Voeding & Dementie. Inge Cantatore, zelfstandig gevestigd dietist

Transcriptie

1 Voeding & Dementie Inge Cantatore, zelfstandig gevestigd dietist

2 Inhoud programma Voeding bij dementerende ouderen Ondervoeding Wanneer ben je ondervoed? Prevalentie ondervoeding Screenen/Diagnostiek Wat kun je doen? Praktische tips Wanneer schakel je diëtist in? Samenwerkingsafspraken

3 Voeding bij ouderen Lichaam wordt ouder dus de organen ook Verminderde functie organen kans op chronische ziekten Alvleesklierfunctie neemt af> DM Type 2 neemt toe Kans op verminderde eetlust Verminderde kauwfunctie Verminderde smaak/geur Invloed van medicijnen Psychische gesteldheid

4 Voeding bij Ouderen Verminderde energiebehoefte (Normale) eiwitbehoefte Belang van voldoende vocht Suppletie Vitamine D Essentiele vetzuren: omega 3 Zorg voor gezond gebit

5 Voeding bij dementie Geen specifieke voedingsadviezen Wordt wel veel onderzoek gedaan Afweergedrag komt veel voor Veel redenen waarom er niet wordt gegeten Voeding wordt niet herkend Schaamte/eigen regie willen behouden Geen honger/dorstprikkel Kans op ondervoeding

6 5 stappen plan Richtlijn afweergedrag 1.Probleem vaststellen 2. Gegevens verzamelen 3. Nader onderzoek 4. Plan van Aanpak 5. Evaluatie

7

8 Stap 1. Probleem vaststellen Wanneer is er een probleem? > 24 uur niet drinken; > 48 uur niet eten; > 3 dagen per week.

9 Stap 2. Gegevens verzamelen Start bijhouden vocht en voedingslijst Overleg met collega s, familie,mantelzorgers Vastleggen in zorgdossier

10 Stap 3. Nader onderzoek Ga in overleg met andere disciplines: Arts Diëtist Logopediste Tandarts Ergotherapeut Vastleggen in dossier Observeer gedrag van de cliënt Noteer vocht en voeding

11 Stap 4. Interventie Dring niet aan, probeer na 5 min opnieuw Zorg voor vaste verzorger Zorg voor prettige sfeer/ambiance Betrek cliënt bij bereiding indien mogelijk Communiceer positief Betrek familie/mantelzorgers bij proces

12 Stap 5 Evaluatie Client eet wel? geen interventie meer Client eet niet? terug naar Nader onderzoek & Interventie

13 Prevalentie Ondervoeding? Vraag: Hoeveel % van uw patiëntengroep is ondervoed??

14 Prevalentie Ondervoeding

15 Wanneer ben je ondervoed? Meest gebruikte criteria voor ondervoeding: Lage BMI < 18,5 (< 65 jaar) < 20 ( 65 jaar) < 21 bij COPD Onbedoeld gewichtsverlies >10% onbedoeld gewichtsverlies in de laatste 6 maanden > 5% in de laatste maand

16 Screenen op ondervoeding? Belang lichaamssamenstelling Bepalen spiermassa!! Bio Impedantie meting Hand knijp kracht

17 Screenen op ondervoeding SNAQ Snel en eenvoudig, Wetenschappelijk basis 1. Ondervoeding 2. Signalering/Diagnostiek 3. Behandeling

18 Soorten ondervoeding Welke soorten ondervoeding kennen jullie?

19 Soort ondervoeding, bepaalt het gevolg sarcopenie: veroudering inactiviteit, spiermassa verlies, inflammatie cachexie: spiermassa verlies, inflammatie, gewichtsverlies, verminderde eetlust wasting: lage BMI, gewichtsverlies

20 Behandel op tijd! Afname gewicht en spiermassa Verminderde wondgenezing/ toename kans decubitus Meer kans op infecties (verminderde darmwerking en verlaagde weerstand) Hogere mortaliteit Ondervoeding Langere opnameduur Meer kans op complicaties Afname kwaliteit van leven Hogere behandelingskosten

21 Rol verpleegkundige 1. Ondervoeding 2. Signalering/Diagnostiek 3. Behandeling Screenen met de SNAQ 65+ Inschatting voedingsinname patiënt Wat is genoeg?? Eerste voorstel aanpassing in de voeding Tijdig doorsturen naar de diëtist

