgaanbieders waaronder het ziekenhuis niet in voldoende mate aan de voorwaarden voor verantwoorde overdracht van patiëntengegevens, hetgeen structurele risico s inhoudt voor kwetsbare ouderen, daarom legt de inspectie de volgende verbetermaatregelen op: 1. De zorgverleners in de regio dienen te komen tot een sluitend en veilig systeem van overdracht. 2. De zorgverleners in de regio dienen gezamenlijk binnen drie maanden na vaststelling van het inspectierapport een risicoanalyse van het overdrachtsproces gemaakt te hebben. 3. Na vaststelling van de risicoanalyse dienen binnen zes maanden regionale afspraken gemaakt te zijn met een zodanige implementatie dat binnen twaalf maanden na vaststelling van de afspraken een sluitend en veilig overdrachtsysteem gerealiseerd is. De inspectie verwacht twaalf maanden na vaststelling van dit rapport een resultaatverslag te ontvangen. Het ziekenhuis heeft in eerste instantie de coördinatie en de verantwoordelijkheid voor het samenbrengen van alle betrokkenen (zie hoofdstuk 5). De inspectie verwacht dat de coördinator het proces en de termijnen bewaakt en het resultaatverslag aan de inspectie verstuurd. 4. De in hoofdstuk 2 genoemde normoverschrijdingen dienen binnen zes maanden na vaststelling van het inspectierapport gecorrigeerd te zijn, voor zoverre ze niet afhankelijk zijn van regionale afstemming. Punt 1 dient daarbij leidend te zijn. De inspectie verwacht zes maanden na vaststelling van dit rapport een resultaatverslag hierover van het ziekenhuis te ontvangen. Pagina 12 van 32

13 4 Resultaten In dit hoofdstuk leest u hoe de instellingen/zorgaanbieders in de regio scoren op de criteria voor verantwoorde zorg, zoals bedoeld in de artikelen 2, 3 en 4 van de Kwaliteitswet Zorginstellingen. Er zijn negen normen getoetst betreffende drie specialismen. Per norm vindt u in een tabel of in de tekst hoe vaak wel/niet aan de norm voldaan is. Omdat de inspectie zich primair richt op de continuïteit van zorg voor kwetsbare ouderen na ziekenhuisopname staat in de tabellen weergegeven wat de inspectie heeft aangetroffen in de VVT. De weging van de normen vindt u in bijlage 3. De resultaten zijn gebaseerd op: 1. patiëntendossiers die bij VVT, HA en ZH zijn ingezien; 2. documenten die bij VVT, HA en ZH zijn ingezien (bijlage 1); 3. semigestructureerde interviews met specialisten ouderengeneeskunde (verpleeghuis); 4. semigestructureerde interviews met huisartsen (medische zorg in verzorgingshuis en thuiszorg); 5. semigestructureerde interviews met verpleging/verzorging in de VVT; 6. semigestructureerde interviews met medisch specialisten; 7. semigestructureerde interviews met verpleging in het ziekenhuis; 8. interview met ziekenhuisapotheker(s). De tekst in de tabellen verwijst naar het IGZ-toetsingskader overdracht ZH - VVT (bijlage 2). 4.1 Procedure rond overdracht (norm A1, A3 en A4) A1: Er is een duidelijk omschreven ontslagprocedure voor kwetsbare ouderen. De inspectie heeft in het Sint Jans Gasthuis geen vastgestelde documenten aangetroffen die aan deze norm voldoen. Toelichting: Het Sint Jans Gasthuis heeft een concept document zonder datum waarin de informatie-uitwisseling tussen specialist en huisarts onder andere voor telefonische intercollegiale consulten van SJG Weert omschreven staat. Doel van de richtlijn is voor specialisten vast te leggen op welke momenten zij informatie uitwisselen met huisartsen en om welke gegevens het gaat. In het Documeten Kwaliteitssysteem (DKS) zijn verschillende ontslagprocedures voor afdelingen opgenomen waarin afspraken ten aanzien van de wijze van ontslag van de patiënt zijn vastgelegd. Het gaat over aandachtspunten voor de medische status, het verpleegkundig dossier en aanvraagformulieren zoals lab en controleafspraken. Bovengenoemde documenten zijn niet specifiek gericht op de zorg voor kwetsbare ouderen. Pagina 13 van 32

