Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland

Transcriptie

1 Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland Eindrapport OPGESTELD IN OPDRACHT VAN: Holland Expat Center*South OPGESTELD DOOR: Adres: Valkenburgerstraat ND Amsterdam Telefoon: Fax: Website:

2 TITEL RAPPORT: Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland STATUS RAPPORT: Eindrapport DATUM: 15 februari 2014 OPDRACHTGEVER: Holland Expat Center*South PROJECTTEAM DECISIO: Gerwin van der Meulen, projectverantwoordelijk partner & projectleider Mathieu Wijnen, projectmedewerker John Pertijs, projectmedewerker PROJECTTEAM SAMENWERKINGSPARTNERS: -

3 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding tot onderzoek Vraagstelling Internationals en sociaal-demografische kenmerken Aantal economisch-actieve internationals Subgroepen Instroom, uitstroom en duur economische activiteit Jaarlijkse instroom Jaarlijkse uitstroom Duur economische activiteit Nationaliteit Internationals en nationaliteit Internationals naar subgroep en nationaliteit Geslacht, leeftijd, woonsituatie en verblijfsdoel Geslacht Leeftijd Gezinssituatie Internationals en economische kenmerken Regionale spreiding Internationals naar werkregio en naar subgroep Internationals naar woonregio en naar subgroep Inkomen Branches Internationals studenten Internationale studenten in het bekostigde onderwijs Herkomstlanden Vakgebieden buitenlandse studenten Verdeling over instellingen Maatschappelijk belang, trends en ontwikkelingen Maatschappelijk belang Trends en ontwikkelingen Samenvattende conclusies Aantal economisch-actieve internationals Sociaal-demografische kenmerken Werkregio s van internationals Woonregio s van internationals Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport

4 6.5 Inkomen Branches Internationale studenten Maatschappelijk belang Bijlagen 52 Aanpak van het onderzoek Gehanteerde definities (en afbakeningen) Overzicht looncodes Belastingdienst Geografische afbakeningen Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport

5 1 Inleiding 1.1 Aanleiding tot onderzoek Het Holland Expat Center*South (kort: Expat Center), met vestigingen in Eindhoven, Tilburg en Maastricht, is een gezamenlijk initiatief van deze gemeenten, de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), Brainport Development en de provincies Noord-Brabant en Limburg. Het Expat Center, dat op 25 februari 2010 van start ging, heeft als doel een snellere en betere dienstverlening tot stand te brengen voor bedrijven en werknemers uit het buitenland die zich in Zuid-Nederland willen vestigen. Het Expat Center faciliteert onder meer een vlotte aanvraag van benodigde verblijfsdocumenten en de inschrijving in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA). Daarnaast kunnen internationals bij het Expat Center terecht voor uiteenlopende informatie over onder andere huisvesting, financiën, belasting en onderwijs. De dienstverlening van het Expat Center voorziet in een belangrijke behoefte onder in Brabant en Limburg gevestigde bedrijven en instellingen (bv. universiteiten en ziekenhuizen). Tegen deze achtergrond is bij het Expat Center de behoefte ontstaan om, na de succesvolle pilotfase, een duidelijk beeld te krijgen van de internationals in de provincies Noord-Brabant en Limburg. Het Expat Center wilde daarvoor een economische analyse laten opstellen. Economisch onderzoeksen adviesbureau Decisio heeft deze economische analyse uitgevoerd. Dit rapport schetst de uitkomsten van de analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland. 1.2 Vraagstelling Voor de analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland is de volgende vraagstelling relevant: 1. Wie zijn de internationals in Zuid-Nederland? Welke subsegmenten zijn relevant? 2. Wat is de omvang van deze subgroepen? 3. Wat is de regionale spreiding van de subgroepen in de provincies Noord-Brabant en Limburg? 4. Wat zijn de sociaal-demografische kenmerken van de subgroepen (nationaliteit, geslacht, leeftijd en gezinssituatie)? 5. Wat zijn de economische kenmerken van de subgroepen (bijv. inkomen, sector)? 6. Wat zijn de trends en wat zijn de verwachtingen voor de toekomst wat betreft de samenstelling en omvang van deze groepen? 7. Wat zijn de ontwikkelingen ten aanzien van deze groepen de afgelopen jaren geweest? Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 1

6 In de bijlage bij dit rapport is een verantwoording opgenomen over de aanpak van het onderzoek en gehanteerde definities (en afbakeningen). In dit rapport zijn in hoofdzaak de volgende definities relevant: Kenniswerkers: kenniswerkers zijn economisch actieve internationals die in Nederland arbeid in loondienst verrichten. Vervolgens zijn als kenniswerker bestempeld: o zij die in het betreffende onderzoeksjaar euro of meer verdienden o en, waarvan de duur van het arbeidscontract 1 minimaal vier maanden of meer betrof Arbeidsmigrant: economisch actieve internationals, niet behorend tot de groep van kenniswerkers, die in Nederland arbeid in loondienst verrichtten. 1 Het komt voor dat internationals op jaarbasis meer dan een arbeidscontract hadden. In dat geval is uitgegaan van het contract met de langste arbeidsduur in dat jaar Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 2

7 2 Internationals en sociaal-demografische kenmerken In dit hoofdstuk gaan we in op de internationals in Zuid-Nederland en hun belangrijkste, sociaaldemografische kenmerken zoals achtergrond, verblijfsduur en doel van het verblijf. We stellen de volgende onderzoeksvragen aan de orde: wie zijn de internationals in Zuid-Nederland? Welke subsegmenten zijn relevant? wat is de omvang van deze subgroepen? wat zijn de sociaal-demografische kenmerken van de subgroepen (nationaliteit, geslacht, leeftijd, woonsituatie)? 2.1 Aantal economisch-actieve internationals In Zuid-Nederland zijn in 2012 ruim 69 duizend economisch-actieve internationals wonend en/of werkend. Dit is bijna een verdubbeling (+93 procent) ten opzichte van Op dat moment waren er ruim internationals wonend en/of werkzaam. De groep internationals groeide het sterkst tussen 2007 en 2008; het aantal nam in een jaar toe met ruim personen (+45 procent). Tussen 2008 en 2012 groeide het aantal internationals met bijna personen. Gemiddelde nam het aantal internationals tussen 2007 en 2012 jaarlijks toe met ruim 15 procent of bijna personen. Tabel 2.1. Aantal economisch-actieve internationals (per 31/12) in Zuid-Nederland, Aantal internationals Gem. jaarlijkse groei - 45% 10% 5% 14% 1% 2.2 Subgroepen In 2012 behoorde 19 procent van de economisch-actieve internationals tot de subgroep kenniswerkers en 81 procent tot de arbeidsmigranten. Vijf jaar eerder was de verhouding anders; circa 13 procent was kenniswerkers en 87 procent arbeidsmigrant. Het aandeel kenniswerkers is in de afgelopen jaren sterk gegroeid met ruim 180 procent, een toename van ruim personen. Het aandeel arbeidsmigranten is over dezelfde periode afgenomen van 87 naar 81 procent. In absolute zin steeg het aantal arbeidsmigranten met personen. Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 3

