Wat heeft het Provinciebestuur met de participatiesamenleving?

Transcriptie

1 Wat heeft het Provinciebestuur met de participatiesamenleving? PlattelandsParlement Gelderland februari 2016 Ben van Essen

2 Ben van Essen: even voorstellen Senior-strateeg provincie Limburg (tot dec 2014): Burgerparticipatie/Krimp Voorzitter Vereniging Kleine Kernen Limburg (104 dorpsraden, 150 gemeenschapshuizen, >100 zorgcollectieven) Bestuurslid LVKK Bestuurslid Nederland Zorgt Voor Elkaar (> 400 zorg-collectieven) Voorzitter Gezondheidscentrum America (Laefhoês van het dorp) Verkenner Sociale Agenda Provincie Limburg Kennismakelaar wijk en dorps-democratie Democratic Challenge (VNG)

3 1. Opkomst Participatiesamenleving 2. De rol van de provincie 3. Uitdagingen

4 3 redenen om het anders te gaan doen. Participatiesamenleving A. Toegenomen mondigheid en organiserend vermogen in de samenleving (oa ICT) nieuwe rolverdeling overheid - samenleving. B. Terugtredende verzorgingsstaat (budgettair en stuurbaarheid) nieuwe taakverdeling overheid - samenleving. C. Gebrek aan sociale samenhang, behoefte om vertrouwen te vergroten. meer saamhorigheid en gezamenlijkheid creëren.

5 Kaderstelling door gemeente Type 1: Dorp eigenaar Type 2: Dorp eigenaar Type 3: Gemeente eigenaar Type 4: Gemeente eigenaar PARTICIPATIE kaders gemeente 5

6 Overheid en burger 1. Burger als klant 2. Burger als inspreker 3. Burger als uitvoerder 4. Bewoner als initiatiefnemer Burger als kiezer Autoritaire rol Regelgestuurde rol Communicatieve rol Elke rol vraagt bijpassende omgangsvormen Eigenaarschap

7 Participatieladders Burger als: Klant Inspreker Uitvoerder Burger als: Initiatiefnemer Maatschappelijke participatie

8 2. Provincie en Participatie

9 Beleidskader burgerparticipatie BELEIDSPARTICIPATIE. beleidsparticipatie is het deelnemen van inwoners en hun organisaties aan agendering, ontwikkeling, besluitvorming en waar mogelijk uitvoering en evaluatie van (in dit geval) provinciaal beleid. 2 doelen: het vergroten van draagvlak en het verhogen van de kwaliteit van beleid. Het gaat om de inhoudelijke betrokkenheid van belanghebbenden (ook wel interactieve beleidsvorming genoemd) naast de juridische inspraak-trajecten. Met juridische trajecten duiden we op de inspraakmogelijkheden zoals die wettelijk (bijv. in de Algemene Wet Bestuursrecht) of in eigen regelingen (zoals de inspraakverordening, verordening op het referendum, de verordening op het burgerinitiatief) zijn vastgelegd. ACTIEF BURGERSCHAP doelt op een samenleving waarin burgers verantwoordelijkheid nemen voor de inrichting van hun eigen leven en leefomgeving. Met actief burgerschap streven we een grotere inzet van burgers bij leefbaarheid na, een compactere overheid, behoud van kleinschalige betrokkenheid in processen van schaalvergroting en goede omgangsvormen. Inzet daarbij is om iedereen mee te laten doen in het maatschappelijk verkeer.

10 Beleidsparticipatie vertrekt vanuit 2 kernvragen 1. Leent het beleidsvraagstuk zich voor beleidsparticipatie? (Biedt beleid voldoende ruimte voor uiteenlopende opties) 2. Zijn noodzakelijke randvoorwaarden vervuld? (tijd, budget) Actief burgerschap dat wat nodig is, groeit in de samenleving zelf. Participatieplan opstellen Stimuleringsfonds Burgerparticipatie Wijkenaanpak/leefbaarheid Samenwerking fondsen Kennisontwikkeling en deling Maatschappelijke Organisaties

11 3. Uitdagingen

12 Code Oranje: Herontwerp de democratie Onze huidige democratie stagneert door gebrek aan legitimatie, oplossingsgerichtheid en vertrouwen. Dit zorgt voor onvrede en zelfs voor maatschappelijke polarisatie. We zien in organisaties, buurten en steden steeds meer voorbeelden van maatschappelijke democratie en burgerzeggenschap. Burgers hebben de behoefte én de vaardigheden om hun omgeving te beïnvloeden en (mee) te sturen. Daar waar dit gebeurt ontstaat vertrouwen en nieuwe inspiratie. Particratie, een kleine groep van zo n Nederlanders die onderling zo n 80% van de topfuncties in de politiek, het bestuur, de adviesorganen, de wetenschap en het bedrijfsleven verdelen.

13 Veel experimenten om de burger bij beleidsvorming/uitvoering te betrekken Burgertop/loting Burgerbegroting Schaduw-gemeenteraad Right to challenge E-Democratie Maatschappelijk aanbesteden Inzet sociale media De liefde voor de burger is groot, maar.. is het ware liefde?

14 School Heide Zorghuus Ysselsteyn Buurtcoöperatie Vrieheide Wensbus Schinnen Energiecoöperatie Maastrichtse uitdaging Broodfonds Dorpscoöperatie Beringe Laefhoês America Komrenovatie Meijel

15 Er groeit een (andere) democratie van onderop In al die bewonersinitiatieven nemen mensen democratische besluiten. Maar Democratie van onderop kent haar eigen waarden. (o.a. door ontbreken politieke dimensie) (Subvraag: Hoe gaan dorps- en wijkraden om met deze veranderingen?)

16 Overheid: ben helder over de rol die je hebt en stel transparante kaders. Experimenteer want er is een grondige vernieuwing van de democratie nodig. Provincie: breng sociale en bestuurlijke vernieuwers bij elkaar (Verkenners) Bewoners: oefen met eigen vormen van democratie Voor-én tegenspraak organiseren: initiatiefnemers staan open voor tegenspraak en weten deze ook te organiseren; Openheid: initiatieven sluiten geen deelnemers uit. De discussie over idee en uitvoering wordt in openheid gevoerd; Verbinden: het vermogen om belangen te kunnen verenigen en te bundelen, op een goede manier kunnen omgaan met minderheden/meerderheden. Dank u