14 NB: De inspectie heeft alleen documenten in haar oordeel meegewogen die zijn vastgesteld, een datum bevatten en ondertekend zijn door de betrokken instelling(en). A3: Op de dag van ontslag is een kort schriftelijk bericht aan de opvolgende zorgverlener gestuurd met daarin duidelijk de naam en het intercollegiale telefoonnummer van de medisch specialist die in het ziekenhuis het aanspreekpunt is. Voor geen van de 27 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis bij ontslag een mutatiebericht opgesteld 12. Kwalitatieve gegevens Het ziekenhuis meldt dat zij automatisch gegenereerde ontslagberichten tweemaal per week per post versturen. Een huisarts meldt: Automatisch gegenereerde ontslagberichten komen vanuit het St. Jans gasthuis op papier per post. Daar zit dus enige vertraging in. Deze mutatieberichten worden niet altijd bewaard, zeker niet als patiënten continue in en uit het ziekenhuis gaan. Nu het ziekenhuis over is op het EPD, komen de ontslagbrieven vaak de dag van ontslag. Om die reden hoeft de huisarts de mutatieberichten niet per se meer te hebben, want dan is hij al op de hoogte. A4: Het ziekenhuis heeft met de opvolgende zorgverlener afgesproken dat het ziekenhuis deze informeert over: gestelde diagnose vastgesteld behandelplan/zorgplan, actueel medicatieoverzicht, vastgestelde respons van behandelingen/begeleiding, ontslag (datum/tijd), bij welke problemen contact op te nemen met het ziekenhuis. De inspectie heeft in de regio van het Sint Jans Gasthuis en in het ziekenhuis geen vastgesteld document aangetroffen die aan deze norm voldoet. Toelichting: De inspectie heeft een regionaal overdrachtsformulier 1 e /2 e lijn voor kwetsbare ouderen (conceptversie 3.0 maart 2014) aangetroffen (zie bijlage 1). Het overdrachtsformulier is door de partijen in de werkgroep transmurale samenwerking ouderenzorg opgesteld en afgestemd op de vraag van VVT en huisartsen. In de regio van het SJG gaan huisartsen en verpleeghuizen dit overdrachtsformulier gebruiken. Het formulier bevat een medische overdracht waarin kort wordt weergegeven: diagnose; behandeling; lichamelijk onderzoek; beleidsafspraken; medicatie bij overplaatsing; laboratorium; datum; naam en telefoonnummer van de arts. Daarnaast bevat het een verpleegkundige overdracht waarin informatie is opgenomen ten aanzien van verloop van lichamelijke symptomen; risico s; individueel zorgplan; relevante informatie ten aanzien van psychosociale situatie; CIZ 13 indicatie en andere betrokken hulpverleners en voorzieningen. 12 Op basis van wat is aangetroffen in ZH en VVT 13 CIZ: Centrum indicatiestelling zorg Pagina 14 van 32

15 Totaal n=27 Interne n=9 Neurologie n=9 Chirurgie n=9 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Sint Jans Gashuis te Weert in 2014 NB: De inspectie heeft alleen documenten in haar oordeel meegewogen die zijn vastgesteld, een datum bevatten en ondertekend zijn door de betrokken instelling(en). 