8 Tabel 2.2. Verdeling economisch-actieve internationals naar subsegmenten, Aantal internationals Jaarlijkse ontwikkeling - 45% 10% 5% 14% 1% Kenniswerkers Aandeel in internationals 13% 14% 16% 16% 17% 19% Jaarlijkse ontwikkeling 57% 27% 4% 21% 12% Arbeidsmigranten Aandeel in internationals 87% 86% 84% 84% 83% 81% Jaarlijkse ontwikkeling 44% 7% 5% 12% -1% Nader toegelicht: indeling naar kennis- en arbeidsmigrant De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) hanteert inkomenseisen om internationale werknemers toe te laten conform de kennismigrantenregeling. Op grond van deze inkomenseisen zijn kennismigranten zij die meer dan euro (jonger dan 30 jaar) of meer dan (30 jaar en ouder) verdienen. Een arbeidsmigrant is in dit verband diegene die niet aan de inkomenseisen van de kennismigrant voldoet. Op grond van bovenstaande inkomenscriteria ontstaat het volgende beeld: Verdeling economisch-actieve internationals naar subsegmenten, Aantal internationals Jaarlijkse ontwikkeling - 45% 10% 5% 14% 1% Kennismigranten Aandeel 10% 11% 11% 12% 13% 14% Jaarlijkse ontwikkeling 59% 10% 10% 30% 8% Arbeidsmigranten Aandeel 90% 89% 89% 88% 87% 86% Jaarlijkse ontwikkeling 44% 10% 4% 12% 0% 2.3 Instroom, uitstroom en duur economische activiteit Jaarlijkse instroom 2 Tussen 2008 en 2012 stromen meer dan internationals in, met een piek van ruim internationals in Tussen 2008 en 2012 stromen jaarlijks gemiddeld internationals 2 Onder instroom rekenen wij niet uitsluitend nieuw gevestigde internationals in Zuid-Nederland. Hieronder rekenen wij ook internationals die (opnieuw) in Zuid-Nederland wonend en/of werkend zijn. Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 4

9 in. Het gaat hierbij niet alleen om internationals die eerder niet in Zuid-Nederland gevestigd waren. Ook eerder economisch-inactieve internationals kunnen instromen. Daarnaast vallen ook economisch-actieve internationals die eerder al in Nederland woonachtig waren en naar Zuid-Nederland verhuizen onder de instroom. Tabel 2.3. Jaarlijkse instroom economisch-actieve internationals, Aantal internationals Jaarlijkse ontwikkeling ,7% -7,8% +20,2% -33,7% Van de instroom van economisch-actieve internationals in 2012 blijkt zes procent kenniswerker te zijn geweest en 94 procent arbeidsmigrant. Belangrijkste herkomstlanden (top-5) van in 2012 ingestroomde, economisch-actieve internationals zijn: Polen: 14 procent Turkije: 10 procent Duitsland: 8 procent Marokko: 6 procent China: 5 procent Jaarlijkse uitstroom 4 Overeenkomstig met de instroom van internationals geldt ook voor de uitstroom van internationals dat deze personen niet noodzakelijk Nederland hebben verlaten. Zij kunnen van economisch-actief naar economisch-inactief zijn gegaan en daardoor tot de uitstroom gerekend zijn. Ook internationals die nog steeds economisch-actief zijn maar niet meer werkzaam zijn bij een werkgever in Zuid- Nederland en niet (meer) woonachtig zijn in Zuid-Nederland rekenen we tot uitstroom. Tussen 2008 en 2012 stromen in totaal bijna 30 duizend internationals uit, gemiddeld per jaar. Tabel 2.4. Jaarlijkse uitstroom economisch-actieve internationals, Aantal internationals Jaarlijkse ontwikkeling ,2% +23,7% -39,9,0% +66,8% 3 De sterke stijging is waarschijnlijk voor een deel te verklaren door het vervallen van de tewerkstellingsvergunning per 1 mei 2007 voor Poolse arbeiders die in Nederland wilden werken. 4 Onder uitstroom rekenen wij niet uitsluitend internationals die Zuid-Nederland verlaten. Hieronder rekenen wij ook internationals die niet meer in Zuid-Nederland wonend en/of werkend zijn. Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 5

10 2.3.3 Duur economische activiteit Op basis van de in- en uitstroom tussen 2007 en 2012 is goed na te gaan hoe lang (een deel van de) economisch-actieve internationals in Zuid-Nederland blijven wonen en/of werken (en economisch actief blijven). Het algemene beeld is dat een relatief groot aandeel internationals binnen het eerste jaar uitstroomt. Voor de instromers uit de jaren gold dit voor procent van het totaal. Na het eerste jaar is van een groep instromers gemiddeld nog 81 procent over. Na het tweede jaar is dit nog tussen de 65 en 68 procent; ongeveer 30 procent van de instromers is dan niet meer economisch actief of wonend en/of werkend in Zuid-Nederland. De groep instromers uit 2007 laten wij hier buiten beschouwing. Een deel van deze groep is namelijk niet per definitie in 2007 ingestroomd maar was al langer economisch actief of wonend en/of werkend in Zuid- Nederland. Dit verklaart de in verhouding tot de instromers van 2008 en later relatief lage uitstroom na 1 jaar en later. Een deel van de 2007-groep is al langer economisch actief of wonend en/of werkend in Zuid-Nederland en vertrekt niet zo snel als een recente instromer. Tabel 2.5. Duur economische activiteit van economisch-actieve internationals, Startjaar 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 5 jaar % (2008) 80% (2009) 74% (2010) 73% (2011) 69% (2012) % (2009) 68% (2010) 66% (2011) 62% (2012) % (2010) 66% (2011) 58% (2012) % (2011) 66% (2012) % (2012) De gemiddelde contractduur is in de periode licht gestegen van 268 naar 299 dagen; dit is dus geen verklaring voor de afnemende duur van economische activiteit van internationals in Zuid- Nederland. 2.4 Nationaliteit Internationals en nationaliteit In 2012 zijn economisch-actieve internationals wonend en/of werkend in Zuid-Nederland. De Poolse nationaliteit is het sterkst vertegenwoordigd; bijna Polen vormen 24 procent van de populatie internationals. Deze groep is sinds 2007 bijna verdrievoudigd in aantal. Een nog sterker gegroeide groep zijn internationals met de Chinese nationaliteit. Zij vormen met ruim personen een aandeel van 3 procent van het totale aantal internationals maar zijn in die periode meer dan verdrievoudigd in aantal. De top-10 van nationaliteit van internationals heeft betrekking op ruim 70 procent van de totale, internationale populatie in Zuid-Nederland. Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 6

