Toespraak opening symposium Old-Dieks naoberen, tijdens het Gelders Landjuweel 2017 Oud-Dijk (Didam), 23 juni 2017

Transcriptie

1 1: Toespraak opening symposium Old-Dieks naoberen, tijdens het Gelders Landjuweel 2017 Oud-Dijk (Didam), 23 juni 2017 Het is een eer u vandaag als beschermheer van Sint Hubertus te mogen toespreken tijdens dit symposium, en het te mogen openen. Tja, Old-Dieks naoberen. De term naoberschap kennen we natuurlijk allemaal. Ik vind het mooi dat u er voor dit Landjuweel een werkwoord van hebt gemaakt. Om uit te drukken dat u ook actief iets met dat naoberschap wilt doen. Onderzoek alles en behoud het goede. Dat is zo n zegswijze waarvan je niet meteen weet dat die uit de Bijbel komt. (Om precies te zijn uit de eerste brief van Paulus aan de Thessalonicenzen, de inwoners van de Griekse stad Thessaloniki.) Voor mij zegt het treffend waar de Gelderse schutterijen en schuttersgilden nu staan. Het is immers een doelstelling van de Federatie Sint Hubertus om het gilde- en schutterswezen in de breedste zin te veredelen, te ontwikkelen en tot bloei te brengen, in Christelijke geest. En in die ontwikkeling denk ik dat onderzoek alles en behoud het goede nu dé uitdaging is voor de schutterijen en schuttersgilden in deze tijd. Hoe kun je de oude Gelderse schutterswaarden Broederschap, Trouw en Dienstbaarheid ook heden ten dage van waarde laten zijn? Dat is de vraag voor dit symposium, onderdeel van het Landjuweel.

2 De waarde van BROEDERSCHAP past bij de menselijke behoefte aan veiligheid en zekerheid. Al in de middeleeuwen was het de taak van de schuttersgilden de orde en veiligheid van de burgers te bewaken. De gilden traden op bij opstanden, oproer en bij calamiteiten als brand. Net na de middeleeuwen waren de schutterijen nauw verbonden met het lokale stadsbestuur en vervulden ze militaire en politietaken. Die taken hebben zij nu niet meer, maar de behoefte aan veiligheid, geborgenheid en zekerheid, ook bestaanszekerheid, is er onverminderd. 2: De waarde van TROUW past bij onze behoefte aan saamhorigheid. Onze behoefte aan vriendschap, en aan prettige sociale relaties. Het verenigingsleven in de schutterijen is bij uitstek de plaats waar je deze waardevolle contacten opdoet en onderhoudt. En als je die contacten kunt benutten om je samen in te zetten voor je naasten en je omgeving, kom je bij de waarde van DIENSTBAARHEID. Met dingen doen voor anderen krijg je ook waardering, erkenning en zelfrespect. En terwijl ik daarover nadacht, viel me iets op: De schutterswaarden Broederschap, Trouw en Dienstbaarheid zeggen in de eerste plaats iets over wat de schutterijen voor anderen willen betekenen. Dat bleek ook net, tijdens het filmpje van de boeren.

3 Tegelijkertijd zeggen ze minstens zo veel over wat de leden bij elkaar vinden bij hun schutterijen en schuttersgilden: geborgenheid, vriendschap, waardering en de mogelijkheid jezelf te ontplooien. Mooie bespiegelingen, maar wat kunnen we daar nu concreet mee? Ik ben eerlijk gezegd blij dat ik vandaag de aftrap mag doen, en niet met hét antwoord op die vraag hoef te komen. 3: Ik kijk naar de volgende sprekers, en wil niet het gras voor hun voeten wegmaaien. Na mij zullen Bart Jan Krouwel en Linda Commandeur tot u spreken. En ook in verschillende filmpjes zullen we zien hoe je concreet gestalte kunt geven aan Broederschap, Trouw en Dienstbaarheid. Zoals gezegd komen de Gelderse schutterswaarden voort uit de christelijke traditie. Dat wil niet zeggen dat ze ook voorbehouden moeten blijven aan mensen uit die christelijke traditie. Integendeel. Toen de Federatie Sint Hubertus in 1947 werd opgericht, was onze samenleving nog sterk verzuild. De ontzuiling begon met name in de tweede helft van de jaren zestig. We werden welvarender, en gingen individuele ontplooiing en eigen keuzemogelijkheden belangrijker vinden dan het voldoen aan de verwachtingen van onze zuil. Die zuilen zijn ook verdwenen. In de jaren 60 begon ook de arbeidsmigratie.

4 4: Aanvankelijk kwamen vooral Italianen, Spanjaarden, Turken en Marokkanen naar Nederland. Om werk te doen wat wij niet meer deden of niet meer wilden doen. Mede door de vluchtelingencrises in de jaren negentig en nu, telt ons land - en Gelderland dus ook - tal van nationaliteiten en religies. Mensen die van oorsprong uit andere landen komen en nu gewoon Nederlanders zijn. Het samenleven van al die mensen met hun verschillende achtergronden en levensovertuigingen, is lang niet altijd eenvoudig. Toevallig bespraken wij afgelopen dinsdag in ons college van Gedeputeerde Staten de Monitor Sociale Samenhang in Gelderland. Dat is een onderzoek waarbij is gekeken naar de burgerkracht of het eigen kunnen van mensen. Naar hoe mensen hun sociale leefomgeving ervaren. En naar actief burgerschap, naoberschap, in hoeverre mensen gebruik maken van hun netwerk om zaken te realiseren. Dit Landjuweel vindt plaats in de Achterhoek, één van de vier regionale kringen van de federatie. In Montferland, misschien wel een van de mooiste gemeenten van Gelderland. Daarom wil ik u niet onthouden dat de Achterhoek in het hele onderzoek veelvuldig naar voren komt als regio waar de sociale samenhang sterk is.

5 5: In vergelijking met de rest van Gelderland scoort het naoberschap in de Achterhoek het hoogst, en is het vertrouwen in de medemens opvallend hoog. Het kan niet anders, of de schutterijen en schuttersgilden hebben een groot aandeel in die sociale samenhang. Daarom ben ik ervan overtuigd dat de schutterijen en schuttersgilden sinds de middeleeuwen nog niets aan waarde hebben ingeboet. Ik heb er dan ook alle vertrouwen in dat u met elkaar tot een goede invulling van de waarden Broederschap, Trouw en Dienstbaarheid komt. Met activiteiten van, maar ook voor de gehele samenleving, die passen in de 21ste eeuw. Dames en heren, vanwege verplichtingen elders, kan ik niet zo lang blijven als ik had gewild. Ik wil in elk geval de Federatie van Gelderse Schuttersgilden St. Hubertus van harte feliciteren met haar 70-jarig bestaan. Ik ben er trots op uw beschermheer te mogen zijn, maar dat wist u al. En ik wens u allen een interessant en inspirerend symposium, en een heel mooi Landjuweel hier in Oud-Dijk.