Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland

Transcriptie

1 Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland Regiorapportage Leiden OPGESTELD IN OPDRACHT VAN: Ministerie van Economische Zaken (EZ) en negen expat centers in Nederland OPGESTELD DOOR: Adres: Valkenburgerstraat ND Amsterdam Telefoon: Fax: Website:

2 TITEL RAPPORT: Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland Regiorapportage Leiden STATUS RAPPORT: Eindrapport DATUM: 17 juni 2015 OPDRACHTGEVER(S): Ministerie van Economische Zaken, Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) Gemeente Amsterdam, Amsterdam In Business (AIB) Expatcenter Food Valley Holland Expat Center South Stichting Rotterdam Partners Gemeente Den Haag, The Hague International Centre (THIC) Expat Center Leiden International Welcome Center North (IWCN) Expat Center Utrecht Expat Center Twente PROJECTTEAM DECISIO: Gerwin van der Meulen, projectleider onderzoek Mathieu Wijnen, adviseur Raisa Knibbe, adviseur Marc Holleman, adviseur MET DANK AAN: Belastingdienst Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) Ministerie van Buitenlandse Zaken, Directie Kabinet en Protocol

3 Inhoud Infographic regio Leiden 4 1 Inleiding Aanleiding Vraagstelling Geografische afbakening Leeswijzer Internationale werknemers Aantal economisch-actieve internationale werknemers Kenniswerkers en arbeidsmigranten Kenniswerkers Arbeidsmigranten Instroom, uitstroom en duur economische activiteit Jaarlijkse instroom van internationale werknemers Jaarlijkse uitstroom van internationale werknemers Duur van economische activiteit van internationale werknemers Land van herkomst van internationale werknemers Land van herkomst Kenniswerkers Arbeidsmigranten Geslacht, leeftijd, woonsituatie, woning en verblijfsdoel Geslacht Leeftijd Burgerlijke staat Kinderen Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning Regionale spreiding internationale werknemers: werken Regionale spreiding internationale werknemers: wonen Woon-werk balans en pendel van internationale werknemers Inkomen Kenniswerkers Arbeidsmigranten Sectoren Kenniswerkers Arbeidsmigranten Internationale studenten Aantal internationale studenten Geslacht, leeftijd en nationaliteit

4 3.2.1 Geslacht Leeftijd Nationaliteit Opleiding Opleidingsinstelling WO Opleidingsinstelling HBO Type onderwijs Actuele opleiding Fase van opleiding Duur van inschrijving per jaar Instroom, uitstroom en duur van opleiding Jaarlijkse instroom van internationale studenten Jaarlijkse uitstroom van internationale studenten Verblijfsduur van internationale studenten Regionale spreiding internationale studenten: wonen Regionale spreiding internationale studenten: vestiging opleiding Internationale zelfstandigen Aantal internationale zelfstandigen Leeftijd Geslacht Nationaliteit Burgerlijke staat Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning Regionale spreiding internationale zelfstandigen: wonen Sectoren Omzet Overall analyse en conclusies Internationale werknemers Internationale studenten Internationale zelfstandigen Bijlage 1: verantwoording 43 Aanpak van het onderzoek Gehanteerde definities Regio-indelingen Bijlage 2: overzicht sectoren 48 Bijlage 3: overzicht CROHO 50 Bijlage 4: Duiding ontwikkeling aantal kenniswerkers 51 2

5 Het rapport dat voor u ligt, biedt unieke informatie over een doelgroep die op deze wijze nog niet eerder in kaart werd gebracht: internationale werknemers, studenten en zelfstandigen. Van ouds her is ons land intensief verbonden met het buitenland. Daar dragen handelsrelaties aan bij, maar ook onze brede talenkennis, open grenzen en de drang om voorbij die grenzen te kijken en kennis uit te wisselen. Nederland streeft naar een goed en gezond vestigingsklimaat voor bedrijven. Steeds meer dringt het besef door dat ook de buitenlandse werknemers, die bij die bedrijven werken, zich hier thuis voelen. In veel gevallen gaat het daarbij immers om mensen met talent, die met hun kennis en vaardigheden een vaak tijdelijke, maar onmisbare bijdrage leveren aan onze economie. Bovendien kunnen zij na hun terugkeer onze ambassadeurs zijn die Nederland met de bijbehorende kwaliteiten in het buitenland op de kaart zullen zetten. De Expat Centers vervullen een belangrijke rol in de ondersteuning van internationale werknemers bij hun verblijf in Nederland. Om de diensten die zij leveren beter af te kunnen stemmen op de doelgroep hebben zij, samen met de Netherlands Foreign Investment Agency in Den Haag, onderzoek laten verrichten naar internationale werknemers, studenten en zelfstandigen die in Nederland wonen, werken of studeren. Uniek is daarbij dat met toestemming van het ministerie van Financiën, gebruik mocht worden gemaakt van data van de Belastingdienst. Dit verdiept het inzicht in deze doelgroep. Zo leren we uit deze rapportage dat internationale werknemers jaarlijks zo n 14 miljard euro verdienen, en dat internationale zelfstandigen samen goed zijn voor ruim 2,5 miljard euro aan omzet. Daarnaast weten we nu hoeveel buitenlandse geprivilegieerden er zijn; ten slotte brengt dit rapport de omvangrijke groep buitenlandse studenten in kaart. Dit rapport is bedoeld om een goed en meer volledig beeld van deze belangrijke doelgroep te geven, maar ook om richting te geven in de besluitvorming rondom de invulling van het Expat Centre Leiden in de toekomst en hoe het Expat Centre Leiden haar bijdrage kan leveren aan het verbeteren van de internationale concurrentiepositie van de Leidse regio. 3