11 Tabel 2.6. Nationaliteiten economisch-actieve internationals, 2012 Positie Nationaliteit 2012 % 1 Poolse % 2 Duitse % 3 Turkse % 4 Belgische % 5 Britse % 6 Marokkaanse % 7 Portugese % 8 Chinese % 9 Spaanse % 10 Italiaanse % Overige nationaliteiten % Top 10 nationaliteiten % Totaal Internationals naar subgroep en nationaliteit De subgroep kenniswerkers bestaat voor het belangrijkste deel uit internationals afkomstig uit Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk. Ruim 37 procent van de kenniswerkers in 2012 in Zuid- Nederland ruim is afkomstig uit een van deze landen. Het aandeel kenniswerkers van internationals met een overeenkomstige nationaliteit verschilt overigens erg sterk. De belangrijkste landen 5 met een hoog aandeel kenniswerkers binnen de eigen populatie zijn: Verenigde Staten: 53 procent India: 51 procent Verenigd Koninkrijk: 45 procent Frankrijk: 43 procent België: 36 procent 5 Uitgaande van minimaal 300 kenniswerkers met dezelfde nationaliteit Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 7

12 Tabel 2.7. Nationaliteiten economisch-actieve kenniswerkers, 2012 Positie Land van herkomst 2012 Aandeel kenniswerkers binnen eigen populatie % 1 Duitsland % 2 België % 3 Verenigd Koninkrijk % 4 Turkije % 5 Polen 803 5% 6 Italië % 7 Frankrijk % 8 Spanje % 9 India % 10 Verenigde Staten % Overige nationaliteiten Top 10 nationaliteiten Totaal De subgroep arbeidsmigranten bestaat voor het belangrijkste deel uit internationals afkomstig uit Polen, Duitsland en Turkije. Bijna 50 procent van alle arbeidsmigranten in 2012 in Zuid-Nederland is afkomstig uit een van deze landen. Het aandeel arbeidsmigranten van internationals met een overeenkomstige nationaliteit verschilt minder sterk per nationaliteit (in vergelijking met de populaties kenniswerkers). De belangrijkste landen 6 met een hoog aandeel arbeidsmigranten binnen de eigen populatie zijn: Polen: 95 procent Marokko: 92 procent Hongarije: 91 procent Turkije: 86 procent Portugal: 86 procent 6 Uitgaande van minimaal arbeidsmigranten met dezelfde nationaliteit Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 8

13 Tabel 2.8. Nationaliteiten economisch-actieve arbeidsmigranten, 2012 Positie Land van herkomst 2012 Aandeel arbeidsmigranten binnen eigen populatie % 1 Polen % 2 Duitsland % 3 Turkije % 4 Marokko % 5 België % 6 Portugal % 7 Verenigd Koninkrijk % 8 China % 9 Spanje % 10 Hongarije % Overige nationaliteiten Top 10 nationaliteiten Totaal Geslacht, leeftijd, woonsituatie en verblijfsdoel Geslacht In de populatie internationals in Zuid-Nederland zijn mannen oververtegenwoordigd. Zij maken met bijna personen 53,5 procent uit van de populatie in Vrouwen zijn met ruim minder talrijk en goed voor 46,5 procent van de internationals. De man/vrouw verhouding is nagenoeg gelijk gebleven van 2007 tot Leeftijd Een kleine 40 procent van de economisch-actieve internationals in Zuid-Nederland is tussen de 25 en 35 jaar, twee derde is tussen de 25 en 45 jaar. Slechts 1 op de 20 internationals is tussen de 55 en 65 jaar oud. De gemiddelde leeftijd van een international in Zuid-Nederland is ruim 35 jaar. In vergelijking met 2007 is het aandeel van de jongste groep licht afgenomen (van 17,3 procent naar 14,4 procent) en het aandeel van de internationals tussen de 25 en 35 jaar licht gegroeid (van 33,5 procent naar 37,6 procent). In de overige leeftijdscategorieën zijn geen grote verschuivingen. Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 9

14 Figuur 2.1 Leeftijdscategorieën economisch-actieve internationals in Zuid-Nederland, Gezinssituatie In 2012 is bijna 39 procent van de economisch-actieve internationals in Zuid-Nederland gehuwd. Van minder dan een procent is bekend dat zij samenwonend zijn. De burgerlijke staat van de overige 60 procent is niet bekend, hetzelfde geldt voor het aantal kinderen. Ruim 11 procent van de internationals heeft geen kinderen, een vergelijkbaar aandeel heeft één kind en 12,6 procent heeft een huishouden met twee kinderen. Zes procent van de internationals heeft 3 of meer kinderen. Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 10

