gemeente Eindhoven Inleiding Dit raadsvoorstel gaat over de Wet passend onderwijs, ook wel de vierde decentralisatie genoemd.

Transcriptie

1 gemeente Eindhoven Raadsnummer Inboeknummer 14R bst00247 Beslisdatum B&W 4 februari 2014 Dossiernummer Raadsvoorstel Referentiekader Passend Onderwijs Inleiding Dit raadsvoorstel gaat over de Wet passend onderwijs, ook wel de vierde decentralisatie genoemd. De Wet passend onderwijs moet het voor elke leerling mogelijk maken om optimaal gebruik te maken van de onderwijsvoorzieningen en alle ondersteuning die nodig is. Dit wordt door scholen gerealiseerd op basis van een zorgplichtbepaling. Met die zorgplicht krijgt elk bestuur de opdracht om voor elke aangemelde of toegelaten leerling een passend onderwijsaanbod te bieden. Ouders hoeven dus niet meer zelf een ingewikkelde indicatieprocedure te doorlopen. Landelijke indicatiesystematiek wordt afgeschaft. Het accent verschuift van het medisch labelen van kinderen, naar kijken naar wat zij daadwerkelijk nodig hebben om onderwijs te kunnen volgen. De ontwikkeling van passend onderwijs geschiedt op basis van een 'lerende aanpak'. Dit laatste houdt in dat alles lerende weg in samenspraak binnen de regio ontwikkeld zal moeten worden. De wet werd op 9 oktober 2012 aangenomen door de Eerste Kamer en treedt per 1 augustus 2014 in werking. Het raadsvoorstel beschrijft een eenduidig en gemeenschappelijk gemeentelijk vertrekpunt en benoemt de onderwerpen waarbij politiek bestuurlijke afwegingen mogelijk zijn. Het voorstel geeft achtergrondinformatie, een schets van de wettelijke taken en tot slot het referentiekader dat als leidraad dient voor overleg met de samenwerkingsverbanden PO en VO. Dit referentiekader ligt voor bij alle betrokken gemeenten in de regio. Op overeenstemming gericht overleg Om elk kind een passende onderwijsplek te bieden, gaan scholen samenwerken in regionale samenwerkingsverbanden. Kinderen hebben recht op zowel passend onderwijs als een veilige, evenwichtige en ontwikkelingsstimulerende omgeving. Een goede afstemming tussen onderwijs en (jeugd)zorg is daarom belangrijk. Een goede samenwerking tussen onderwijs en (jeugd)zorg draagt er aan bij om kinderen en jongeren te ondersteunen bij het opgroeien, hun ouders te ondersteunen bij het opvoeden en elk kind zo passend mogelijk onderwijs te bieden. De Wet passend onderwijs vraagt dan ook om een goede afstemming en samenwerking tussen

2 gemeenten en regionale samenwerkingsverbanden. Ook door de stelselwijziging jeugd zullen scholen en gemeenten elkaar vaker tegenkomen. Het Samenwerkingsverband nodigt de gemeentelijke portefeuillehouders uit om Op Overeenstemming Gericht Overleg (OOGO) te voeren. In dit (bij de wet verplichte) overleg bespreekt het regionaal samenwerkingsverband namens alle schoolbesturen binnen de regio hoe zij elk kind een passende onderwijsplek (en onderwijs gerelateerde ondersteuning) willen bieden. Niet alle scholen kunnen kinderen opvangen, gelet op de bijzondere zorg die soms nodig is. Daarom leggen alle scholen in een schoolondersteuningsprofiel vast welke zorg zij kunnen bieden. Iedere school heeft daarbij zijn eigen profiel, uiteenlopend van basiszorg tot zeer zware ondersteuning. Voor gemeenten is het van belang dat de regionale ondersteuningsstructuur van het onderwijs goed aansluit op het jeugdbeleid, nu en in de toekomst. De plaats waar een (specifieke) school staat, werkt mogelijk door in de kosten van zorgverlening en die van leerlingenvervoer. Deze samenhang maakt een OOGO noodzakelijk. In het OOGO gaat het om de