De 50-plussers op de Limburgse arbeidsmarkt

Transcriptie

1 De 50-plussers op de Limburgse arbeidsmarkt FEBRUARI 2012

2 INHOUD Blz 1. Bevolking Totale bevolking Doorstromingscoëfficiënt Bevolking op beroepsactieve leeftijd naar socio-economische positie 3 2. Loontrekkende werkgelegenheid Algemeen Sectoraal Hoofdsectoren Limburgse sectoren 6 3. Werkloosheid Niet-werkende werkzoekenden Werkloosheidsgraad 8 Statistische bijlage 9-1-

3 1. Bevolking 1.1 Totale bevolking Op 1 januari 2010 telt de provincie Limburg inwoners, onder wie of 37,2% 50- plussers (figuur 1 en tabel 1). Dit betekent dat nagenoeg 4 op de 10 Limburgers 50 jaar of ouder zijn. In Vlaanderen en België bedraagt dit aandeel van de 50-plussers begin 2010 respectievelijk 37,9% ( van inwoners) en 36,4% ( van ). Twee jaar eerder bedroeg dit ouderenaandeel in Limburg 35,9%, in Vlaanderen 37,1% en in België 35,9%, waarmee de vergrijzing overal in het land toeneemt maar in Limburg forser dan elders. Figuur 1: %-aandeel van de 50-plussers in de totale bevolking Tabel 1: Leeftijdsopbouw van de totale bevolking Absolute leeftijdsopbouw 1/01/2008 1/01/ Totaal Totaal LIMBURG VLAANDEREN BELGIE Procentuele leeftijdsopbouw 1/01/2008 1/01/ Totaal Totaal LIMBURG 15,7 12,2 36,3 35,9 100,0 15,6 11,9 35,3 37,2 100,0 VLAANDEREN 16,1 11,8 35,0 37,1 100,0 16,1 11,7 34,3 37,9 100,0 BELGIE 16,9 12,1 35,1 35,9 100,0 16,9 12,1 34,6 36,4 100,0 Bron : FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Verwerking : ERSV-Limburg 1.2 Doorstromingscoëfficiënt De structuur van de bevolking is van belang voor het aanbod en de vervanging van arbeidskrachten. De doorstromingscoëfficiënt (figuur 2) geeft belangrijke aanwijzingen over de mate waarin uittreders uit de arbeidsmarkt vervangen kunnen worden door intredende starters. De doorstromingscoëfficiënt is de verhouding van de bevolking jaar ten opzichte van de bevolking jaar. Deze indicator houdt wel enkel rekening met de leeftijd en zegt niets over de bereidheid om te werken en de competenties van de in- en uittreders. -2-

4 Figuur 2 : Doorstromingscoëfficiënt op basis van waarnemingen en prognose (telkens op 1 januari berekening van de bevolking van 15-24j. in % van de bevolking 55-64j) Op 01/01/2010 heeft Limburg een doorstromingscoëfficiënt van 93,1% (Vlaanderen: 94,4% en België: 99,2%). Dat wil zeggen dat in Limburg per 100 personen die in de leeftijdsklasse van de laatste fase van hun carrière zitten, er nog 93 personen klaarstaan om hun plaats in het arbeidsleven in te nemen. Vanuit demografisch oogpunt is de vervanging op de arbeidsmarkt in Limburg dus niet meer gegarandeerd. Op 01/01/2008 bedroeg deze indicator in Limburg nog 99,6% (Vlaanderen: 96,8% en België: 102,1%). De laatste jaren is de doorstromingscoëfficiënt overal gedaald tot onder de 100%. Hierdoor is de vervanging op de arbeidsmarkt nergens meer verzekerd. Op basis van de bevolkingsvooruitzichten zal in de nabije toekomst deze doorstromingscoëfficiënt alom en bij uitstek in Limburg zeer snel blijven dalen. 1.3 Bevolking op beroepsactieve leeftijd naar socio-economische positie In 2009 (figuur 3 en tabel 2) bedraagt de bevolking op beroepsactieve leeftijd (15-64 jaar) gemiddeld in Limburg personen (Vlaanderen: , België: ), waarvan er of 30,0% 50 jaar of ouder zijn (Vlaanderen: 29,8% of , België: 29,0% of ). 3 op de 10 Limburgers op arbeidsleeftijd zijn aldus 50-plussers. Uit de opsplitsing naar socio- economische Figuur 3 : %-aandeel van de ouderen (50-64 jaar) in de bevolking op beroepsactieve leeftijd (15-64 jaar) in 2009 (jaargemiddelden) -3-

