Maakt zwangerschap vergeetachtig?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Maakt zwangerschap vergeetachtig?"

Transcriptie

1 Fatty acids, Pregnancy, and Cognition Vetzuren, zwangerschap en cognitie Renate H.M. de Groot Maakt zwangerschap vergeetachtig? 1

2 Wat is cognitie? Cognitie = Verzamelnaam voor allerlei processen waarbij het brein betrokken is Voorbeelden: aandacht, geheugen, snelheid van informatieverwerking Vetzuren Bouwstenen van alle cellen Eén vetzuur is m.n. van belang: DHA (docosahexaeenzuur) Hoge concentraties DHA zijn in hersenweefsel aanwezig 2

3 Vetzuren Echter, het lichaam kan DHA nauwelijks zelf maken Daarom opname via de voeding: Hoge concentraties DHA zitten in vette vis Wat gebeurt er met de DHA status tijdens de zwangerschap? 15.0 DHA status index B Weken na conceptie Al et al, Br J Nutr,

4 Achtergrond DHA status daalt tijdens de zwangerschap Dit komt, omdat de foetus dit DHA nodig heeft voor de aanleg van zijn/haar cellen Betere DHA status bij geboorte leidt tot betere cognitieve ontwikkeling Vraagstelling-1 Heeft de dalende DHA status tijdens de zwangerschap gevolgen voor het cognitief functioneren van de moeder? 4

5 Samenvattend Zwangerschap vetzuurstatus Vraagstelling 1 Afname cognitie? Opzet van het cognitie onderzoek 50 zwangere versus 50 niet-zwangere vrouwen Proefpersonen werden getest op week 14, 17, 29, 36 en 32 weken na de bevalling Cognitie werd gemeten mbv cognitieve tests Diverse vragenlijsten werden ingevuld 5

6 Tests Leertaak Probeer zoveel mogelijk van de volgende woorden te onthouden Bloem 6

7 Bank Pijp 7

8 Schep Stoep 8

9 Broek Arm 9

10 Fiets Lepel 10

11 Gras School 11

12 Paal Oor 12

13 koffer Pan 13

14 Tests Leertaak Probeer zoveel mogelijk van de volgende woorden te onthouden Geheugentaak Noem binnnen 1 minuut zoveel mogelijk dieren op Zwangeren hebben een slechter geheugen dan niet-zwangeren 13 leer taak significant 30 geheugen taak significant niet zwanger zwanger aantal woorden woorden per minuut

15 Selectieve aandacht (ms) 60 Selectieve aandachtstaak * control Controle group groep pregnant Zwangeren group zwangerschap pregnancy post-partum na bevalling Weeks Weken Stroop Test Figure x: Example of the Stroop test, developed by J.R. Stroop, 1935 blauw groen rood geel geel groen rood rood blauw rood blauw rood rood groen rood rood blauw groen blauw blauw geel geel groen geel 15

16 Concept Shifting Test Snelheid van informatieverwerking is bij jonge moeders afgenomen weken na bevalling significant niet zwanger zwanger snelheid (s)

17 Conclusies 1. Leervermogen en geheugen van zwangeren is slechter dan van nietzwangere controlepersonen. 2. Selectieve aandacht daalt tijdens de zwangerschap, maar herstelt zich na de bevalling. 3. Snelheid van informatieverwerking is niet aangedaan tijdens de zwangerschap, maar is wel slechter bij vrouwen die net moeder geworden zijn. Conclusie vraagstelling 1 Tijdens de zwangerschap zijn leervermogen, geheugen en selectieve aandacht van de toekomstige moeder afgenomen Natuurlijk ben ik zwanger, ik weet alleen niet meer van wie Goh, zwanger? 17

18 Vraagstelling-2 Vraagstelling-2 Wat gebeurt er met de DHA status na de bevalling? 15.0 DHA status index B >66 Weken na conceptie Al et al, Br J Nutr,

19 Vraagstelling-2 25 Zuid Afrika % personen met depressie r = Depressieve Duitsland symptomen na de bevalling zijn een p ernstig < en veel voorkomend probleem (21%) Australië GB Spanje Israël Canada Italië Er zijn NLaanwijzingen dat de DHA status hierbij een rol speelt USA Frankrijk Zweden Tijdens de zwangerschap daalt de DHA status, normalisatie gaat slechts langzaam Hong Kong Chili Maleisië Japan 0 Is er een associatie tussen het optreden van depressieve 0.1 symptomen en het 0.4herstel 0.5 van de 0.6 DHA status? DHA concentratie Samenvattend Zwangerschap vetzuurstatus Vraagstelling 2 Depressieve symptomen? 19

20 Opzet van het onderzoek naar depressie Het onderzoek werd uitgevoerd bij 112 zwangere vrouwen Met behulp van een vragenlijst werden op 32 weken na de bevalling depressieve symptomen gemeten Bloedmonsters voor vetzuurmeting werden afgenomen bij de bevalling en 32 weken na de bevalling De kans op depressie is kleiner wanneer de DHA status sneller stijgt 6.0 Stijging DHA status na bevalling depressie geen depressie 20

21 Samenvatting Zwangerschap vetzuurstatus Afname cognitie? Depressieve symptomen? Dus.. niet vergeten vis te eten!!!!!!! 21

22 Bedankt voor uw aandacht 22

Wat gaan we doen? Voeding en schoolprestatie: Stelling. Definities. Conclusie. Hoe komt leren tot stand?