strategische lijnen op regionaal niveau, waarbij de concrete operationalisering lokaal plaatsvindt. Met behulp van dit raadsvoorstel stelt u vast waar de portefeuillehouders in de regio, en uw portefeuillehouder in het bijzonder, op strategisch niveau op letten, en ook waar zij het samenwerkingsverband op aanspreken. Onderwijshuisvesting is en blijft echter een verantwoordelijkheid van iedere afzonderlijke gemeente en is vastgelegd en het zogenoemde Integrale Huisvesting Plan (IHP). Noot: Per 1 januari 2015 verandert de wetgeving omtrent taak en budget voor buitenonderhoud en aanpassingen in huisvesting voor het primair onderwijs. Vanaf dan zijn de schoolbesturen in het primair onderwijs volledig verantwoordelijk voor het budget voor het buitenonderhoud en de aanpassing van schoolgebouwen. Taken en verantwoordelijkheden In de wet is vastgelegd dat het initiatief voor het OOGO rondom passend onderwijs bij het bestuur van het Samenwerkingsverband ligt, dus bij het onderwijs. Het overleg is op overeenstemming gericht wat formeel inhoudt dat instemming van de gemeente geen vereiste is. Het samenwerkingsverband nodigt een vertegenwoordiging vanuit ons College uit voor dit overleg waar ook een overeenkomst aan ten grondslag ligt. Ons College stelt voor om met uw raad de referenties vooraf vast te stellen, opdat u in kunt stemmen met vertrekpunten waar vanuit de lerende ontwikkelrichting ingeslagen kan worden. Gemeenschappelijk referentiekader Alle gemeenten in de regio zien graag dat het onderwijs werkt met een regionaal ondersteuningsplan dat uitgaat van leerling centraal geformuleerde ambities en dat via de zogeheten schoolondersteuningsprofielen inzichtelijk maakt dat er voor alle leerlingen een dekkend netwerk tot stand is gebracht. Voor de beoordeling van dit regionaal ondersteuningsplan is een referentiekader opgesteld. 2

3 b Wettelijke taak Passend onderwijs: het voeren van een Op Overeenstemming Gericht Overleg (OOGO) met het regionale samenwerkingsverband passend onderwijs Doelstelling Het referentiekader heeft als doelstelling om binnen de regio over een eenduidig begrippenkader te beschikken en het Samenwerkingsverbanden PO en VO aan te spreken op datgene dat gemeenten graag gerealiseerd willen zien. Dat is er zorg voor dragen dat er voor iedere leerling een zo passend mogelijk leer- en werkplek is en de zorg daarnaast zo optimaal mogelijk aangeboden kan worden. Voorstel Het onderstaande Referentiekader Passend Onderwijs vaststellen. 1. Er is sprake van een sluitend netwerk. Dit blijkt uit de schoolondersteuningsprofielen van de deelnemende scholen en de spreiding van voorzieningen over de regio 2. Het onderwijs is thuisnabij en inclusief. Dat betekent dat er geen leerlingen worden buitengesloten op grond van een beperking. 3. Er is sprake van een ononderbroken ontwikkelings- en leerlijn. Het ondersteuningsplan beschrijft de samenhang tussen ondersteuning en jeugdhulp uitgaande van: één huishouden, één kind, één plan, één aanpak en één regievoerder. Concreet: - het ondersteuningsplan beschrijft hoe de taak, waar voor het onderwijs verantwoordelijk is (ondersteuning op school), aansluit op de taak waar de gemeenten verantwoordelijk voor zijn (jeugdhulp en jeugdzorg). Het gaat daarbij om zowel integrale onderwijs- en zorg arrangementen als de toegang hiertoe: korte, snelle lijnen naar ondersteuning en zorg en de aansluiting met het generalistenteam; - het ondersteuningsplan beschrijft hoe een doorgaande lijn gerealiseerd wordt op breukvlakken zoals de aansluiting van PO naar VO en van VO naar MBO. Deze vindt plaats op basis van objectiveerbare en betrouwbare leerlinggegevens. Met behulp van deze gegevens is afstroom, doorstroom en opstroom op basis van schooladviezen mogelijk. 4. Iedere leerling heeft, of krijgt, een passende leer(werk)plek, en mogelijk dat een (onafhankelijke) plaatsingscommissie hier een rol in kan vervullen. 5. Het ondersteuningsplan gaat uit van het educatieve partnerschap tussen onderwijsgevenden en ouders respectievelijk opvoeders. 3