6 Infographic regio Leiden 4

7 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De internationalisering van de Nederlandse economie is in toenemende mate van belang. Door onze geografische ligging en de Nederlandse economische bedrijvigheid is een internationale oriëntatie meer dan eens noodzakelijk. Hierbij spelen diverse aspecten een belangrijke rol, zoals: De beschikbaarheid van voldoende en goed geëquipeerde werknemers in een goed functionerende arbeidsmarkt De toename van de export van Nederlandse goederen en diensten De toenemende (internationale) mobiliteit van studenten Het behouden en aantrekken van buitenlandse bedrijven die vanuit Nederland (willen) opereren Tegen deze achtergrond zijn er in Nederland diverse expat centers actief met als doel een snellere en betere dienstverlening tot stand te brengen voor bedrijven en werknemers uit het buitenland die zich in Nederland willen vestigen. Een expat center faciliteert onder meer een vlotte aanvraag van benodigde verblijfsdocumenten en de inschrijving in de Basisregistratie Personen (BRP) in samenwerking met gemeenten en IND. Daarnaast bieden expat centers uiteenlopende informatie over huisvesting, financiën, belastingen, onderwijs en dergelijke. De expat centers in Nederland voorzien hiermee in een belangrijke behoefte bij bedrijven, (internationale) organisaties en instellingen (zoals universiteiten en ziekenhuizen). Om deze (intermediaire) rol te kunnen vervullen en om in de toekomst effectief (arbeidsmarkt)beleid te kunnen voeren is betere kennis van de internationale community noodzakelijk. De Nederlandse expat centers zijn, samen met het Ministerie van Economische Zaken/Netherlands Foreign Investment Agency (EZ/NFIA) en de Belastingdienst, verenigd in het landelijke expat desk overleg. Vanuit dit overleg is, door EZ/NFIA en in samenwerking met de regionale expat desks, het initiatief genomen tot het landelijke en regionale onderzoek naar internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland. Dit onderzoek is uitgevoerd door Decisio Economisch onderzoek en advies te Amsterdam. 1.2 Vraagstelling Voor het landelijke en regionale onderzoek zijn de volgende onderzoeksvragen geformuleerd: 1. Hoeveel internationale werknemers, studenten en zelfstandigen zijn er in Nederland? Welke relevante subsegmenten kunnen we hierbinnen onderscheiden? 2. Wat zijn de meest relevante ontwikkelingen geweest gelet op de sociaal-demografische kenmerken van internationale werknemers, studenten en zelfstandigen (bijvoorbeeld wanneer het gaat nationaliteit, geslacht, leeftijd, woonsituatie, doel van verblijf)? 3. Wat zijn de meest relevante ontwikkelingen geweest gelet op de economische kenmerken van internationale werknemers, studenten en zelfstandigen (bijvoorbeeld wanneer het gaat inkomen, sector waarin werkzaam)? 5

8 4. Welke ontwikkeling(en) van regionale verdelingen van internationale werknemers, studenten en zelfstandigen zijn relevant? Het landelijke en regionale onderzoek is uitgevoerd voor de periode 2009 tot en met 2013 (5 onderzoeksjaren). In de bijlage van dit rapport is een verantwoording opgenomen van de aanpak van het onderzoek en de gehanteerde definities. 1.3 Geografische afbakening Voor dit voorliggende rapport geldt de volgende, geografische afbakening: Regio Leiden: de Leidse regio (bestaande uit 6 gemeenten). Naast dit onderzoek voor de Regio Leiden heeft Decisio onderzoek verricht naar en regiorapporten opgesteld voor (met daarbij de verschillende geografische uitsplitsingen): Nederland totaal (inclusief uitsplitsingen naar de 12 provincies). Regio Amsterdam: de provincies Noord-Holland en Flevoland, de gemeente Amsterdam en de Metropoolregio Amsterdam (bestaande uit 36 gemeenten). Regio Rotterdam: de provincie Zuid-Holland en het werkgebied van Stichting Rotterdam Partners (bestaande uit een selectie van postcodegebieden in de Rotterdamse regio). Regio Zuid-Nederland: de provincies Noord-Brabant en Limburg en de gemeenten Eindhoven, Breda, Veldhoven, Tilburg en Maastricht. Regio Den Haag: provincie Zuid-Holland, de regio Haaglanden (bestaande uit 9 gemeenten), de regio 070 (bestaande uit 4 gemeenten) en de regio 015 (bestaande uit 1 gemeente: Delft). Regio Food Valley: de provincie Gelderland, de gemeenten Arnhem, Nijmegen, Ede en Wageningen en de regio Food Valley (bestaande uit 8 gemeenten). Regio Noord-Nederland: de provincies Fryslân, Groningen en Drenthe en de gemeenten Groningen, Assen, Eemsmond, Emmen, Heerenveen, Leeuwarden, Smallingerland, Hoogezand- Sappemeer en Ten Boer. Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, Enschede, Almelo, Borne, Oldenzaal, Hof van Twente, Deventer en Zwolle. Regio Utrecht (alleen als tabellenboek): de provincie Utrecht en de gemeenten Utrecht, Nieuwegein, Amersfoort, Stichtse Vecht en De Bilt. 6

9 1.4 Leeswijzer In dit rapport stellen we voor de Regio Leiden achtereenvolgens aan de orde: Hoofdstuk 2: in dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale werknemers en hun belangrijkste sociaal-demografische en economische kenmerken. Verder schetsen we in dit hoofdstuk het beeld van het aantal geprivilegieerden. Hoofdstuk 3: in dit hoofdstuk schetsen we het beeld van de ontwikkeling van het aantal internationale studenten. Daarbij komt onder meer aan bod: het aantal internationale studenten, hun opleiding, jaarlijkse in- en uitstroom en de regionale spreiding. Hoofdstuk 4: In dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale zelfstandigen. Daarbij stellen we onder meer het volgende aan de orde: aantal internationale zelfstandigen, regionale spreiding, sectoren en omzet. Hoofdstuk 5: in dit hoofdstuk presenteren we onze overall analyse en conclusies van het onderzoek. In de bijlagen bij dit rapport is een verantwoording opgenomen van de aanpak van het onderzoek en de gehanteerde definities. 7