Wat gaan we doen? Voeding en schoolprestatie: Stelling. Definities. Conclusie. Hoe komt leren tot stand? Voeding en schoolprestatie: Hoofdzaak of kopzorg? Dr. Renate H.M. de Groot Wat gaan we doen? Definities" Hoe komt leren tot stand?" Wat gebeurt er met leren tijdens de adolescentie?" Rol van omgevingsfactoren:

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Hoe komt leren tot stand?

Wat gaan we doen? Hoe komt leren tot stand? Voeding en schoolprestatie: Hoofdzaak of kopzorg? Dr. Renate H.M. de Groot Welten Institute Research, Centre for Learning, Teaching and Technology, Open University of the Netherlands Wat gaan we doen?

Nadere informatie

Informatiebrief over deelname aan het onderzoek Food2Learn

Informatiebrief over deelname aan het onderzoek Food2Learn Informatiebrief over deelname aan het onderzoek Food2Learn Beste leerlingen, ouders en/of wettelijk vertegenwoordigers, Dat het eten van vis (rijk aan omega-3 vetzuren) goed is voor het functioneren van

Nadere informatie

Potplanten en jonge planten 2007

Potplanten en jonge planten 2007 Importnota Potplanten en jonge planten 2007 HBAG Bloemen en Planten Aalsmeer, oktober 2008 Jan Lanning Monique Sassen Inleiding Het HBAG Bloemen en Planten heeft op basis van het meest recente AIPH-Union

Nadere informatie

7 Samenvatting Inleiding

7 Samenvatting Inleiding Samenvatting 7 159 160 7 Samenvatting Inleiding Het onderzoek is gestart met als verwachting dat de ontwikkeling van kinderen beter wordt wanneer er zogenaamde lange keten meervoudig onverzadigde vetzuren

Nadere informatie

Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis

Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis Dr. Nienke Jabben Amsterdam 5 november 2011 Academische werkplaats Bipolaire Stoornissen GGZ ingeest n.jabben@ggzingeest.nl Overzicht Wat is cognitief functioneren?

Nadere informatie

Onder leiding van HET BREIN SCIENTIFIC MEETING Peggy Spauwen & Stefan Geijselaers

Onder leiding van HET BREIN SCIENTIFIC MEETING Peggy Spauwen & Stefan Geijselaers Onder leiding van HET BREIN SCIENTIFIC MEETING 2014 Peggy Spauwen & Stefan Geijselaers Slide 1/35 Slide 2/35 1931 2014 Slide 3/35 Maar helaas Slide 4/35 JAREN Slide 4/35 JAREN Slide 5/35 Vraag 1 Slide

Nadere informatie

Wat is puberteit? Het Puberbrein. Definities. Definities. Wat gaan we doen? Hoe komt leren tot stand? Dr. Renate de Groot!! Welten instituut!

Wat is puberteit? Het Puberbrein. Definities. Definities. Wat gaan we doen? Hoe komt leren tot stand? Dr. Renate de Groot!! Welten instituut! Wat is puberteit? Het Puberbrein Dr. Renate de Groot!! Welten instituut!! Open Universiteit Graaf Huyn, 19 november 2014 Definities Definities Puberteit: - Periode van lichamelijke verandering - Periode

Nadere informatie

Definities. Het Puberbrein moet kiezen: hoe, wat, waar, wanneer? Wat gaan we doen? Definities. Conclusie. Hoe komt leren tot stand?

Definities. Het Puberbrein moet kiezen: hoe, wat, waar, wanneer? Wat gaan we doen? Definities. Conclusie. Hoe komt leren tot stand? Het Puberbrein moet kiezen: hoe, wat, waar, wanneer? Dr. Renate de Groot" " Centre for Learning Sciences and Technologies" (CELSTEC)" " Open Universiteit Definities Puberteit: - Periode van lichamelijke

Nadere informatie

Duurzaam inzetbaar, Even je geheugen opfrissen

Duurzaam inzetbaar, Even je geheugen opfrissen Samenvatting Mensen zijn in staat zich aan te passen aan de veranderingen die voortdurend plaatsvinden in hun omgeving en in henzelf. Ons gedrag en de manier waarop ons brein informatie verwerkt verandert

Nadere informatie

Duurzaam inzetbaar, Even je geheugen opfrissen

Duurzaam inzetbaar, Even je geheugen opfrissen Samenvatting Mensen zijn in staat zich aan te passen aan de veranderingen die voortdurend plaatsvinden in hun omgeving en in henzelf. Ons gedrag en de manier waarop ons brein informatie verwerkt verandert

Nadere informatie

Definities. Het Puberbrein moet kiezen: hoe, wat, waar, wanneer? Wat gaan we doen? Definities. Conclusie. Hoe komt leren tot stand?