4 6. De focus ligt op de mogelijkheden en talenten van het kind of de jeugdige. Medische diagnostiek is niet langer het uitgangspunt voor zijn/haar ontwikkelingsperspectief. Het ondersteuningstraject is bedoeld om zoveel mogelijk zelf (weer) te kunnen. 7. De beschreven werkwijze plaatst een accent op preventie en het voorkomen van curatie. 8. Er zijn geen wachtlijsten, geen thuiszitters en het aantal voortijdig schoolverlaters laat een dalende lijn zien. In het ondersteuningsplan voor het voortgezet onderwijs is de samenhang met de maatregelen ter bestrijding van voortijdig schoolverlaten te lezen. Vervoer 9. Thuisnabijheid, een passende onderwijsplek en de schoolvoorkeur van ouders vormen de uitgangspunten voor de noodzaak van leerlingenvervoer (waarbij gestreefd wordt naar regionale afstemming van de lokale verordeningen). 10. Over grensverkeer zijn met andere regio s duidelijke afspraken gemaakt. Huisvesting 11. Het ondersteuningsplan gaat uit van het optimaal benutten van de bestaande vierkante meters, eventueel met inzet van technologie. 12. Huisvestingsvraagstukken en aanvragen voortvloeiend uit het ondersteuningsplan worden gemeentelijk in eerste instantie vanuit regionaal perspectief beschouwd en afgestemd. Indien het ondersteuningsplan een substantiële aanpassing vraagt qua onderwijshuisvesting is dit vooraf gemeentelijk doorgesproken, waarbij noodzaak, alternatieve huisvestingsinvullingen en financiële consequenties met elkaar in verband zijn gebracht. Het ondersteuningsplan beschrijft noodzaak, ondersteuningsbehoefte leerlingen, expertise en waar de passende leer(werk)plek zich moet bevinden. Arbeidsmarkt 13. Het ondersteuningsplan van het voortgezet onderwijs beschrijft hoe de overstap van school naar werk in de regio vorm krijgt voor leerlingen met het uitstroomperspectief arbeidsmarkt. Werken met gegevens 14. Meten van kwantitatieve en kwalitatieve resultaten (gebaseerd op evaluatiekader 2013 en evaluatieplan 2013 Passend Onderwijs). Daartoe dienen de samenwerkingsverbanden de beginsituatie in kaart gebracht te hebben (nulmeting). Verder dienen zij met belanghebbenden samen te werken met niet vrijblijvende prestatieafspraken en te monitoren om het effect van het beleid te kunnen meten. 4

5 Argumenten Het referentiekader passend onderwijs biedt doelstellingen om het primair en voortgezet onderwijs tijdens OOGO te kunnen aanspreken Volgens de Wet passend onderwijs hebben scholen vanaf 1 augustus 2014 een zorgplicht, zij zijn verantwoordelijk om elk kind een goede onderwijsplek te bieden. Dat kan op de eigen school, met extra ondersteuning, op een andere school in de regio of in het (voortgezet) speciaal onderwijs. De gemeenten hebben behoefte aan een gemeenschappelijk referentiekader waar vanuit zij het samenwerkingsverband eenduidig en eensgezind kunnen aanspreken. Het referentiekader biedt houvast om tot regionale overeenstemming te komen op hoofdlijnen, maar biedt ook ruimte om operationaliseringen actielijnen op gemeentelijk en lokaal niveau te concretiseren binnen de zogeheten Lokale Educatieve Agenda. Op regionaal niveau