10 2 Internationale werknemers In dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale werknemers en hun belangrijkste sociaaldemografische en economische kenmerken. Verder schetsen we in dit hoofdstuk het beeld van het aantal geprivilegieerden. Definities: in dit hoofdstuk worden meerdere definities gehanteerd. Deze definities zijn: Economisch-actieve, internationale werknemer: een economisch-actieve, internationale werknemer is een persoon in loondienst bij een in Nederland gevestigde organisatie waarvoor loonheffing is betaald aan de Belastingdienst. Daarnaast geldt dat deze persoon alleen een buitenlandse nationaliteit heeft; oftewel deze persoon heeft niet de Nederlandse nationaliteit. Kenniswerker: een kenniswerker is een economisch-actieve werknemer. Daarnaast is voor kenniswerkers een minimale looneis gesteld (fiscaal loon: loon voor belastingen) voor twee leeftijdsgroepen en een minimaal aantal SV-dagen (Sociale Verzekeringen). De minimale looneisen per jaar per leeftijdsgroep zijn: Leeftijd < 30 jaar jaar Arbeidsmigrant: een arbeidsmigrant is een economisch-actieve, internationale werknemer. Indien een economisch-actieve, internationale werknemer geen kenniswerker is (zie voorgaande definitie) dan is deze persoon gerekend tot de groep arbeidsmigranten. Een nadere toelichting op de aanpak van het onderzoek, methode, databronnen etc. is opgenomen in de bijlagen van dit rapport. 2.1 Aantal economisch-actieve internationale werknemers Aantal economisch-actieve internationale werknemers met ruim 66% gegroeid In 2013 telde de Leidse regio bijna economisch-actieve internationale werknemers. Dit aantal is ruim 66% groter dan in 2009, toen de Leidse regio ruim economisch-actieve internationale werknemers telde. De gemiddelde jaarlijkse groei lag rond de 13,5%. In 2010 en 2013 lag de groei iets onder de gemiddelde groei, in 2012 en met name in 2011 boven de gemiddelde groei. Tabel 2.1 Aantal economisch-actieve internationale werknemers (per 31/12) per werkregio, Leidse regio (+6%) (+24%) (+16%) (+9%) Nederland (+6%) (+28%) (+14%) (+2%) 8

11 2.2 Kenniswerkers en arbeidsmigranten Afname van het aandeel kenniswerkers t.o.v. het aandeel arbeidsmigranten tussen 2009 en 2013 In 2013 behoorde 26% van de economisch-actieve internationale werknemers tot de subgroep kenniswerkers en 74% tot de arbeidsmigranten. In 2009 was deze verhouding 35 resp. 65%. In absolute zin nam het aantal kenniswerkers tussen 2009 en 2013 toe met 385 personen, een stijging van 22%. Het aantal arbeidsmigranten groeide in dezelfde periode met personen, een stijging van 90%. In Nederland was deze stijging 13% voor kenniswerkers en 71% voor arbeidsmigranten. Beide groepen zijn in de Leidse regio bovengemiddeld gegroeid, maar het aantal kenniswerkers is relatief sterker toegenomen dan het aantal arbeidsmigranten Kenniswerkers Aantal kenniswerkers tot 2012 toegenomen, in 2013 afgenomen Het gemiddeld aandeel kenniswerkers over de verschillende jaren was 33%. Het aantal kenniswerkers is tot 2012 gestegen, maar in 2013 gedaald. Daarmee is het aantal kenniswerkers in 2013 terug op het niveau van 2010/2011. Tabel 2.2 Aantal economisch-actieve internationale kenniswerkers (per 31/12) naar werkregio, Leidse regio (+18%) (+8%) (+12%) (-15%) Nederland (+13%) (+14%) (+6%) (-18%) Het aantal kenniswerkers in de Leidse regio vertoont tussen 2012 en 2013 een afname. Deze afname is minder sterk dan in Nederland gemiddeld. Een aantal variabelen verklaren deze ontwikkeling. Een verdere uitwerking is opgenomen als bijlage 4 in dit rapport. 9

12 Promovendi Een promovendus (PhD-er) is een persoon die door een geaccrediteerde onderwijsinstelling formeel erkend is als een persoon die uitzicht heeft op een promotie tot een academische graad van doctor. In Nederland zijn ook vele internationale promovendi actief; vaak zijn zij als werknemer met een arbeidsovereenkomst in dienst van een hoger onderwijsinstelling in Nederland of bijvoorbeeld binnen het bedrijfsleven. Als zodanig is deze groep internationale werknemers in het onderzoek geïdentificeerd op basis van de fiscale loongegevensdata van de Belastingdienst. Er zijn echter ook internationale promovendi in Nederland actief die niet in dienst zijn als werknemer van een hoger onderwijsinstelling of van een andere instelling in Nederland (dit zijn de zogenaamde contractpromovendi of buitenpromovendi ). Financiering verloopt veelal vanuit het land van herkomst; bijvoorbeeld middels een beurs (van bijvoorbeeld de EU of een buitenlandse universiteit). Daarnaast zijn er internationale promovendi zonder arbeidsovereenkomst of zonder internationale beurs. Zij komen derhalve allen niet voor bij de fiscale loongegevens van de Belastingdienst. Om inzicht te krijgen in de omvang van de groep internationale promovendi zonder arbeidsovereenkomst is een beknopte inventarisatie uitgevoerd op basis van publiek beschikbare gegevens. Hieruit ontstaat het beeld dat er geen volledig, betrouwbaar overzicht bestaat van de groep internationale promovendi zonder arbeidsoverkomst. Het strekt tot aanbeveling om dit via aanvullend onderzoek in kaart te brengen. De volgende gegevens zijn wel bekend: Het aantal onbezoldigde PhD ers met een niet-nederlandse nationaliteit bij Maastricht University bedraagt op 31 december 2013 in totaal: 52 (bron: Maastricht University). Het aantal not on payroll PhD-ers met een niet Nederlandse nationaliteit bij TU Eindhoven was op 31 december 2013 in totaal: 253 (bron: TU Eindhoven). Van dit aantal is niet bekend of zij wellicht elders een arbeidsovereenkomst hebben. Het aantal bursalen op 31 december 2013 in de provincie Gelderland was in totaal 824; verdeeld over Radboud Universiteit (220), KNAW-NIOO (27), Radboud UMC (250) en Wageningen UR (327). Het aantal bursalen op 22 mei 2015 bij de Rijksuniversiteit Groningen was in totaal 462. Het betreft hier echter alleen de PhD-ers/bursalen non-eu (bron: Rijksuniversiteit Groningen). Het aantal PhD ers met een beurs/externe financiering met een niet-nederlandse nationaliteit bij Universiteit Leiden bedraagt op 31 december 2013 in totaal 500. Voor de overige regio s/universiteiten kon geen overzicht van PhD-ers/bursalen achterhaald worden Arbeidsmigranten Sterke toename aantal arbeidsmigranten tussen Het aantal internationale arbeidsmigranten is tussen 2009 en 2013 bijna verdubbeld. Het gemiddeld aandeel arbeidsmigranten over de verschillende jaren was 67%. Dit nam in 2013 toe tot 74%. 10