22 Wat kun je doen? Kies altijd voor volle producten Adviseer geen light! Besmeer brood royaal Gebruik dubbel broodbeleg (kaas/worst) Gebruik extra boter, olie of room door pap of soep of puree Liever glas (karne)melk ipv een glas limonade Zorg voor voldoende variatie warm/koud, zoet/hartig

23 Wat kun je doen? Kies energie + eiwitrijke tussendoortjes: Chocolademelk met slagroom (Zelfgemaakt) milkshake: ijs, slagroom, fruit Handje nootjes Cracker met zalm Stukjes kaas/worst Gekookt eitje Huzarenslaatje Linzensoep

24 Wat kun je doen? Maaltijdservice (let op aanwezigheid vriezer en magnetron!) Apetito Vers aan tafel Buurthuis Samen eten Aanbod van andere activiteiten Buren

25 Wat kun je doen? Schakel op tijd de diëtist in In de 1 ste lijn: Minimaal 3 uur vergoeding via de basisverzekering! Afhankelijk van aanvullende verzekering extra tijd Eigen risico Huisbezoek is mogelijk, liefst samen met u en de mantelzorger.

26 Wat kun je doen? VIND EEN DIETIST OP:

27 Wat doet de diëtist Voedingsanamnese Intake: berekening voedingsstoffen Rekening houden met beleving/emoties 1. Ondervoeding 2. Signalering/Diagnostiek 3. Behandeling Antropometrische gegevens SNAQ/Bio-Impedantie Meting/Hand knijpkracht Biochemische gegevens (o.a. CRP!) Berekenen van de voedingsintake + de behoefte

28 Berekening voedingsbehoefte 100%: intake continueren %: eiwit- en energierijke voeding in de vorm van verrijkte hoofdmaaltijden, tussentijdse verstrekkingen en eventueel drinkvoeding. 50% 75%: drink- en/ of sondevoeding naast eiwit- en energierijke voeding. Intake lager dan 50%: volledige sondevoeding aangewezen aangevuld met wat per os mogelijk is.

29 Wat doet de diëtist 1. Ondervoeding 2. Signalering/Diagnostiek 3. Behandeling Individueel plan Motiverende gesprekstechnieken Berekenen van de intake en behoefte Lijst met energie en eiwitrijke producten opstellen Frequente maaltijden goed spreiden over de dag Plannen van de maaltijden Aanvullende drinkvoeding/sondevoeding Proefpakket Machtiging regelen

30 Wat doet de 1 ste lijn diëtist? Hulp bij boodschappen? Inzet mantelzorger/maatje/vrijwilliger Online boodschappen bestellen? Advies: Producten van Carrezo Protino/Bouwsteentjes Hulp bij warme maaltijd? Inzet Maaltijdservice? Apetito//VersaanTafel Aanbod Buurthuis? Maaltijden van de slager?

31 Wat doet de diëtist? Inzet aanvullende drinkvoeding/sondevoeding Diverse soorten en smaken: Energie verrijkt/met vezel Energie/eiwit verrijkt/met vezel Geconcentreerde drinkvoeding/met vezel Ziekte specifiek Modules/Mixtures

32 Wat doet de diëtist Doel behandeling Voedingsintake naar 100 % behoefte brengen Voorkomen complicaties ondervoeding Beweging Multidisciplinaire aanpak!

33 Samenwerkingsafspraken Inventariseer de sociale kaart in de regio en de lokale initiatieven. Stem beleid, werkwijze en verantwoordelijkheden af Signalering Weegbeleid Manier van communicatie (mail/telefoon etc) + terugrapportage Wat te doen bij stagnerend herstel Wie heeft de regie, wie is aanspreekpunt voor de patiënt en mantelzorgers.

34 LESA, landelijke eerstelijns samenwerking afspraken Aandacht voor ondervoeding bij risicogroepen is van groot belang en samenwerkingsafspraken zijn nodig Ondervoeding komt in de thuiszorg en in de verzorgingshuizen bij meer dan 20% van de cliënten voor. SNAQ 65+ en Gewicht- en gewichtsverlies 65- zijn geschikte instrumenten Verpleegkundigen en verzorgenden hebben een belangrijke signalerende rol. Alle cliënten met ondervoeding moeten naar een diëtist

35 LESA Ondervoeding Signalering/Diagnostiek Behandeling en begeleiding noodzaak samenwerken

36 Samenwerkingsafspraken Organiseer Multidisciplinair overleg! Wijkverpleging Fysiotherapeut Ergotherapeut Logopedist? Organiseer dit structureel: 1 x per 6-8 weken?

37 Vragen?