4.2 Medische overdracht inclusief medicatieoverdracht (norm B1, B6, B7 en B12) Medische overdrachten vaak niet tijdig (norm B1) Tabel 1: Aanwezigheid en tijdigheid medische overdrachten aangetroffen bij de opvolgende zorgverlener (norm B1) Medische overdracht aan huisarts of SO in de VVT B1 Er is een schriftelijke overdracht van gegevens over de klinische behandelingen voor de opvolgende zorgverleners Voldoet aan 1 en Er is een overdracht De overdracht is tijdig Bij de 27 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 23 overdrachten 14 opgesteld. Daarvan zijn er 23 aangetroffen bij de opvolgende zorgverlener. Dertien daarvan waren tijdig volgens de datum op het document. Kwalitatieve gegevens De huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde geven bij de semigestructureerde interviews op de vraag ontvangt u een medische overdracht antwoorden die liggen in de range van soms tot altijd 15, waarbij slechts één keer soms gescoord wordt. De antwoorden over de tijdigheid van die overdracht zijn zeer divers van nooit tot altijd. Dit geldt voor alle drie de medisch specialismen. Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. Huisartsen: Soms verschijnt een brief wel laat en dan moet de huisarts daar achteraan bellen. Dat vindt de huisarts vervelend. Anderzijds, als er niet veel te melden valt, zit daar ook geen haast achter. De tijdigheid van de brief is echter niet specialismeafhankelijk. Het zijn vaak incidentele gevallen. Brieven komen niet altijd binnen een dag, maar de huisarts vindt het moeilijk om een schatting te geven van hoe lang het gemiddeld duurt. De meeste brieven komen wel binnen een week binnen, dit duurt zeker geen maand. Tegenwoordig gaat dit wel iets beter Het verschilt per specialist hoe snel de huisarts de 14 Aantal door verificatie in ZH vastgesteld 15 Altijd=10 van de 10; meestal =7-9 van de 10; soms = 4-6 van de 10; zelden= 1-3 van de 10: nooit= 0 van de 10 Pagina 15 van 32

16 ontslagbrief ontvangt. De dag na het ontslag ontvangt de huisarts meestal wel een handgeschreven bericht vanuit het ziekenhuis. Tegenwoordig zijn bijna alle brieven binnen 24 uur bij de huisarts. Deze worden automatisch door het EPD opgemaakt bij ontslag van de cliënt. De handgeschreven brieven zijn nu dus minder relevant geworden. Sinds het EPD in de lucht is, is de communicatie met het ziekenhuis veel beter. Voorheen waren brieven wel eens veel te laat, dan kreeg je nog wel eens een voorlopige ontslagbrief. Ontslagbrieven worden nogal eens vergeten. Het komt ook voor dat brieven weken te laat zijn. Binnen 24 uur heeft de huisarts zelden een ontslagbrief, maar binnen een maand zijn ze wel bijna allemaal binnen. De meeste brieven worden binnen 2-3 weken geschreven. Specialisten ouderengeneeskunde geven aan dat de medische overdracht nogal eens alleen naar de huisarts gestuurd wordt, terwijl de patiënt naar het verpleeghuis ontslagen is. De specialist ouderengeneeskunde wil als opvolgende behandelaar altijd direct een (voorlopige) medische overdacht van de medisch specialist in het ziekenhuis ontvangen. Specialisten ouderengeneeskunde: Het komt wel eens voor dat de medische overdracht naar de huisarts gestuurd wordt. Als de SO dat vermoeden heeft, dan kijkt hij in EZIS 16 bij documenten en dan kan de medische brief alsnog ingezien worden. Patiënten nemen normaliter 3 of 4 enveloppen uit het ziekenhuis mee waar alles in zit. Het merendeel van cliënten, 70 tot 80 procent, krijgt een brief op papier mee. Bij deze casus is geen medische overdracht met de patiënt meegekomen. De overdracht is dan mogelijk naar de huisarts gestuurd of er ligt nog een grote dicteerstapel op de afdeling. Als er al telefonisch contact is geweest of de cliënt is besproken in een MDO, dan begrijpt de SO enigzins dat er geen overdracht is. Maar het liefst wil je alles zwart op wit hebben. 16 EZIS: Elektronisch patiëntendossier van leverancier Chipsoft Pagina 16 van 32

