Autisme en vriendschap

Transcriptie

1 1 Opbouw workshop Autisme en vriendschap Inloop Welkom door Nel Hofman Autisme en Vriendschap Dilemma s Vragen? Sandra Kint GZ psycholoog Yulius Autisme Gabrine Jagersma Orthopedagoog en onderzoeker Yulius/Erasmus MC Marieke Wubs Trainer Intensieve Ambulante Groepsbehandeling Trainer volwassenpoli ASS Ontwikkelingstaken in de Levensloop 1 ontwikkeltaak in adolescentie: social learning sociale motivatie sociaal bewustzijn sociale cognitie sociale communicatie vervolgopleiding school Intieme relaties Vriendschap en relaties Jongeren met autisme Gevolgen van afwijzing door leeftijdsgenoten: Wederkerige vriendschappen? Pesten of gepest worden? Ervaren van steun van leeftijdsgenoten? Kennis van puberteitsonderwerpen? Behoefte aan intimiteit en relaties? Vergelijkbare wensen en verlangens op het gebied van romantische en vriendschappelijke relaties, maar minder kansen (en ervaren meer moeilijkheden op het gebied van sociale acceptatie) Minder gezelschap Minder hulp van vrienden Minder zelfvertrouwen en gevoel van veiligheid Grotere kans op eenzaamheid Afwijzing door leeftijdsgenoten is een van de sterkste voorspellers van: Psychische problemen (angst en depressie) Jeugdcriminaliteit Vroegtijdig schoolverlaten Alcohol en Drugsgebruik Suïcidale gedachten en pogingen (Dekker et al., 2017) 6

2 2 Belang van vriendschap Autisme en vriendschap Afwijzing door leeftijdsgenoten is een van de sterkste voorspellers van: Psychische problemen (angst en depressie) Jeugdcriminaliteit Vroegtijdig schoolverlaten Alcohol en Drugsgebruik Suïcidale gedachten en pogingen Het hebben van 1 of 2 goede vrienden: Vermindert de kans om slachtoffer van pesten te worden. Voorspelt hoe goed je jezelf later in je leven kunt aanpassen aan de maatschappij Protectieve factor bij stressvolle gebeurtenissen Correleert positief met zelfvertrouwen en onafhankelijkheid Correleert negatief met angst en depressie Heb je als jongere met autisme behoefte aan ondersteuning? Hoe ondersteun je als ouder je kind bij het maken en onderhouden van vriendschappen? Voorbereidende vragen: wat als een jongere het nut/plezier van vriendschap niet inziet? waar moet je rekening mee houden in de begeleiding? hoe voorkom je dat jongeren met autisme in een sociaal isolement terecht komen? Buhrmeister, 1990; Matson, Smiroldo, & Bamburg, 1998; Miller & Ingham, 1976) Vragen ter voorbereiding: Interventies op gebied van vriendschappelijke en intieme relaties Noem 5 onderwerpen waar je zelf met vrienden over praat. Familie, werk, je leven, films, muziek, relatie, hobby s, zingeving, geloof, kinderen, vakanties, koetjes en kaljes, politieke situatie, onderwijs van kinderen, sport, andere vrienden, huisdieren, theater, gezondheid, tv programma s, moeilijke dingen in het even, gevoelens, etc. Noem 5 activiteiten die je graag met vrienden onderneemt. Uit eten, film theater, vakantie, wandelen, winkelen, lunchen, sporten, thee drinken, kletsen, uitgaan, eten, bioscoop, fietsen, pretpark, sportwedstrijden kijken, kaarten/spelletjes doen, zingen, concerten, sauna, naar de rommelmarkt, klussen, etc. Behoefte aan concrete ideeën, stappenplannen, logica! ROAD Groepstraining puberteitpsychoeducatie Kennis en inzicht in puberteitthema s Ik Puber Individuele training ter bevordering van de psychoseksuele en puberteitsontwikkeling PEERS Groepstraining vriendschapsvaardighed en voor het maken en behouden van vrienden ROAD-training Groepstraining puberteit psycho-educatie Voor jongeren met ASS (12-18 jaar) Gericht op kennis en inzicht Focus op verschillende thema s in de puberteit Kleine groepen (6-10 jongeren) Jongerengroep en samenvatting voor ouders Huiswerkopdrachten 14 wekelijkse sessies van 90 minuten Doelstellingen: Vergroten kennis, vaardigheden & inzicht Vergroten zelfvertrouwen Verminderen zorgen ouders en jongeren Inhoud ROAD-training Thema s: Autisme en de puberteit Zelfbeeld en invloed van gedachten Omgaan met emoties Plannen en organiseren Leefstijl, internet en sociale media Lichamelijke veranderingen Vriendschap Verliefdheid en verkering Grenzen aangeven en omgaan met grenzen

