Meisjes met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblematiek

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Meisjes met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblematiek"

Elisabeth de Meyer
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Meisjes met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblematiek Marianne Bakkeren Orthopedagoog-generalist NVO GZ-psycholoog Tjallingahiem Dytmer Hettinga Sectormanager Specialistische Dienstverlening Tjallingahiem

2 1. Hij heeft gelijk, hij moet zich ook aan zijn dienstregeling houden. 2. Wat een klootzak, hij had mij er best nog even in kunnen laten, maar hier geniet die gefrustreerde buschauffeur natuurlijk van!

3 Een verstandelijke beperking? Verstandelijke beperking IQ Licht 50/55-70 Matig 35/40-50/55 Ernstig 20/25-35/40 Diep < 20/25 Plus: Beneden gemiddeld Laagbegaafd/moeilijk lerend 70-79

4 LVB-doelgroep LVB-specifieke kenmerken: bijkomende kenmerken en problematiek komen tot uiting in: Intelligentie IQ Beperkt sociaal aanpassingsvermogen Informatieverwerkingleerproblemen Psychiatrische stoornissen Medisch-organische problemen (ernstige) gedragsproblemen Problemen in gezin en sociale context (multi-problem) leiden tot: Chroniciteit / Langdurige behoefte aan ondersteuning

5 De specifieke kenmerken maken dat deze jongeren: Minder gericht zijn op exploreren Een weinig realistisch zelfbeeld hebben Vooral situatie specifiek leren en concreet denken en over weinig abstractievermogen beschikken Een beperkt verbaal vermogen hebben Vooral impulsief denken en handelen en weinig in staat zijn tot het gebruik van strategieën

6 De specifieke kenmerken maken dat deze jongeren: Over minder probleemoplossingsvaardigheden beschikken Minder goed in staat zijn om zelf structuur aan te brengen Een beperkt begrip van humor hebben Een met name egocentrische belevingswereld hebben waardoor afstemmingsproblemen met de omgeving ontstaan

7 Een LVB vergroot de kans op: Ontwikkelingsproblemen (motorisch, taal/spraak, zindelijkheid, sociaal emotioneel, etc) Gezondheidsproblemen Gedragsproblemen (externaliserend, internaliserend) Psychiatrische problemen (persoonlijkheidsstoornis, klinische stoornis) Financiële problemen Relatie problemen

8 Uit het rapport bouwstenen voor preventieve leefstijlbegeleiding bij LVG ers (IGZ, nov 2010) Overzicht prevalentie cijfers Algemene populatie LVG-ers Roken 27% 30 52,4% Overgewicht (BMI>25) Lichamelijke inactiviteit 47,2% 60 75% 44% 70 80%

9 De licht verstandelijke beperking vormt een extra risico op de ontwikkeling van multiproblematiek waardoor tijdige (h)erkenning extra belangrijk is om gerichte hulpverlening mogelijk te maken.

10 Herkennen Jongeren blijven te lang lopen met een niet herkende licht verstandelijke beperking waardoor langdurige overvraging op de loer ligt. Vroegtijdige herkenning is noodzakelijk om juist te verwijzen. Herkennen van een lvb is van belang voor het stellen van de juiste diagnose

11 Wanneer moet je nu denken aan een LVB Ouders LVB Speciaal onderwijs of geen onderwijs (Vermoeden) ontwikkelingsstoornis Verlate (taal-spraak) ontwikkeling BSA-k: instrument Beoordeling Sociaal Aanpassingsvermogen

12 Erkennen Een organisatie die zorg wil verlenen aan jongeren met een licht verstandelijke beperking moet het specifieke van de doelgroep vertalen naar haar totale organisatie!

13 Verschil zien en verschil maken

14 Een licht verstandelijke beperking heeft implicaties voor: Je attitude als behandelaar/docent De methodische aanpak De organisatie van de zorg De communicatie

15 De route naar geïndiceerde zorg Zomaar wat instanties: Huisarts GGD Onderwijs/SBD s Bureau Jeugdzorg GGZ MEE CIZ

16 Ervaringen met seksespecifieke problematiek bij licht verstandelijk beperkte meisjes binnen Tjallingahiem

17 (Sekse)specifieke kenmerken in het gedrag van meisjes binnen Tjallingahiem Gemiddeld meer internaliserende problematiek. Meer emotieregulatieproblematiek, waarbij er sprake is van een borderline-achtig beeld met soms ook zelfbeschadigend gedrag Meisjes zijn sneller seksueel actief (ook impulsief en grenzeloos in experimenteren) Meisjes zijn extravert m.b.t. seksualiteit, praten met elkaar en met pedagogisch medewerkers meer over seksualiteit dan jongens. Meisjes in de pubertijd laten vaak wervend gedrag zien en overzien de gevolgen van dit gedrag niet.