5 positie blijkt dat van de werkende (loontrekkenden, zelfstandigen, helpers en uitgaande grensarbeid) Limburgers er 23,7% 50 jaar of ouder ( van de ) zijn. Bij de niet-werkende werkzoekenden (nwwz) bedraagt dit ouderenaandeel 23,2% (7.057 van de ) en bij de nietberoepsactieven 43,9% ( van de ). Inzake deze socio-economische positie van haar bevolking op beroepsactieve leeftijd heeft Vlaanderen in 2009 (tabel 2) relatief gezien zowel globaal (65,9% werkenden, 4,9% nwwz en 29,1% niet-beroepsactieven) als bij de ouderen (54,2%, 4,0% en 41,8%) de meest gunstige positie. Limburg heeft betrekkelijk minder werkenden (63,4% globaal en 50,1% bij de ouderen), meer nwwz (5,4% en 4,1%) en meer niet-beroepsactieven (31,3% en 45,7%) dan Vlaanderen. Tabel 2 : Bevolking naar socio-economische positie in 2009 (jaargemiddelde) Beroepsactieve leeftijd (15-64 jaar) Absoluut Procentueel BELGIE ,0 61,2 7,8 31,0 Ouderen (50-64 jaar) Absoluut Procentueel Bevolking Werkzoekend Nietberoepsactief Bevolking Werkzoekend Niet- (15-64 jaar) Werkend (nwwz) (15-64 jaar) Werkend (nwwz) beroepsactief LIMBURG ,0 63,4 5,4 31,3 VLAANDEREN ,0 65,9 4,9 29,1 Bevolking Werkzoekend Nietberoepsactief Bevolking Werkzoekend Niet- (50-64 jaar) Werkend (nwwz) (50-64 jaar) Werkend (nwwz) beroepsactief LIMBURG ,0 50,1 4,1 45,7 VLAANDEREN ,0 54,2 4,0 41,8 BELGIE ,0 51,9 5,7 42,4 Bron : Steunpunt WSE Verwerking: ERSV-Limburg Het aandeel van de werkenden in de bevolking op beroepsactieve leeftijd wordt ook de werkzaamheidsgraad genoemd. Figuur 4 toont duidelijk dat in 2009 de globale werkzaamheidsgraad van Limburg (63,4%) zich situeert tussen Vlaanderen (65,9%) en België (61,2%). Bij de 50-plussers heeft Limburg (50,1%) niet alleen de laagste werkzaamheidsgraad maar is de achterstand t.o.v. Vlaanderen (54,2%) nog groter. Figuur 4 : Werkzaamheidsgraden in 2009 (jaargemiddelden) (de werkenden/bevolking op beroepsactieve leeftijd) -4-