15 Nader toegelicht: economisch-inactieve internationals in Zuid-Nederland Dit hoofdstuk en de uitgevoerde analyses hebben grotendeels betrekking op de groep economisch-actieve internationals in Zuid-Nederland. Echter, voor het inzicht in de totale groep internationals (dus ook de economisch-inactieve), is een beknopte data-analyse uitgevoerd om ook de groep economisch-inactieve internationals in beeld te brengen. Onder economisch-inactieve internationals verstaan we in dit onderzoek hetgeen daarover in paragraaf 1.4 is opgenomen. In 2012 zijn er in Zuid-Nederland ruim economisch-inactieve internationals. Het aantal economischinactieve internationals is sinds 2007 meer dan verdubbeld. Het aantal economisch-inactieve internationals in 2007 bedroeg ruim Aantal economisch-inactieve internationals in Zuid-Nederland, Aantal Ruim 50 procent van de economisch-inactieve internationals in Zuid-Nederland heeft een AOW-uitkering of pensioen/lijfrente als hoofdinkomen in Circa een vijfde van de economisch-inactieve internationals ontvangt een uitkering in het kader van de Wet Werk en Bijstand (WWB). Hoofdinkomensgroepen van economisch-inactieve internationals, 2012 Inkomensgroep % AOW 31% Pensioen/lijfrente 25% Wet Werk en Bijstand (WWB) 20% Overig: uitkeringen en pensioenen 24% Totaal 100% Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 11

16 3 Internationals en economische kenmerken In dit hoofdstuk beschrijven we de internationals en hun economische kenmerken. Daarvoor gaan we achtereenvolgens in op de regionale spreiding (gelet op woon- en werkregio s in Zuid-Nederland) van internationals, inkomens en de branches waar internationals in Zuid-Nederland actief zijn. We stellen de volgende onderzoeksvragen aan de orde: 1. Wat is de regionale spreiding van de subgroepen in de provincies Noord-Brabant en Limburg? 2. Wat zijn de economische kenmerken van de subgroepen (bijv. inkomen, branche)? 3.1 Regionale spreiding In de analyse van de regionale spreiding van internationals in Zuid-Nederland is gekeken naar de werk- en woonregio van internationals. De werkregio betreft de gemeente waar de international werkzaam is; de woonregio is de gemeente waar de international woonachtig is. Naast de gemeentelijke spreiding van internationals zijn ook analyses uitgevoerd van het aantal internationals naar regio s (Eindhoven, Tilburg en Breda) en provincies (Noord-Brabant en Limburg) Internationals naar werkregio en naar subgroep Werkgemeenten De gemeente Eindhoven is in 2012 de gemeente in Zuid-Nederland met de meeste, werkzame economisch-actieve internationals; ruim Dat is 10 procent van alle internationals in Zuid- Nederland. Van de ruim internationals in de gemeente Eindhoven is 36 procent een kenniswerker en 64 procent is arbeidsmigrant. Het aandeel kenniswerkers in de gemeente Eindhoven is beduidend hoger dan in de andere gemeenten in Zuid-Nederland. Voor andere gemeenten in Zuid- Nederland bedraagt het aandeel kenniswerkers gemiddeld 13 procent (ten opzichte van 36 procent in Eindhoven). In de gemeenten Helmond, s-hertogenbosch, Maastricht, Uden, Breda en Tilburg zijn in 2012 tussen de en internationals economisch-actief. Opvallend daarbij is het relatief hoge aandeel kenniswerkers in de gemeenten s-hertogenbosch (18 procent) en Maastricht (14 procent). Ook de gemeente Venray (nr. 10) kent een relatief hoog aandeel kenniswerkers (14 procent). In de top-10 werkgemeenten voor internationals is 43 procent van alle economisch-actieve internationals in Zuid-Nederland actief (in 2012). Vanuit het perspectief voor de kenniswerkers blijkt dat 45 procent van de kenniswerkers in Zuid-Nederland werkzaam is in een van de top-10 werkgemeenten voor internationals. Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 12

17 Tabel 3.1. Top-10 werkgemeenten Zuid-Nederland naar economisch-actieve internationals, 2012 Positie Werkgemeente 2012 % van totaal Kenniswerker Arbeidsmigrant 1 Eindhoven % (36%) (64%) 2 Tilburg % 644 (16%) (84%) 3 Breda % 588 (15%) (85%) 4 Uden* % 85 (3%) (97%) 5 Maastricht % 607 (23%) (77%) 6 's-hertogenbosch % 455 (23%) (77%) 7 Helmond % 224 (12%) (88%) 8 Venlo % 332 (18%) (82%) 9 Veghel % 193 (12%) (88%) 10 Venray % 100 (8%) (92%) Totaal % (20%) (80%). *: het omvangrijke aantal internationals in de gemeente Uden is mogelijk het gevolg van de hoofdvestiging van een uitzendorganisatie in deze gemeente. Fiscaal-administratief is het mogelijk dat werknemers geregistreerd zijn op het vestigingsadres van het hoofdkantoor terwijl de daadwerkelijke werkzaamheden op een andere locatie worden uitgevoerd. Figuur 3.1. Aantal internationals naar werkgemeente, 2012 Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 13

18 Sinds 2007 zijn de gemeenten Eindhoven (nr. 1) en Tilburg (nr. 2) in Zuid-Nederland de twee gemeenten waar de meeste internationals actief zijn. De gemeenten Breda en Uden bevinden zich op de derde en vierde plaats. Opvallend is verder vooral de snelle stijging van de Limburgse gemeenten in de top-10 van werkgemeenten voor internationals. Maastricht (van 17 naar 5), Venlo (van 23 naar 8) en Venray (van 55 naar 10) zijn door de jaren heen de sterkste stijgers. Tabel 3.2. Ontwikkeling top-10 werkgemeenten Zuid-Nederland naar economisch-actieve internationals, Positie 2007 Positie 2008 Positie 2009 Positie 2010 Positie 2011 Positie 2012 Eindhoven Tilburg Breda Uden Maastricht 's-hertogenbosch Helmond Venlo Veghel Venray Werkregio s De werkregio s Eindhoven, Breda en Tilburg vertegenwoordigen in 2012 zo n 46 procent van de economisch-actieve internationals in Zuid-Nederland; het aandeel kenniswerkers in deze regio s bedraagt in deze drie regio s gezamenlijk bijna 55 procent. Overall is in de periode 2007 tot en met 2012 het aantal economisch-actieve internationals in alle regio s sterk gestegen. Tussen 2007 en 2012 is het aantal economisch-actieve internationals in Zuid-Nederland bijna verdubbeld. De Brabantse regio s hebben in de periode tussen 2007 en 2012 het aantal economisch-actieve internationals bijna zien verdubbelen. Verder is opvallend dat het aantal internationals in de regio (provincie) Limburg zeer sterk is toegenomen. Tussen 2007 en 2012 groeide het aantal internationals in Limburg van naar ; bijna een vertienvoudiging van het aantal internationals. Deze uitkomst wordt ondersteund door de gebleken snelle stijging van een aantal Limburgse gemeenten in de top-10 van werkgemeenten voor internationals: Maastricht (van 17 naar 5), Venlo (van 23 naar 8) en Venray (van 55 naar 10). Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 14

