Voedingsadviezen na een Whipple-operatie

Transcriptie

1 Voedingsadviezen na een Whipple-operatie Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 1127

2 Inleiding U heeft een Whipple-operatie gehad waarbij (een deel van) uw alvleesklier is verwijderd. Na de operatie moet uw spijsvertering weer goed op gang komen. Eten kan in deze periode moeilijk voor u zijn. U kunt bijvoorbeeld een verminderde eetlust hebben, misselijk zijn, moeten braken of darmklachten hebben. U loopt daardoor de kans dat u te weinig voedingsstoffen binnen krijgt of dat voedingsstoffen minder goed door uw lichaam worden opgenomen. Juist na een operatie is het extra belangrijk dat u goed eet om te kunnen herstellen en aan te sterken. In de folder leest u van welke klachten u mogelijk last kunt krijgen na een Whipple-operatie en wat u er aan kunt doen. Ook geven we u tips om uw voeding energierijker te maken en uw eetlust te verbeteren. Uw maag werkt te traag In de maag wordt voedsel opgeslagen, gemalen en vermengd met maagzuur. Vervolgens zorgt de maag ervoor dat de voeding in kleine porties naar de dunne darm gaat. Een veel voorkomende klacht is dat de maag te traag werkt. Een vertraagde maagontlediging is het gevolg van een storing in de bewegingen van de maag. De maagspier trekt te weinig of te onregelmatig samen. Voedsel blijft daardoor langer in de maag dan normaal. Hierdoor kunt u constant een vol gevoel hebben, misselijk zijn en vaak moeten overgeven. Adviezen bij een vertraagde maagontlediging Neem de tijd om rustig te eten. Eet langzaam en kauw goed. Eet kleine porties, goed verdeeld over de dag (ongeveer zes tot acht keer per dag) Verspreid ook de inname van dranken over de dag. Drink niet meer dan één glas of beker bij een hoofdmaaltijd. 1 van 6

3 Eet op vaste tijden. Na de operatie kan het hongergevoel (tijdelijk) afwezig zijn. Als u alleen eet bij een hongergevoel, kunt u veel gewicht verliezen. Sommige voedingsmiddelen kunt u na de operatie misschien minder goed verdragen. Dit is meestal tijdelijk. Probeer deze na een tijdje, misschien kunt u er dan wel tegen. Eet geen vette maaltijden. Uw maag werkt te snel Als uw maag te snel werkt wordt dat ook wel dumping genoemd. Bij dumping stroomt het eten vanuit de maag te snel door naar de darmen. Het eten wordt als het ware in de darmen gedumpt en kan verschillende klachten geven. Mensen met dumping krijgen vaak last van: transpireren, misselijkheid, opgeblazen gevoel en krampen. Vooral melkproducten, te snel eten, slecht kauwen en grote hoeveelheden eten kunnen deze klachten veroorzaken. Meestal krijgen mensen al tien tot twintig minuten na de maaltijd last van de klachten (vroege dumping). Heel soms pas na één tot twee uur na de maaltijd (late dumping). Om dumpingklachten te voorkomen raden we u het volgende aan: Gebruik kleine porties, goed verdeeld over de dag (ongeveer zes tot acht keer per dag). Drink niet meer dan één glas drinken tijdens de maaltijd. Eet rustig en kauw goed. Wees matig met suiker, met name suikerrijke dranken zoals frisdrank, limonade en vruchtensap. Drink niet meer dan twee tot drie glazen melk(producten) verdeeld over de dag. Gaan uw klachten niet weg, vervang dan zoete melkproducten door zure melkproducten (karnemelk of yoghurt) of door sojaproducten. Helpen de adviezen u toch niet (voldoende), dan kunt u proberen na uw maaltijd te gaan liggen. 2 van 6