Definities. Het Puberbrein moet kiezen: hoe, wat, waar, wanneer? Wat gaan we doen? Definities. Conclusie. Hoe komt leren tot stand? Het Puberbrein moet kiezen: hoe, wat, waar, wanneer? Dr. Renate de Groot" " Welten instituut" " Open Universiteit Definities Puberteit: - Periode van lichamelijke verandering - Periode van geslachtsontwikkeling

Nadere informatie

- 172 - Prevention of cognitive decline

- 172 - Prevention of cognitive decline Samenvatting - 172 - Prevention of cognitive decline Het percentage ouderen binnen de totale bevolking stijgt, en ook de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Vanwege deze zogenaamde dubbele vergrijzing

Nadere informatie

MorDHA. MorEPA. Omega-3 is een belangrijke bouwsteen in de ontwikkeling van de hersenen

MorDHA. MorEPA. Omega-3 is een belangrijke bouwsteen in de ontwikkeling van de hersenen MorDHA MorEPA MorDHA Omega-3 is een belangrijke bouwsteen in de ontwikkeling van de hersenen Onze westerse voeding is rijk aan omega-6 vetzuren, maar bevat te weinig omega-3 vetzuren. Hierdoor ontstaat

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting 119 120 Samenvatting Dit proefschrift beschrijft onderzoek naar de voorziening met essentiële vetzuren van gespeende biggen. Gewervelde dieren hebben in de voeding de essentiële vetzuren linolzuur

Nadere informatie

SIM KAART USA UNLIMITED

SIM KAART USA UNLIMITED SIM KAART USA UNLIMITED Copyright 2018. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm

Nadere informatie

JAAROVERZICHT 2010 gedetailleerd per Categorie, Regio en Land Bron: CBS

JAAROVERZICHT 2010 gedetailleerd per Categorie, Regio en Land Bron: CBS Hout en Plaatmateriaal JAAROVERZICHT gedetailleerd per Categorie, Regio en Land Bron: CBS 1 van 20 08/15/2011 Hout Nederland - Index en Samenvatting Per Categorie (genummerd) zijn de gegevens uitgesplitst

Nadere informatie

De fysiologische basis van de melkproductie. Anita Badart, diëtist / lactatiekundige IBCLC

De fysiologische basis van de melkproductie. Anita Badart, diëtist / lactatiekundige IBCLC De fysiologische basis van de melkproductie Anita Badart, diëtist / lactatiekundige IBCLC De fysiologische basis van de melkproductie Moedermelk; hoe? Moedermelk; hoeveel? Moedermelk; samenstelling? Aandachtspunten

Nadere informatie

SUMMARY. Fatty acids, Pregnancy, and Cognition

SUMMARY. Fatty acids, Pregnancy, and Cognition SUMMARY Fatty acids, Pregnancy, and Cognition SUMMARY Essential fatty acids (EFAs) and their longer-chain more-unsaturated derivatives, the LCPUFAs, are important for human development and health. This

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Canada-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Canada-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Canada-Nederland 1 1. Goederenexport van Canada naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Canadese exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT

Nadere informatie

Willem Bossers - Kennis in Beweging. Bewegen. door het leven heen. Door: Dr. Willem Bossers. @willembossers

Willem Bossers - Kennis in Beweging. Bewegen. door het leven heen. Door: Dr. Willem Bossers. @willembossers 20 30 Willem Bossers - Kennis in Beweging 15 40 10 60 5 80 0 100 Bewegen door het leven heen Door: Dr. Willem Bossers @willembossers Bewegen Norm Gezond Bewegen: gericht op het onderhouden van gezondheid

Nadere informatie

Schildklier en zwangerschap

Schildklier en zwangerschap Schildklier en zwangerschap SCHILDKLIER EN ZWANGERSCHAP Waarvoor dient de schildklier? De schildklier produceert schildklierhormoon, een hormoon dat verantwoordelijk is voor de snelheid van de stofwisseling.

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Australië-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Australië-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Australië-Nederland 1 1. Goederenexport van Australië naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Australische exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE

Nadere informatie

Omega-3 vetzuren: wat... waarom... waar...

Omega-3 vetzuren: wat... waarom... waar... Omega-3 vetzuren: wat... waarom... waar... Op uw gezondheid! U bent baas over uw eigen lichaam. Gelukkig maar. Dat brengt natuurlijk een zekere verantwoordelijkheid met zich mee. Alles wat u eet en drinkt

Nadere informatie

K I N D E R E N O N D E R Z O E K : 0-1 1 J A A R

K I N D E R E N O N D E R Z O E K : 0-1 1 J A A R ROKEN EN ALCOHOLGEBRUIK Jeugd 2010 5 K I N D E R E N O N D E R Z O E K : 0-1 1 J A A R Kinderenonderzoek 2010 Om inzicht te krijgen in de gezondheid van de inwoners in haar werkgebied, heeft de GGD Zuid-Holland

Nadere informatie

Het Puberbrein; Brein, leefstijl en leren

Het Puberbrein; Brein, leefstijl en leren Het Puberbrein; Brein, leefstijl en leren Prof. dr. Renate de Groot Welten instituut Onderzoekscentrum voor Leren, Doceren en Technologie Open Universiteit Leeuwenborgh, 22 mei, 2017 Definities Adolescentie

Nadere informatie

Statistiek Bloembollen

Statistiek Bloembollen Statistiek Bloembollen Van Ed Slagboom Afdeling Statistiek Telefoonnummer 079-3470652 Pt-nummer Uw emailadres Zoetermeer d.d. 03 augustus 2009 Hierbij bieden wij u aan de exportstatistiek over de bloembollen

Nadere informatie

Kleinschalig wonen voor ouderen met dementie. Department of Health Care and Nursing Science

Kleinschalig wonen voor ouderen met dementie. Department of Health Care and Nursing Science Kleinschalig wonen voor ouderen met dementie Achtergrond Toename aantal ouderen met dementie Verandering in zorgconcept Van oudsher: medisch-somatisch gericht Momenteel: veel aandacht voor welzijn en kwaliteit