19 Tabel 3.3. Aantal economisch-actieve internationals naar werkregio en subgroep, 2007 en Kenniswerkemigranwerkemigrant Arbeids- Kennis- Arbeids Regio Eindhoven (23%) (36%) (21%) (21%) (32%) (19%) Regio Breda (15%) 727 (16%) (15%) (15%) (14%) (15%) Regio Tilburg (11%) 434 (9%) (12%) (10%) (8%) (10%) Overig Noord-Brabant (16%) 500 (11%) (17%) (14%) (9%) (15%) Limburg (5%) 378 (8%) (4%) (19%) (20%) (19%) Overig Nederland (26%) 849 (18%) (27%) (20%) (15%) (22%) België* Duitsland* Niet bekend (5%) 87 (2%) (5%) 594 (1%) 149 (1%) 445 (1%) Totaal *: in de analyses is geen rekening gehouden met het aantal internationals dat vanuit Nederland in België of Duitsland werkzaam is (uitgaande pendel). Werkprovincies De provincie Noord-Brabant is zowel in 2007 als in 2012 (en ook in de tussenliggende jaren) de werkprovincie bij uitstek voor economisch-actieve internationals. Ruim 60 procent van de internationals in Zuid-Nederland heeft een arbeidsplaats in de provincie Noord-Brabant. Vooral in de provincie Limburg is het aandeel economisch-actieve internationals tussen 2007 en 2012 (zeer) sterk gestegen: van internationals in 2007 naar internationals in Tevens zijn er economisch-actieve internationals die in Zuid-Nederland woonachtig zijn, maar niet werkzaam in Zuid-Nederland (Noord-Brabant of Limburg). In 2007 werkte 26 procent van de internationals die in Zuid-Nederland woonden in overig Nederland. Relatief gezien is dit aantal internationals in de afgelopen jaren afgenomen. Het aandeel internationals dat in overig Nederland werkzaam was (en woonachtig was in Zuid-Nederland) daalde van 26 procent naar 20 procent in Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 15

20 Tabel 3.4. Aantal economisch-actieve internationals naar werkprovincie en subgroep, 2007 en Kenniswerkemigranwerkemigrant Arbeids- Kennis- Arbeids Noord-Brabant (65%) (72%) (64%) (60%) (64%) (58%) Limburg (5%) 378 (8%) (4%) (19%) (20%) (19%) Overig Nederland (26%) 849 (18%) (27%) (20%) (15%) (22%) Niet bekend (5%) 87 (2%) (5%) 594 (1%) 149 (1%) 445 (1%) Totaal Internationals naar woonregio en naar subgroep Woongemeenten De gemeente Eindhoven is in 2012 de gemeente in Zuid-Nederland waar de meeste, economischactieve internationals woonachtig zijn; bijna Dat is 12 procent van alle internationals in Zuid- Nederland. Hiermee is de gemeente Eindhoven zowel de woon- als de werkgemeente voor internationals in Zuid-Nederland. Van de bijna internationals die in de gemeente Eindhoven woonachtig zijn, is 29 procent een kenniswerker en 71 procent is arbeidsmigrant. Het aandeel kenniswerkers dat in de gemeente Eindhoven woont, is beduidend hoger dan in de andere gemeenten in Zuid-Nederland. In andere gemeenten in Zuid-Nederland is het aandeel (woonachtige) kenniswerkers gemiddeld 18 procent (ten opzichte van 29 procent in Eindhoven). Belangrijke, andere woongemeenten voor internationals in Zuid-Nederland zijn Tilburg, Maastricht, Breda, Venlo en Helmond. Wanneer we de top-10 woon- en werkgemeenten met elkaar vergelijken dan blijkt vooral dat: Eindhoven, Tilburg, Breda, Maastricht, s-hertogenbosch, Helmond en Venlo aantrekkelijke woon- én werkgemeenten zijn. Uden, Veghel en Venray vooral aantrekkelijke werkgemeenten zijn. Roosendaal, Bergen op Zoom en Oss vooral aantrekkelijke woongemeenten zijn. Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 16

21 Tabel 3.5. Top-10 woongemeenten Zuid-Nederland naar economisch-actieve internationals, 2012 Positie Woongemeente 2012 % Kenniswerker Arbeidsmigrant 1 Eindhoven % (29%) (71%) 2 Tilburg % 641 (14%) (86%) 3 Maastricht % 717 (24%) (76%) 4 Breda % 583 (24%) (76%) 5 Venlo % 280 (12%) (88%) 6 Helmond % 319 (15%) (85%) 7 's-hertogenbosch % 437 (24%) (76%) 8 Roosendaal % 168 (13%) (87%) 9 Bergen op Zoom % 242 (20%) 982 (80%) 10 Oss % 177 (15%) 981 (85%) Totaal (21%) (79%) De top-10 woongemeenten voor internationals in Zuid-Nederland is sinds 2007 redelijk stabiel. De gemeenten Eindhoven (nr. 1) en Tilburg (nr. 2) hebben als jaren lang de voorkeur als woongemeente. Figuur 3.2. Aantal internationals naar woongemeente, 2012 Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 17

22 Opvallend is de relatieve stijging binnen de top-10 woongemeenten van de Limburgse gemeenten Maastricht (van 10 naar 3) en Venlo (van 8 naar 5). Het belang van Helmond als woongemeente is sinds 2007 tot en met 2012 afgenomen van nr. 3 naar nr. 6. Tabel 3.6. Ontwikkeling top-10 woongemeenten Zuid-Nederland naar economisch-actieve internationals, Positie 2007 Positie 2008 Positie 2009 Positie 2010 Positie 2011 Positie 2012 Eindhoven Tilburg Maastricht Breda Venlo Helmond 's-hertogenbosch Roosendaal Bergen op Zoom Oss Woonregio s In de regio s Eindhoven, Breda en Tilburg is in 2012 zo n 45 procent van alle internationals in Zuid- Nederland woonachtig. Voor heel Noord-Brabant is dat 55 procent. Snelste stijger als woonregio is de provincie Limburg. In 2007 woonde daar 14 procent van het totaal aantal internationals in Zuid-Nederland; in 2012 bedroeg dit aandeel inmiddels 22 procent. Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 18