6 2. Loontrekkende werkgelegenheid 2.1 Algemeen Volgens de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) en de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid van de Provinciale en Plaatselijke Overheidsdiensten (RSZPPO) werken er in Limburg op 31 december 2009 in totaal personen in loondienst, onder wie of 23,7% 50-plussers (figuur 5 en tabel 3). Aldus zijn gemiddeld ruim 2 op de 10 werknemers in Limburg 50 jaar of ouder. Dit 50-plusaandeel bedraagt eind 2009 in Vlaanderen en België respectievelijk 23,0% ( van werknemers) en 23,8% ( van ). Aangezien twee jaar vroeger dit ouderenaandeel in Limburg met 20,7% nog kleiner was dan in Vlaanderen (20,9%) en België (21,9%), neemt de vergrijzing van het personeelsbestand in Limburg de laatste jaren sneller toe dan elders. Figuur 5 : %-aandeel van de 50-plussers in de loontrekkende werkgelegenheid 2.2 Sectoraal Hoofdsectoren Uit de tewerkstellingsgegevens per hoofdsector blijkt dat eind december 2009 (tabel 3) in Limburg in de tertiaire sector (24,5% of van de werknemers) het hoogste aandeel van 50- plussers wordt opgetekend en het laagste in de landbouw (20,6% of 318 van de 1.542). Sinds 2007 is het ouderenaandeel het sterkst gestegen in de Limburgse industrie, namelijk van 17,7% tot 21,6% ( van de ). In Vlaanderen en België zien we een nagenoeg gelijkaardig beeld, zij het veelal met iets lagere ouderenpercentages. Tabel 3 : %-aandeel van de 50-plussers in de loontrekkende werkgelegenheid volgens hoofdsector 31/12/ /12/2009 Evolutie Hoofdsectoren Limburg Vlaanderen België Limburg Vlaanderen België Limburg Vlaanderen België LANDBOUW 20,8 17,1 16,1 20,6 19,6 19,7-0,2 2,6 3,6 INDUSTRIE 17,7 20,2 21,0 21,6 22,4 23,0 4,0 2,3 2,0 BOUWNIJVERHEID 19,5 18,5 18,2 21,6 20,1 20,0 2,1 1,6 1,8 TERTIAIRE SECTOR 21,8 21,3 22,3 24,5 23,3 24,2 2,7 2,1 1,9 TOTAAL 20,7 20,9 21,9 23,7 23,0 23,8 3,0 2,1 1,9 Bron : RSZPPO, RSZ Verwerking : ERSV-Limburg -5-

7 2.2.2 Limburgse sectoren De sector delfstoffen (155 werknemers) buiten beschouwing gelaten, werken er in Limburg op 31/12/2009 relatief gezien het meeste aantal 50-plussers (figuur 6) in de sectoren vervoer, opslag (31,7% of van de werknemers), openbaar best. en defensie, verpl. sociale verzek., onderwijs (31,0% of van de ), chemische producten (30,1% of van de 3.408), overige diensten (30,0% of van de 8.304) en textiel-, kleding- en leernijverheid (27,0% of 350 van de 1.297). Afgerond zijn in deze sectoren in Limburg al 3 op 10 werknemers reeds 50 jaar of ouder. Figuur 6 : %-aandeel van de 50-plussers in de loontrekkende werkgelegenheid in Limburg per sector op 31/12/ Werkloosheid 3.1 Niet-werkende werkzoekenden Eind 2011 (tabel 4) zijn er in Limburg plussers of 26,8% van de in totaal nwwz. In Vlaanderen bedraagt dit ouderenaandeel 26,6% of van de nwwz. Bijna 3 op de 10 nwwz in Limburg zijn bijgevolg 50 jaar of ouder. Van deze nwwz ouderen zijn ongeveer 20% arbeidsgehandicapt, 60% langdurig werkloos en 60% laaggeschoold (figuur 7). Tabel 4 : Niet-werkende werkzoekende ouderen ( 50 jaar) op 31/12/2011 Oudere nwwz Totaal nwwz %-aandeel ouderen in totaal nwwz LIMBURG ,5 30,0 26,8 VLAANDEREN ,8 28,5 26,6 Bron : VDAB Verwerking: ERSV-Limburg -6-

8 Figuur 7 : %-aandeel van de arbeidsgehandicapten, langdurig werklozen en laaggeschoolden bij de oudere ( 50 jaar) nwwz op 31/12/2011 Sinds eind 2007 (figuur 8) is het aantal oudere nwwz ( 50jaar) in Limburg gestegen met 11,2%, tegenover een stijging met 9,4% voor het totaal aantal nwwz. In Vlaanderen is stijging bij de nwwz- 50-plussers (+12,4%) en het totaal aantal nwwz (+12,1%) telkens hoger dan in Limburg. Figuur 8 : %-evolutie van de nwwz 31/12/ /12/2011 Niettemin heeft de evolutie tussen 31/12/2007 en 31/12/2011 als resultaat dat in Limburg het aandeel van de ouderen onder de nwwz (figuur 9) is toegenomen met +0,4% tot 26,8% en in Vlaanderen met +0,1% tot 26,6%, waardoor de vergrijzing bij de nwwz in Limburg nu verder gevorderd is dan in Vlaanderen. Figuur 9 : Evolutie van het %-aandeel van de ouderen ( 50 jaar) in het totaal aantal nwwz -7-