Nadere informatie

Wat doet bewegen? Monique Berger. Hester van der Sloot. Over het belang en voorbeelden van stimuleren van bewegen tijdens en na revalidatie

Wat doet bewegen? Monique Berger. Hester van der Sloot. Over het belang en voorbeelden van stimuleren van bewegen tijdens en na revalidatie Wat doet bewegen? Over het belang en voorbeelden van stimuleren van bewegen tijdens en na revalidatie Monique Berger (lectoraat revalidatie, expertisecentrum Bewegingstechnologie) Hester van der Sloot

Nadere informatie

SIM KAART USA (AT&T Netwerk)

SIM KAART USA (AT&T Netwerk) SIM KAART USA (AT&T Netwerk) Copyright 2018. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige

Nadere informatie

Veranderingen in de internationale positie van Nederlandse banken

Veranderingen in de internationale positie van Nederlandse banken Veranderingen in de internationale positie van Nederlandse banken De Nederlandse bancaire vorderingen 1 op het buitenland zijn onder invloed van de economische crisis en het uiteenvallen van ABN AMRO tussen

Nadere informatie

McDonalds Happy Meal Speelgoedjes in Nederland 1999

McDonalds Happy Meal Speelgoedjes in Nederland 1999 -01 Knuffeldieren 14 januari 10 februari 6 Pluche knuffeldieren in een plastic ei draak in een blauw ei schildpad in een wit ei krokodil in een geel ei papegaai in een lichtgroen ei pinguïn in een rose

Nadere informatie

NAH bij kinderen en jongeren: plasticiteit en herstel Caroline van Heugten

NAH bij kinderen en jongeren: plasticiteit en herstel Caroline van Heugten NAH bij kinderen en jongeren: plasticiteit en herstel Caroline van Heugten Universiteit Maastricht c.vanheugten@np.unimaas.nl Inhoud presentatie Plasticiteit van het brein Hersenletsel Schade en herstel

Nadere informatie

Het manipuleren van de serotonine functie bij depressies Een depressie is een van de meest invaliderende stoornissen ter wereld. Ongeveer een op de

Het manipuleren van de serotonine functie bij depressies Een depressie is een van de meest invaliderende stoornissen ter wereld. Ongeveer een op de Samenvatting Het manipuleren van de serotonine functie bij depressies Een depressie is een van de meest invaliderende stoornissen ter wereld. Ongeveer een op de zes mensen in Amerika krijgt op enig punt

Nadere informatie

Lokale Coloplast kantoren

Lokale Coloplast kantoren Afrika Azië Australië Europa Noord Amerika Zuid Amerika Afrika Algerije (Frans, Arabisch) (gratis nummer*) +213 0560 16 50 18, +213 0560 16 59 59 dzconsumerservice@coloplast.com Congo, Egypte, Kenia, Marokko,

Nadere informatie

De kinder- en jeugdpsycholoog in het ziekenhuis

De kinder- en jeugdpsycholoog in het ziekenhuis PSYCHOLOGIE De kinder- en jeugdpsycholoog in het ziekenhuis Uw kind is door een medisch specialist van het Laurentius Ziekenhuis verwezen naar de afdeling Medische Psychologie. Deze folder geeft informatie

Nadere informatie

JAAROVERZICHT 2010 gedetailleerd per Categorie, Regio en Land Bron: CBS

JAAROVERZICHT 2010 gedetailleerd per Categorie, Regio en Land Bron: CBS Hout en Plaatmateriaal JAAROVERZICHT gedetailleerd per Categorie, Regio en Land Bron: CBS 1 van 22 08/15/2011 Hout Nederland - Index en Samenvatting Per Categorie (genummerd) zijn de gegevens uitgesplitst

Nadere informatie

TIMSS-2011: Nederland in TIMSS-2011: Rekenprestaties van leerlingen in groep 6 van het basisonderwijs in de afgelopen 16 jaar

TIMSS-2011: Nederland in TIMSS-2011: Rekenprestaties van leerlingen in groep 6 van het basisonderwijs in de afgelopen 16 jaar TIMSS-2011: Nederland in TIMSS-2011: Rekenprestaties van leerlingen in groep 6 van het basisonderwijs in de afgelopen 16 jaar Martina R.M. Meelissen Marjolein Drent Annemiek Punter Vakgroep Onderwijskunde

Nadere informatie

Uitwisseling van bankinlichtingen Kalender van onderhandelingen (art. 26 OESO)

Uitwisseling van bankinlichtingen Kalender van onderhandelingen (art. 26 OESO) Uitwisseling van bankinlichtingen Kalender van (art. 26 OESO) 9/06/2009 I. Nieuwe overeenkomsten die een bepaling bevatten die voorziet in de uitwisseling van bankinlichtingen Brunei 30/04/09 Nieuwe Overeenkomst.