13 Tabel 2.3 Aantal economisch-actieve internationale arbeidsmigranten (per 31/12) naar werkregio, Leidse regio (-1%) (+35%) (+18%) (+21%) Nederland (+3%) (+33%) (+16%) (+8%) 2.3 Instroom, uitstroom en duur economische activiteit Jaarlijkse instroom van internationale werknemers Definities: in deze paragraaf worden meerdere definities gehanteerd. Deze definities zijn: Instroom: met instroom wordt bedoeld dat een internationale werknemer economisch-actief wordt/is. Oftewel, er vindt afdracht van loonheffing aan de Belastingdienst plaats. Instroom betekent derhalve niet altijd dat een internationale werknemer instroomt in Nederland; het kan namelijk ook zijn dat de internationale werknemer al in Nederland gevestigd is maar van economisch-inactief economisch-actief wordt. Uitstroom: met uitstroom wordt bedoeld dat een internationale werknemers economisch-inactief wordt/is (zie ook voorgaande definitie van instroom ). Duur economische activiteit: de periode waarin daadwerkelijk loonheffing wordt betaald door de economisch-actieve, internationale werknemer. Een nadere toelichting op de aanpak van het onderzoek, methode, databronnen etc. is opgenomen in de bijlagen van dit rapport. Verdubbeling instroom tussen Van 2010 tot en met 2013 stroomden in totaal internationale werknemers in. De instroom is tussen 2010 en 2013 meer dan verdubbeld. Tabel 2.4 Jaarlijkse instroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, Leidse regio Nederland

14 Instroom voornamelijk uit Polen Van alle ingestroomde economisch-actieve internationale werknemers in de Leidse regio is de top-5 afkomstig uit EU-landen met Polen op een prominente eerste plek. Meer dan de helft van de totale instroom tussen 2009 en 2013 heeft als herkomstland Polen. Tabel 2.5 Top 5 herkomstlanden instroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Leidse regio Polen (59%) Duitsland (4%) VK (3%) Spanje (2%) Italië (2%) Nederland Polen (49%) Duitsland (5%) Turkije (4%) Hongarije (3%) VK(3%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100% Jaarlijkse uitstroom van internationale werknemers Uitstroom internationale medewerkers structureel lager dan instroom Tussen 2010 en 2013 stroomden bijna internationale werknemers uit. De uitstroom is net als de instroom ongeveer verdubbeld tussen 2010 en Wel ligt de uitstroom structureel lager dan de instroom. Tabel 2.6 Jaarlijkse uitstroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, Leidse regio Nederland Uitstroom voornamelijk internationale werknemers uit Polen De top 5-nationaliteiten van de internationale werknemers die uitstromen, vertonen duidelijke overeenkomsten met die van de instroom in Bijna de helft van de totale uitstroom tussen 2009 en 2013 heeft als herkomstland Polen. Tabel 2.7 Top 5 herkomstlanden uitstroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Leidse regio Polen (47%) Duitsland (7%) VK (6%) Italië (4%) Turkije (3%) Nederland Polen (39%) Duitsland (7%) Turkije (6%) VK(5%) Hongarije (3%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. 12

15 2.3.3 Duur van economische activiteit van internationale werknemers Duur economische activiteit internationale werknemers neemt af Op basis van de in- en uitstroom tussen 2010 en 2013 kunnen we nagaan hoe lang de economischactieve internationale werknemer in Zuid-Holland 1 blijft wonen en/of werken 2. Het algemene beeld is dat een steeds groter aandeel na het eerste jaar uitstroomt. Hierin zit echter wel een vertekening de internationale werknemers met startjaar 2009 zijn niet per se pas dat jaar ingestroomd. Een aanzienlijk deel van deze groep was al langer economisch actief in Zuid-Holland. Dit verklaart de relatief lage uitstroom in de daarop volgende jaren, waarin een relatief groter deel van de recent ingestroomde internationale werknemers na korte duur weer uitstroomt. Tabel 2.8 Duur economische activiteit internationale werknemers (per jaar) naar startjaar, werkregio Zuid-Holland, Startjaar 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar % 63% 53% 41% % 63% 49% % 54% % Gemiddelde contractduur neemt af De gemiddelde contractduur is in de periode afgenomen. De economisch actieve internationale werknemer in de Leidse regio had in 2009 een contract van gemiddeld 9,7 maanden. In 2013 duurde het gemiddelde contract nog 8,2 maanden. 2.4 Land van herkomst van internationale werknemers Land van herkomst Overwegend Polen in de Leidse regio In 2013 zijn bijna economisch actieve internationale werknemers werkend in de Leidse regio. Het grootste deel van deze groep (bijna de helft) heeft de Poolse nationaliteit. Deze groep is in omvang meer dan verdrievoudigd, van ruim in 2009 naar bijna in De top-5 nationaliteiten in de Leidse regio heeft betrekking op bijna tweederde van de totale populatie internationale werknemers in Deze analyse is alleen beschikbaar op provinciaal niveau. We sluiten hier aan bij de provincie waarin de Leidse regio zich bevindt. 2 Indien een internationale werknemer economisch inactief wordt maar in Nederland woonachtig blijft geldt deze ook als uitstroom. 13