gaat het dus om draagvlak op hoofdlijnen; op lokaal niveau om draagvlak op uitvoering. Kanttekeningen - De invoering van de Wet Passend Onderwijs is een belangrijke bestuurlijke en onderwijskundige ontwikkeling (ook in relatie met jeugdbeleid). Daarom is het belangrijk om bij het maken van keuzes steevast op het in dit raadsvoorstel geformuleerde Referentiekader Passend Onderwijs en de streefgetallen - die zijn gekoppeld aan de nulmeting - terug te grijpen. - Het is noodzakelijk om te werken met regionale kengetallen en rekenmodellen die bedoeld zijn om de progressie te meten en te beoordelen, alleen sluiten sommige systemen en datastromen nog niet goed op elkaar aan. Daar zullen de samenwerkingsverbanden actie op moeten ondernemen. - Het referentiekader helpt bij het voeren van Op Overeenstemming Gericht Overleg op het niveau van de regio en bij de beoordeling van een (concept) ondersteuningsplan. Het is niet bedoeld om in een individuele casus gebruikt te worden, aangezien sommige uitgangspunten dan tegenstrijdig aan elkaar kunnen zijn - Alle kosten en dekking van passend onderwijs vallen onder de verantwoordelijkheid van de regionale samenwerkingsverbanden. Samenwerkingsverbanden krijgen een eigen budget voor extra ondersteuning. Betalen en bepalen van onderwijsondersteuning komt hiermee in één hand. Deze middelen worden (na een overgangsperiode) naar rato van het aantal leerlingen verdeeld over de samenwerkingsverbanden. Op die manier krijgt elk samenwerkingsverband naar rato evenveel. Op dit moment zijn de beschikbare middelen nog ongelijk verdeeld over het land. Deze slag naar een gelijke verdeling van middelen noemen we de verevening. Omdat de verevening tot herverdeeleffecten leidt, geldt een overgangsregeling van 5 jaar. Daarnaast is het een lerend proces en zullen de veranderingen op jaarbasis ingevoerd kunnen worden. - De kosten met betrekking tot onderwijshuisvesting en leerlingenvervoer, laten zich op dit moment niet schatten. Een en ander is namelijk afhankelijk van de schoolondersteuningsprofielen, de expertise die noodzakelijk is voor een bepaalde groep leerlingen, en de spreiding hiervan over de regio dat vervolgens weer doorwerkt naar de kostenpost leerlingenvervoer. Vooralsnog blijft veel bij het oude, de veranderingen zijn aanstuurbaar en gedurende vijf jaar te realiseren, zodat er sprake kan zijn van risicobeperking. 5

6 Communicatie De communicatie over de inhoud van het Ondersteuningsplan berust bij de regionale samenwerkingsverbanden. Planning en uitvoering Regionaal samenwerken Regionaal zijn er samenwerkingsverbanden opgezet, waarvan alle schoolbesturen met vestigingen in de regio (regulier en speciaal onderwijs) lid zijn. Het ministerie heeft daartoe een indeling gemaakt voor primair onderwijs en een voor voortgezet onderwijs. Het primair onderwijs in de gemeente Eindhoven valt onder het Regionaal Samenwerkingsverband Passend Onderwijs PO. Hier vallen ook de scholen van de gemeente Best en Son en Breugel onder. Binnen het voorgezet onderwijs valt de gemeente Eindhoven onder Regionaal Samenwerkingsverband Passend Voortgezet Onderwijs Eindhoven en Kempenland, waar het voortgezet onderwijs plaatsvindt voor dertien gemeenten. Deze gemeenten zijn: Bergeijk, Best, Bladel, Eersel, Eindhoven, Heeze-Leende (gedeeltelijk), Nuenen, Oirschot, Reusel-De Mierden, Son en Breugel, Valkenswaard, Veldhoven en Waalre. Concept Ondersteuningsplan De afgelopen maanden is er door de schoolbesturen vooral veel tijd gestoken in de bestuurlijke vormgeving van de samenwerkingsverbanden en in het