17 Totaal n=23 Interne n=9 Neurologie n=8 Chirurgie n=6 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Sint Jans Gashuis te Weert in Medische overdracht meestal incompleet (norm B6) Tabel 2: Compleetheid medische overdrachten aangetroffen bij de opvolgende zorgverlener (norm B6) Medische overdracht aan huisarts of SO in de VVT B6 Het [retour] bericht van de specialist [aan de opvolgende zorgverlener] bevat de volgende informatie: Voldoet aan a, c, d, en e. a) Anamnese b) Lichamelijk onderzoek c) Bespreking d) Conclusie, diagnose e) Beleid De inspectie oordeelt dat in voldoende mate aan de norm B6 voldaan is als in de medische overdracht informatie staat over anamnese, bespreking, conclusie/- diagnose en beleid. Bij de 27 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 23 overdrachten 17 opgesteld. Daarvan zijn er 23 aangetroffen bij de opvolgende zorgverlener; zes voldeden aan de norm. Kwalitatieve gegevens Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. Huisartsen: Het wordt beter door ZorgDomein. Voorgeschiedenis, medicatie en beleid staan er nu altijd in. Het lijkt alsof de specialisten nu een aantal stappen moeten doorlopen. De huisarts vindt het prettig dat de medicatie in de ontslagbrief wordt vermeld. De opbouw is altijd hetzelfde, maar de brieven van de beschouwende specialismen zijn wel veel langer. Chirurgen schrijven kortere brieven, deze brieven geven echter wel voldoende informatie. Soms is er een uitgebreider probleem en dan zal de chirurg wel iets uitgebreider rapporteren, maar dan nog zijn het geen lappen tekst. Een specialist ouderengeneeskunde meldt: Brieven van de afdeling neurologie zijn keurig en hebben allemaal dezelfde opbouw, deze brieven komen ook altijd aan. Ik ken de neurologen dan ook vanuit de MDO's, dat kan helpen. De afdeling orthopedie is vaak kort van stof en summier. Chirurgen sturen vaak een handgeschreven overdrachtsformulier (voorlopige ontslagbrief), welke wel wat verbeterd kan worden. De SO kan dan uit het systeem EZIS van het ziekenhuis nog de definitieve brieven halen, die blijken dan vaak aan de huisarts gericht te zijn. 17 Aantal door verificatie in ZH vastgesteld Pagina 17 van 32

18 Totaal n=27 Interne n=9 Neurologie n=9 Chirurgie n=9 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Sint Jans Gashuis te Weert in Medicatieoverdracht vaak niet tijdig ontvangen en voor bijna de helft incompleet (norm B7) Tabel 3: Aanwezigheid, tijdigheid en compleetheid medicatieoverdracht aangetroffen in VVT (norm B7) Medicatieoverdracht aan huisarts of SO in de VVT B7 B7 a B7 b Bij overdracht [naar opvolgende zorgverlener] is er een actueel medicatieoverzicht conform de richtlijn overdracht van medicatiegegevens zo snel als nodig is voor verantwoorde zorg, maar zeker binnen 24 uur beschikbaar. Voldoet aan 1 en 2. Voldoet ook aan a, c en d. 1. Er is een medicatieoverzicht Het medicatieoverzicht is binnen 24 uur beschikbaar n=21 n=6 n=8 n=7 Het medicatieoverzicht bevat de volgende elementen: Voldoet aan a, c en d. a) Huidig geneesmiddelengebruik, inclusief sterkte, toedieningsvorm en dosering b) De contra-indicaties c) Geneesmiddelenallergieën en andere ernstige bijwerkingen d) De medicatiehistorie van ten minste 3 maanden De inspectie heeft de medicatieoverdracht slechts op een beperkt aantal onderdelen van de Richtlijn overdracht van medicatiegegevens getoetst. De medicatiehistorie van drie maanden is één van die onderdelen. Ook al zijn een groot aantal medicatieoverzichten tijdig aanwezig, als aan één van de getoetste onderdelen niet is voldaan, scoort de hele norm negatief. Bij 27 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 25 medicatieoverdrachten 18 opgesteld, daarvan zijn er 21 aangetroffen bij huisarts of medisch specialist ouderengeneeskunde. Negentien van de 21 medicatieoverdrachten die aangetroffen zijn bij een overnemend arts, waren tijdig. Omdat bij bijna de helft van de medicatieoverdrachten de onderdelen geneesmiddelenallergieën en medicatiehistorie ontbreken, voldoen maar elf van de medicatieoverdrachten aan norm B7. De medicatieoverdrachten die wel medicatiehistorie bevatten heeft de inspectie beoordeeld door ze in te zien in het informatiesysteem van de huisarts. 18 Aantal door verificatie in ZH vastgesteld Pagina 18 van 32