16 Tabel 2.9 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Leidse regio Polen (46%) Duitsland (6%) VK (5%) Italië (4%) Spanje (3%) Nederland Polen (37%) Duitsland (7%) Turkije (6%) VK (5%) België (3%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100% Kenniswerkers Helft van kenniswerkers Leidse regio afkomstig uit top 5-landen De kenniswerkers die in 2013 economisch actief zijn in de Leidse regio zijn vooral afkomstig uit de ons omringende EU-landen en in mindere mate uit Oost- en Zuid-Europese landen. De helft van de kenniswerkers in de Leidse regio is afkomstig uit de top 5-landen. Tabel 2.10 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Leidse regio VK (12%) Duitsland (12%) Polen (11%) Italië (7%) Frankrijk (6%) Nederland Duitsland (12%) VK (12%) Polen (8%) België (7%) Frankrijk (5%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Groot aandeel kenniswerkers in eigen populatie uit o.a. Saoedi-Arabië, Singapore en Denemarken Kijkend naar het aandeel kenniswerkers in Zuid-Holland 3 in een populatie met dezelfde nationaliteit ontstaat een ander beeld dan in bovenstaande tabel. De belangrijkste herkomstlanden met een groot aandeel kenniswerkers 4 binnen de eigen populatie zijn: 1. Saoedi-Arabië: 42 kenniswerkers (71%); 2. Singapore: 61 kenniswerkers (57%); 3. Denemarken: 187 kenniswerkers (55%); 4. Zuid-Afrika: 147 kenniswerkers (55%); 5. Australië: 192 kenniswerkers (55%) Arbeidsmigranten Overgrote deel van de internationale arbeidsmigranten is afkomstig uit Polen De subgroep arbeidsmigranten is met name afkomstig uit Polen (meer dan de helft). Turkije en naburige Europese landen volgen op behoorlijke afstand. Meer dan 70% van de populatie economischactieve internationale arbeidsmigranten is afkomstig uit de top-5 herkomstlanden. 3 Deze analyse is alleen beschikbaar op provinciaal niveau. We sluiten hier aan bij de provincie waarin de Leidse regio zich bevindt. 4 Hierbij is de ondergrens gehanteerd van minimaal 25 kenniswerkers met eenzelfde nationaliteit. 14

17 Tabel 2.11 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Leidse regio Polen (58%) Duitsland (4%) Turkije (3%) VK (3%) Italië (3%) Nederland Polen (42%) Duitsland (6%) Turkije (6%) Hongarije (3%) VK (3%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Kijkend naar het aandeel arbeidsmigranten in Zuid-Holland 5 in een populatie met dezelfde nationaliteit ontstaat een ander beeld dan in bovenstaande tabel. De belangrijkste herkomstlanden met een groot aandeel arbeidsmigranten 6 binnen de eigen populatie zijn: 1. Afghanistan: 97 arbeidsmigranten (98%); 2. Ghana: 441 arbeidsmigranten (97%); 3. Dominicaanse Republiek: 94 arbeidsmigranten (97%); 4. Angola: 62 arbeidsmigranten (97%); 5. Thailand: 609 arbeidsmigranten (97%). 5 Deze analyse is alleen beschikbaar op provinciaal niveau. We sluiten hier aan bij de provincie waarin de Leidse regio zich bevindt. 6 Hierbij is de ondergrens gehanteerd van minimaal 25 arbeidsmigranten met eenzelfde nationaliteit. 15

18 Aantal economisch-actieve internationale geprivilegieerden Zuid-Holland sterk gestegen Geprivilegieerden zijn economisch-actieve, internationale personen (15 t/m 66 jaar) die werkzaam zijn bij een ambassade, consulaat of een van de internationale organisaties 7 in Nederland. Geprivilegieerden zijn niet opgenomen in de FLG-data van de Belastingdienst. Gegevens zijn ontleend aan de Probas-registratie (Ministerie BuZa). In 2013 woonden in de Leidse regio 505 economisch-actieve internationale geprivilegieerden. Ten opzichte van 2009 is dit 40% meer. In 2013 woont een van de tien internationale geprivilegieerden in de provincie Zuid-Holland binnen de Leidse regio. De top 5-herkomstlanden van geprivilegieerden in 2013 die wonen in Zuid-Holland bestaat volledig uit EU-landen. Tabel 2.12 Aantal economisch-actieve geprivilegieerden (per 31/12) naar woonregio, Zuid-Holland Leidse regio Nederland (+14%) (+21%) (+0%) (+3%) Bron: gegevens Ministerie van Buitenlandse Zaken. Bewerking en analyse: Decisio. Tabel 2.13 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve geprivilegieerden naar woonregio, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Zuid-Holland Frankrijk (13%) Duitsland (9%) VK (8%) Italië (7%) Spanje (5%) Nederland Frankrijk (12%) Duitsland (8%) VK (8%) Italië (7%) Spanje (5%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Bron: gegevens Ministerie van Buitenlandse Zaken. Bewerking en analyse: Decisio. Groep internationale geprivilegieerden bestaat vooral uit mannen; gemiddelde leeftijd Leidse regio lager Net als de populatie economisch-actieve internationale werknemers kent ook de groep internationale geprivilegieerden een oververtegenwoordiging van mannen. De gemiddelde leeftijd van de groep geprivilegieerden in de Leidse regio bedraagt in jaar, twee jaar lager dan het gemiddelde in de provincie Zuid-Holland. Tabel 2.14 Geslacht economisch-actieve geprivilegieerden naar woonregio, 2013 Mannen Vrouwen Totaal Zuid-Holland Leidse regio Bron: gegevens Ministerie van Buitenlandse Zaken. Bewerking en analyse: Decisio

19 Grootste deel internationale geprivilegieerden is gehuwd In 2013 was ruim de helft (57%) van de internationale geprivilegieerden in Zuid-Holland gehuwd. 2.5 Geslacht, leeftijd, woonsituatie, woning en verblijfsdoel Geslacht Beperkte oververtegenwoordiging van mannen in populatie internationale werknemers De populatie economisch-actieve internationale werknemers in de Leidse regio kent een beperkte oververtegenwoordiging van mannen. Zij vormen in 2013 een meerderheid van ongeveer 55%. Dit sluit ongeveer aan bij de verhoudingen in Nederland als geheel. Tabel 2.15 Geslacht economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Mannen Vrouwen Totaal Leidse regio (55%) (45%) Nederland (57%) (43%) Aandeel mannen en vrouwen in populatie kenniswerkers en arbeidsmigranten gelijk De populatie internationale kenniswerkers en de populatie internationale arbeidsmigranten kennen beide een beperkte oververtegenwoordiging van mannen. Het aandeel mannen in de groep internationale werknemers is kleiner dan het gemiddelde in Nederland. Dat geldt voor zowel kenniswerkers als arbeidsmigranten. Tabel 2.16 Geslacht economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Mannen Vrouwen Totaal Leidse regio (55%) 967 (45%) Nederland (63%) (37%) Tabel 2.17 Geslacht economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Mannen Vrouwen Totaal Leidse regio (55%) (45%) Nederland (56%) (44%) Leeftijd Meeste internationale werknemers zijn tussen de 15 en 45 jaar oud, weinig ouder dan 45 In 2013 is de gemiddelde leeftijd van de internationale werknemers in de Leidse regio 32,6 jaar. Kenniswerkers zijn gemiddeld 37,7 jaar oud, arbeidsmigranten gemiddeld 30,8 jaar. In vergelijking met 2009 is de internationale werknemer gemiddeld drie jaar jonger. Kenniswerkers zijn daarentegen een jaar ouder, arbeidsmigranten vier jaar jonger. Ruim twee derde van de populatie econo- 17