3 3 PEERS: Program for the Education and Enrichment of Relational Skills Laugeson & Frankel Inhoud die ondersteund wordt door wetenschappelijk onderzoek: Gespreksvaardigheden Humor Kiezen van geschikte vrienden Afspreken met vrienden Omgaan met plagen, pesten, ruzie en roddels De gebruikte methodes van PEERS Wat is vriendschap en waar vind je vrienden? Kleine groep (7-10) 14 wekelijkse sessies van 90 minuten Didactische lessen (stappenplannen, Demonstratie van rollenspellen Cognitieve strategieën aanleren Oefenen van de nieuwe vaardigheden in rollenspellen Feedback geven op het rollenspel Huiswerkopdracht + nabespreken huiswerk Betrokkenheid van ouders Vriendschap is gebaseerd op gezamenlijke interesses Zoek samen met de jongere een clubje, vereniging of plek waar leeftijdsgenoten komen met dezelfde interesses Oefen met het starten van een gesprek (waar zou je over kunnen praten?) Oefen met het mengen in een gesprek Bauminger 2007; Laugeson & Park, 2014 ; Overholser, 1993; White et al Mengen in een gesprek Inlevingsvragen: Mengen in een gesprek Kijk naar het volgende rollenspel en vertel daarna wat Marieke verkeerd deed in dit gesprek. Stappenplan: Hoe was dit gesprek voor Sandra en Gabrine? Wat denk je dat zij van Marieke dachten? Denk je dat zij nog eens een keer met Marieke gaan praten? 1. Kijk en luister 2. Wacht 3. Doe mee

4 4 Mengen in een gesprek Inlevingsvragen: Mengen in een gesprek Kijk naar het volgende rollenspel en vertel daarna wat Marieke goed deed in dit gesprek. Hoe was dit gesprek voor Sandra en Gabrine? Wat denk je dat zij van Marieke dachten? Denk je dat zij nog eens een keer met Marieke gaan praten? PEERS YOUNG ADULT TRAINING PEERS YOUNG ADULT DATEN PEERS jongeren training jaar 14 weken jongerengroep groep voor de ouders PEERS Young Adult training jaar 16 weken groep voor de jongvolwassenen groep voor de sociale coaches Daten is een keuze Meerderheid (jong)volwassenen met ASS heeft moeite met het vinden van een partner willen wel daten, maar HOE??? Doel: tools geven voor het aangaan en onderhouden van een betekenisvolle romantische relatie FLIRTEN MET JE OGEN FOUT voorbeeld en GOED voorbeeld flirten met je ogen 1. Maak oogcontact 2. Laat een klein glimlachje zien 3. Kijk weg 4. Herhaal deze stappen verschillende keren Kijk naar het volgende filmpje en noem wat Arthur verkeerd (filmpje 1) en goed (filmpje 2) deed in deze interactie: Hoe was deze interactie voor Marieke? Hoe zou Marieke nu over Arthur denken? Zou Marieke het leuk vinden om met Arthur in gesprek te gaan?

5 5 Dilemma s Vragen? Jongeren met autisme confronteren met het feit dat ze mogelijk vereenzamen of het daar juist niet over hebben. De jongere blootstellen aan frustratie over het moeilijk aan kunnen gaan van sociale contacten versus dit niet doen omdat ze er last van hebben dat het niet lukt. Sandra Kint, GZ psycholoog Marieke Wubs, trainer Gabrine Jagersma, orthopedagoog/onderzoeker accept@yulius.nl