23 Nader toegelicht: economisch-actieve internationals in Maastricht, 2012 De meeste economisch-actieve internationals in Maastricht wonen in buurten aan de westzijde van de Maas. Vooral de binnenstad, Boschstraatkwartier, Statenkwartier, Kommelkwartier en Jelkerkwartier huisvesten in 2012 veel economisch-actieve internationals. Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 19

24 Tabel 3.7. Aantal economisch-actieve internationals naar woonregio en subgroep, 2007 en Regio Eindhoven (23%) Regio Breda (16%) Regio Tilburg (11%) Overig Noord-Brabant (12%) Limburg (14%) Overig Nederland (22%) België 866 (3%) Duitsland (3%) Niet bekend 18 (0%) (28%) 696 (15%) 366 (8%) 439 (9%) 621 (13%) 747 (16%) 228 (5%) 255 (5%) 3 (0%) (22%) (15%) (11%) (12%) (13%) (22%) 638 (2%) 903 (3%) (22%) (13%) (10%) (10%) (22%) (22%) (1%) (2%) (29%) (13%) (8%) (8%) (20%) (17%) 415 (3%) 298 (2%) Kenniswerker Arbeidsmigrant Kenniswerker Arbeidsmigrant (21%) (12%) (10%) (10%) (22%) (22%) Totaal (0%) 44 (0%) 6 (0%) 622 (1%) 822 (1%) 38 (0%) Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 20

25 Nader toegelicht: economisch-actieve internationals in Eindhoven, 2012 De meeste economisch-actieve internationals in Eindhoven wonen in de binnenstad en buurten ten noorden van de binnenstad. Woonprovincies De provincie Limburg als woonprovincie is in de periode 2007 tot en met 2012 in belang toegenomen. In 2012 woonde in Limburg 22 procent van alle internationals in Zuid-Nederland; in 2007 was dit aandeel 14 procent. Veruit de meeste internationals woonde in de periode 2007 tot en met 2012 in de provincie Noord- Brabant; respectievelijk 62 en 55 procent. Het belang van Noord-Brabant is in de afgelopen jaren wel afgenomen. De afname bedroeg zeven procent(punten). Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 21

26 Tabel 3.8. Aantal economisch-actieve internationals naar woonprovincie en subgroep, 2007 en Noord-Brabant (62%) Limburg (14%) Overig Nederland (22%) België* 866 (3%) Duitsland* (3%) Niet bekend 18 (0%) (60%) 621 (13%) 747 (16%) 228 (5%) 255 (5%) 3 (0%) (60%) (13%) (22%) 638 (2%) 903 (3%) (55%) (22%) (22%) (1%) (2%) (58%) (20%) (17%) 415 (3%) 298 (2%) Kenniswerker Arbeidsmigrant Kenniswerker Arbeidsmigrant (53%) (22%) (22%) Totaal *: het gaat hier om de internationals die in het 15 (0%) buitenland (België of Duitsland) wonen en werkzaam zijn in Zuid-Nederland. 44 (0%) 6 (0%) 622 (1%) 822 (1%) 38 (0%) Nader toegelicht: economisch-actieve internationals in Tilburg, 2012 De meeste economisch-actieve internationals in Tilburg wonen vooral in de buurten ten noorden van de binnenstad. Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 22

27 3.2 Inkomen Voor het berekenen van het gemiddelde inkomen per international is een aantal correcties toegepast omdat een deel van internationals meerdere contracten per jaar hebben en omdat de deeltijdfactor per contract niet bekend is. Voor het berekenen van het gemiddelde inkomen per international zijn we uitgegaan van: Internationals met één contract met een contractduur van 1 jaar (vast of tijdelijk); Het hoogste inkomen van het betreffende contract; Internationals werkzaam in de uitzendbranche en schoonmaaksector zijn niet meegenomen (aangezien vermoed wordt dat in deze sectoren veel in deeltijd gewerkt wordt). In 2012 verdiende de international in Zuid-Nederland gemiddeld bijna euro op jaarbasis. In 2007 bedroeg het gemiddeld inkomen van een international in Zuid-Nederland bijna euro. De meeste internationals in Zuid-Nederland verdienden in tot euro op jaarbasis (48 procent). Drie procent van de internationals in Zuid-Nederland in 2012 verdiende euro of meer. Tabel 3.9. Aandeel economisch-actieve internationals naar inkomensklassen, 2012 De internationale kenniswerkers in Zuid-Nederland verdienden in 2012 gemiddeld ruim euro op jaarbasis. In 2007 bedroeg het gemiddeld inkomen voor een internationale kenniswerker in Zuid- Nederland ruim euro. Ruim de helft van de kenniswerkers in Zuid-Nederland verdient in 2012 tussen de en euro bruto per jaar. Zo n 16 procent van deze subgroep heeft een bruto jaarsalaris van euro of meer per jaar. Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 23

28 Tabel Aandeel economisch-actieve kenniswerkers naar inkomensklasse, 2012 De arbeidsmigrant verdiende in 2012 in Zuid-Nederland gemiddeld euro op jaarbasis. Ten opzichte van 2007 is het gemiddelde loon voor de arbeidsmigrant niet of nauwelijks toegenomen. Bijna 60 procent van de arbeidsmigranten in Zuid-Nederland heeft een bruto jaarinkomen tot euro. Tabel Aandeel economisch-actieve arbeidsmigranten naar inkomensklasse, 2012 Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 24