Nadere informatie

4. Op deze manier lezen jullie ook de paragrafen Wandelgangenpolitiek en Obama and the Beast.

4. Op deze manier lezen jullie ook de paragrafen Wandelgangenpolitiek en Obama and the Beast. Tekst actief lezen 1. Jullie gaan in tweetallen de tekst Belangrijke wereldleiders in Nederland voor NSS 2014 lezen. Zorg dat jullie een pen of potlood bij de hand hebben. Jullie gaan om de beurt een stukje

Nadere informatie

Psychische versus cognitieve stoornissen

Psychische versus cognitieve stoornissen Psychische versus cognitieve stoornissen De rol van de neuropsycholoog in dementiediagnostiek Drs. M.C. Verhaaf GZ-psycholoog Klinische neuropsychologie Het bestuderen van veranderingen in cognitie en

Nadere informatie

Zwangerschap en bipolaire stoornis avontuur voor patient en behandelaar. Anja Stevens

Zwangerschap en bipolaire stoornis avontuur voor patient en behandelaar. Anja Stevens Zwangerschap en bipolaire stoornis avontuur voor patient en behandelaar Anja Stevens 14 december 2013 Inhoud Inleiding Kinderwens Zwangerschap Bevalling Kraambed en daarna Zwangerschapsplan Vaders Take

Nadere informatie

Lijst van verdragen op alfabetische volgorde: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Lijst van verdragen op alfabetische volgorde: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z Lijst van verdragen op alfabetische volgorde: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z Albanië dubbele 14-12-2001 22-07-2004 15-11-2005 Trb.2004, 281 Argentinië dubbele 04-03-1994 27-12-1996

Nadere informatie

Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014

Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Inhoudsopgave: Kennis testen Waar is voeding eigenlijk goed voor? Waarmee moeten we dan ontbijten? Bloedsuiker spiegel Calorieën?? Schijf van 5 Hoeveel calorieën

Nadere informatie

HANDLEIDING SIM KAART CANADA

HANDLEIDING SIM KAART CANADA HANDLEIDING SIM KAART CANADA Copyright 2018. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Titel: Cognitieve Kwetsbaarheid voor Depressie: Genetische en Omgevingsinvloeden Het onderwerp van dit proefschrift is cognitieve kwetsbaarheid voor depressie en de wisselwerking

Nadere informatie

dé formule tot een perfect evenwicht PLUS

dé formule tot een perfect evenwicht PLUS dé formule tot een perfect evenwicht PLUS Waarom? Dé formule tot een perfect evenwicht PLUS Minami biedt omega-3 voedingssupplementen met een heel hoge concentratie, waarvan de voordelen en de effecten

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nicotine en alcohol kunnen de placenta passeren en zo het risico op nadelige uitkomsten voor het ongeboren kind verhogen. Stoppen met roken en alcoholgebruik tijdens de zwangerschap lijkt vanzelfsprekend,

Nadere informatie

On the Move! Cognitietour door Nederland

On the Move! Cognitietour door Nederland On the Move! Cognitietour door Nederland 1 Mei, 2016 2 Prof. Bernard Uitdehaag Prof. Jeroen Geurts Prof. Vincent de Groot Dr. Hanneke Hulst Dr. Brigit de Jong Dr. Menno Schoonheim 3 WAT GAAN WE DOEN? Wat

Nadere informatie

Informatie- en emotieverwerking bij het syndroom van Noonan

Informatie- en emotieverwerking bij het syndroom van Noonan V I N C E N T V A N G O G H Institute for Psychiatry Contactdag 26 maart 2011, Putten Informatie- en emotieverwerking bij het syndroom van Noonan Ellen Wingbermühle, klinisch neuropsycholoog Renée Roelofs,

Nadere informatie

Disclosure. Inleiding. Voeding en vruchtbaarheid in de publiciteit. Wetenschappelijk onderzoek. In Vitro Fertilisatie

Disclosure. Inleiding. Voeding en vruchtbaarheid in de publiciteit. Wetenschappelijk onderzoek. In Vitro Fertilisatie 06-11-16 Voeding en vruchtbaarheid: de invloed van B-vitamines Disclosure Presentatie op uitnodiging van Goodlife Jolanda Boxmeer gynaecoloog Inleiding 10-15% van alle paren: vruchtbaarheidsproblemen 48-50%

Nadere informatie

Patiënten informatie over een studie naar zwangerschaps-complicaties bij vrouwen met het Polycysteus Ovarium Syndroom:

Patiënten informatie over een studie naar zwangerschaps-complicaties bij vrouwen met het Polycysteus Ovarium Syndroom: Patiënten informatie over een studie naar zwangerschaps-complicaties bij vrouwen met het Polycysteus Ovarium Syndroom: Geachte mevrouw, de C opper studie Uw behandelend arts heeft u geïnformeerd over de

Nadere informatie

Dutch summary/ Samenvatting

Dutch summary/ Samenvatting Dutch summary/ Samenvatting Het manipuleren van de serotonine functie bij depressies Een depressie is een van de meest invaliderende stoornissen ter wereld. Ongeveer een op de zes mensen in Amerika krijgt

Nadere informatie

(Voor de EER relevante tekst)

(Voor de EER relevante tekst) L 119/4 Publicatieblad van de Europese Unie 7.5.2011 VERORDENING (EU) Nr. 440/2011 VAN DE COMMISSIE van 6 mei 2011 betreffende de verlening en weigering van een vergunning voor bepaalde gezondheidsclaims

Nadere informatie

Samenvatting resultaten Zest onderzoek Wat wilt U? onder leden en niet-leden van de Water Alliance in 2014.

Samenvatting resultaten Zest onderzoek Wat wilt U? onder leden en niet-leden van de Water Alliance in 2014. Samenvatting resultaten Zest onderzoek Wat wilt U? onder leden en niet-leden van de Water Alliance in 2014. Vanuit het watertechnologisch bedrijfsleven in Nederland is er een sterke behoefte aan een verbindende

Nadere informatie

Wetenschappelijk onderzoek in het VUmc: wat heeft u eraan?