20 misch-actieve internationale werknemers in de Leidse regio is jonger dan 35 jaar; van het totaal is 40% tussen de 25 en 35 jaar oud. Iets meer dan 300 internationale werknemers (4%) is tussen de 55 en 67 jaar oud. Tabel 2.18 Leeftijd economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, tot 25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 67 jaar Leidse regio (25%) (40%) (21%) 898 (11%) 317 (4%) Nederland (21%) (37%) (24%) (14%) (5%) Kenniswerkers in de Leidse regio gemiddeld ouder dan internationale arbeidsmigranten Van de internationale kenniswerkers in de Leidse regio (2.147 in 2013) zijn er slechts 55 (3%) jonger dan 25 jaar. Het grootste deel van de groep is tussen de 25 en 35 jaar oud, conform het landelijke beeld. De internationale arbeidsmigrant is gemiddeld jonger; 32% van de populatie internationale arbeidsmigranten in de Leidse regio is jonger dan 25 jaar. Tabel 2.19 Leeftijd economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, tot 25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 67 jaar Leidse regio 55 (3%) 905 (42%) 655 (31%) 376 (18%) 156 (7%) Nederland (3%) (41%) (31%) (18%) (7%) Tabel 2.20 Leeftijd economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, tot 25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 67 jaar Leidse regio (32%) (39%) (18%) 522 (8%) 161 (3%) Nederland (25%) (36%) (22%) (13%) (5%) 18

21 2.5.3 Burgerlijke staat Een kwart van de internationale werknemers is gehuwd In 2013 was een kwart van de economisch-actieve internationale werknemers in de Leidse regio gehuwd. Tabel 2.21 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Gehuwd Samenwonend Niet gehuwd/samenwonend Leidse regio (25%) 110 (1%) (73%) Nederland (27%) (1%) (71%) Twee op vijf kenniswerkers in de Leidse regio is gehuwd Van de kenniswerkers in de Leidse regio is in % gehuwd. Dit is iets minder dan het landelijke aandeel van 43%. Het aandeel gehuwden in de groep internationale arbeidsmigranten is een stuk lager, namelijk 20% (tegen 24% landelijk). Tabel 2.22 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Gehuwd Samenwonend Niet gehuwd/samenwonend Leidse regio 863 (40%) 36 (2%) (58%) Nederland (43%) (2%) (56%) Tabel 2.23 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Gehuwd Samenwonend Niet gehuwd/samenwonend Leidse regio (20%) 74 (1%) (78%) Nederland (24%) (1%) (75%) Kinderen Een kwart van de internationale werknemers heeft kinderen Gemiddeld 12% van de internationale werknemers (ongeveer personen) heeft één kind, een vergelijkbaar aantal heeft twee kinderen. Bijna 300 internationale werknemers in de Leidse regio (3%) heeft drie of meer kinderen. Tabel 2.24 Economisch-actieve internationale werknemers naar aantal kinderen, naar werkregio, 2013 Een kind Twee kinderen Drie of meer kinderen Geen kind Leidse regio (12%) 887 (11%) 280 (3%) (74%) Nederland (13%) (11%) (5%) (71%) 19

22 Groter deel kenniswerkers Leidse regio heeft een of twee kinderen Bijna een derde van de kenniswerkers in de Leidse regio heeft een (15%) of twee (16%) kinderen in Van dezelfde groep heeft 62% geen kinderen. Van alle internationale arbeidsmigranten in de Leidse regio heeft 11% een kind en 8% twee kinderen. Meer dan drie kwart heeft geen kind. Tabel 2.25 Economisch-actieve internationale kenniswerkers naar aantal kinderen, naar werkregio, 2013 Een kind Twee kinderen Drie of meer kinderen Geen kind Leidse regio 330 (15%) 386 (18%) 92 (4%) (62%) Nederland (16%) (18%) (6%) (59%) Tabel 2.26 Economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar aantal kinderen, naar werkregio, 2013 Een kind Twee kinderen Drie of meer kinderen Geen kind Leidse regio 694 (11%) 501 (8%) 188 (3%) (78%) Nederland (12%) (10%) (5%) (74%) Aantal kinderen van internationale werknemers Leidse regio gemiddeld +1% Het aantal kinderen van internationale werknemers die in de Leidse regio wonen vertoont een stijgende lijn; tussen 2009 en 2013 groeide dit aantal met gemiddeld 1% per jaar. De groei van het aantal kinderen van internationale werknemers in de Leidse regio wijkt nauwelijks af van de landelijk ontwikkeling. Tabel 2.27 Aantal kinderen van economisch-actieve internationale werknemers, naar woonregio, Leidse regio (+2%) (+3%) (+5%) (-7%) Nederland (+4%) (+6%) (+5%) (-5%) Aantal kinderen van internationale kenniswerkers vertoont snelle groei Het aantal kinderen van internationale kenniswerkers die in de Leidse regio wonen groeide tussen 2009 en 2013 gemiddeld met 3,9% per jaar; ruim boven het landelijke gemiddelde van 0,9%. 20