9 3.2 Werkloosheidsgraad Figuur 10 toont dat de globale werkloosheidsgraad, of het aandeel van de nwwz in de beroepsbevolking (werkenden + nwwz), op 31 december 2011 in Limburg 7,0% bedraagt, wat 0,4% meer is dan in Vlaanderen (6,6%). In Limburg is de werkloosheidsdruk bij de 50-plussers met 8,0% niet alleen hoger dan voor het totaal aantal nwwz maar is het verschil (0,8%) met Vlaanderen (7,2%) ook iets groter. Figuur 10 : Oudere ( 50 jaar) en totale werkloosheidsgraad op 31/12/2011 (nwwz in % van de beroepsbevolking) -8-

10 Statistische bijlage Loontrekkende werkgelegenheid van de 50-plussers volgens sector op 31 december 2007 Limburg Sectoren (nace 2003) >=50 jaar Totaal %-aandeel >=50 jaar in totaal LANDBOUW ,0 20,4 20,8 INDUSTRIE ,5 14,0 17,7 -Delfstoffen ,0 27,3 37,6 -Electriciteit, gas, water, cokesovens ,4 8,4 21,5 -Voeding, tabak ,9 14,1 17,6 -Textiel, kleding, leer, schoeisel ,9 22,2 21,0 -Hout, papier, druk ,6 15,0 17,9 -Chemie ,9 16,7 28,1 -Rubber, kunststof ,2 14,2 19,0 -Niet-metaalhoudende minerale prod. (bouwmat.) ,0 14,9 20,4 -Metaalverwerking ,5 12,1 15,9 -Transportmiddelen ,4 9,8 13,9 -Meubels en overige industrie, incl. recuperatie ,4 15,1 18,3 BOUWNIJVERHEID ,9 12,6 19,5 TERTIAIRE SECTOR ,6 19,0 21,8 -Handel, reparatie ,4 13,1 16,2 -Horeca ,1 18,5 16,6 -Vervoer, opslag, communicatie ,1 16,6 28,8 -Financiële instellingen ,0 13,4 24,1 -Onroer. goed., verhuur, diensten aan bedrijven ,1 13,1 13,1 -Openbaar bestuur, onderwijs ,9 26,6 29,1 -Gezondheidszorgen en maatsch. dienstverl ,6 19,8 21,3 -Overige diensten ,1 20,1 25,7 TOTAAL ,6 18,5 20,7 Bron : RSZ, RSZPPO; Verwerking : ERSV-Limburg Loontrekkende werkgelegenheid van de 50-plussers volgens sector op 31 december 2009 Limburg Sectoren (nace 2008) >=50 jaar Totaal %-aandeel >=50 jaar in totaal LANDBOUW ,6 19,2 20,6 INDUSTRIE ,4 18,2 21,6 -Delfstoffen ,1 31,6 45,2 -Electriciteit, gas, stoom en gekoelde lucht, cokesovens ,7 5,9 18,7 -Water-, afval en afvalwaterbeheer ,3 17,5 23,9 -Voedingsmiddelen, dranken en tabaksproducten ,5 19,2 21,8 -Textiel-, kleding- en leernijverheid ,7 29,5 27,0 -Hout- en papierindustrie, drukkerijen ,6 18,5 21,8 -Chemische producten ,8 20,5 30,1 -Farmaceutische grondstoffen en producten ,1 4,3 5,4 -Rubber, kunststof en overige niet-metaalh. minerale prod ,1 18,1 22,3 -Metaalverwerking ,6 16,2 18,3 -Transportmiddelen ,4 15,6 22,6 -Overige industrie en reparatie ,0 18,1 21,8 BOUWNIJVERHEID ,1 15,6 21,6 TERTIAIRE SECTOR ,2 22,0 24,5 -Groot- en detailhandel ,1 15,6 18,3 -Verschaffen van accommodatie en maaltijden ,9 22,5 19,7 -Vervoer, opslag ,8 19,0 31,7 -Uitgeverijen en audiovisuele bedr., telecomm., informatica ,5 13,4 20,5 -Financiële activiteiten en verzekeringen ,6 14,0 24,4 -Exploitatie van en handel in onroer. goed, diensten aan be ,6 17,4 17,0 -Openbaar best. en defensie, verpl. sociale verzek., onderwi ,1 27,7 31,0 -Menselijke gezondheidszorg ,6 23,6 24,5 -Maatschappelijke dienstverlening ,6 22,3 23,5 -Overige diensten ,5 24,9 30,0 TOTAAL ,6 21,6 23,7 Bron : RSZ, RSZPPO; Verwerking : ERSV-Limburg -9-