Wetenschappelijk onderzoek in het VUmc: wat heeft u eraan? Diabetesbijeenkomst Wetenschappelijk onderzoek in het VUmc: wat heeft u eraan? Diabetesbijeenkomst Wat doet diabetes type 1 met het brein? Drs. Eelco van Duinkerken Cognitieve klachten http://www.youtube.com/watch?v=rgwbxe8zdc4&feature=related

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 25 januari 2011 (OR. en) 5610/11 DENLEG 7

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 25 januari 2011 (OR. en) 5610/11 DENLEG 7 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 25 januari 2011 (OR. en) 5610/11 DENLEG 7 INGEKOMEN DOCUMENT van: de Europese Commissie ingekomen: 21 januari 2011 aan: het secretariaat-generaal van de Raad Betreft:

Nadere informatie

Mobiliteit in Nederland onder de loep

Mobiliteit in Nederland onder de loep Mobiliteit in Nederland onder de loep Jan van der Waard Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) Mobiliteit Totaal aantal afgelegde kilometers per vervoerwijze Bepaald door: Aantal personen x Aantal

Nadere informatie

12-11-2012. De fysiologische basis van de melkproductie. De fysiologische basis van de melkproductie. Hormonen tijdens lactatie

12-11-2012. De fysiologische basis van de melkproductie. De fysiologische basis van de melkproductie. Hormonen tijdens lactatie De fysiologische basis van de melkproductie Anita Badart, diëtist / lactatiekundige IBCLC Moedermelk; Aandachtspunten hoe? hoeveel? samenstelling? De fysiologische basis van de melkproductie Lactose Vetten

Nadere informatie

Wereldtentoonstelling

Wereldtentoonstelling Wereldtentoonstelling Namen: Door:FrankvandenEnde(http://www.frankvandenende.nl) 1 Opdracht:Wereldtentoonstelling Duur:8weken Inhoudsopgave Hetstappenplan: Week Bladzijde Inleiding 3 Stap1:LandKiezen week1

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Brein, leefstijl en leren. Conclusie 1. INLEIDING IN HERSENEN EN LEREN 2. COGNITIEVE ONTWIKKELING. Dr.

Wat gaan we doen? Brein, leefstijl en leren. Conclusie 1. INLEIDING IN HERSENEN EN LEREN 2. COGNITIEVE ONTWIKKELING. Dr. Wat gaan we doen? Brein, leefstijl en leren Dr. Renate de Groot" Centre for Learning Sciences and Technologies" (CELSTEC)" Open Universiteit 1. Inleiding in hersenen en leren 2. Cognitieve ontwikkeling

Nadere informatie

WORD IK SLIMMER DOOR TE BEWEGEN?

WORD IK SLIMMER DOOR TE BEWEGEN? WORD IK SLIMMER DOOR TE BEWEGEN? HET EFFECT VAN BEWEGEN OP ONZE COGNITIEVE VERMOGENS Prof. Eric Kerckhofs Neurologische Revalidatie & Revalidatiepsychologie ekerckh@vub.be 28-11-17 1 DE CENTRALE VRAAGSTELLING

Nadere informatie

Tabel 1: Waarde van afgegeven vergunningen voor de definitieve uitvoer van militaire goederen in het eerste halfjaar van 2009 per categorie 1

Tabel 1: Waarde van afgegeven vergunningen voor de definitieve uitvoer van militaire goederen in het eerste halfjaar van 2009 per categorie 1 Rapportage wapenexportbeleid 2009 (1 e helft) Tabel 1: Waarde van afgegeven vergunningen voor de definitieve uitvoer van militaire goederen in het eerste halfjaar van 2009 per categorie 1 Hoofdcategorie

Nadere informatie

Pubers kunnen niet plannen Rijden zonder helm. Definities. Het Puberbrein: Brein, leefstijl en leren. Definities. Definities.

Pubers kunnen niet plannen Rijden zonder helm. Definities. Het Puberbrein: Brein, leefstijl en leren. Definities. Definities. Het Puberbrein: Brein, leefstijl en leren Dr. Renate de Groot Welten Institute Research Centre for Learning, Teaching and Technologies Open Universiteit Adolescentie overgangsperiode tussen puberteit en

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 188 Type 1 Diabetes and the Brain Het is bekend dat diabetes mellitus type 1 als gevolg van hyperglykemie (hoge bloedsuikers) kan leiden tot microangiopathie (schade aan de kleine

Nadere informatie

Tim Peetoom, klinisch psycholoog

Tim Peetoom, klinisch psycholoog Tim Peetoom, klinisch psycholoog 1 e staps interventie: Psycho-educatiecursus voor patiënten en naastbetrokkenen 2e staps interventies: CGT, IPSRT, FFT 2e staps interventie: Verslaving, Traumabehandeling,

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Ierland-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Ierland-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Ierland-Nederland 1 1. Goederenexport van Ierland naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Ierse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT

Nadere informatie

ABCD-consulten in science center NEMO

ABCD-consulten in science center NEMO NIEUWSBRIEF December 2009 ABCD-consulten in science center NEMO Bezoek onze vernieuwde website www.abcd-studie.nl Onderzoek...Resultaten! Interview met ABCD-moeder Lezersaanbieding NEMO De ABCD-studie:

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Spanje-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Spanje-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Spanje-Nederland 1 1. Goederenexport van Spanje naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Spaanse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Zwitserland-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Zwitserland-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Zwitserland-Nederland 1 1. Goederenexport van Zwitserland naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Zwitserse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Zuid-Afrika-Nederland mei 2019

Handels- en investeringscijfers Zuid-Afrika-Nederland mei 2019 Handels- en investeringscijfers Zuid-Afrika-Nederland mei 2019 Dit overzicht is gemaakt in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Dan Pretoria, Zuid -Afrika Wat kunt u verwachten bij deze

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Verenigd Koninkrijk-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Verenigd Koninkrijk-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Verenigd Koninkrijk-Nederland 1 1. Goederenexport van het Verenigd Koninkrijk naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Britse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE

Nadere informatie

Presentatie van OPTA s jaarverslag 2011

Presentatie van OPTA s jaarverslag 2011 Presentatie van OPTA s jaarverslag 211 1: 11: Opening door collegevoorzitter Chris Fonteijn Toelichting bij OPTA s jaarverslag door plaatsvervangend voorzitter Mark de Jong Presentatie van OPTA s marktmonitor

Nadere informatie

Collectieve toeristische logiesverstrekkende bedrijven BELGIË 2011 Kerncijfers

Collectieve toeristische logiesverstrekkende bedrijven BELGIË 2011 Kerncijfers BELGIË 211 Kerncijfers 211 Hotel van de 211 Aankomsten - + Aandeel in de () BELGIË 1. 13 618 136 31 379 844 1 81 818 3.6 2.3 57.3 53.3 25.2 17 965 749 16 723 867 7 892 47 1. Toeristische gebieden Kuststreek.16

Nadere informatie

Autisme Spectrum Stoornissen en Vitamine D

Autisme Spectrum Stoornissen en Vitamine D Autisme Spectrum Stoornissen en Vitamine D Deze presentatie Wat doet vitamine D eigenlijk? Wanneer is er deficiëntie? Vitamine D tekort en autisme Effecten van suppletie bij autisme Conclusies Klinische

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting 100 Samenvatting Cognitieve achteruitgang en depressie komen vaakvooropoudere leeftijd.zijbeïnvloeden de kwaliteit van leven van ouderen in negatieve zin.de komende jaren zalhet aantalouderen in onze maatschappijsneltoenemen.het

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Brazilië-Nederland mei 2019

Handels- en investeringscijfers Brazilië-Nederland mei 2019 Handels- en investeringscijfers Brazilië-Nederland mei 2019 Dit overzicht is gemaakt in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Thaysey Pixabay, Brazilië Wat kunt u verwachten bij deze handelscijfers:

Nadere informatie

CHAPTER 13 NEDERLANDSE SAMENVATTING - VOOR DE LEEK -

CHAPTER 13 NEDERLANDSE SAMENVATTING - VOOR DE LEEK - CHAPTER 13 NEDERLANDSE SAMENVATTING - VOOR DE LEEK - CHAPTER 13 Het doel van mijn promotieonderzoek was het exploreren van de invloed van onderstaande factoren op de regulatie van stresshormonen bij veel

Nadere informatie

Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop

Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop SAMENVATTING Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop Inleiding Cognitief functioneren omvat verschillende processen zoals informatieverwerkingssnelheid, geheugen en executief functioneren,

Nadere informatie

Beschermende factoren voor dementie

Beschermende factoren voor dementie Beschermende factoren voor dementie Pieter Jelle Visser, arts-onderzoeker EMIF-AD 90+ study Onderdeel Europese studie naar ontstaan ziekte van Alzheimer European Medical information framework for Alzheimer

Nadere informatie

Collectieve toeristische logiesverstrekkende bedrijven BELGIË 2012 Kerncijfers

Collectieve toeristische logiesverstrekkende bedrijven BELGIË 2012 Kerncijfers BELGIË 212 Kerncijfers 212 Hotel - + van de 212 Aankomsten % Aandeel in de (%) BELGIË 1, 13.857.262 31.423.463 43.619,1% 2,27 56,8% 53,% 26,7% 17.838.4 16.644.416 8.376.6 1. Toeristische gebieden Kuststreek,15

Nadere informatie

Wat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg

Wat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg Wat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg Prof. Dr. Brenda Penninx Vakgroep psychiatrie / GGZ ingeest Neuroscience Campus Amsterdam Mental Health EMGO+ Institute for Health and Care Research b.penninx@vumc.nl

Nadere informatie

DOCUMENTEN WETTIG VERBLIJF

DOCUMENTEN WETTIG VERBLIJF DOCUMENTEN WETTIG VERBLIJF Vanaf 1 september 2011 Moeten cursisten die voldaan hebben aan de deeltijdse leerplicht (18 jaar) bij inschrijving het bewijs leveren te beschikken over de Belgische nationaliteit

Nadere informatie

Impact van chronische Q-koorts en QVS op Cognitief Functioneren

Impact van chronische Q-koorts en QVS op Cognitief Functioneren Impact van chronische Q-koorts en QVS op Cognitief Functioneren Daphne Reukers, Ellen van Jaarsveld, Joris van Loenhout, Jeannine Hautvast, Koos van der Velden Disclosure belangen spreker Geen (potentiële)