18 (Sekse)specifieke kenmerken in het gedrag van meisjes binnen Tjallingahiem Het niet goed aanvoelen van de bedoelingen van de ander, wat meisjes erg kwetsbaar maakt o.a. ten aanzien van loverboys. Meisjes zijn erg bezig met hun positie tav andere meiden, en proberen dit d.m.v. verkering met jongens etc. uit te spelen. Meisjes zijn over het algemeen erg onzeker, hebben een laag zelfbeeld en weinig ego, dit compenseren ze door uiterlijkheden. Meisjes zijn overgeseksualiseerd of juist erg jongensachtig

19 (Sekse)specifieke kenmerken in het gedrag van meisjes binnen Tjallingahiem Vooral bij meisjes met forse hechtingsproblemen/ bordelinetrekken wordt binnen de beeldende therapie weinig/geen eigenheid in werkstukken gezien. Werkstukken moeten het liefst in 1 keer(therapiesessie) af en gemaakt voor een ander, om weg te geven. Dit zou te maken kunnen hebben met: aardig gevonden worden, niet verder de verdieping in kunnen/durven omdat angst overheerst. Er lijkt in ieder geval geen hechting tav het gemaakte werkstuk plaats te kunnen vinden.

20 Op welke manier wordt in de behandeling rekening gehouden met de sekse van de cliënt? Behandeling en attitude worden afgestemd op de hypothese over het gedrag. In die hypothese wordt het totale spectrum rondom de cliënt meegenomen en dus ook het geslacht. Keuze voor een manlijke of vrouwelijke therapeut/coach/pedagogisch medewerker wordt bewust gemaakt. Seksuele voorlichting wordt vaak met pedagogisch medewerker van dezelfde sekse gedaan.

21 Op welke manier wordt in de behandeling rekening gehouden met de sekse van de cliënt? Als mannelijke behandelaar naar een vrouwelijke cliënt en andersom ben je nog alerter op de afstand die je letterlijk neemt en maak je bewust keuzes in je arrangement m.b.t. eventuele aanraking; Aandacht binnen de (beeldende)therapie is er vooral voor succeservaringen(egosterkte), aandacht voor identiteit (keuzes maken, wie ben ik, wat vind ik, grenzen), mentaliseren (voor herkennen en benoemen van gevoelens/emoties), en psycho-educatie t.a.v. seksualiteit en bijvoorbeeld loverboys.

22 Op welke manier wordt in de behandeling rekening gehouden met de sekse van de cliënt? Er wordt rekening gehouden met de samenstelling van de groep. In een gemengde behandelgroep is de dynamiek over het algemeen rustiger. Op residentiële groepen wordt gekeken naar de kamerindeling om op die manier jongens en meisjes te scheiden.

23 Casus Sandra Moeder was 19 jaar toen ze Sandra. kreeg. Contact met biologische vader meteen verbroken. Moeder geeft aan dat er geen bijzonderheden waren in de ontwikkeling van Sandra tijdens de eerste levensjaren. Op 10 jarige leeftijd begon Sandra. opstandig en boos gedrag te vertonen. Ze liet zich moeilijk sturen en ging steeds meer haar eigen gang. Sinds die tijd is dit gedrag verergerd.

24 Casus Sandra Bij verhuizing gaat Sandra naar een nieuwe school. Op deze school vermoedens van leerachterstand, onderzoek en plaatsing binnen speciaal onderwijs. Als Sandra. 15 jaar is volgt aanmelding bij Tjallingahiem; afzetten tegen autoriteit, niet luisteren naar haar moeder en stiefvader, zeer grensoverschrijdend gedrag; liegen, stelen van moeder, gaat in vrije tijd haar eigen gang, ouders hebben geen vat meer op haar, manipulatief bij leeftijdsgenoten. Sandra heeft een beperkt zicht heeft op haar eigen mogelijkheden en beperkingen, heeft moeite met het overzien van oorzaak en gevolg, is beinvloedbaar.

25 Casus Sandra Sandra heeft contacten met loverboys en jongens die zich bezig houden met criminele activiteiten (o.a. drugs dealen). Ze gebruikt drugs wanneer er in haar omgeving drugs gebruikt worden Risicovol gedrag rond seksuele omgang met jongens TIQ81, VIQ83, PIQ 82 Gezin heeft grote schulden Chaotische gezinsstructuur en grenzeloosheid binnen het gezin en onvoldoende opvoedingsvaardigheden. Moeder blijkt ook LVB te zijn. Moeder en stiefvader zitten niet op 1 lijn; problemen in de partnerrelatie.

26 Behandeling Sandra Intensieve orthopedagogische gezinsbehandeling, systeemtherapie, naschoolse dagbehandeling en training Puber en seks. Behandeling gericht op verbeteren partnerrelatie, scheppen van basis bij ouders voor vergroten opvoedingsvaardigheden en vergroten draagkracht systeem, verbeteren zelfbeeld S en vergroten zelfbewustzijn, psychoeducatie m.b.t. LVB, balans in taken en vaardigheden, oefenen met aangeven eigen grenzen en bespreken grenzen anderen

27 Behandeling Sandra Kortom Sandra. is een jonge meid met een LVB (onzichtbare handicap) en een zwak systeem. Meisjes als Sandra vormen een kwetsbare groep binnen onze samenleving als de protectieve factoren weinig krachtvol zijn.

28 Tijdige (h)erkenning van een licht verstandelijke beperking door hulpverleners, de overheid en de beleidsvoorbereiders is noodzakelijk om verdere toename van deze doelgroep binnen de hulpverlening te voorkomen.

Vergelijkbare documenten

De (L)VG sector, de kinderen en het aanbod in vogelvlucht

De (L)VG sector, de kinderen en het aanbod in vogelvlucht Marcel Nadorp, Pluryn Frits Büdgen, s Heeren Loo Kennisattelier LVB - Zwolle 24 juni 2013 1 WELKOM namens.. Met gebruik van (o.a.) presentatie