23 Tabel 2.28 Aantal kinderen van economisch-actieve internationale kenniswerkers, naar woonregio, Leidse regio (+18%) (+8%) (+7%) (-15%) Nederland (+10%) (+12%) (+6%) (-21%) Tabel 2.29 Aantal kinderen van economisch-actieve internationale arbeidsmigranten, naar woonregio, Leidse regio (-9%) (-2%) (+2%) (+3%) Nederland (+1%) (+3%) (+4%) (+3%) Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning Grote meerderheid internationale werknemers in de Leidse regio huurt woning Het grootste deel van de economisch actieve internationale werknemers in de Leidse regio (2013) woont in een huurwoning; het ging om 91% van het totaal. In verhouding wonen dus veel meer kenniswerkers in een koopwoning; van de internationale werknemers met een koopwoning is 65% kennismigrant, 35% arbeidsmigrant. Tabel 2.30 Type woning economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Huurwoning Koopwoning Leidse regio (91%) 748 (9%) Nederland (91%) (9%) Een op vier kenniswerkers in de Leidse regio heeft koopwoning Drie kwart van de internationale kenniswerkers in de Leidse regio woont in een huurwoning. Dit sluit aan bij het landelijke beeld. Het type woning van de internationale arbeidsmigrant in de Leidse regio laat een ander beeld zien. Bijna iedereen uit deze groep woont in een huurwoning (96%). Tabel 2.31 Type woning economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Huurwoning Koopwoning Leidse regio (77%) 489 (23%) Nederland (74%) (26%) 21

24 Tabel 2.32 Type woning economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Huurwoning Koopwoning Leidse regio (96%) 259 (4%) Nederland (95%) (5%) Van de internationale werknemers met een koopwoning (9%) woont twee derde in een huis met een WOZ-waarde lager dan euro. De gemiddelde WOZ-waarde van koopwoningen in het bezit van internationale werknemers in de Leidse regio is euro. Tabel 2.33 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale werknemers naar werkregio, 2013 Tot tot tot tot euro Onbekend euro euro euro euro of meer Leidse regio 237 (32%) 259 (35%) 105 (14%) 45 (6%) 71 (9%) 31 (4%) Nederland (10%) (5%) (7%) (5%) (46%) (28%) 61% van kenniswerkers heeft een woningwaarde van maximaal euro 20% van de internationale kenniswerkers in de Leidse regio heeft een WOZ-waarde van euro of meer. In de populatie internationale arbeidsmigranten is dit aandeel 6% - de meerderheid van 47% zit in de categorie tot euro. Tabel 2.34 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Tot euro tot euro tot euro tot euro euro of meer Onbekend Leidse regio 114 (23%) 185 (38%) 79 (16%) 39 (8%) 60 (12%) 12 (2%) Nederland (36%) (34%) (13%) (6%) (9%) 510 (2%) Tabel 2.35 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Tot euro tot euro tot euro tot euro euro of meer Onbekend Leidse regio 123 (47%) 74 (29%) 26 (10%) 6 (2%) 11 (4%) 19 (7%) Nederland (57%) (22%) (6%) 506 (3%) 857 (4%) (9%) 22

25 2.6 Regionale spreiding internationale werknemers: werken Leiden is de top-werkgemeente in de Leidse regio De gemeente Leiden domineert de andere gemeenten binnen de Leidse regio als topwerkgemeente. Meer dan 80% van alle economisch-actieve werknemers in de Leidse regio werkt in Leiden. Tabel 2.36 Top 5 werkgemeenten economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Leidse regio Leiden (6.976; 83%) Katwijk (560; 7%) Leiderdorp (279; 3%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Oegstgeest (223; 3%) Zoeterwoude (201; 2%) 23

26 Figuur 2.1 Aantal economisch actieve internationale werknemers in 2013, naar werkregio (op 4- positie postcodeniveau) 2.7 Regionale spreiding internationale werknemers: wonen Leiden is ook de top-woongemeente, maar in mindere mate dan werkgemeente Kijkend naar de woonregio s van economisch-actieve internationale werknemers in Nederland is de top 5 hetzelfde als die van werkregio s. Opvallend is dat een stuk minder mensen in Leiden wonen dan werken. In de andere gemeenten in de Leidse regio is dit omgekeerd. 24

27 Tabel 2.37 Top 5 woongemeenten economisch-actieve internationale werknemers naar woonregio, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Leidse regio Leiden (3.747; 68%) Katwijk (577; 10%) Voorschoten (469; 8%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Oegstgeest (383; 7%) Leiderdorp (294; 5%) Figuur 2.2 Aantal economisch actieve internationale werknemers in 2013, naar woonregio (op 4- positie postcodeniveau) 25

28 2.8 Woon-werk balans en pendel van internationale werknemers De regio in woon-werkbalans De woon-werkbalans (of pendelbalans) van een regio duidt het verschil tussen enerzijds het aantal economischactieve internationale werknemers werkzaam in een regio, en anderzijds het aantal economisch-actieve internationale werknemers woonachtig in een regio. Het gaat hierbij uitsluitend om internationale werknemers met een bekende woonlocatie in Nederland; werknemers met een onbekende/buitenlandse woonregio zijn buiten beschouwing gelaten. Het aantal economisch-actieve internationale werknemers kan hierdoor afwijken van de aantallen in paragraaf 2.6. De woon-werkbalans is berekend door het aantal economisch-actieve, internationale werknemers in een regio te verminderen met het aantal economisch-actieve, internationale inwoners van diezelfde regio. Het verschil duidt of een regio overwegend een werk- danwel woonregio is. Regio s hebben daarnaast te maken met inkomende pendel; dit zijn werknemers die buiten de regio wonen, maar in de regio werken. Uitgaande pendel bestaat uit inwoners van een regio die werken buiten de regio. Is de uitgaande pendel groter dan de inkomende pendel, dan werken meer inwoners buiten de eigen regio dan dat er werknemers van buiten de regio in de regio werkzaam zijn. Negatieve werkbalans in de Leidse regio Het aantal werkzame economisch-actieve internationale werknemers in de Leidse regio is kleiner dan het aantal woonachtigen; de inkomende pendel is kleiner dan de uitgaande pendel. Tabel 2.38 Woon-werkbalans en pendel van internationale werknemers naar woonregio, 2013 Totaal wonend Totaal werkend Uitgaande pendel Inkomende pendel Woonwerkbalans Leidse regio Inkomende pendel: vooral uit Den Haag en Amsterdam De internationale werknemers die naar een baan in de Leidse regio pendelen, wonen verspreid door het land; de meest dominante pendelstromen (de top 5) vertegenwoordigen samen slechts 23% van de totale inkomende pendel. De inkomende pendel in 2013 in de Leidse regio is hoofdzakelijk afkomstig uit de gemeenten Den Haag en Amsterdam. Tabel 2.39 Top 5 woongemeenten inkomende pendel internationale werknemers, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Leidse regio 's-gravenhage (581; 10%) Amsterdam (273; 5%) Tilburg (175; 3%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Rotterdam (170; 3%) Noordwijk (120; 2%) 26