29 Nader toegelicht: inkomen en een sociale huurwoning Sociale huurwoningen zijn betaalbare woningen, vaak in eigendom van een woningcorporatie. Of iemand in aanmerking komt voor een sociale huurwoning is afhankelijk van een aantal factoren, waaronder het inkomen. Woningcorporaties zijn verplicht om 90 procent van hun vrijgekomen sociale huurwoningen toe te wijzen aan huishoudens met een inkomen tot maximaal euro (in 2013). De overige 10 procent wordt toegewezen aan huishoudens met hogere inkomens 7. Bijna een derde van de populatie internationals in Zuid-Nederland verdient boven de sociale huurgrens; een grote meerderheid van ruim internationals heeft een inkomen beneden deze grens. Vooral de subgroep kenniswerkers behoort tot de hogere inkomens; een vijfde verdient maximaal euro per jaar, ruim 80 procent zit daar boven. 3.3 Branches De branche Uitzendbureaus van arbeidskrachten biedt werk aan ongeveer een op de vijf internationals in Zuid-Nederland in 2012 en is veruit het sterkst vertegenwoordigd. Verder komen zowel dienstverlenende als technologische branches voor in de top 15 van de totale groep internationals. De branche Wetenschappelijk onderwijs (universitair) staat op de derde plek. Tabel Branche economisch-actieve internationals, 2012 Positie Branche 2012 % 1 Uitzendbureaus van arbeidskrachten ,8% 2 Schoonmaakbedrijven van gebouwen ,5% 3 Wetenschappelijk onderwijs (universitair) ,1% 4 Holding-, trustee of houdstermaatschappijen ,6% 5 Uitleenbedrijven van arbeidskrachten ,4% 6 Zakelijke dienstverleningsbedrijven n.e.g ,3% 7 Overige restaurants (niet-logiesverstrekkend) ,9% 8 Computerservice bureaus e.d ,6% 9 Goederenwegvervoer n.e.g ,5% 10 Detailhandel in levensmiddelen (algemeen assort.) ,5% 11 Elektrische apparatenfabrieken 902 1,3% 12 Schoonmaakbedrijven n.e.g ,2% 13 Chinese, Indische restaurants 822 1,2% 14 Bedrijfseconomische en bedrijfsorg. adviesbureaus 811 1,2% 15 Expediteurs, cargadoors, bevrachters e.a. tussenp ,9% Top 15 branches % Overige branches % Totaal Bron: Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 25

30 De top 15 van branches waarin internationals werkzaam zijn, vertoont tussen 2007 en 2012 een aantal opvallende veranderingen. De restaurantbranche en dan met name de Chinese en/of Indische restaurants zijn sterk in positie gestegen, van plaats 11 resp. 24 in 2007 naar 7 resp. 13 in Ook de logistieke branches (goederenwegvervoer en expediteurs, cargadoors en bevrachters) zijn gestegen op de ranglijst, terwijl de branche Elektrische apparatenfabrieken (ondanks een toegenomen aantal werkzame internationals) uit de top 10 is verdwenen. De eerder sterk vertegenwoordigde branche Groentekwekerijen (op positie 9 in 2008) is zelfs uit de top 15 verdwenen naar positie 19 in De positie van een branches levert inzicht in de relatieve positie; absolute aantallen tonen in de meeste branches een toegenomen aantal werkzame internationals, ook in die branches die kelderen op de ranglijst. Tabel Ontwikkeling top-15 branches Zuid-Nederland naar economisch-actieve internationals, Branche Uitzendbureaus van arbeidskrachten Schoonmaakbedrijven van gebouwen Wetenschappelijk onderwijs (universitair) Holding-, trustee of houdstermaatschappijen Uitleenbedrijven van arbeidskrachten Zakelijke dienstverleningsbedrijven n.e.g Overige restaurants (niet-logiesverstrekkend) Computerservice bureaus e.d Goederenwegvervoer n.e.g Detailhandel in levensmiddelen (algemeen ass.) Elektrische apparatenfabrieken Schoonmaakbedrijven n.e.g Chinese, Indische restaurants Bedrijfsecono. en bedrijfsorg. adviesbureaus Expediteurs, cargadoors, bevrachters e.a. tp Internationale kenniswerkers in Zuid-Nederland zijn in 2012 hoofdzakelijk actief in de elektrotechnische industrie (bijv. Philips Electronics) en de ICT-sector (waaronder bijvoorbeeld Getronics, SAP, Siemens, CISCO). Bovendien is een substantieel aandeel kenniswerkers actief binnen het wetenschappelijke onderwijs (universitair). Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 26

31 Tabel Branche economisch-actieve kenniswerkers, 2012 Positie Branche 2012 % 1 Elektrische apparatenfabriek (bijv. Philips Electronics) 600 5% 2 Wetenschappelijk onderwijs (universitair) 548 4% 3 Computerservice bureaus (bijv. Getronics, SAP) 548 4% 4 Holding-, trustee- of houdstermaatschappijen (bijv. Philips Int.) 524 4% 5 Computerfabrieken (bijvoorbeeld ASML) 415 3% 6 Groothandel in elektromotoren en elektrotechnische producten 358 3% 7 Fabrieken van radio- en televisie-ontvangapparaten 315 2% 8 Goederenwegvervoer n.e.g. (bijv. De Rooy, Penske) 283 2% 9 Uitzendbureaus van arbeidskrachten 265 2% 10 Zakelijke dienstverleningsbedrijven 260 2% 11 Anorganische chemische grondstoffen-fabrieken 254 2% 12 Kunststofverwerkende fabrieken 234 2% 13 Detailhandel in elektrische huishoudelijke app % 14 Ingenieurs-, tech. ontwerp- en adviesbureaus (bijv. VDL Ind. Products) 203 2% 15 Autofabrieken en assemblagebedrijven (bijv. VDL Bus, Daf Trucks) 188 1% Top 15 branches % Overige branches % Totaal Het grootste deel van de economisch-actieve internationals in de subgroep arbeidsmigranten is in 2012 werkzaam in de branche Uitzendbureaus van arbeidskrachten; ruim een kwart van de arbeidsmigranten is werkzaam in deze branche. Ruim internationals in deze subgroep zijn werkzaam in de branche Schoonmaakbedrijven van gebouwen. Wanneer we kijken naar de top 15 van de ruim 800 sectoren waarin arbeidsmigranten werkzaam zijn, blijkt deze top 15 ruim de helft van alle arbeidsmigranten te bevatten, namelijk 58 procent. Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 27

32 Tabel Branche economisch-actieve arbeidsmigranten, 2012 Positie Branche 2012 % 1 Uitzendbureaus van arbeidskrachten % 2 Schoonmaakbedrijven van gebouwen % 3 Wetenschappelijk onderwijs (universitair) % 4 Uitleenbedrijven van arbeidskrachten % 5 Zakelijke dienstverleningsbedrijven % 6 Overige restaurants (niet-logiesverstrekkend) % 7 Holding-, trustee- of houdstermaatschappijen % 8 Detailhandel in levensmiddelen (algemeen assort.) % 9 Schoonmaakbedrijven 840 1% 10 Chinese, Indische restaurants 820 1% 11 Goederenwegvervoer n.e.g 776 1% 12 Bedrijfseconomische en bedr. org. adviesbureaus 651 1% 13 Arbeidsbemiddelingsbureaus (excl. overheid) 550 1% 14 Computerservice bureaus e.d % 15 Groentekwekerijen 536 1% Top 15 branches % Overige branches % Totaal Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 28