19 Kwalitatieve gegevens De huisartsen en de specialisten ouderengeneeskunde geven bij de semigestructureerde interviews op de vraag ontvangt u een medicatieoverdracht? antwoorden die liggen in de range van zelden tot altijd. Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. Huisartsen: Medicatiewijzigingen krijgt de huisarts via de koppeling met de apotheek door en/of de specialist vermeldt dit in de brief. Als de medicatie in de ontslagbrief staat of er is geen medicatie gewijzigd, dan ontvangt de huisarts geen medicatielijst. Er is een koppeling met de thuisapotheek. Voorheen kwamen de medicatielijsten met de cliënt mee en de cliënt bracht deze lijst naar de huisarts en naar de apotheek. Het komt wel eens voor dat cliënten berichten vanuit het ziekenhuis niet afgeven, maar dat is zelden. Momenteel gebruikt de praktijk Mira. Mira is aangesloten bij de apotheken in Weert. De ziekenhuisapotheek is nog maar net geopend, dus de huisarts weet niet zeker of er al een koppeling is met de ziekenhuisapotheek. Maar hoe dan ook heeft de huisarts via de apotheek van de cliënt wel altijd een actueel medicatieoverzicht. Als de huisarts een medicatieoverdracht krijgt van de cliënt dan controleert de huisarts dit wel in het systeem, maar voert de medicatiewijzigingen niet zelf in. De apotheek is leidend hierin, de invoer van de apotheek wordt gevolgd. De medicatieoverdracht is een groot probleem, vooral buiten de regio. Dan is de terugrapportage van de apotheek niet adequaat, bijvoorbeeld als patiënten medicatie uit het ziekenhuis hebben meegekregen. Binnen de regio gaat het goed. Over medicatiewijzigingen krijgt de huisarts geen actief bericht, alleen als de huisarts de medicatielijst opent kan hij medicatiewijzigingen zien. Specialist ouderengeneeskunde: Als patiënten uit het Sint Jans Gasthuis komen, dan ontvangt de SO vaak wel drie medicatieoverdrachten. De SO kan in EZIS kijken (systeem van het ziekenhuis) en de medicatie opzoeken (kan dan precies zien welke specialist welke medicatie heeft voorgeschreven en gestopt heeft). Daarnaast krijgt de SO van de afdeling een kopie van de laatste medicatie en van de specialist zelf krijgt hij dan ook nog wel eens een losse overdracht. Daar gaat het wel eens fout, omdat de specialist op het laatste moment nog wel eens wat aanpast op papier. Dit is dan nog niet in EZIS verwerkt, dus dan kunnen lijsten wel eens verschillend zijn. De lijst van de apotheek draait de SO zelf uit Ontbrekende informatie niet door opvolgende artsen opgevraagd (norm B12) B12: De opvolgende zorgverlener heeft actief informatie opgevraagd [bij de voorgaande zorgverlener] die onontbeerlijk is voor zijn of haar handelen. Uit de resultatentabel van norm B1 blijkt dat 23 medische overdrachten bij de opvolgende zorgverlener aanwezig waren en dat vier medische overdrachten niet zijn aangetroffen. Voor deze missende medische overdrachten is nagegaan of de arts actief informatie heeft opgevraagd. Pagina 19 van 32

