MINDFULNESS EN AANVAARDING HELPEN BIJ CHRONISCHE PIJN

Transcriptie

1 MINDFULNESS EN AANVAARDING HELPEN BIJ CHRONISCHE PIJN Karlein Schreurs 16 mei 2014

2 Het gaat redelijk goed. Ik doe weer wat in de tuin en ik help mijn zoon op de boerderij. Maar die pijn, die pijn is niet minder, die is er nog steeds. Daarom heb ik toch weer een afspraak gemaakt met het Radboud, misschien kunnen zij nog iets, een operatie of zo Man, 62 jaar, failed back surgery syndrome

3 Ik ben weer aan het werk. Pijn, irritaties en ongemakken zijn niet meer dingen die mij tot activiteiten aanzetten om er geen last van te hebben. Het zijn nu signalen die me iets zeggen over hoe ik met mijn lichaam kan omgaan. Man, 50 jaar, gecompliceerde kniebreuk, neuropathische pijn

4 Acceptance & Commitment Therapy Veel lijden wordt veroorzaakt door vruchteloze pogingen om ongewenste ervaringen (o.a. pijn, gedachten, emoties) te vermijden

5

6 Relational frame theory Menselijk gedrag wordt niet alleen bepaald door stimuli maar ook door begrippen die naar stimuli verwijzen

7 Pijn voor een chronische pijnpatient?

8 Acceptance & Commitment Therapy (ACT) de strijd loslaten met pijn, vermoeidheid, ongewenste gedachten en gevoelens actie ondernemen in de richting van de dingen die je belangrijk vindt bewust aanwezig zijn in het huidige moment

9 Aanvaarding en bereidheid

10 Mindfulness

11 Mijn acties brachten me dichter bij wat ik belangrijk vind. Mijn acties brachten me helemaal niet dichter bij wat ik belangrijk vind. Werk en opleiding Vrije tijd Groei en gezondheid Relaties HET ROESSINGH, CENTRUM VOOR REVALIDATIE

12 Online interventie Leven met pijn Gebaseerd op: - zelfhulpboek Leven met pijn (Veehof, Schreurs, Hulsbergen & Bohlmeijer, 2010) - online interventie Voluit leven

13

14 Lessen 1. Pijn en pijnbehandelingen 2. De pijn uit de weg gaan 3. Pijn en toch gelukkig? 4. Het opbloeien van de roos 5. Het opgeven van verzet 6. Ja, maar ik heb pijn 7. Ik ben, wie ben ik eigenlijk? 8. Pijn heb je niet alleen 9. Leven met pijn, een nieuw verhaal INFORMATIE (teksten, filmpjes) OEFENINGEN MINDFULNESS (audio download) METAFOOR

15 Controle groepen 1) Minimale interventie groep: expressief schrijven (Pennebaker, 1997) - Online interventie - Opdracht: schrijven over emotionele gebeurtenissen (minimaal 3x per week) - 9 lessen (9-12 weeks) - Wekelijks feedback per 2) Wachtlijst groep

16 Aangemeld en gescreend (n=269) Exclusie (n=31) Gerandomiseerd (n=238) ACT (n=82) Interventie afgerond: n=59 (72%) ES (n=79) Interventie afgerond: n=50 (63%) WL (n=77) T1 meting: n=59 (72%) T2 meting: n=53 (65%) T1 meting: n=51 (65%) T2 meting: n=50 (63%) T1 meting: n=62 (81%) T2 meting: n=64 (83%)

17 Kenmerken deelnemers (n = 238) 76% vrouw Leeftijd: 54 (sd 12; range jaar) 74% getrouwd of samenwonend Opleiding: - laag (20%) - middel (36%) - hoog (44%) 63% > 5 jaar pijn; 83% diagnose bekend (veel reumatische aandoeningen)

18 Meetinstrumenten Primaire uitkomstmaat: - pijn interferentie Mulidimensional Pain Inventory pain interference (MPI) Proces maten: - psychologische inflexibiliteit Psychological Inflexibility in Pain Scale (PIPS) - mindfulness Five Facet Mindfulness Questionnaire (FFMQ)

19 Adherence Interventie afmaken en oefenen tijdens interventie ACT 3 uur per week: 48% EW 2 uur per week: 47% Na 3 maanden: 77% in ACT-conditie beoefent mindfulness M=3 dagen per week; minutes.

20 Effect op pijn interferentie (MPI) baseline post-treatment follow-up ACT ES WL baseline post-treatment follow-up ACT ES WL All participants Adherers only ACT vs ES ACT vs WL ACT vs ES ACT vs WL p ES p ES p ES p ES Post-treatment Follow-up

21 Effect op mindfulness (FFMQ) ACT ES WL ACT ES WL baseline post-treatment follow-up 79 baseline post-treatment follow-up All participants Adherers only ACT vs ES ACT vs WL ACT vs ES ACT vs WL p ES p ES p ES p ES Post-treatment Follow-up

22 Effect op psychologische inflexibiliteit (PIPS) baseline post-treatment follow-up ACT ES WL baseline post-treatment follow-up ACT ES WL All participants Adherers only ACT vs ES ACT vs WL ACT vs ES ACT vs WL p ES p ES p ES p ES Post-treatment Follow-up

23 Conclusies Effecten op pijninterferentie. Grotere effecten bij adherers. Geen effecten op mindfulness van ACT vs EW, wel ACT-adherers vs WL Meer effecten bij follow-up na 3 maanden Mediatie van aanvaarding op pijninterferentie; niet van mindfulness

24

25 Effecten subgroep analyses bij gecontroleerde studies ACT (N) MBSR (N) Pijnintensiteit 0,29 (2) 0,37 (8) Depressie 1,09 (1) 0,28 (8)

26 Conclusie s ACT en MBSR zijn veelbelovend bij chronische pijn ACT (online) werkt waarschijnlijk zoals bedoeld Onderzocht moet worden of formele mindfulness-beoefening meer effect heeft op pijnintensiteit dan informele.

27 Dank voor uw aandacht Drs. H. Trompetter Dr. M. Veehof Dr. E. de Kleine Dr. R. van der Lubbe Prof. dr. E. Bohlmeijer Karlein Schreurs