11 Loontrekkende werkgelegenheid van de 50-plussers volgens sector op 31 december 2007 Vlaanderen Sectoren (nace 2003) >=50 jaar Totaal %-aandeel >=50 jaar in totaal LANDBOUW ,1 19,6 17,1 INDUSTRIE ,3 16,4 20,2 -Delfstoffen ,0 31,4 31,1 -Electriciteit, gas, water, cokesovens ,2 13,0 26,4 -Voeding, tabak ,9 15,1 18,1 -Textiel, kleding, leer, schoeisel ,7 23,4 23,5 -Hout, papier, druk ,0 14,6 18,4 -Chemie ,9 14,6 20,9 -Rubber, kunststof ,4 15,0 17,6 -Niet-metaalhoudende minerale prod. (bouwmat.) ,1 17,7 21,6 -Metaalverwerking ,5 16,1 19,8 -Transportmiddelen ,1 13,0 19,2 -Meubels en overige industrie, incl. recuperatie ,7 20,5 23,7 BOUWNIJVERHEID ,8 14,0 18,5 TERTIAIRE SECTOR ,0 19,0 21,3 -Handel, reparatie ,9 14,5 16,8 -Horeca ,4 16,9 14,4 -Vervoer, opslag, communicatie ,4 15,1 26,8 -Financiële instellingen ,8 19,5 24,9 -Onroer. goed., verhuur, diensten aan bedrijven ,6 13,1 13,3 -Openbaar bestuur, onderwijs ,7 25,6 29,0 -Gezondheidszorgen en maatsch. dienstverl ,8 20,4 21,6 -Overige diensten ,1 19,4 22,5 TOTAAL ,7 18,7 20,9 Bron : RSZ, RSZPPO; Verwerking : ERSV-Limburg Loontrekkende werkgelegenheid van de 50-plussers volgens sector op 31 december 2009 Vlaanderen Sectoren (nace 2008) >=50 jaar Totaal %-aandeel >=50 jaar in totaal LANDBOUW ,7 21,2 19,6 INDUSTRIE ,5 19,1 22,4 -Delfstoffen ,4 34,4 36,0 -Electriciteit, gas, stoom en gekoelde lucht, cokesovens ,9 11,6 24,9 -Water-, afval en afvalwaterbeheer ,7 15,5 24,6 -Voedingsmiddelen, dranken en tabaksproducten ,8 18,3 20,5 -Textiel-, kleding- en leernijverheid ,3 26,8 26,5 -Hout- en papierindustrie, drukkerijen ,3 17,0 21,0 -Chemische producten ,9 18,6 24,5 -Farmaceutische grondstoffen en producten ,0 15,0 18,6 -Rubber, kunststof en overige niet-metaalh. minerale prod ,5 18,9 21,8 -Metaalverwerking ,3 19,0 21,8 -Transportmiddelen ,3 15,6 20,5 -Overige industrie en reparatie ,5 22,4 27,3 BOUWNIJVERHEID ,4 16,1 20,1 TERTIAIRE SECTOR ,9 21,3 23,3 -Groot- en detailhandel ,5 16,9 18,8 -Verschaffen van accommodatie en maaltijden ,8 19,4 16,3 -Vervoer, opslag ,1 18,7 29,9 -Uitgeverijen en audiovisuele bedr., telecomm., informatica ,9 13,0 16,4 -Financiële activiteiten en verzekeringen ,1 20,1 25,3 -Exploitatie van en handel in onroer. goed, diensten aan be ,0 15,9 16,0 -Openbaar best. en defensie, verpl. sociale verzek., onderwi ,0 25,8 29,5 -Menselijke gezondheidszorg ,5 25,0 26,0 -Maatschappelijke dienstverlening ,4 22,2 23,3 -Overige diensten ,4 24,3 28,1 TOTAAL ,6 21,1 23,0 Bron : RSZ, RSZPPO; Verwerking : ERSV-Limburg -10-