20 Totaal n=27 Interne n=9 Neurologie n=9 Chirurgie n=9 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Sint Jans Gashuis te Weert in 2014 Bij geen van de vier missende medische overdrachten heeft de inspectie kunnen vaststellen dat de huisarts (thuiszorg) of de specialist ouderengeneeskunde (verpleeghuis) actief informatie heeft opgevraagd. NB: de inspectie heeft hier alleen geoordeeld op basis van het totaal ontbreken van een medische overdracht en niet op basis van het niet-tijdig of incompleet zijn van de medische overdracht. Kwalitatieve gegevens Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. Een huisarts meldt: De huisarts hoeft zelden te bellen, voor maar een paar procent van zijn patiënten. De huisarts kan ook geen specifieke thema's benoemen die structureel terugkomen als reden om contact te leggen met het ziekenhuis. Soms verschijnt een brief wel laat en dan moet de huisarts daar achteraan bellen. Dat vindt de huisarts vervelend. Anderzijds, als er niet veel te melden valt, zit daar ook geen haast achter. De tijdigheid van de brief is echter niet specialismeafhankelijk. Het zijn vaak incidentele gevallen. 4.3 Verpleegkundige overdracht (norm C1 en C5) Verpleegkundige overdracht niet altijd ontvangen en meestal niet tijdig (norm C1) Tabel 4: Aanwezigheid en tijdigheid verpleegkundige overdracht aangetroffen bij de opvolgende zorgverlener (norm C1) Verpleegkundige overdracht aan de VVT C1 Er is een schriftelijke overdracht van de verpleegkundige of verzorgende bij overplaatsing naar een andere zorgsetting, thuiszorg of andere disciplines bij ontslag naar huis. Voldoet aan 1 en Er is een overdracht De overdracht is op de dag van ontslag beschikbaar Voor de 27 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 25 verpleegkundige overdrachten 19 opgesteld, daarvan zijn er negentien aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners. Van deze verpleegkundige overdrachten zijn, geoordeeld naar de datum op de overdracht, zeven tijdig ontvangen. 19 Aantal door verificatie in ZH vastgesteld Pagina 20 van 32

21 Totaal n=19 Interne n=7 Neurologie n=5 Chirurgie n=7 Rapportage over toezicht op de continuïteit van zorg in de regio van het Sint Jans Gashuis te Weert in 2014 Kwalitatieve gegevens De medewerkers verpleging/verzorging in het verpleeghuis en van de thuiszorg geven bij de semigestructureerde interviews op de vraag ontvangt u een verpleegkundige overdracht? antwoorden die liggen in de range van meestal tot altijd. Eén keer wordt zelden geantwoord. Onderstaand enkele citaten die de uiteenlopende ervaringen van de opvolgende zorgverleners illustreren. Verpleging/verzorging in verpleeghuis: De revalidatieafdeling krijgt altijd een verpleegkundige overdracht en op de longstay afdeling ontvangen ze in, denk ik, 2 van de 10 gevallen een verpleegkundige overdracht. Patiënten bij de long-stay afdeling zijn vaak al bekend in het verpleeghuis en bij de revalidatieafdeling gaat het bijna altijd om nieuwe patiënten. Bij de long-stay afdeling wordt het niet als een gemis ervaren dat de verpleegkundige overdracht er niet altijd is, omdat het verpleeghuis intensief contact houdt met het ziekenhuis tijdens de opname. Verpleging/verzorging bij thuiszorg: De verpleegkundige overdrachten komen op papier mee met de client, dus zijn altijd tijdig aanwezig. Voorheen kwam de overdracht altijd op papier met de cliënt mee. Tegenwoordig komt de overdracht in eerste instantie per binnen. Deze ontvangen we ongeveer een dag(deel) voor ontslag, zodat de zorg geregeld kan worden en men weet wat er gedaan moet worden Verpleegkundige overdracht mogelijk niet compleet (norm C5) Tabel 5: Compleetheid verpleegkundige overdrachten aangetroffen bij de opvolgende zorgverlener (norm C5) Verpleegkundige overdracht aan de VVT