33 Nader toegelicht: priviliged persons Naast de groepen internationale kennis- en arbeidsmigranten die in onderhavig onderzoek aan bod komen is tevens sprake van een bijzondere groep internationals; de zogenaamde priviliged persons. Dit is een groep internationals (inclusief gezin) die werkzaam zijn bij een consulaat, ambassade of een internationale organisatie in Nederland. Zij vallen niet onder de Nederlandse Vreemdelingenwet en hoeven zich niet te melden bij de IND omdat zij zijn geregistreerd in de protocollaire basisadministratie (Probas) bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Daarnaast is deze groep niet verplicht om zich te laten registreren in de GBA (alhoewel dit wel wordt geadviseerd aan deze personen). Tevens ontvangen zij automatisch een Sofinummer (geen BSNnummer) van de gemeente waarin ze woonachtig zijn. Familie van deze groep dienen zich wel te melden bij de woongemeente met een identiteitsbewijs, geboortecertificaat, huur/koopcontract en een inschrijvingsdocument van het ministerie van Buitenlandse Zaken 8. Recentelijk heeft Decisio in opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken onderzoek gedaan naar het economisch belang van intergouvernementele organisaties in Nederland 9. Tot deze intergouvernementele organisaties (34 in totaal in Nederland) behoren: Kennis- en onderzoeksinstellingen zoals het Europees Centrum voor Onderzoek en Technologieontwikkeling en het Europees Octrooibureau; Juridische instellingen zoals het Internationaal Straftribunaal voor het voormalige Joegoslavië; Vrede- en veiligheidsorganisaties zoals het Allied Joint Force Command te Brussum; en Ontwikkelingssamenwerkingsorganisaties zoals het Gemeenschappelijk Fonds voor Grondstoffen. De organisatiegrootte loopt uiteen van 1 tot medewerkers. Er zijn in totaal 34 intergouvernementele organisaties in Nederland. Voor dit onderzoek hebben we de intergouvernementele organisaties geselecteerd die in Zuid-Nederland zijn gevestigd, aangevuld met de in deze regio gevestigde consulaten (waar ook priviliged persons werkzaam zijn). 8 Bron: Website Gemeente Den Haag; Persons.htm 9 Decisio (2013). Economisch belang intergouvermentele organisaties in Nederland. Economisch Impact Studie. In opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 29

34 Er zijn in totaal 5 intergouvernementele organisaties en 13 consulaten gevestigd in Zuid-Nederland. Overzicht organisaties in Zuid-Nederland met priviliged persons in dienst (2011) Organisatie Aantal buitenlandse werknemers 1. Allied Joint Force Command (JFC-B), Brunssum Nato Airborne Early Warning & Control Progr. Management (NAPMA), Brunssum European Air Transport Command (EATC), Eindhoven Maastricht Upper Area Control Centre (MUAC) 520* 5. United Nations University Maastricht Economic and Social Research and Training Centre on Innovation and Technology (UNU-MERIT) 6 (13) Consulaten (Maastricht, Eindhoven, Breda, Den Bosch, Nuenen) 10 25* Totaal aantal buitenlandse werknemers (afgerond): Bron: Decisio (2013). *: op basis van schatting De gemiddelde salarissen van alle buitenlandse medewerkers is vastgesteld op euro 11. Gaan we uit van dit bedrag dan bedraagt het inkomen van deze groep naar schatting jaarlijks 132 miljoen euro. Gemiddeld is 96 procent van de buitenlandse medewerkers vrijgesteld van inkomstenbelasting en wordt 76 procent van het verdiende salaris in (Zuid-)Nederland besteed 12. Deze uitgaven zijn van belang voor de lokale economie omdat deze groep anders niet in Nederland zouden wonen en werken. Tot slot werkt het grootste deel van de priviliged persons voltijd (gemiddeld 0,97 fte). 10 Dit zijn de (Honorair) consulaten van: België, Duitsland, Frankrijk, Luxemburg, Italië, Marokko, Malta, Montenegro, Litouwen, Tsjaad, Mongolië en Myanmar. 11 Bron: Decisio (2013). Deze varieert van voor de buitenlandse EATC-medewerkers tot voor JDC-B en voor NAPMA. 12 Bron: Idem. Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 30

35 4 Internationals studenten 4.1 Internationale studenten in het bekostigde onderwijs De Nederlandse organisatie voor internationale samenwerking in het hoger onderwijs (Nuffic) verzamelt en verwerkt informatie over het aantal buitenlandse studenten in het Nederlandse hoger onderwijs (bij publiek bekostigde instellingen). Voor de provincie Noord Brabant en Limburg betreft het de volgende instellingen: AVANS Hogeschool Design Academy Eindhoven Fontys Hogescholen HAS Den Bosch Hogeschool Zuyd NHTV Breda Pedagogische Hogeschool De Kempel Stoas Hogeschool Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Maastricht Universiteit van Tilburg Belangrijke noot: Nuffic heeft niet alle gegevens van studenten in Noord-Brabant en Limburg. De organisatie heeft bijvoorbeeld geen gegevens van buitenlandse studenten die alleen bij hun thuisinstelling ingeschreven staan of studenten die buiten het publiek bekostigde onderwijs een opleiding volgen. Bovendien zijn bij Nuffic geen gegevens beschikbaar over inkomen en woonplaats. In het collegejaar 2011/12 maken internationale studenten 12,4 procent uit van het totaal aantal studenten aan hogeschool instellingen in Noord-Brabant en Limburg (zie tabel 4.1) 13. Absoluut gezien is de omvang van deze groep internationale studenten toegenomen van ruim in 2007/08 tot ruim in 2011/12. Deze stijging is relatief gezien bijna 3 keer zo groot als de stijging van het totaal aantal studenten bij hogescholen en universiteiten in dezelfde periode. 13 Landelijk bedraagt het percentage van buitenlandse studenten 8,4% in het collegejaar 2011/12 (Bron: Nuffic: Mobiliteit in beeld Internationale mobiliteit in het Nederlandse hoger onderwijs.) Economische analyse van het aantal internationals in Zuid-Nederland eindrapport 31