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Zuid-Korea-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Zuid-Korea-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Zuid-Korea-Nederland 1 1. Goederenexport van Zuid-Korea naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Zuid-Koreaanse exportpartners (bedragen x 1.000 euro). Bron: International

Nadere informatie

Iedereen is anders: de invloed van persoonlijke factoren na hersenletsel Caroline van Heugten

Iedereen is anders: de invloed van persoonlijke factoren na hersenletsel Caroline van Heugten Iedereen is anders: de invloed van persoonlijke factoren na hersenletsel Caroline van Heugten Geprikkeld brein 19 okt. 2016, Swalmen Dept P&N, MHeNS, FHML Dept NP&PP, FPN Kent u haar? Kent u haar? Marlou

Nadere informatie

hoofdstuk één hoofdstuk twee

hoofdstuk één hoofdstuk twee Dit proefschrift beschrijft onderzoek naar hemolytische foetale bloedarmoede en foetale hydrops. Hemolytische foetale bloedarmoede ontstaat door afbraak van rode bloedcellen. Foetale hydrops betreft het

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers China-Nederland februari 2019

Handels- en investeringscijfers China-Nederland februari 2019 Handels- en investeringscijfers China-Nederland februari 2019 Dit overzicht is gemaakt in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Beijing West treinstation, China Wat kunt u verwachten bij

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Verenigde Staten-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Verenigde Staten-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Verenigde Staten-Nederland 1 1. Goederenexport van de Verenigde Staten naar andere landen Tabel 1: Voornaamste exportpartners uit de Verenigde Staten (bedragen x 1.000 euro)

Nadere informatie

ORALE GLUCOSE TOLERANTIE TEST FRANCISCUS GASTHUIS

ORALE GLUCOSE TOLERANTIE TEST FRANCISCUS GASTHUIS ORALE GLUCOSE TOLERANTIE TEST FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Binnenkort krijgt u een suikerbelastingtest, oftewel orale glucose tolerantie test (OGTT). U krijgt deze test omdat gedacht wordt aan een afwijking

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Verenigde Arabische Emiraten- Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Verenigde Arabische Emiraten- Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Verenigde Arabische Emiraten- Nederland 1 1. Goederenexport van de Verenigde Arabische Emiraten naar andere landen Tabel 1: Voornaamste exportpartners van de Verenigde Arabische

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek onder mensen met een manisch depressieve stoornis en hun betrokkenen

Tevredenheidsonderzoek onder mensen met een manisch depressieve stoornis en hun betrokkenen Tevredenheidsonderzoek onder mensen met een manisch depressieve stoornis en hun betrokkenen Patiënt redelijk tevreden, maar snelheid en betrokkenheid bij behandeling kan beter Index 1. Inleiding 2. Onderzoeksmethode

Nadere informatie

(Auto)mobiliteit in Nederland onder de loep

(Auto)mobiliteit in Nederland onder de loep (Auto)mobiliteit in Nederland onder de loep Jan van der Waard Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid Zelfstandig onderzoeksinstituut binnen het ministerie van

Nadere informatie

Waarom was het onderzoek nodig?

Waarom was het onderzoek nodig? Een onderzoek om te testen of BI 409306 de geestelijke vermogens verbetert bij mensen met lichte ziekte van Alzheimer die problemen hebben met geestelijk functioneren Dit is een samenvatting van een klinisch

Nadere informatie

Druiven: Ontwikkeling wereldhandel en aandeel Chili (export) en Nederland (import) 10%

Druiven: Ontwikkeling wereldhandel en aandeel Chili (export) en Nederland (import) 10% wereldhandel in 1000 ton Factsheet druiven oktober FACTSHEET DRUIVEN Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com Groei wereldhandel in druiven, vooral nieuwe markten Zuid en

Nadere informatie

Vaardigheden voor de toekomst: een economisch perspectief

Vaardigheden voor de toekomst: een economisch perspectief Vaardigheden voor de toekomst: een economisch perspectief Prof. Maarten Goos Universiteit Utrecht & KU Leuven VLOR Startdag, 17 september 2015 Het economische belang van vaardigheden 1. Vaardigheden en

Nadere informatie

Cognitieve problemen bij patiënten met kanker

Cognitieve problemen bij patiënten met kanker Cognitieve problemen bij patiënten met kanker Cognitieve problemen: wat zijn dat? Problemen met mentale vaardigheden en processen GEHEUGEN OPNEMEN OPSLAAN OPDIEPEN AANDACHT RICHTEN VERDELEN TAAL BEGRIJPEN

Nadere informatie

Uitwisseling van bankinlichtingen Kalender van onderhandelingen (art. 26 OESO)

Uitwisseling van bankinlichtingen Kalender van onderhandelingen (art. 26 OESO) Uitwisseling van bankinlichtingen Kalender van (art. 26 OESO) 2/02/2010 I. Nieuwe overeenkomsten die een bepaling bevatten die voorziet in de uitwisseling van bankinlichtingen Botswana 12/05/09 03/07/09

Nadere informatie

Negen Maanden Niet: Alcohol en zwangerschap. Ir. N.Y. van der Wulp STAP

Negen Maanden Niet: Alcohol en zwangerschap. Ir. N.Y. van der Wulp STAP Negen Maanden Niet: Alcohol en zwangerschap Ir. N.Y. van der Wulp STAP December 2010 Foetaal Alcohol Syndroom Weet je wat FAS is? Kan je FAS herkennen? Testje! 5 series van twee foto s, van oud naar jong.

Nadere informatie