C5 De verpleegkundige of verzorgende schriftelijke overdracht bevat de volgende elementen: Voldoet aan: a, c, e, j. a) De verleende zorg b) Aan wie de zorg wordt overgedragen c) Door wie de zorg wordt overgedragen d) Per wanneer de zorg wordt overgedragen e) De actuele ondersteuningsvragen, zorgproblemen en verpleegkundige diagnoses f) De beoogde resultaten / doelen g) De redenen van overplaatsing of ontslag naar huis h) De redenen voor de voortzetting van de zorg i) Met de cliënt gemaakte afspraken j) Bij wie de cliënt na ontslag terecht kan met vragen Pagina 21 van 32

22 Deze door de inspectie gebruikte norm bleek bij het toezicht moeilijk hanteerbaar, omdat de in de norm gebruikte termen door de beroepsorganisatie niet nader gedefinieerd zijn. De inspectie heeft er desalniettemin voor gekozen wel over deze norm te rapporteren, om aan het Sint Jans Gasthuis een signaal af te geven dat verbetering op dit punt wenselijk is. De inspectie oordeelt dat in voldoende mate aan de norm voldaan is als informatie aanwezig is over de verleende zorg (a), door wie de zorg wordt overgedragen (c), actuele ondersteuningsvragen/-zorgproblemen/bespreking (e) en bij wie de patiënt terecht kan met vragen na ontslag (j). Voor de 27 ontslagen patiënten heeft het ziekenhuis 25 verpleegkundige overdrachten opgesteld, daarvan zijn er negentien aangetroffen bij de opvolgende zorgverleners. Geen van de negentien verpleegkundige overdrachten voldeed aan de norm met name doordat de onderdelen door wie de zorg wordt overgedragen en bij wie de cliënt na ontslag terecht kan met vragen niet of niet helder omschreven waren. Kwalitatieve gegevens De medewerkers verpleging/verzorging in het verpleeghuis en van de thuiszorg geven bij de semigestructureerde interviews onder andere de volgende uiteenlopende antwoorden over de compleetheid van de verpleegkundige overdrachten. Verpleging/verzorging verpleeghuis: Onlangs was de werkelijke situatie van een patiënt anders dan zoals beschreven in de overdracht. Het bleek namelijk zo te zijn dat de patiënt hulp nodig had met transfers en in de overdracht staat er dat dit niet nodig is. Verder werd een stukje over cognitie van de patiënt gemist in de overdracht. Deze patiënt was heel angstig en onzeker en dat stond er niet in. Ook 'Heeft u hulp nodig met het aankleden?' met als antwoord 'ja' en verder staat er geen toelichting bij. Bij de revalidatieafdeling is er contact tussen de transferverpleegkundige en het opnamebureau. Dit wordt vastgelegd in het GRZ-formulier. Hier haalt de verpleegkundige meer informatie uit dan uit de verpleegkundige overdracht, omdat dit echt gericht is op de revalidatie. Er zijn overdrachten die wel heel goed zijn, dit is afhankelijk van de verpleegkundige die de overdracht schrijft. Maar over het algemeen mag het beter. Met name belasting van de patiënt en leefregels worden gemist in de overdracht, zelfs in combinatie met het GRZ-formulier is dit niet altijd duidelijk. Verpleging/verzorging thuiszorg: Er staan veel ja/nee-vragen in. Soms mag daar wel wat meer toelichting bij, bijvoorbeeld of er hulp van anderen thuis is. Dit is belangrijk voor de thuiszorg om te weten, omdat ze veel met het netwerk van de cliënt samenwerken. Een ander voorbeeld is dat er in de overdracht staat dat de patiënt beperkingen heeft en hulp nodig heeft bij wassen. Wat betekent dit dan precies? Deze uitgebreidheid is niet altijd nodig, het is afhankelijk van de individuele patiënt. Met name als een patiënt veel zorg nodig heeft, is het belangrijk om uitgebreid te zijn. Maar het is wel voldoende informatie om de zorg voort te zetten. Pagina 22 van 32