12 Loontrekkende werkgelegenheid van de 50-plussers volgens sector op 31 december 2007 België Sectoren (nace 2003) >=50 jaar Totaal %-aandeel >=50 jaar in totaal LANDBOUW ,2 18,7 16,1 INDUSTRIE ,2 17,0 21,0 -Delfstoffen ,5 29,6 26,7 -Electriciteit, gas, water, cokesovens ,6 14,0 26,1 -Voeding, tabak ,3 15,5 17,9 -Textiel, kleding, leer, schoeisel ,6 23,5 23,6 -Hout, papier, druk ,1 15,8 18,8 -Chemie ,8 14,5 19,7 -Rubber, kunststof ,6 16,1 18,1 -Niet-metaalhoudende minerale prod. (bouwmat.) ,2 20,0 22,0 -Metaalverwerking ,1 18,2 22,4 -Transportmiddelen ,3 14,3 20,4 -Meubels en overige industrie, incl. recuperatie ,7 20,2 22,9 BOUWNIJVERHEID ,4 15,6 18,2 TERTIAIRE SECTOR ,9 20,2 22,3 -Handel, reparatie ,5 15,3 17,0 -Horeca ,3 15,7 13,6 -Vervoer, opslag, communicatie ,4 17,7 28,3 -Financiële instellingen ,3 22,9 27,4 -Onroer. goed., verhuur, diensten aan bedrijven ,7 13,5 13,6 -Openbaar bestuur, onderwijs ,7 26,0 29,4 -Gezondheidszorgen en maatsch. dienstverl ,6 21,4 22,2 -Overige diensten ,6 20,7 23,5 TOTAAL ,5 19,9 21,9 Bron : RSZ, RSZPPO; Verwerking : ERSV-Limburg Loontrekkende werkgelegenheid van de 50-plussers volgens sector op 31 december 2009 België Sectoren (nace 2008) >=50 jaar Totaal %-aandeel >=50 jaar in totaal LANDBOUW ,1 20,9 19,7 INDUSTRIE ,1 19,3 23,0 -Delfstoffen ,2 29,2 28,3 -Electriciteit, gas, stoom en gekoelde lucht, cokesovens ,9 11,4 24,7 -Water-, afval en afvalwaterbeheer ,4 17,3 23,2 -Voedingsmiddelen, dranken en tabaksproducten ,0 18,4 20,0 -Textiel-, kleding- en leernijverheid ,0 26,9 26,4 -Hout- en papierindustrie, drukkerijen ,4 18,5 21,5 -Chemische producten ,2 18,8 24,8 -Farmaceutische grondstoffen en producten ,9 13,8 15,4 -Rubber, kunststof en overige niet-metaalh. minerale prod ,6 20,2 22,2 -Metaalverwerking ,7 21,1 24,2 -Transportmiddelen ,8 17,6 22,0 -Overige industrie en reparatie ,0 21,8 27,6 BOUWNIJVERHEID ,2 17,4 20,0 TERTIAIRE SECTOR ,5 22,4 24,2 -Groot- en detailhandel ,0 17,6 18,8 -Verschaffen van accommodatie en maaltijden ,6 18,0 15,4 -Vervoer, opslag ,8 21,0 31,2 -Uitgeverijen en audiovisuele bedr., telecomm., informatica ,2 16,7 19,8 -Financiële activiteiten en verzekeringen ,6 23,7 27,9 -Exploitatie van en handel in onroer. goed, diensten aan be ,1 16,8 16,4 -Openbaar best. en defensie, verpl. sociale verzek., onderwi ,7 27,2 30,4 -Menselijke gezondheidszorg ,1 26,2 26,7 -Maatschappelijke dienstverlening ,7 21,5 22,4 -Overige diensten ,3 23,8 27,0 TOTAAL ,3 22,1 23,8 Bron : RSZ, RSZPPO; Verwerking : ERSV-Limburg -11-