schrijven van een concept Ondersteuningsplan, een document waarin het samenwerkingsverband beschrijft hoe ze de ondersteuning voor alle leerlingen in de regio gaat regelen. De bestuurlijke inrichting kost tijd, aangezien alle schoolbesturen binnen het samenwerkingsverband onderling afspraken moeten maken om dit plan op te kunnen leveren. Het is nieuw dat het (voortgezet) speciaal onderwijs daarin participeert. Gemeenten en het samenwerkingsverband zijn verplicht om OOGO te voeren over dit ondersteuningsplan, omdat elkaars beleid over en weer gevolgen kan hebben. Situatie in de eigen regio s De afstemming met het samenwerkingsverband primair passend onderwijs verloopt volgens plan. Op 21 januari aanstaande bereikenten het samenwerkingsverband en de drie betrokken gemeenten overeenstemming over het (vooralsnog voor een jaar geldende) ondersteuningsplan, onder voorwaarde dat er een gezamenlijk thematisch/inhoudelijk vervolg aan dit eerste OOGO wordt gegeven om de consequenties voor de gemeentelijke thema s zoals leerlingenvervoer en onderwijshuisvesting voor de zomervakantie van 2014 (met gebruikmaking van het gemeenschappelijk referentiekader) uit te werken. Inhoudelijk overleg Conform regelgeving is een overeenkomst vastgesteld hoe het OOGO gevoerd wordt. Deze bevat tevens een voorziening voor het beslechten van een eventueel geschil. Alle colleges in de regio van het voortgezet onderwijs zijn ambtelijk geadviseerd om voor de overeenkomst gebruik te maken van de door de VNG voorgestelde overeenkomst met bijbehorende modelprocedure. Deze procedure is inmiddels ondertekend (bijlage). Daarmee is er een formele grondslag om OOGO te kunnen voeren. Zodoende kunnen gemeenten via dezelfde procedure gezamenlijk optrekken. In het geval van inwerkingtreding van de geschillenregeling is dit kostenbesparend. 6

7 Het luidt ook regionale samenwerking in; geen gemeente kan deze decentralisatie (transitie & transformatie) namelijk alleen. In het primair onderwijs is gekozen voor een eenvoudige procedure. Deze procedure zet maximaal in op het bereiken van overeenstemming. Inspraak van ouders, leerlingen en personeel vindt plaats via de ondersteuningsplanraad. Deze raad heeft instemmingsrecht op het ondersteuningsplan. Evaluatie De zorgplicht, het zoeken van de juiste plek voor een leerling in samenspraak met ouders, ligt bij het schoolbestuur. De gemeente is verantwoordelijk voor huisvesting, leerlingenvervoer, het (mede) bestrijden van voortijdig schoolverlaten (leerplicht) en afstemming met jeugdbeleid. Dit zijn dan ook de kernthema s waarover OOGO plaatsvindt. Omdat hier gaat om een regionaal leertraject zullen de gevolgen op gemeentelijk niveau en de wijze van onderlinge afstemming pas op de langere termijn zichtbaar worden. Bijlage(n) Als bijlage(n) bij dit voorstel behoren: b Modelovereenkomst OOGO b De bijlagen worden meegestuurd Een ontwerpraadsbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Burgemeester en wethouders van Eindhoven, secretaris. 7

8 Raadsbesluit Referentiekader passend onderwijs De raad van de gemeente Eindhoven; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 4 februari 2014; besluit: I. Het navolgende Referentiekader passend onderwijs vast te stellen. 1. Er is sprake van een sluitend netwerk. Dit blijkt uit de schoolondersteuningsprofielen van de deelnemende scholen en de spreiding van voorzieningen over de regio 2. Het onderwijs is thuisnabij en inclusief. Dat betekent dat er geen leerlingen worden buitengesloten op grond van een beperking. 