4 Vet wordt minder goed verteerd Bij de operatie is een deel van uw alvleesklier verwijderd en soms ook een deel van de omliggende organen, zoals de galblaas. Deze organen maken enzymen die nodig zijn bij het verteren van vet. Omdat de organen nu weg zijn of kleiner zijn geworden, worden er te weinig enzymen aangemaakt om het vet uit uw eten goed te kunnen verteren. U kunt dan last krijgen van diarree. De diarree ziet er groen uit (galkleurig). Dat komt omdat de gal nog niet genoeg is gemengd met het verteerde eten. Deze klachten zijn tijdelijk en het is niet nodig dat u nu vetarm moet gaan eten. Heeft u last van de diarree, dan zijn er medicijnen (capsules met verteringsenzymen) die kunnen helpen. Vertel het daarom uw arts als u er last van heeft. Hij kan u dan zo nodig (meer) medicijnen geven. Blijft u ook met de medicijnen last houden van diarree? Vertel het de arts dan gerust opnieuw. Hij kan u eventueel aanvullende vitamines en mineralen voorschrijven. U valt onbedoeld af Het eten levert u dagelijks energie (calorieën) en voedingsstoffen zoals eiwit, vet, koolhydraten (zetmeel en suikers), voedingsvezels, vitamines en mineralen. Tijdens of na een periode van ziekte kunt u extra energie en eiwit nodig hebben. Uw lichaam verbruikt in zo'n periode vaak meer energie. Toch kunt u juist na een operatie minder trek in eten hebben. Hierdoor kunt u (verder) verzwakken of onbedoeld afvallen verliezen. Het is belangrijk dit te voorkomen en ook om uw algehele conditie te verbeteren. De volgende adviezen kunnen u daar bij helpen. 3 van 6

5 We realiseren ons dat het misschien erg moeilijk voor u zal zijn, maar probeer u toch dagelijks minstens het volgende te eten en te drinken: 1/2-3/4 liter melk of karnemelk, yoghurt of vla 100 g vlees of vis of kip (inclusief de vleeswaren), ei of vleesvervangers portie groente 2 plakjes kaas 2 vruchten of 2 glazen vruchtensap 3 tot 4 sneden brood portie aardappelen, macaroni of rijst Tips Hoe maakt u uw voeding energierijker? Kies voedingsmiddelen die veel energie leveren zoals volle melk, volle yoghurt, volle kwark, volle chocolademelk, volle vla, pudding, volvette kaas. Als brood eten moeilijk voor u is, kunt u ook eens een schaaltje pap of vla nemen. In plaats van brood, kunt u ook huzarensalade, yoghurt met muesli, beschuit of een ander graanproduct nemen. Probeer extra suiker te gebruiken in uw eten en drinken. Als u suiker te zoet vindt, kunt u suiker vervangen door b.v. Fantomalt (Nutricia). Dit smaakt minder zoet. Besmeer uw brood dik met boter of (dieet)margarine. Gebruik ook een klontje boter bij het bereiden van de groente en/of aardappelen. U mag best veel slagroom, crème fraiche en/ of zure room door uw eten doen. Room kunt u bijvoorbeeld gebruiken in vla, pap, yoghurt, saus, jus en koffie. Slagroom kunt u beter niet kloppen, dat geeft een voller gevoel en is voor u juist niet goed. Neem niet teveel voedingsmiddelen die snel verzadigen zoals rauwkost, fruit en volkoren producten. Dan krijgt u te snel een vol gevoel. Kook daarom liever de groenten en neem in plaats van fruit vruchtensap. 4 van 6

6 Wat als u een slechte eetlust heeft? Pas de grootte van uw maaltijden aan. Neem meerdere kleine maaltijden over de dag verspreid, bijvoorbeeld elke twee uur. Varieer uw voeding zoveel mogelijk. Eet gerust op de momenten dat u wél trek heeft, ook al zijn dit niet de normale etenstijden. Probeer uw bord mooi op te maken. Dit kan uw eetlust verhogen. Als deze tips u te weinig helpen, kunt u in overleg met de diëtist naast uw maaltijden voedingspreparaten gaan gebruiken. Tot slot Heeft u na het lezen de van de folder nog vragen over uw voeding, wilt u meer suggesties voor het bereiden van uw maaltijden of wilt u informatie over voedingspreparaten? Neem dan gerust contact op met uw diëtist. Meer informatie Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met de Maag Lever Darm Stichting. Bel naar tel of naar voorlichting@mlds.nl 5 van 6