29 Het grootste deel van de woon-werkrelaties zijn gericht op de grotere gemeenten in de Randstad. Figuur 2.3 Pendelrelaties buitenlandse werknemers werkregio Leidse regio, 2013 * De figuur toont woon-werkrelaties van ten minste 50 verplaatsingen. Het overzicht is derhalve niet uitputtend. 2.9 Inkomen Meeste internationale werknemers verdienen tot euro In 2013 verdiende 52% van de economisch-actieve internationale werknemer minder dan euro op basis van een jaarcontract. Een aanzienlijke groep verdient tussen de en euro. Het gemiddelde inkomen op jaarbasis was in euro. Tabel 2.40 Inkomensklasse economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Tot euro tot euro tot euro tot euro euro of meer Leidse regio (52%) (35%) 641 (8%) 206 (2%) 242 (3%) Nederland (60%) (29%) (6%) (2%) (3%) 27

30 2.9.1 Kenniswerkers Meeste internationale kenniswerkers verdienen tussen de en euro In 2013 verdiende een economisch-actieve internationale kenniswerker in de Leidse regio gemiddeld euro op jaarbasis. Tabel 2.41 Inkomensklasse economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, tot euro tot euro tot euro euro of meer Leidse regio (57%) 557 (26%) 175 (8%) 186 (9%) Nederland (58%) (24%) (8%) (10%) Arbeidsmigranten Meeste internationale arbeidsmigranten verdienen tot euro De meeste arbeidsmigranten in de Leidse regio hebben in 2013 een jaarinkomen tot euro. Het gemiddelde jaarinkomen van arbeidsmigranten in de Leidse regio is euro. Tabel 2.42 Inkomensklasse economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Tot euro tot euro tot euro tot euro euro of meer Leidse regio (69%) (28%) 84 (1%) 31 (0%) 56 (1%) Nederland (75%) (22%) (1%) (1%) (1%) 2.10 Sectoren Detachering- en uitzendbranche belangrijkste sector De sector Detachering- en uitzendbranche biedt werk aan ongeveer de helft van de internationale werknemers in de Leidse regio. Het gaat hier om geaggregeerde sectordata. Een volledige lijst van sectoren en de definitie van geaggregeerde sectoren is te vinden in de bijlagen van dit rapport. Tabel 2.43 Top 5 branche economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Detachering- en uitzendbranche Onderwijs (10%) Groothandel Leidse regio (51%) (7%) Nederland Detachering- en uitzendbranche Groothandel Landbouw en (41%) (7%) visserij (7%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Persoonlijke diensten (6%) Horeca (6%) Gezondheid en welzijn (5%) Facilitaire diensten (4%) 28

31 Kenniswerkers Detachering- en uitzendbranche belangrijkste sector voor kenniswerkers De sector Detachering- en uitzendbranche biedt werk aan de meeste internationale kenniswerkers in de Leidse regio. Het aandeel in het totaal is echter minder groot dan voor alle internationale werknemers samen; 23 tegen 51%. Verder biedt ook de sector Onderwijs werk aan een aanzienlijk deel van de internationale kenniswerkers in de Leidse regio. Tabel 2.44 Top 5 branche economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Detachering- en uitzendbranche Onderwijs (17%) Gezondheid en welzijn (11%) Leidse regio (23%) Nederland Detachering- en Groothandel Onderwijs uitzendbranche (12%) (8%) (26%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Persoonlijke diensten (11%) Financiën (6%) Groothandel (9%) Persoonlijke diensten (6%) Arbeidsmigranten Detachering- en uitzendbranche belangrijkste sector voor arbeidsmigranten Meer dan de helft van de internationale arbeidsmigranten in de Leidse regio is in 2013 actief in de sector Detachering- en uitzendbranche. Tabel 2.45 Top 5 branche economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Detachering- en uitzendbranche Onderwijs (8%) Groothandel (6%) Leidse regio (61%) Nederland Detachering- en Landbouw en Horeca uitzendbranche visserij (8%) (7%) (45%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Horeca (5%) Groothandel (6%) Persoonlijke diensten (4%) Facilitaire diensten (5%) 29

32 3 Internationale studenten In dit hoofdstuk schetsen we het beeld van de ontwikkeling van het aantal internationale studenten. Daarbij komt onder meer aan bod: het aantal internationale studenten, hun opleiding, jaarlijkse in- en uitstroom en de regionale spreiding. Definities: dit hoofdstuk gaat nader in op internationale studenten. Met internationale studenten wordt hier bedoeld: Internationale studenten: personen afkomstig uit het buitenland met alleen een buitenlandse paspoort die onderwijs volgen aan een publiek gefinancierde onderwijsinstelling in Nederland. Een nadere toelichting op de aanpak van het onderzoek, methode, databronnen etc. is opgenomen in de bijlagen van dit rapport. 3.1 Aantal internationale studenten Het aantal studenten in de Leidse regio neemt jaarlijks toe In 2013 telde de Leidse regio ruim internationale studenten. Dit aantal is bijna 60% meer dan in 2009, toen de Leidse regio ruim internationale studenten telde. De internationale studentenpopulatie in de Leidse regio groeide ieder jaar. De gemiddelde groei was 12%. In 2011 was de groei ondergemiddeld, in alle andere jaren bovengemiddeld. Tabel 3.1 Aantal internationale studenten (per 31/12) naar studieregio, Leidse regio (+15%) (+2%) (+14%) (+19%) Nederland (+9%) (+8%) (+4%) (+5%) Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio. 3.2 Geslacht, leeftijd en nationaliteit Geslacht Meerderheid van de populatie internationale studenten is vrouw De populatie internationale studenten in de Leidse regio kent een sterke oververtegenwoordiging van vrouwen. Zij vormen met meer dan personen in 2013 een meerderheid van bijna 66%. Tabel 3.2 Geslacht internationale studenten naar studieregio, 2013 Mannen Vrouwen Totaal Leidse regio 546 (34%) (66%) Nederland (44%) (56%) Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio. 30