3. Er is sprake van een ononderbroken ontwikkelings- en leerlijn. Het ondersteuningsplan beschrijft de samenhang tussen ondersteuning en jeugdhulp uitgaande van: één huishouden, één kind, één plan, één aanpak en één regievoerder. Concreet: - het ondersteuningsplan beschrijft hoe de taak, waar voor het onderwijs verantwoordelijk is (ondersteuning op school), aansluit op de taak waar de gemeenten verantwoordelijk voor zijn (jeugdhulp en jeugdzorg). Het gaat daarbij om zowel integrale onderwijs- en zorg arrangementen als de toegang hiertoe: korte, snelle lijnen naar ondersteuning en zorg en de aansluiting met het generalistenteam; - het ondersteuningsplan beschrijft hoe een doorgaande lijn gerealiseerd wordt op breukvlakken zoals de aansluiting van PO naar VO en van VO naar MBO. Deze vindt plaats op basis van objectiveerbare en betrouwbare leerlinggegevens. Met behulp van deze gegevens is afstroom, doorstroom en opstroom op basis van schooladviezen mogelijk. 4. Iedere leerling heeft, of krijgt, een passende leer(werk)plek, en mogelijk dat een (onafhankelijke) plaatsingscommissie hier een rol in kan vervullen. 5. Het ondersteuningsplan gaat uit van het educatieve partnerschap tussen onderwijsgevenden en ouders respectievelijk opvoeders. 6. De focus ligt op de mogelijkheden en talenten van het kind of de jeugdige. Medische diagnostiek is niet langer het uitgangspunt voor zijn/haar ontwikkelingsperspectief. Het ondersteuningstraject is bedoeld om zoveel mogelijk zelf (weer) te kunnen. 7. De beschreven werkwijze plaatst een accent op preventie en het voorkomen van curatie. 8. Er zijn geen wachtlijsten, geen thuiszitters en het aantal voortijdig schoolverlaters laat een dalende lijn zien. In het ondersteuningsplan voor het 8

9 voortgezet onderwijs is de samenhang met de maatregelen ter bestrijding van voortijdig schoolverlaten te lezen. Vervoer 9. Thuisnabijheid, een passende onderwijsplek en de schoolvoorkeur van ouders vormen de uitgangspunten voor de noodzaak van leerlingenvervoer (waarbij gestreefd wordt naar regionale afstemming van de lokale verordeningen). 10. Over grensverkeer zijn met andere regio s duidelijke afspraken gemaakt. Huisvesting 11. Het ondersteuningsplan gaat uit van het optimaal benutten van de bestaande vierkante meters, eventueel met inzet van technologie. 12. Huisvestingsvraagstukken en aanvragen voortvloeiend uit het ondersteuningsplan worden gemeentelijk in eerste instantie vanuit regionaal perspectief beschouwd en afgestemd. Indien het ondersteuningsplan een substantiële aanpassing vraagt qua onderwijshuisvesting is dit vooraf gemeentelijk doorgesproken, waarbij noodzaak, alternatieve huisvestingsinvullingen en financiële consequenties met elkaar in verband zijn gebracht. Het ondersteuningsplan beschrijft noodzaak, ondersteuningsbehoefte leerlingen, expertise en waar de passende leer(werk)plek zich moet bevinden. Arbeidsmarkt 13. Het ondersteuningsplan van het voortgezet onderwijs beschrijft hoe de overstap van school naar werk in de regio vorm krijgt voor leerlingen met het uitstroomperspectief arbeidsmarkt. Werken met gegevens 14. Meten van kwantitatieve en kwalitatieve resultaten (gebaseerd op evaluatiekader 2013 en evaluatieplan 2013 Passend Onderwijs). Daartoe dienen de samenwerkingsverbanden de beginsituatie in kaart gebracht te hebben (nulmeting). Verder dienen zij met belanghebbenden samen te werken met niet vrijblijvende prestatieafspraken en te monitoren om het effect van het beleid te kunnen meten. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 13 mei R. van Gijzel, voorzitter. J. Verheugt, griffier. 9